Τόν τελευταῖο καιρό  γνωστοί κύκλοι διακατεχόμενοι ἀπό ἕνα εἶδος χριστιανοφοβίας ἐκδηλώνουν ἐχθρική στά­ση πρός ὅ,τι συνδέεται μέ τήν ὀρθόδοξη πίστη, στοχεύοντας στήν ἀποϊεροποίηση τῶν πάν­των.
Ἀφορμή γιά τήν ἀναζωπύρωση τῶν δυσσεβῶν πόθων ἀποτέλεσε ἡ ἀπόφαση τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Δικαστηρίου Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων (Ε.Δ.Α.Δ) νά ἐκπαραθυρωθεῖ ὁ Ἐσταυρωμένος ἀπό τίς σχο­­­­λι­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­κές αἴθουσες στήν Ἰταλία, μετά ἀπό προσφυγή Ἰταλίδας φιλανδικῆς καταγω­γῆς. Τό Ε.Δ.Α.Δ¹, μέ ἕδρα τό Στρασ­βοῦρ­γο, εἶναι ὄργανο τοῦ Συμβουλίου τῆς Εὐρώπης, ἀποτελούμενο ἀπό 47 μέ­λη, καί ὄχι τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, τήν ὁ­ποία συγκροτοῦν 28 κράτη. Γιά τό συγκεκριμένο θέμα ἀποφάσισε τμῆμα τοῦ Δικα­στη­ρίου ἀποτελούμενο ἀπό 7 δι­κα­στές, μεταξύ τῶν ὁποίων ἕνας Τοῦρ­κος.
 Ἡ ἀπόφαση αὐτή σήμανε τό ἐναρ­κτή­ριο λάκτισμα γιά πολλούς καί στήν πατρίδα μας καιροφυλακτοῦντες ἐπι­βού­λους· ὡστόσο -σύμφωνα μέ τίς ἀπόψεις εἰδικῶν- δέν μπορεῖ νά ἔχει ἰσχύ γιά τή χώρα μας, «διότι ὡς γνωστόν τό δεδικασμένον μιᾶς δικαστικῆς ἀποφάσεως δεσμεύει μόνον τούς χρηματίσαντας δια­δίκους καί κανέναν ἄλλον» (Βλ. Γ. Κρίππα, Ἐπιστο­λή στό «Συνήγορο τοῦ Πολίτη», ti­de­on.org).
 Γνωρίζουμε ὅτι στήν Ἰταλία τά  θρη­σκευτικά σύμβολα τοποθετήθηκαν στίς σχολικές αἴθουσες μέ ἀπόφαση τοῦ ἰτα­λικοῦ κράτους τόν 19ο αἰώνα ἐπειδή ἡ ρωμαιοκαθολική «ἐκκλησία» ἐδῶ καί αἰῶ­νες ἐμφανίζεται μέ κρατική ὑπόσταση, τό ζήτημα θεωρήθηκε μέρος τῶν σχέσεών της μέ τό ἰταλικό κράτος.  Στήν Ἑλλάδα ὅμως ἡ ἀνάρτηση εἰκόνων ἤ ἄλλων χρι­στια­νι­κῶν συμβόλων καθιερώθηκε ἐθι­μι­κά, χω­ρίς ἀπόφαση τῆς πολιτείας· ἐκφράζεται ἔτσι ὁ σεβασμός πρός τήν πίστη τῆς πλειονότητας, ἐνῶ παράλληλα ἀποδεικνύεται ἡ συνέχεια τῆς ἱστορικῆς μας διαδρομῆς, καθώς ὅλα σχεδόν τά σύμβολα τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821 ἔφεραν τό σταυρό².  Αὐτή τή ζωντανή ἱστορία ἀποτυπώνει καί κατοχυρώνει στά συγγράμματά του ὁ ἀείμνηστος καθηγητής Ἀρι­στόβουλος Μά­νεσης, ἐπισημαίνοντας  ὅτι οἱ συν­­ταγμα­­τικοί ἤ οἱ διεθνεῖς κανόνες πού θεσπίζουν τή θρησκευτική ἐλευθερία δέν εἶναι δυνατόν νά ἑρμηνεύονται ἐρήμην τῆς κοινωνικῆς πραγματικότητας πού ἐπικρατεῖ σέ μιά χώρα (βλ. Ν. Ἀλιπράντη, Ἡ ἀπόφαση γιά τόν Ἐσταυρωμένο ἄ­σχε­τη μέ τήν Ἑλλάδα, aktines.blogspot. com).
 Οἱ εἰκόνες κοσμοῦν τίς σχολικές μας αἴθουσες, ὄχι γιατί ἐπιδιώκουμε νά ἐπιβάλουμε τή δική μας πίστη στούς μαθητές ἄλλων δογμάτων, ἀλλά γιατί αὐτή συνι­στᾶ δομικό στοιχεῖο τῆς παράδοσής μας ἀναπόσπαστα συνδεδεμένο μέ τίς ἀξίες τίς ἀποδεκτές ἀπό τήν πλειονοψηφία, ἀ­πα­ραίτητες γιά τήν κοινωνική συνοχή.  Οἱ ἀλλόδοξοι καί ἀλλόθρησκοι μαθητές μας καθώς καί οἱ γονεῖς τους οὔτε ἐνοχλοῦν­ται οὔτε θεωροῦν ὅτι προσβάλλεται ἡ δι­κή τους πίστη. Ἡ παρουσία τους στή σχο­­λική ζωή ὄχι μόνον δέν ὑπονομεύει τά ἀνθρώπινα δικαιώματα, ἀντιθέτως μάλιστα τά διασφαλίζει.
 Λόγῳ κεκτημένης ταχύτητας καί σύμφωνα μέ τή μέθοδο τοῦ σαλαμιοῦ, δέν ἀποκλείεται νά ἀκολουθήσει σύντομα ἡ ἀπομάκρυνση τῶν εἰκόνων ἀπό τά δικαστήρια, τά νοσοκομεῖα, στά ὁποῖα ἡ παρουσία τους  ἀποτελεῖ γιά πιστούς ἀλλά ἀκόμη καί γιά ἀπίστους σύμβολο ἐλπίδας, παρηγοριᾶς καί δύναμης. Τό ἑπόμενο βῆ­μα ἴσως θά ἀφορᾶ στήν ἀπόσυρση τοῦ σταυ­ροῦ ἀπό τή σημαία μας, καθώς καί ἀπό ἄλλες εὐρωπαϊκῶν κρατῶν ὀκτώ εὐ­ρωπαϊκές ση­­­μαῖες τόν ἀπεικονίζουν, ἀναγνωρίζοντας τή συμβολή τοῦ χρι­στια­­νι­σμοῦ στή διαμόρφωση τῆς ταυτότητας τοῦ εὐρωπαϊκοῦ κόσμου. Καί μετά –γιατί ὄχι;– θά ἐπιβληθεῖ καί ἡ καθαίρεσή του ἀπό τό λαιμό τῶν παιδιῶν (πρβλ. Ἀγγλία, ὅπου νοσηλεύτρια τέθηκε σέ διαθεσιμότητα ἐπειδή φοροῦσε σταυρό). Καί ὅλα αὐ­τά γιατί; Γιά νά μήν ἐνοχλεῖται ἡ μειονοψηψία. Σέ ἕναν κόσμο πλημμυρισμένο ἀπό σύμβολα ἰδεολογικά, πολιτικά, ἐ­θνι­κά, οἰκονομικά, ἐμπορικά, ἀθλητικά κτλ. ἐπιζητεῖται μονομερῶς ἡ κατάργη­ση, ἡ ἐξα­φάνιση τῶν χριστιανικῶν συμ­βό­λων ἀπό τά σχολεῖα, τά ὁποῖα προ­­παντός ὀ­φείλουν νά κατευθύνονται ἀπό διαιώνιες ἀξίες καί νά προβάλλουν ἀναλλοίωτα πρό­τυπα³.
 Τά προβλήματα ὅμως πού ταλανίζουν τίς πολυσύνθετες κοινωνίες τῶν ἡμερῶν μας δέν λύνονται κηρύσσοντας  πόλεμο κατά τῆς χριστιανικῆς πίστεως.
Στό μεταξύ δημοσκοπήσεις πού διενεργήθηκαν τόσο στήν Ἑλλάδα ὅσο καί στήν Ἰταλία καταδεικνύουν ὅτι ἡ συντριπτική πλειονοψηφία τῶν πολιτῶν τάσσεται κατά τῆς ἀπομάκρυνσης τῶν εἰ­κόνων ἀπό τίς σχολικές αἴθουσες. Εὔ­λογο, συνε­πῶς, τό ἐρώτημα: Τό νά ἐπιβάλλεται ἀντιδημοκρατικά ἡ πρόθεση τῆς μειονοψη­φί­ας στούς πολλούς δέν συνιστᾶ περιφρόνηση κάθε μορφῆς δημοκρατίας; Σέ τί διαφέρει ἀπό τή στυγνή δικτατορία καί τόν ἐπα­χθῆ φασισμό; Ὁ ἐξαναγκασμός καί ὁ  βιασμός τῶν συνειδήσεων συνιστᾶ πε­ρι­φρούρηση τῶν δικαιωμάτων τοῦ πολίτη; Ποῦ ὁδεύουμε, λοιπόν;
 Χάριν τοῦ σεβασμοῦ τῆς θρησκευτι­κῆς ἰδιαιτερότητας τῶν μειονοτήτων δέν θά ἀφανίσουμε τή θρησκευτική συν­εί­δηση τῶν πλειονοτήτων! Νά ἀνεχθοῦ­με τούς ἀθέους, τούς ἀλ­λό­θρη­­σκους καί τίς ὅ­ποιες δοξασίες τους, ὄχι ὅμως νά ξεχάσουμε τή δική μας πίστη! Ἄν ἀποσύρουμε τά σύμβολά μας, ἀπολησμονήσουμε τήν πίστη μας, ἀπαρνηθοῦμε τήν ταυτότητά μας καί ἐν τέλει τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας, θά μποροῦν νά αἰσθάνονται ἀσφαλεῖς οἱ ἐπήλυδες ἀλλόδοξοι;
 Ὁ Ἐσταυρωμένος δέν ἀπειλεῖ τήν πολυμορφία καί τήν ἑτερότητα τῆς μεταμοντέρνας γηραιᾶς ἠπείρου· ἀπό τή θέα του ἐλέγχεται καί ἐνοχλεῖται μόνον τό σκοτάδι, ἡ διαφθορά, ἡ ἁμαρτία, ὅ­πως διακηρύσσει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ: «Πᾶς γάρ ὁ φαῦλα πράσσων μισεῖ τό φῶς καί οὐκ ἔρχεται πρός τό φῶς, ἵνα μή ἐλεγχθῇ τά ἔργα αὐτοῦ» (Ἰω 3,20). Ἄς σωφρονισθοῦμε, ἐπιτέλους! «Σκλη­ρόν πρός κέντρα λακτίζειν» (Πρξ 26,14). Τό γνω­­­ρί­ζουμε στόχος σκοτει­νῶν δυνάμε­ων στήν εἰκονοκλαστική ἐπο­χή μας δέν εἶναι ἡ ἀφαίρεση τοῦ Ἐ­­σταυρω­μέ­νου ἀ­πό τίς σχολικές μας αἴθουσες ἀπώτερος σκοπός τους ἡ ἀποκαθήλωσή του ἀπό τίς καρδιές μας. Ἀλλά -ζῇ Κύριος!- δέν θά τά καταφέρουν, ἔστω καί ἄν τίς ξεριζώσουν.

Εὐδοξία Αὐγουστίνου   
Φιλόλογος - Θεολόγος

1.  Τό ἴδιο Δικαστήριο καταδίκασε τήν ἑλληνική κυβέρνηση σέ μεγάλη ἀποζημίωση -μέ­­­χρι στιγμῆς δέν καταβλήθηκε- μετά τήν προσ­φυγή 7 Ὀρθοδόξων Μο­νῶν κατά τοῦ «Νό­μου Τρίτση» τοῦ 1987 περί ἐκκλησιαστικῆς πε­ρι­ου­σίας (Βλ. Κ. Χολέβα, Ὁ Ἐσταυρωμένος καί τά ἀν­θρώ­πινα δικαιώματα, antibaro.gr).
2. Θυμίζουμε ὅτι στίς 16 Φεβρουαρίου 1987 ὁ τότε ὑπουργός Παιδείας Ἀντώνης Τρίτσης ἔστειλε στά σχολεῖα ἐγκύκλιο γιά τήν ἀ­νάρ­τηση τῶν εἰκόνων, ὅριζε μάλιστα καί τόν τύπο τῶν εἰκόνων.
3. Στήν Τουρκία συναντᾶς ἀναρτημένη ἀ­κό­μη καί στό Πατριαρχεῖο τή φωτογραφία τοῦ Μου­σταφᾶ Κεμάλ. Θά τολμοῦσε κανείς νά ζητήσει τήν ἀποκαθήλωσή του;

Ἀπολύτρωσις 65 (2010) 50-52

  Καί πάλι ἡ τέχνη στήν ὑπηρεσία τῆς ἰδεοληψίας! Τήν ἀλεξανδρινή μαθηματικό καί νεοπλατωνική φιλόσοφο Ὑπατία παρουσιάζει στούς κινηματογράφους χολυγουντιανή ὑπερπαραγωγή. Τό σκηνικό συνθέτουν πολιτικές ἀναταραχές, θρησκευτικές διαμάχες, ἀλλά καί ἕνα ἐρωτικό τρίγωνο. Καί καθώς «οἱ χριστιανοί κυνηγᾶνε Ἑβραίους καί λάτρεις τῶν Αἰγύπτιων θεῶν»(!), ἡ Ὑπατία πέφτει στά χέρια τοῦ χριστιανικοῦ ὄχλου, πού τή διαμελίζει, ἐνῶ ἐνοχοποιεῖται καί ὁ πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Κύριλλος. Σκηνοθέτης καί πρωταγωνίστρια σημειώνουν ὅτι ἡ ἱστορία τῆς Ὑπατίας ἀποκτᾶ ἰδιαίτερη ἐπικαιρότητα σήμερα: «Ἔχουμε τεχνολογική καί ἰατρική πρόοδο, ἀλλά ὅσον ἀφορᾶ στά φονικά στό ὄνομα ἑνός θεοῦ, ὁ φονταμενταλισμός ἐξακολουθεῖ νά βασιλεύει».
 Μία ἄλλη πρόκληση ἔρχεται ἀπό τόν φετινό ἑορτασμό τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν οἱ ὁποῖοι θεωροῦνται προστάτες τῆς Παιδείας. Τήν ἡμέρα τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, μέ ἀφορμή τή γιορτή τῶν Γραμμάτων, περιπαθεῖς νοσταλγοί τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ παρελθόντος ὀργάνωσαν ἐκδηλώσεις πρός τιμήν... τῆς Ὑπατίας. Παλαιότερα λασπολογοῦσαν τούς ἑορταζόμενους ἁγίους καί ζητοῦσαν ἀπό τούς μαθητές καί τούς ἐκπαιδευτικούς νά ἀπέχουν ἀπό τή γιορτή τους. Ἀφοῦ ἀπέτυχαν οἱ προσπάθειές τους, τώρα ἐπιζητοῦν μετάλλαξη τῆς ἑορτῆς, καθιέρωση νέου ἑορτολογίου καί οὐσιαστικά κατάργηση τῆς μεγάλης ἡμέρας τῆς Παιδείας μας, πού συνδέεται ἄρρηκτα μέ τή μνήμη τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν.
  Πῶς, λοιπόν, ἔχει ἡ πραγματική καί ὄχι χολυγουντιανή ἱστορία τῆς Ὑπατίας;
  Ἦταν θυγατέρα τοῦ περίφημου ἀλεξανδρινοῦ μαθηματικοῦ Θέωνος. Μετά τίς σπουδές της στήν Ἀθήνα, στίς νεοπλατωνικές σχολές τοῦ Πρόκλου καί τοῦ Ἱεροκλέους, ἐπέστρεψε στήν Ἀλεξάνδρεια, ὅπου ἐπίσης διέπρεψε. Ὁ ἐκκλησιαστικός ἱστορικός Σωκράτης παραδίδει ὅτι «ἔφτασε σέ τέτοια ὕψη εὐρυμάθειας, ὥστε ξεπέρασε ὅλους τούς φιλοσόφους τῆς ἐποχῆς της, ἀνέλαβε τήν πλατωνική σχολή πού εἶχε ἱδρύσει ὁ Πλωτῖνος καί ἔδινε τίς φιλοσοφικές της διαλέξεις σέ ὅλους ἐκείνους πού ἤθελαν νά τήν ἀκούσουν». Μεταξύ τῶν μαθητῶν της, πού τήν θαύμαζαν, συγκαταλέγονται καί δύο ἐπίσκοποι· ἕνας ἐξ αὐτῶν, ὁ ἐπίσκοπος Πτολεμαΐδος Συνέσιος, τόν ὁποῖο ὁ Κύριλλος εἶχε χειροτονήσει, τῆς ἀπευθύνει ἕξι ἐπιστολές. «Στήν πραγματικότητα (ἡ Ὑπατία) συμπαθοῦσε τό χριστιανισμό», παρατηρεῖ ἡ πολωνικῆς καταγωγῆς ἱστορικός Maria Dzielska (Ὑπατία ἡ Ἀλεξανδρινή, σ.193).
  Στίς ἡμέρες της στήν Ἀλεξάνδρεια συνέβαιναν συχνά ἐξεγέρσεις πού κατέληγαν σέ κακοποιήσεις ἀντιπάλων καί σέ φόνους. Γι᾽ αὐτό εὐθύνονταν οἱ κοινωνικές διαφορές τοῦ πληθυσμοῦ, καθώς καί τό μωσαϊκό φυλῶν, πολιτισμῶν καί θρησκειῶν, μέ ἐπικρατέστερους τούς «ἐθνικούς» (=εἰδωλολάτρες). Κατά τή διάρκεια μιᾶς τέτοιας διαφωνίας μεταξύ χριστιανῶν καί Ἑβραίων, ὁ ἔπαρχος τῆς πόλης Ὀρέστης, πού βρισκόταν σέ διαμάχη μέ τόν πατριάρχη Κύριλλο, χαριζόμενος στούς Ἑβραίους συνέλαβε καί κακοποίησε τόν χριστιανό γραμματοδιδάσκαλο Ἱέρακα. Ὁ Κύριλλος, στόν ὁποῖο συμπαραστέκονταν πεντακόσιοι παραβαλάνοι (=ἐργαζόμενοι στό κοινωνικό ἔργο τῆς Ἐκκλησίας), προειδοποίησε τούς Ἑβραίους νά μήν προκαλοῦν. Οἱ ταραχές ὅμως γενικεύθηκαν, μέ ἀποτέλεσμα τή σφαγή χριστιανῶν, τή δήμευση περιουσιῶν μερικῶν Ἑβραίων καί τήν ἐκδίωξή τους. Μεταξύ τῶν ἄλλων θυμάτων συμπεριλαμβάνεται καί ὁ μοναχός Ἀμμώνιος, τόν ὁποῖο ὁ Ὀρέστης συνέλαβε καί βασάνισε μέχρι θανάτου καί ὁ Κύριλλος τόν τίμησε ὡς μάρτυρα. Στό μεταξύ κάποιοι «ἄφρονες», στρεφόμενοι κατά τοῦ ἐπάρχου Ὀρέστη, συνέλαβαν καί φόνευσαν μέ φρικτό τρόπο τήν ἑξηντάχρονη τότε Ὑπατία, ἡ ὁποία στήριζε τόν ἔπαρχο καί θεωροῦνταν ὑπεύθυνη γιά τήν ἔλλειψη συνεργασίας μεταξύ τῶν δύο ἀνδρῶν.
  Ἀσφαλῶς πρόκειται γιά εἰδεχθῆ δολοφονία μιᾶς ἰδιαίτερα προικισμένης προσωπικότητας· σύμφωνα ὅμως μέ τήν πλειονότητα τῶν εἰδικῶν ἐπιστημόνων πρέπει νά χαρακτηριστεῖ ὡς πολιτική. Εἶχε νά κάνει μέ τήν πολιτική ζωή τῆς Ἀλεξάνδρειας, ἐνῶ «οἱ φρικαλεότητες αὐτές ἀποδοκιμάστηκαν ἀκόμα καί ἀπό ἔνθερμους χριστιανούς» (βλ. Chuvin Pierre, Οἱ τελευταῖοι ἐθνικοί, σ.112). «Στόχος δέν ἦταν τό πρόσωπο τῆς Ὑπατίας, τό ὁποῖο θαύμαζαν οἱ χριστιανοί, ἀλλά ἡ (ὑποτιθέμενη) στάση της» (βλ. π. Γεωργίου Δ. Μεταλληνοῦ, Παγανιστικός Ἑλληνισμός, σ.142).
  Ἐξάλλου ὁ ὄχλος τῆς Ἀλεξάνδρειας δέν εὐθύνεται μόνον γιά τόν ἀποτρόπαιο φόνο τῆς Ὑπατίας, ἀλλά καί γιά τόν ἐξίσου φριχτό θάνατο τοῦ ἀρειανοῦ ἐπισκόπου Γεωργίου ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ Ἰουλιανοῦ τό 361, ὅπως καί γιά τή δολοφονία τοῦ πατριάρχη Προτερίου τό 457. Σέ ὅλες τίς περιπτώσεις, «τά πτώματά τους, ὅπως ἔγινε καί μέ τήν Ὑπατία, σύρθηκαν μέσα σέ ὁλόκληρη τήν πόλη καί μετά παραδόθηκαν στήν πυρά», ἐνῶ οἱ ὑπεύθυνοι διέφυγαν τήν τιμωρία, κάτι πού «συμβαίνει συχνά σέ περιπτώσεις ταραχῶν» (βλ. M. Dzielska, ὅ.π., σ.184-185). Στή χρονογραφία τοῦ Θεοφάνη γιά τά χρόνια τοῦ ἁγίου Κυρίλλου ἀναφέρεται ἐπίσης ἡ δολοφονία τοῦ ἐπάρχου Καλλίστου τό 421/2, ἡ ἐξέγερση τοῦ 435/6, ὁπότε σκοτώνονται πεντακόσιοι κάτοικοι, καί ἡ δολοφονία τοῦ ἐπάρχου Χαρμοσύνου τό 443 (ἔκ. Ε. de Boor, σ.85,92,96).
  Γιά τήν ἐνοχή τοῦ Κυρίλλου στό φόνο τῆς Ὑπατίας τή μοναδική σαφῆ κατηγορία κατά τοῦ πατριάρχη καί τῶν χριστιανῶν τῆς Ἀλεξάνδρειας ἀπευθύνει ὁ ἐθνικός -κατά τόν Βαλέτα «μισόχριστος»- Δαμάσκιος ἕναν αἰώνα ἀργότερα (6ος αἰ.). Ὁ δυσμενῶς διακείμενος πρός τόν Κύριλλο καί φιλικά πρός τούς σχισματικούς Νοβατιανούς ἱστορικός Σωκράτης, χωρίς νά ἀπαγγέλλει κατηγορία συνενοχῆς στόν Κύριλλο, σημειώνει μόνον: «Τοῦτο οὐ μικρόν μῶμον Κυρίλλῳ καί τῇ Ἀλεξανδρέων ἐκκλησίᾳ εἰργάσατο». «Καμία ἱστορική πηγή δέν ἀποδίδει ἄμεσα εὐθύνη στόν Κύριλλο», τονίζει ὁ Στ. Παπαδόπουλος (Ἅγιος Κύριλ- λος, σ.30). Τό γεγονός «ὅτι ὁ Κύριλλος εἶχε ὁποιαδήποτε συμμετοχή σέ αὐτή τή θηριωδία, δείχνει νά ἀποτελεῖ μιά ἀστήρικτη συκοφαντία», διευκρινίζει ὁ J.C. Robertson. «Ἡ ἄμεση σύνδεση τοῦ ἁγίου Κυρίλλου μέ τό ἐπεισόδιο στερεῖται κάθε οὐσιαστικῆς ἀποδείξεως», συμπληρώνει ὁ μακαριστός π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ. Ἄν πράγματι εὐθυνόταν ὁ Κύριλλος, ὁ ἀρειανιστής Φιλοστόργιος, ἐπίσης σύγχρονος τῆς Ὑπατίας, ὁ ὁποῖος ἐκφράζεται ὑβριστικά γιά τούς ὀρθοδόξους, δέν θά παρέλειπε νά στιγματίσει τόν δογματικό του ἀντίπαλο Κύ- ριλλο (βλ. Παναγιώτη Χρήστου, Ἑλληνική Πατρολογία, τόμ. Δ´, σ.342). Σύμφωνα μέ τόν Στ. Παπαδόπουλο, ἡ εὐθύνη τοῦ Κυρίλλου «ἄν ὑπάρχει, πρέπει νά περιορισθεῖ στό ὅτι δέν κατόρθωσε ν᾽ ἀπομονώσει ἤ ν᾽ ἀποθαρρύνει τούς φανατικούς χριστιανούς».
  Σχετικά μέ τούς ἰσχυρισμούς ὅτι ὁ θάνατος τῆς Ὑπατίας ὁριοθετεῖ τήν ἐποχή τῆς «παρακμῆς τοῦ πνεύματος» ἡ Dzielska σημειώνει: «Ἡ εἰδωλολατρία δέν ἐξαφανίστηκε μαζί μέ τήν Ὑπατία, ὅπως δέν ἐξαφανίστηκαν τά μαθηματικά καί ἡ ἑλληνική φιλοσοφία. Μετά τό θάνατό της, ὁ φιλόσοφος Ἱεροκλῆς ἄρχισε μία μᾶλλον ἐντυπωσιακή ἀνάπτυξη ἐκλεκτικοῦ νεοπλατωνισμοῦ στήν Ἀλεξάνδρεια... Διατηρήθηκε ἐπίσης ὁ παγανισμός». Καί ἀκόμη «ὁλόκληρη στρατιά ἀξιόλογων γυναικῶν ἀσχολήθηκε μέ τή μελέτη τῆς φιλοσοφίας τόσο στήν ἀρχαιότητα ὅσο καί στήν πρώιμη βυζαντινή περίοδο» (βλ. ὅ.π., σ.194-195, 206).
  Τέλος, ὁ θρύλος τῆς Ὑπατίας, ὁ ὁποῖος ἐμφανίζεται στήν εὐρωπαϊκή λογοτεχνία κατά τήν ἐποχή τοῦ διαφωτισμοῦ μέ προφανεῖς σκοπούς, στή μετανεωτερική ἐποχή χρησιμοποιεῖται καί ἐκτοξεύεται ἀπό τούς νεοπαγανιστές ὡς μύδρος κατά τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἐκπροσώπων της. Ἀνιστόρητες καί ἄδικες οἱ κρίσεις τῶν κατηγόρων ἀποκαλύπτουν τήν ταυτότητα ἐκείνων πού τίς χαλκεύουν. Ἀλλά «ἀδικίαν φεύγειν», συμβούλευε ὁ Κλεόβουλος ὁ Ρόδιος.

Στίς 19 Μαΐου 2010, ἡμέρα μνήμης τῆς γενοκτονίας τῶν 353.000 Ἑλλήνων τοῦ Πόντου καί τοῦ ξεριζωμοῦ 1.500.000 ὁμοεθνῶν μας ἀπό τίς πανάρχαιες ἑλληνικές κοιτίδες, στίς πανελλήνιες ἐξετάσεις οἱ ὑποψήφιοι ἐξετάζονταν στό μάθημα τῆς Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας, στό διήγημα τοῦ Γ. Ἰωάννου «Στοῦ Κεμάλ τό σπίτι». Δέν θά ἀσχοληθῶ μέ τόν συγγραφέα οὔτε μέ τό κείμενό του. Ἐπικεντρώνομαι μόνον στό ἄν τό λεγόμενο σπίτι τοῦ Κεμάλ ἦταν πράγματι δικό του. Μεταφέρω μαρτυρίες κυρίως ἀπό τήν πομακική ἐφημερίδα τῆς Θράκης «Ζαγάλισα», ἡ ὁποία ἐπιχείρησε μεγάλη ἔρευνα γιά τό θέμα αὐτό καί διαθέτει πολλά τεκμήρια στά ἀρχεῖα της (βλ. τεῦχος 35, Νοέμβριος 2009).
 Ἡ μαρτυρία τῆς Χρυσαυγῆς: Ὁ Κεμάλ γεννημένος σέ ἕνα μικρό χωριό ἔξω ἀπό τό Λαγκαδᾶ, τή Χρυσαυγή (παλαιότερα Σαρίγερ) - καί ὄχι τή Θεσσαλονίκη - ἔβοσκε μέχρι τά ὀκτώ του περίπου χρόνια ἀγελάδες καί πρόβατα στούς γύρω λόφους! Ἐκεῖ ὁ γιός τοῦ Ἀλβανοῦ Ἀλῆ Ριζά καί τῆς Τουρκομακεδόνισσας Ζουμπεϊντέ Χανούμ φοίτησε στό δημοτικό σχολεῖο. Ἦταν ἕνα συνηθισμένο παιδί τῆς ἐποχῆς του. Ὅμως -ἄγνωστο γιά ποιούς λόγους - ἡ μητέρα του τόν πῆρε καί ἐγκαταστάθηκαν στή Θεσσαλονίκη. Μέχρι τό 1911 ζοῦσε καί ἡ γριά μαμή, ἡ Φατμέ Χανούμ, πού εἶχε παρευρεθεῖ στή γέννα του.
 Τό 1922, ὅταν οἱ χριστιανοί ἀνατολικοθρακιῶτες πρόσφυγες πρωτοῆρθαν στή σημερινή Χρυσαυγή, οἱ Τοῦρκοι τοῦ χωριοῦ δέν εἶχαν φύγει ἀκόμα. Ἀποχωροῦσαν σταδιακά· μετά ἀπό ἕνα περίπου χρόνο ἔφυγε καί ἡ τελευταία οἰκογένεια. Στό διάστημα αὐτό τῆς συγκατοίκησης χριστιανῶν προσφύγων καί ντόπιων μουσουλμάνων οἱ τελευταῖοι ἀποκάλυψαν στούς Ἕλληνες τά σχετικά μέ τήν ἱστορία τοῦ Κεμάλ στοιχεῖα. Στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1920 ὁ τουρκικός ἐθνικισμός δέν εἶχε προλάβει νά δημιουργήσει τό μύθο ὅτι ὁ Κεμάλ γεννήθηκε στή Θεσσαλονίκη. Ἔτσι ἦταν πολύ φυσικό νά ὁμολογοῦν τίς ἀλήθειες πού γνώριζαν.
 Στό σπίτι, πού γεννήθηκε ὁ Κεμάλ στή Χρυσαυγή, ἐγκαταστάθηκε ἡ οἰκογένεια τοῦ πρόσφυγα ἀπό τήν ἀνατολική Θράκη Ἀνδρέα Στάθη (πέθανε τό 1979), ὁ ὁποῖος ἀργότερα ἔγινε πρόεδρος τοῦ χωριοῦ. Οἱ συγχωριανοί του ἀστειευόμενοι, λόγῳ τῆς ἐγκαταστάσεώς του στό ἐν λόγῳ σπίτι, τόν ἀποκαλοῦσαν μέ τό παρατσούκλι «Κεμάλ»! Τό σπίτι, φτωχό, χτισμένο ἀπό πέτρες καί πλιθιά βρισκόταν στήν ἄκρη τοῦ χωριοῦ πολύ κοντά σέ ἄλλα δύο καί μακριά ἀπό τό τζαμί. Ἦταν διώροφο, μέ δυό δωμάτια στόν ἐπάνω ὄροφο καί κάτω τό χαγιάτι. Εἶχε καί αὐλή. Μέχρι τίς ἀρχές τοῦ 1980 οἱ τοῖχοι του σώζονταν σέ ὕψος μισοῦ περίπου μέτρου.
 Ἡ πραγματικότητα αὐτή ἐπιμελῶς ἀποσιωπήθηκε ἀπό τόν τουρκικό μεγαλοϊδεατισμό. Παρουσίασαν τόν Κεμάλ γεννημένο στήν μεγάλη πόλη τῆς Θεσσαλονίκης, ἡ ὁποία ἤκμαζε στά Βαλκάνια τήν ἐποχή έκείνη, καί ὄχι σέ ἕνα ἄγνωστο φτωχό χωριουδάκι ἔξω ἀπό τό Λαγκαδᾶ.
 Μαρτυρίες Τούρκων: Τοῦρκοι πρόσφυγες, πού ἔφυγαν μέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν ἀπό τό παλιό Σαρίγερ γνώριζαν τήν ἀλήθεια. Παρά τήν προπαγάνδα, ἔρχονταν πρίν τό 1981 κυρίως γιά προσκύνημα στόν ἀληθινό τόπο γέννησης τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ. Ἕνας ντόπιος, ὁ ἀγελαδοβοσκός Κωνσταντίνος Γιαμουτζῆς, γνώστης καλός τῆς ἀληθινῆς ἱστορίας ξεναγοῦσε τούς ἐπισκέπτες στά ἐρείπια τοῦ σπιτιοῦ. Ἀργότερα ἄρχισαν νά ἔρχονται καί λεωφορεῖα ἀπό τήν Τουρκία μέχρι τό καλοκαίρι τοῦ 2007. Πολλοί ἐπισκέπτες Τοῦρκοι γνωρίζουν καλά τήν ἀλήθεια καί τήν ἐπιβεβαιώνουν. Μάλιστα, κάποιος Τοῦρκος ἀπό τή Σμύρνη, προσκύνησε, φίλησε τό χῶμα καί εἰς ἀνάμνηση πῆρε πέτρες ἀπό τά θεμέλια τοῦ σπιτιοῦ. Ὅταν ρωτήθηκε ἐάν θα έπισκεπτόταν καί τό σπίτι στή Θεσσαλονίκη, ἀπάντησε: «Αὐτό εἶναι ψέμα. Ντροπή πού ἄλλαξαν τόν τόπο γέννησης τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ. Προσβάλλουν τή μνήμη του. Δέν θά ἐπισκεφτῶ τό ψευτο-σπίτι τῆς Θεσσαλονίκης».
 Τό ἔτος 1981, μέ ἀφορμή τά 100 χρόνια ἀπό τή γέννηση τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ, ἐπισκέφθηκε τήν τότε κοινότητα Χρυσαυγῆς ὁ τοῦρκος πρόξενος Θεσσαλονίκης μαζί μέ τόν γραμματέα του καί τουρκικό τηλεοπτικό συνεργεῖο (βλ. ἐφημ. «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΒΟΡΡΑΣ», 10 Μαΐου 1981). Ὁ ἴδιος παρακάλεσε τούς κατοίκους νά τοῦ ὑποδείξουν τό ἀκριβές σημεῖο γέννησης τοῦ Μουσταφᾶ Κεμάλ. Στάθηκε μέ σεβασμό καί τό ἀπαθανάτισε φωτογραφίζοντάς το πληθωρικά. Σέ κάποια στιγμή ἀποκάλυψε στούς ἕλληνες συνοδούς του: «Γνωρίζω ὅτι αὐτή εἶναι ἡ ἀλήθεια, ἀλλά εἶναι δύσκολο νά τό παραδεχθοῦμε ἐπίσημα καί καταλαβαίνετε τό λόγο...». Προθυμοποιήθηκε μάλιστα νά χρηματοδοτήσει τήν ἀνέγερση μουσείου, τό ὁποῖο θά συντελοῦσε στήν ἀνάπτυξη καί προβολή τοῦ χωριοῦ.
 Μία διαμαρτυρία: Τό 1981 ἐπίσης οἱ βουλευτές Νικήτας Βενιζέλος καί Κ. Μπαντουβάς, μέ ἐρώτησή τους στό ἑλληνικό ὑπουργεῖο ἐξωτερικῶν, ἀμφισβήτησαν ἐπίσημα τή θεωρία ὅτι τό σπίτι δίπλα στό τουρκικό προξενεῖο Θεσσαλονίκης εἶναι αὐτό στό ὁποῖο γεννήθηκε ὁ Κεμάλ· ἐπικαλοῦνταν μάλιστα μαρτυρία τῆς ἀδελφῆς του, τῆς Μακμπουλέ, ἡ ὁποία διασώθηκε σέ τουρκικές βιβλιογραφικές πηγές (Aydemir κτλ).
 Ἑλληνική ὀσφυοκαμψία: Εὔλογο, λοιπόν, τό ἐρώτημα: Γιατί τό ἑλληνικό κράτος δέχθηκε ὡς πόλη γέννησης τοῦ Κεμάλ τή Θεσσαλονίκη καί συγκεκριμένα τό σπίτι τῆς ὁδοῦ Ἁγίου Δημητρίου, δίπλα στό τουρκικό προξενεῖο; Τήν ἀπάντηση μᾶς τή δίνει τό κλίμα τῆς ἑλληνοτουρκικῆς προσέγγισης πού ἐπικρατοῦσε τή δεκαετία τοῦ 1930 μέ τίς πολλές ὑπερβολές καί μεγαλοστομίες μεταξύ τῶν ἑλληνικῶν (κυρίως) καί τουρκικῶν κυβερνήσεων. Ὁ τουρκικός ἐθνικισμός -μέ τήν ἀνοχή τοῦ ἰδίου τοῦ Κεμάλ- εἶχε ἤδη ἀνακηρύξει ὡς πόλη γέννησής του τή Θεσσαλονίκη· δέν θά ἦταν εὐγενικό ἐκ μέρους τῆς Ἑλλάδος νά ἀπομυθοποιήσει τό σενάριο. Δέν θά εἶχε ἄλλωστε καμία σημασία γιά τά δεδομένα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης.
 Τό 1934 ἡ ἑλληνική κυβέρνηση ἀνάρτησε ἔξω ἀπό τό σπίτι μία πινακίδα μέ τήν ἐπιγραφή: «Ἐδῶ γεννήθηκε ὁ Μουσταφά Κεμάλ». Τό 1937 ἡ κυβέρνηση τοῦ Ἰωάννη Μεταξᾶ σέ μία συμβολική κίνηση πρός τή «φίλη» Τουρκία ἔδωσε ἐντολή στό δῆμο Θεσσαλονίκης νά τό ἀγοράσει ἀπό τούς Ἕλληνες πού τό κατοικοῦσαν, τήν οἰκογένεια Σεραφειμίδου, οἱ ὁποῖοι ἦταν ἔμποροι ὑποδημάτων. Οἱ ἰδιοκτῆτες ἀρνήθηκαν νά τό πουλήσουν, προφανῶς γιά λόγους ἐθνικῆς εὐαισθησίας· τότε τό κράτος προχώρησε στήν ὑποχρεωτική ἀπαλλοτρίωσή του… Στή συνέχεια ὁ δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κ. Μερκουρίου ἐνημέρωσε ἐπίσημα μέ ἐπιστολή του τήν κυβέρνηση τοῦ Ἰσμέτ Ἰνονού ὅτι χαρίζει τό σπίτι στό τουρκικό κράτος. Τό 1938, ὅταν πέθανε ὁ Κεμάλ, ἡ ὁδός Ἀποστόλου Παύλου, κάθετη στήν ὁδό Ἁγίου Δημητρίου, μετονομάστηκε ἐπί Μεταξᾶ καί δημαρχίας Κοσμόπουλου (πατρός), μέ ἀπόφαση τοῦ δημοτικοῦ συμβουλίου σέ ὁδό Κεμάλ Ἀτατούρκ. Μόλις τό 1955 ξαναπῆρε καί πάλι τό παλιό της ὄνομα. Στίς μέρες μας ἐπανέρχεται τό ἴδιο ζήτημα.
 Ἡ ἑλληνική κυβέρνηση, ἄν καί γνώριζε τήν ἀλήθεια, ἐπιδίωκε μέ τήν κίνηση αὐτή νά κολακεύσει τόν ἴδιο τόν Κεμάλ, προφανῶς γιατί διαισθανόταν ἐμπλοκή στόν ἐπικείμενο πόλεμο. Ἡ ἐπίσημη ἀναγνώριση τοῦ σπιτιοῦ θά ἔκλεινε ὁριστικά τό ζήτημα. Ἡ ὅλη ὑπόθεση θυμίζει μᾶλλον φαρσοκωμωδία μέ τή συμβολή τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους.
 Ἡ διαχείριση: Οἱ Τοῦρκοι μετά τήν ἀνέλπιστη ἑλληνική δωρεά, ἐξόπλισαν τό «μαϊμού–σπίτι» μέ «μαϊμού» ἔπιπλα - ἀπομιμήσεις ἀπό τά ἀνάκτορα Ντολμᾶ Μπαχτσέ καί Τόπ Καπί τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἀκόμα καί… ροῦχα τοῦ Κεμάλ ἐκθέτουν στό μουσεῖο δίνοντας τήν ἐντύπωση στόν σημερινό ἐπισκέπτη ὅτι τά ἐκθέματα χρησιμοποιήθηκαν μέσα στό συγκεκριμένο σπίτι ἀπό τόν ἴδιο, κι ἄς μήν τά ἀκούμπησε ποτέ.
 Ὁ Κεμάλ καί ἡ μητέρα του ἀσφαλῶς συγκάλυψαν τήν ἀπάτη. Ἄλλωστε, τί θά μποροῦσαν νά κάνουν; Νά ἀρνηθοῦν τέτοιο δῶρο; Νά διακηρύξουν, δηλαδή, ὅτι δέν γεννήθηκε σ’ αὐτό τό σπίτι, ἀλλά σέ ἄγνωστο χωριό τοῦ Λαγκαδᾶ, σέ ἕνα χωριατόσπιτο βουτηγμένο στίς λάσπες; Αὐτό θά μείωνε τήν εἰκόνα καί τήν ἱστορία τοῦ μεγάλου ἡγέτη τῆς σύγχρονης Τουρκίας καί ἐξολοθρευτῆ τοῦ ποντιακοῦ ἑλληνισμοῦ.
 Ἰδεολογική λειτουργία: Τό «μαϊμού»-σπίτι ἐπιτελεῖ ἔκτοτε μία σημαντική ἰδεολογική λειτουργία. Γιά τόν τουρκικό ἐπεκτατισμό εἶναι τό σημαντικότερο ἱστορικό ἀξιοθέατο τῆς Θεσσαλονίκης, πού συμβάλλει στήν τόνωση τοῦ ἐθνικοῦ φρονήματος τῶν «Τούρκων» ἐπισκεπτῶν. Σέ αὐτό κατευθύνονται συστηματικά πλέον σχολεῖα καί σύλλογοι ἀπό τή Θράκη, προκειμένου νά προωθεῖται ἀκόμη περισσότερο ὁ ἐνσυνείδητος ἐκτουρκισμός τῶν Πομάκων. «Μόνο πού τό προσκύνημα εἶναι σέ μαϊμού-μέρος…»
 Καί ἡ «Ζαγάλισα» καταλήγει: «Οἱ Πομάκοι, ὅταν ἐπισκεπτόμαστε τή Θεσσαλονίκη πρέπει νά γνωρίζουμε τήν ἀλήθεια. Πρέπει νά πάψουμε νά τρῶμε κουτόχορτο στό ρόζ ψευτόσπιτο! Εἶναι προτιμότερη μία βόλτα στό λούνα πάρκ τῆς Θεσσαλονίκης!».

 Ἀνήμερα τοῦ Πάσχα τοῦ 2011 ἄφησε τήν τελευταία του πνοή ὁ ἰνδός γκουρού Σάτυα Σάι Μπάμπα, σέ ἡλικία 85 ἐτῶν, ἄν καί προέβλεπε ὅτι θά πεθάνει στά 96 του. Ὁ ἴδιος γιά τή γέννησή του καί τήν ἀνάδειξή του διέσπειρε μυστηριώδεις θρύλους.
 Πίστευε ὅτι ἀποτελοῦσε ἐνσάρκωση παλαιῶν θεοτήτων. «Εἶµαι Θεός», ἔλεγε σέ ἐκείνους πού πήγαιναν νά τόν ἀκούσουν. «Κι ἐσύ εἶσαι Θεός. Ἡ µόνη διαφορά ἀνάµεσα σέ σένα καί σέ µένα εἶναι πώς, ἐνῶ ἐγώ τό γνωρίζω, ἐσύ δέν ἔχεις ἰδέα». Τόνιζε ἀκόμη: «Ὁ Χριστός, ὁ Βούδας, ὁ Μωάμεθ καί ἄλλοι, δέν ἦταν ἄβαταρς. Εἶχαν κάποια θεϊκή δύναμη... Ἡ δική μου δύναμη εἶναι ἄπειρη». Ἔτσι, ἡ βλάσφημη τοποθέτησή του ἀπέναντι στό πρόσωπο τοῦ Κυρίου μᾶς θυμίζει αὐτό πού ὁ θεόπνευστος ἀπόστολος Πέτρος διακηρύττει γιά τούς Νικολαΐτες τῆς ἐποχῆς του ἀλλά καί γιά κάθε ψευδοπροφήτη καί ψευδοδιδάσκαλο μέσα στήν πορεία τῶν αἰώνων: «τόν ἀγοράσαντα αὐτούς δεσπότην ἀρνούμενοι» (Β΄ Πέ 2,1). Τό κίνημα τοῦ Σάι Μπάμπα προσανατολισμένο πρός τίς ἀρχές τοῦ ἰνδουισμοῦ ἔχει δεχτεῖ πολλά στοιχεῖα καί ἀπό ἄλλες θρησκεῖες. Ἡ ὅλη δομή καί λειτουργία του προσιδιάζει σέ πολλές σέκτες- αἱρέσεις.
 Γιά τά πολυδιαφημιζόμενα θαύματά του ἔλεγε: «Εἶναι πέρα ἀπό σᾶς τό νά μάθετε πῶς καί γιατί δημιουργῶ τά ἀντικείμενα... Τά ἀντικείμενα πού δημιουργῶ, τά δημιουργῶ μέ τή δική μου θέληση, μέ τόν ἴδιο τρόπο πού δημιούργησα καί τό Σύμπαν!». Τή δεκαετία τοῦ ’70 ἐπιτροπή ἀπό τό Πανεπιστήμιο τοῦ Bangalore ἐρεύνησε τά θαύματα καί διαπίστωσε ὅτι ἦταν ἀπάτες. Ὁ Piet Vroon ἐργαζόμενος γιά λογαριασμό ὀλλανδικῆς ἐφημερίδας ἀνέφερε ὅτι αὐτός καί ὁ συνεργάτης του εἶδαν τόν Σάι Μπάμπα νά παίρνει δαχτυλίδια, μενταγιόν καί ρολόγια κρυμμένα πίσω ἀπό ἀνθοδοχεῖα καί μαξιλάρια καί στή συνέχεια νά τά ἐμφανίζει. Ἐπιπλέον τό ποινικό του μητρῶο δέν φαντάζει καί τόσο καθαρό, καθότι σκάνδαλα ποικίλης ὕλης ταλανίζουν τόν οἶκο του. Ἐπρόκειτο, δηλαδή, γιά κλασική περίπτωση πλανωμένου καί πλανῶντος.
 Χαρακτηρίστηκε «μαγνητική προσωπικότητα» καί συγκέντρωνε κοντά του στάρ, ἀθλητές, πολιτικούς, ἀνθρώπους τοῦ χρήματος. Ἡ γενέτειρά του εἶχε μετατραπεῖ σέ τεράστιο σύμπλεγμα ξενοδοχείων, καταλυμάτων καί Πανεπιστημίων γιά τήν ἐξυπηρέτηση τῶν ὀπαδῶν του, οἱ ὁποῖοι ὑπολογίζονται ἀπό 10 ὥς 36 ἑκατοµµύρια σέ ὅλο τόν κόσμο. Τό κίνημά του ἔχει ἱδρύσει «ἀσράµ» σέ περισσότερες ἀπό 126 χῶρες, ἀλλά καί στήν πατρίδα μας. Ἐπώνυμοι συμπατριῶτες μας, ἀπό τόν καλλιτεχνικό καί ἀθλητικό κόσμο ὑπῆρξαν ἔνθερμοι θαυμαστές του καί μαθητές του. Ἴσως δέν εἶναι τόσο ἄστοχη ἡ διαπίστωση ὅτι «ὁ Σάι Μπάμπα εἶναι ὁ γκουρού τῆς καλλιτεχνικῆς, πνευματικῆς καί οἰκονομικῆς ἐλίτ στόν τόπο μας» (βλ. ἐφημ. «Τά Νέα»,13-8-1997: «Ὁ γκουρού τῶν ἀθλητῶν»).
 Ὁ ὀργανισµός τῶν πιστῶν τοῦ Σάι Μπάμπα δραστηριοποιεῖται ἐπίσηµα στήν Ἑλλάδα ἀπό τό 2001 καί ἀριθμεῖ ἑκατό ἐνεργά µέλη. Ὁ Ρόμπερτ Νάτζεμυ, ἐπικεφαλῆς τῆς παραφυάδας «Ἁρμονική Ζωή» στήν πατρίδα μας, ἔχει ὀπαδούς, μέ τούς ὁποίους πραγματοποιοῦσαν προσκυνηματικά ταξίδια στό Σάι Μπάμπα, ἐνῶ ὁ ἴδιος διδάσκει ὅ,τι καί ὁ πνευματικός του ὁδηγός. Ὀπαδοί του μάλιστα ζήτησαν νά ἱδρύσουν σχολεῖο, καθώς καί ἕνα ἵδρυμα φιλανθρωπικοῦ χαρακτήρα στήν πατρίδα μας μέ βάση τίς ἀρχές τοῦ «Σάι». Προφανῶς καλύφθηκαν ὅλες οἱ ἀνάγκες στήν Ἰνδία καί τώρα οἱ γκουρού βρῆκαν στήν Ἑλλάδα ἁλώνι, νά ἁλωνίσουν.
 Ἰσχυρά τά πλοκάμια τῆς Νέας Ἐποχῆς «ἐν πλεονεξίᾳ πλαστοῖς λόγοις ἐμπορεύονται», ἀναζητώντας θηράματα. Σέκτες, παραθρησκεῖες, (διαλογισμός, γιόγκα, ἐναλλακτικές θεραπεῖες, ἀποκρυφισμός, κ.ἄ) αἱρέσεις διαγκωνίζονται μέ λυσσαλέες προσπάθειες νά δελεάσουν ἀστήρικτες ψυχές, «ὑπέρ ὧν Χριστός ἀπέθανεν». Καί καθώς τό κενό τοῦ Θεοῦ πιέζει, ἀφοῦ ἡ ψυχή δέν χορταίνει μέ Χριστό, γεμίζει ἀναγκαστικά μέ ὑποκατάστατα καί σκουπίδια, τά ὁποῖα ἐξασφαλίζουν «ταχινήν ἀπώλειαν» (Α΄ Πέ 2,1). Ἀλλά ὁ Χριστός εἶναι ἡ μόνη ὁδός καί ἡ ζωή καί ἡ ἀλήθεια «καί οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενί ἡ σωτηρία» (Πρξ 4,12).

Εὐδοξία Αὐγουστίνου

Φιλόλογος-Θεολόγος

«Ἡ Ἐκκλησία πολλάκις τόν τελείως δευτερογενῆ δι’ αὐτήν ἐθνικόν σκοπόν ἔθεσεν ὑπεράνω τῶν καθαρῶς θρησκευτικῶν», ὑποστήριζε ὁ Ἰωάννης Συκουτρῆς. Καί εἶχε δίκαιο, διότι ἡ Ἐκκλησία συμπορεύθηκε μέ τό Γένος μας ἀκολουθώντας τό παράδειγμα τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος «ἑαυτὸν ἐκένωσε» γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ὑπῆρξε πράγματι ἡ κιβωτός τοῦ Γένους. Στάθηκε ὁ φύλακας ἄγγελος τοῦ πονεμένου λαοῦ, τό λιμάνι τῆς παρηγοριᾶς του καί ὁ θύλακας τῆς σωτηρίας του. Ὅπως καί τό 1821 ἔτσι καί στούς Βαλκανικούς πολέμους τά ματωμένα ράσα μέ τό ἀλύγιστο φρόνημά τους πρωτοστάτησαν στούς ὑπέρ τῆς ἐλευθερίας τῶν ὑποδούλων ἀδελφῶν ἀγῶνες ἀναπτερώνοντας τίς ἐλπίδες τῶν Ἑλλήνων καί πυργώνοντας τά ὄνειρά τους.
 Οἱ λεβεντόψυχοι ἱεράρχες, ἀρχιμανδρίτες, ἱερεῖς καί μοναχοί μέ τά κηρύγματά τους στήριξαν ψυχές, παρηγόρησαν, ἔθρεψαν. Μή φειδόμενοι κόπου, ἐθελοντικά τίς πιό πολλές φορές, ἔφθασαν στήν πρώτη γραμμή τοῦ πυρός μέ τήν ἀπόφαση νά πεθάνουν, ὅπως τόσοι ἄλλοι πρίν ἀπό αὐτούς. Ἡ παρουσία ἐπιπλέον τῶν στρατιωτικῶν ἱερέων στό μέτωπο ἐμψύχωνε τούς στρατιῶτες. Τούς ἐνέπνεαν μέ τόν πύρινο λόγο τους, μετέδιδαν μέ τά ἱερά μυστήρια τή θεία χάρη, εὐλογοῦσαν καί ἁγίαζαν τούς μαχητές, γλύκαιναν τούς πόνους τῶν πληγωμένων, συμμετεῖχαν στίς κακουχίες τους.
 Καί δέν ἦταν λίγοι οἱ ἱερωμένοι πού θυσίασαν τή ζωή τους γιά τή λευτεριά τῆς πατρίδας μας. Τέτοιοι μάρτυρες ὑπῆρξαν ὁ μητροπολίτης Γρεβενῶν Αἰμιλιανός ὡς προάγγελος τῆς λευτεριᾶς (1911) καί οἱ τρεῖς φονευθέντες ἱερεῖς στά Σέρβια, τούς ὁποίους ὁ στρατός μας κατά τήν εἴσοδό του ἐκεῖ βρῆκε μέσα στή λάσπη τῶν δρόμων. Ἐπίσης οἱ Βούλγαροι κατά τήν εἰσβολή τους στή Μακεδονία τό 1913 κατέσφαξαν ἄγρια τόν μη τροπολίτη Ἐλευθερουπόλεως Γερμανό Σακελλαρίδη, διότι «ἀντέδρασε ἐρρωμένως καί ἡρωικῶς εἰς τά σχέδιά των περί καταλήψεως τῆς Μακεδονίας».
 Ὁ ἀρχιμανδρίτης Διονύσιος Παπανικολόπουλος, μετέπειτα μητροπολίτης Ἐδέσσης καί Πέλλης, πῆρε μέρος στόν πόλεμο ὡς στρατιωτικός ἱερέας «πάντοτε παρακολουθῶν ἐκ τοῦ σύνεγγυς τούς ἡρωικούς μαχητάς καί διά τῶν φλογερῶν κηρυγμάτων καί τῆς αὐτοθυσίας του ἐξυψῶν τό πατριωτικόν αὐτῶν φρόνημα». Μπῆκε πρῶτος στήν πόλη τῆς Φλώρινας καί ὕψωσε ἐκεῖ τήν ἑλληνική σημαία· γι’ αὐτό καί χαρακτηρίσθηκε ὡς ὁ ἀπελευθερωτής αὐτῆς τῆς πόλης.
 Ὁ ἀρχιμανδρίτης Διονύσιος Δάφνος, μετέπειτα μητροπολίτης Μονεμβασίας καί Σπάρτης, ὡς ἐφημέριος τῆς ναυαρχίδας τοῦ στόλου, τοῦ θρυλικοῦ «Ἀβέρωφ», συμμετεῖχε στίς ἔνδοξες ἐπιχει ρήσεις σέ ὅλη τή διάρκεια τῶν Βαλκανικῶν πολέμων.
 Παρόμοια ἔδρασε καί ὁ ἀρχιμανδρίτης Ἀνδρέας Τριανταφύλλου, μετέπειτα μητροπολίτης Τριφυλίας καί Ὀλυμπίας· ἔγραψε μάλιστα καί μελέτη μέ τίτλο «Ἡ ἀπό τοῦ 1821 μέχρι σήμερον δρᾶσις τῆς Ἐκκλησίας ἐν τῷ Πολεμικῷ Ναυτικῷ».
  Ἐξαιρετική γιά τή μαχητικότητά της ὑπῆρξε ἡ δράση τοῦ ἐπισκόπου Τρίκκης καί Σταγῶν Ἀνθίμου Παντελάκη. Στίς ἀρχές τοῦ πολέμου τοῦ 1912 κατάρτισε ἰδιαίτερο σῶμα ἀπό μοναχούς, ἀγάμους καί χηρεύοντες κληρικούς, οἱ ὁποῖοι πῆραν μέρος στίς ἐπιχειρήσεις.
 Ἀπαράμιλλη ἀγωνιστικότητα ἐπέδειξαν οἱ κληρικοί: Ἀθανάσιος Λεβεντόπουλος, κατόπιν ἐπίσκοπος Σύρου, Πανάρετος Κωνσταντινίδης, Προκόπιος Καραμᾶνος, μετέπειτα Ὕδρας, Πανάρετος Κορακᾶς, Φιλάρετος Κωνσταντινίδης, Θεοφύλακτος Παπακωνσταντίνου, Ἰωάννης Γερακάρης, Ἰωακείμ Μαλαχίας, Δαμασκηνός Ξένος, Ἱερόθεος Παρασκευόπουλος, κατόπιν Παροναξίας.
 Κατά τή διάρκεια τοῦ Β΄ Βαλκανικοῦ πολέμου ὁ μητροπολίτης Μυρέων Ἀθανάσιος, κατόπιν Ἀργολίδος, διακρίθηκε γιά τή φλογερή ἐθνικοθρησκευτική του δράση, ἐξαιτίας τῆς ὁποίας σύρθηκε αἰχμάλωτος καί κακοποιήθηκε ἀφάνταστα.
 Σέ κάθε πόλη, ὅπου ἔφθανε ὁ ἑλληνικός στρατός, ὁ λαός μέ ἐπικεφαλῆς τόν τοπικό μητροπολίτη ὑποδεχόταν τούς ἐλευθερωτές ψάλλοντας «Χριστός ἀνέστη» καί στή συνέχεια τελοῦνταν δοξολογίες. Ἔτσι, στήν Κοζάνη ὑποδεχόμενος τόν ἑλληνικό στρατό ὁ τότε μητροπολίτης Φώτιος Μανιάτης προσφώνησε τόν διάδοχο Κωνσταντῖνο ὡς ἑξῆς: «Τήν αἰδήμονα καί γλυκεῖαν ταύτην ἑλληνίδα δεσμώτιδα ἡμετέραν πατρίδα, τήν ἐπί αἰῶνας δουλεύουσαν εἰς φυλήν ξένην, ἀλλογενῆ καί ἀλλόθρησκον, ἐξηγοράσατε, οὐχί χρυσίῳ ἤ ἀργυρίῳ, ἀλλά τιμίῳ αἵματι τῶν υἱῶν τῆς ἐλευθέρας μητρός Ἑλλάδος».
  Ἀξίζει νά σημειώσουμε ὅτι πολλές φορές ἡ Ἐκκλησία μεριμνοῦσε ὥστε νά προετοιμάσει τήν εἴσοδο τοῦ στρατοῦ. Αὐτό ἀποδεικνύεται καί ἀπό τό τηλεγράφημα τοῦ μητροπολίτη Σερρῶν Ἀποστόλου Χριστοδούλου πρός τόν ἀρχιστράτηγο τῶν Ἑλλήνων βασιλιά Κωνσταντῖνο: «Ἡ πόλις τῶν Σερρῶν ἐγκαταλειφθεῖσα ἀπό ἡμερῶν παρά τῶν βουλ γαρικῶν στρατιωτικῶν καί πολιτικῶν Ἀρχῶν διῳκήθη ὑπό τοῦ Μητροπολίτου, ἀλλά πολυάριθμοι Βούλγαροι κομιτατζῆδες τῆς περιφερείας προσβάλλουσιν ἔκτοτε τήν πόλιν ἐπί σκοπῷ λεηλασίας καί πυρπολήσεως... Ἡ πόλις ὁλόκληρος ὑποβάλλει εἰς τήν Ὑμετέραν Μεγαλειότητα τήν θερμήν παράκλησιν ἵνα εὐαρεστουμένη διατάξῃ τήν ἐπίσπευσιν τῆς καταλήψεώς της».
 Ἀλλά καί τά μοναστήρια στάθηκαν προπύργια τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ἀγώνα καλύπτοντας ποικιλώνυμες ἀνάγκες. Ἐνδεικτικά ἀναφέρω ὅτι στή Μυτιλήνη ἡ ἱερά Μονή Λειμῶνος Καλλονῆς φιλοξένησε τό ἀρχηγεῖο τοῦ στρατοῦ κατά τήν ἀπόβαση τῶν πεζοναυτῶν ἀπό τό θωρηκτό «᾿Αβέρωφ». Μάλιστα τά ἀπαραίτητα τρόφιμα γιά τούς μαχητές τά ἐξασφάλιζε τό μοναστήρι, ἐνῶ παράλληλα ἐκεῖ νοσηλεύονταν οἱ τραυματίες. Ἡ μονή αὐτή ἔδωσε τόν πρῶτο νεκρό, τόν μοναχό Νεόφυτο Καμένο ἀπό τή Μήθυμνα.
 Εὐλογητός ὁ Θεός πού προικοδότησε τό Ἔθνος μας μέ μιά Ἐκκλησία ζωντανή, ὀρθόδοξη, μητρική καί πρόθυμη νά μοιράζεται μαζί μέ τά παιδιά της τίς χαρές καί τίς λύπες τους. Εἶναι ἡ ἴδια πού ἀπό τό 1453 μέχρι τό 1821 πύργωνε στά στήθη τῶν ὑποδούλων τήν ἀποσταμένη ἐλπίδα· εἶναι ἡ ἴδια πού καί σήμερα στηρίζει τόν λαό μέ τήν πίστη καί τήν ἀγάπη. Εἶναι ἡ ἴδια πού προμαχεῖ τῶν παραδόσεων τοῦ Ἔθνους μας, πού μάχεται γιά τήν ἰδιοπροσωπία μας, ἀντιστεκόμενη στόν νεοβαρβαρισμό. Ἀναγνωρίζοντας τίς προσπάθειές της τῆς ἀπονέμουμε τόν ὀφειλόμενο σεβασμό μέ τή βεβαιότητα ὅτι θά μείνει γιά πάντα τροφός καί μητέρα τοῦ λαοῦ, ἀπροσμάχητη δύναμη καί ἀδιάψευστη ἀπαντοχή μας.

Πηγές
Κ. Παπαρρηγοπούλου, Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους.
Κωνστ. Α. Βοβολίνη, «Ἡ Ἐκκλησία εἰς τόν Ἀγῶνα τῆς Ἐλευθερίας», Θ.Η.Ε.

Ἡ θεμελιακή γιορτή τῆς ἱστορίας, τά Χριστούγεννα, σημαδεύει τόν Δεκέμβριο, ἀλλά καί ὅλο τόν χρόνο, ὅπως σημάδεψε καί ὅλη τήν ἀνθρώπινη ἱστορία τήν ὁποία διχοτομεῖ σέ π.Χ. καί μ.Χ. «Ὁ Θεός ἐπί τῆς γῆς ὤφθη καί ἐν τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη», ὅπως τό προεῖπε ὁ Βαρούχ (3,38). Ὡστόσο τό χάρισμα τῆς ἐλευθερίας, δῶρο μοναδικό τοῦ Δημιουργοῦ στόν ἄνθρωπο, θά καθιστοῦσε ἄκαρπη τήν ἐμφάνιση τοῦ Θεοῦ στήν γῆ, ἄν οἱ ἄνθρωποι ἀρνοῦνταν τήν συναναστροφή μαζί του. Γι᾿ αὐτό ἡ μακρόθυμη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἀπό τά βάθη τῶν αἰώνων προετοίμαζε τήν συναναστροφή μέ τά λογικά πλάσματά του. Τήν πρωτοανακοίνωσε ὡς παρήγορη ὑπόσχεση πρός τόν πεσμένο πρωτόπλαστο, τήν ὥρα πού ἡ ἀνταρσία του τόν ἐξόριζε ἀπό τόν παράδεισο. Τήν ἐπανέλαβε πολλές φορές, σέ διάφορους καιρούς, μέ τό πολυποίκιλο κήρυγμα τῶν προφητῶν· ὅλη ἡ Παλαιά Διαθήκη ἀντηχεῖ χαρμόσυνα «ἔρχεται ὁ Μεσσίας, ἑτοιμασθεῖτε γιά τήν ὑποδοχή του!».
 Αὐτό ἀκριβῶς τό μήνυμα διασαλπίζει ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μέ τήν εὐαγγελική περικοπή τῆς κλήσεως στό γαμήλιο δεῖπνο, πού διαβάζεται στά μέσα τοῦ Δεκεμβρίου. Προϊδεάζει καί προετοιμάζει τίς καρδιές γιά τήν μεγάλη συνάντηση μέ τόν Ἰησοῦ Χριστό, τόν Σωτῆρα Θεό, πού γιά χάρη μας γίνεται «ὁ Ἐμμανουήλ», ὁ Θεός μαζί μας!
 Οἱ ἅγιοι τῆς πίστεώς μας ἀποτελοῦν τά ζωντανά ὑπομνήματα τῆς ἀνταπόκρισης στήν κλήση τοῦ Θεοῦ, τά πειστικά παραδείγματα καί πρότυπα τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Εἶναι αὐτοί πού περπάτησαν πάνω στήν γῆ «ἀξίως τοῦ Θεοῦ», κατά τό θέλημα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅπως ὑπαγορεύει τό ἅγιο Εὐαγγέλιο, καί ἀναδείχθηκαν ἀντάξιοι τῆς κλήσεως.
 Προνόμιο μοναδικό καί τιμή ὕψιστη εἶναι τό ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός μέ τό ἅγιο Εὐαγγέλιό του μᾶς καλεῖ στήν ὑπέροχη πολιτεία του. Μᾶς καθιστᾶ κοινωνούς στό βασίλειο τῆς χάριτος κατά τήν παροῦσα ζωή, στήν Ἐκκλησία του, πού συνεχίζεται μέ τό βασίλειο τῆς δόξης κατά τήν μέλλουσα ζωή, στόν οὐρανό.
 Ἀξιοποιώντας αὐτό τό μήνυμα καλούμαστε νά περπατήσουμε ἀντάξια πρός τήν κλήση τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἐσωτερικές διαθέσεις ἀλλά καί ἡ ἐξωτερική συμπεριφορά μας νά ἀνταποκρίνονται πρός τό προνόμιο πού μᾶς χάρισε ὁ Θεός. Νά ἀπηχοῦν τήν πίστη πού ὁμολογοῦμε. Ἔτσι θά ἀνταποκριθοῦμε ἐπάξια στήν τιμητική κλήση του καί θά καταστήσουμε γιά τόν ἑαυτό μας «βατήν τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν», στήν ὁποία μᾶς καλεῖ ὁ ἐνανθρωπήσας Κύριος. Αὐτή ἡ ἐπάξια ἀνταπόκριση ἄς εἶναι τό δῶρο πού θά τοῦ προσφέρουμε τά φετινά Χριστούγεννα. Γιά νά καταυγάσει τήν σκοτεινή ζωή μας τό φῶς τοῦ ἄστρου τῆς Βηθλεέμ. Ἀμήν!