Super User

Super User

Σάλπισμα ἐγερτήριο

AgiosMixailPaknanas02 Τοῦτο τό καλοκαίρι, πού καταπονεῖ τό σῶμα ἡ ζέστη, μά πιότερο βασανίζουν τό νοῦ καί τήν καρδιά προβληματισμοί, ἀγωνίες καί φόβοι γιά τό σήμερα καί τό αὔριο, ἀντηχεῖ στ᾿ αὐτιά μου μιά φωνή· «Χτύπα γιά τήν πίστη!». ᾿Αντήχησε κάτω ἀπό τόν ὁλόφωτο ἀττικό οὐρανό στίς 9 ᾿Ιουλίου τοῦ 1771. ᾿Ακούστηκε ἀπό ἕνα παλληκάρι πού κρατοῦσε στά μάτια του τό φῶς ἐκείνων πού ἀνήκουν στόν Θεό, πού ἔκρυβε στήν καρδιά του τή γενναιότητα ἐκείνων πού φυλάγουν τίς πιό ἱερές Θερμοπύλες.
῾ Οδηγημένος βίαια μπροστά στίς στῆλες τοῦ ᾿Ολυμπίου διός ἀντιμετώπιζε τήν ἀγριότητα τοῦ ὀθωμανοῦ δημίου, πού δέν ἄφηνε τό σπαθί του νά πέσει μέ ὁρμή καί νά ἀποκεφαλίσει τόν μάρτυρα, ἀλλά τόν βασάνιζε κόβοντας ἔντεχνα, ἀργά τήν ἁγία κεφαλή του. Σέ τούτη τήν ἀναίσχυντη πρόκληση ἡ γενναία καρδιά τοῦ μάρτυρα φέρνει στά χείλη του τήν ἡρωική ἰαχή· «Χτύπα γιά τήν πίστη!».
 Πόση δύναμη μπορεῖ νά κρύβει ἕνας ραγιάς; Πόση λευτεριά μπορεῖ νά κατέχει ἕνας σκλάβος; Τόση ὅση ἡ ἁγιαστική χάρη τοῦ ἁγίου Πνεύματος μπορεῖ νά χορηγεῖ στίς δεκτικές ψυχές!
 Στήν ᾿Αθήνα τοῦ 18ου αἰώνα, ὅπου περίσσεψε ἡ ὠμή βία καί ἡ τυράγνια τοῦ κατακτητῆ, ὑπερεπερίσσευε ἡ λαχτάρα γιά τήν πιό ἀληθινή λευτεριά. Αὐτή ἡ λευτεριά φτερούγιζε στά ὀνείρατα τοῦ νεαροῦ ῞Ελληνα. Αὐτή τή λευτεριά βίωνε, σάν ἔσκυβε μαζί μέ τούς ἀδελφούς πάνω ἀπό τό Ψαλτήρι, σάν ὕψωνε τά μάτια κι ἀγκάλιαζε μ᾿ ἐμπιστοσύνη τόν οὐρανό.
῾ Η ζωή του κυλοῦσε ἁπλά, σιωπηλά μέσα στή φτώχεια, πού κάποτε ἔφθανε στήν ἐξαθλίωση, μές στή σκλαβιά, πού κάποτε φάνταζε ἀβάσταχτη. ῾Η τρυφερή ὕπαρξη τοῦ Μιχαήλ ἔμεινε ἀνέγγιχτη ἀπό τά πικρά βότανα τῆς σκλαβιᾶς, ἀπό τά ζιζάνια τῆς ἀμφιβολίας καί τῆς δειλίας. ῾Η καρδιά τοῦ νεαροῦ κηπουροῦ ἕνας κῆπος ὁλόδροσος. Φυτεμένος μέσα του ὁ πιό ζωντανός σπόρος ἀπό τούς εὐσεβεῖς γονεῖς του κι ἀπό κάποιον ἀνώνυμο ἡρωικό παπά, καρποφοροῦσε τήν πίστη, τήν ἀγάπη, τήν ἐλπίδα.
῾ Ο Θεός εὐδόκησε τό ὄνομα τοῦ ἄσημου αὐτοῦ ῞Ελληνα νά μείνει στήν ἱστορία συνοδευόμενο ἀπό τόν πιό μεγαλειώδη τίτλο· μάρτυρας. Τό παρθενικό του αἷμα χύθηκε στή γῆ τῆς πατρίδας μας, πότισε τό χῶμα της ἐκεῖ, κάτω ἀπό τήν ᾿Ακρόπολη, γιά νά μιλᾶ αἰώνια γιά ἕναν ἄλλο πολιτισμό, πού δέν ὑψώνει μονάχα ναούς στόν Θεό, ἀλλά κάνει τούς ἀνθρώπους ζωντανούς ναούς αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ.
 ῾Ο ἀντίλαλος τῆς ἱστορίας φέρνει στήν ψυχή μας τήν ἀτρόμητη φωνή τοῦ Μιχαήλ· «Χτύπα γιά τήν πίστη!». Σάλπισμα ἐγερτήριο στίς ἀποκοιμισμένες συνειδήσεις, ἐνθάρρυνση στίς νήφουσες καρδιές. Σέ τούτους τούς χαλεπούς καιρούς, πού καταβάλλεται προσπάθεια νά σβηστοῦν τά ἴχνη τῆς ὀρθόδοξης παρουσίας ἀπό τήν ἱστορία μας, δέν θά ξεχάσουμε τούς προγόνους μας· δέν θά τούς προδώσουμε, ἔστω κι ἄν τό τίμημα εἶναι σκληρό.
 
᾿

Ἰχνηλάτης

Ἀπολύτρωσις 55 (2000) 154-155

Σάββατο, 06 Ιούλιος 2024 03:00

Συνεπεῖς

 Μεγάλο ἔλλειμμα συνέπειας χα­ρακτηρίζει τήν ἐποχή μας. Τό δια­­πιστώνουμε καθημερινά, δυσανα­σχε­τοῦμε καί διαμαρτυρόμαστε. Ποιός ὅμως μπορεῖ νά καυχηθεῖ ὅτι μένει ἀ­κέραιος καί ἀπρόσβλητος ἀπό τό ψέμα, τήν ἀπά­τη, τήν περιρρέουσα ὑ­ποκρι­σία; Ἔ­χει γί­­­­νει σχεδόν κανόνας ἄλλοι νά φαί­νον­ται καί νά συστήνονται οἱ ἄν­θρω­ποι καί ἄλ­λοι νά εἶναι στήν πρα­γμα­τικότητα.

agia kyriaki Ὑπάρχει ὡστόσο ἡ λαμπρή καί ἀξιομίμητη ἐξαίρεση. Τή βλέ­πουμε στόν κόσμο τῶν ἁγίων τοῦ Θε­οῦ, πού προβάλλουν ὡς ὑποδείγματα συ­­νέ­­πειας, πρότυπα ἀλλά καί ἀρωγοί στόν ἀ­γώνα τοῦ χριστιανοῦ πού ὀφείλει καί θέ­λει νά τούς μιμηθεῖ. Γιά παράδειγμα παίρνω δύο γυναικεῖες μορφές ἀπό τό ἁ­γιολόγιο τοῦ Ἰουλίου· δύο ἁ­γίες ἰδιαίτερα ἀγαπητές στόν εὐσεβῆ λαό, πού τό ὄ­νομά τους ἀκούγεται καί στόν ἑβδομαδι­αῖο κύκλο· ἡ ἁγία Κυριακή (7/7) καί ἡ ἁ­γία Παρα­σκευή (26/7).

 Ἀνάσταση μηνᾶ τό ὄνομα τῆς πρώτης, διάγγελμα πώς ἀνή­κει στόν ἀναστημένο Κύριο. Καί πρά­γματι ἀ­να­στάσιμη ἦταν ὅλη ἡ ζωή της. Στά σε­πτά πάθη τοῦ Κυρίου μᾶς ἀνάγει τῆς Πα­ρα­σκευῆς τό ὄνομα. Κι ὅλη της ἡ ζωή ἦ­ταν προετοιμασία γιά τό μαρτύριο, μέ τό ὁποῖο ἐπισφραγίσθηκε. Καί βέ­βαια, μέσα ἀπό τό μαρτύριο ἡ Πα­ρα­σκευή ζοῦσε τήν ἀνάσταση, ὅπως καί ἡ Κυ­ρι­ακή δι­καίωσε τό ἀναστάσιμο ὄ­νο­μά της διά τοῦ μαρτυρίου.

 Ἡ μνήμη τῶν δύο ἁγίων γυ­ναι­κῶν καλεῖ καί προκαλεῖ νά ἀ­ναρωτηθοῦμε καί νά ἐ­λέ­γξουμε τόν ἑ­αυ­­τό μας κατά πόσο συμφωνεῖ τό ὄνο­μα μέ τή ζωή μας; Ὁ Χρυσόστομος π.χ. ἔχει πράγματι χρυ­σό στόμα; Ὁ Παντελεήμων διακρίνεται γιά τό ἔλεος καί τήν ἀ­γάπη; Ὁ Σωτή­ρι­ος ποιά σχέση ἔχει μέ τή σω­τηρία πού χαρίζει ὁ Σωτήρας Χρι­στός; Ἡ Ἀρετή, ἡ Ἀγαθή, ἡ Ἐλπίδα, πόσο πρα­γματώνουν στήν καθημερινή τους ζωή αὐτό πού ὑπόσχεται τό ὄνομά τους;

 Ἀλλά ἐκτός ἀπό τό βαπτιστικό μας ὄνομα ἔχουμε ὅλοι τό ὄ­νομα τοῦ χριστιανοῦ. Αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ ζωή μας κυλᾶ ἀνάμεσα στό θάνατο καί στήν ἀνάσταση. Τό διατυπώνει ἁ­πλά ἀλλά ἀξιωματικά ὁ ἀπόστολος Παῦ­­λος· «πάν­τοτε τήν νέκρωσιν τοῦ Κυ­ρίου Ἰ­η­σοῦ ἐν τῷ σώματι περιφέ­ρον­­τες, ἵνα καί ἡ ζωή τοῦ Ἰησοῦ ἐν τῷ σώματι ἡμῶν φα­­νερω­θῇ» (Β΄ Κο 4,10). Θάνατος ση­μαί­­νει συν­τριβή, μετάνοια, ἀ­πάρνηση τῶν δικαίων ἀπαιτήσεών μου χάριν τῶν ἄλ­λων, συγχώρηση, ἀγάπη, θυ­σία. Ὅ­ταν αὐτά ὑ­πάρχουν στή ζωή μας, λάμ­­πει καί μο­σχοβολᾶ μέσα καί γύ­ρω μας ἡ ἀνά­στα­ση τοῦ Ἰησοῦ Χρι­στοῦ. Εμαστε συ­νε­­πεῖς χριστιανοί, μιά ἀξιόλογη κα­τά­­θε­ση γιά τή βελτίωση τῆς κοινωνίας μας.

 

Στέργιος Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 63 (2008) 195
    

Παρασκευή, 05 Ιούλιος 2024 03:00

Μελετώντας μιά εἰκόνα

 7julyἈπάνεμο λιμάνι καί καταφυγή μου, τοῦ Θεοῦ ἡ ἁγιασμένη ἐκκλησιά! Βρέθηκα ἐκεῖ ἀναζητώντας λίγη δροσιά μέσα στήν κάψα τοῦ καλοκαιριοῦ καί τῆς ψυχῆς μου!
    Μπροστά, σέ μιάν ἄκρη τοῦ τέμπλου διέκρινα μιά εἰκόνα πού προσείλκυσε τήν προσοχή μου. Ἔργο κάποιου ἁπλοῦ λαϊκοῦ ζωγράφου, μέ εὐσέβεια καλλιτεχνημένο, ἀνιστορεῖ τίς μορφές δύο ἁγίων: τῆς ἁγίας Κυριακῆς καί τῆς ἁγίας Παρασκευῆς.
    Σεμνές οἱ μορφές τους εἰκονίζουν τή νεότητα, τήν δοσμένη ἀπόλυτα στόν Θεό. Ἡ λευκότητα τῆς παρθενίας καί τό πορφυρό τοῦ μαρτυρίου ντύνουν τίς κόρες τῆς μάνας Ἐκκλησίας, πού προσφέρουν στόν Νυμφίο Ἰησοῦ τή ζωή τους θυσία ζῶσα.
    Εἶναι ἰδιαίτερα ἀγαπητές στούς πιστούς καί γιορτάζουν τόν ἴδιο μήνα. Κάπως ἔτσι τίς συνέδεσε καί ὁ ἁγιογράφος πού τίς ἔβαλε τήν μιά δίπλα στήν ἄλλη. Δέν γνωρίστηκαν στήν ἐπίγεια ζωή τους. Ἔζησε στή Ρώμη τό πρῶτο μισό τοῦ 2ου αἰ. ἡ Παρασκευή καί τόν 3ο αἰ. στά μέρη τῆς Μελιτηνῆς ἡ Κυριακή. Συναντήθηκαν στόν οὐρανό. Ἐκεῖ πού ἀνταμώνουν, μέσα στήν παρουσία τοῦ Θεοῦ, ὅσοι πολύ Τόν ἀγαποῦν.
Καθώς στεκόμουν ἐκεῖ, μέσα στόν ναό τοῦ Θεοῦ, ἔσβησε θαρρεῖς ὁ χρόνος κι ὁ τόπος καταργήθηκε. Κι ἦρθε στό νοῦ μου ἡ ζωή τῶν δύο ἁγίων ἔτσι ὅπως ἀπό μικρό παιδί τήν γνώριζα.
    Στόν κυκεώνα τῆς εἰδωλολατρίας τῶν πρώτων μ.Χ. αἰώνων πνέει αὔρα τοῦ Πνεύματος. Μές στήν ἀσυδοσία κάποιες ψυχές ἁγνεύουν καί μές στήν πλάνη ὑπηρετοῦν τήν ἀλήθεια.
    Βλαστοί πιστῶν οἰκογενειῶν καί οἱ δυό τους. Εὐλογημένη οἰκογένεια, πού 'χεις ἀγκωνάρι στά θέμελά σου τόν Χριστό, πού 'χεις πυξίδα στήν πορεία τό Εὐαγγέλιο! Πόσους καρπούς γλυκόχυμους ἔχεις χαρίσει στήν Ἐκκλησία! Μέσα ἀπό τό σπιτικό τους οἱ ἁγίες ἔλαβαν κληρονομιά καί εὐχή τή σταθερότητα ἄχρι τέλους.
    Ἡ ὑποταγή τους στόν Θεό φέρει θαυμαστή καρποφορία. Τά νεανικά τους χείλη εὐαγγελίζονται τή σωτηρία. Ἡ οὐράνια βασιλεία ἁπλώνεται στή γῆ ἀπό ψυχή σέ ψυχή μυστικά καί ἀθόρυβα. Μαρτυρία πού ἔρχεται ἡ ὥρα νά σφραγιστεῖ μέ τό μαρτύριο. Παράδοξα σημεῖα ἐπιτελοῦνται. Ἡ φωτιά χάνει τή δύναμή της καί τά θηρία ἡμερώνουν· ὁ πόνος γίνεται γλυκύς καί ὁ θάνατος ποθητός. Καί ἀκόμη πιό συγκλονιστικό· οἱ δήμιοι μετανοοῦν μπρός στά θαυμάσια πού ἐπιτελεῖ ἡ Παρασκευή καί τά εἴδωλα συντρίβονται μέ τήν προσευχή τῆς Κυριακῆς.
    Γίνονται συνεργοί στό θαῦμα οἱ ἐκλεκτοί τοῦ Θεοῦ, «οἱ ἠγορασμένοι ἀπό τῆς γῆς», πού «ἀκολουθοῦν τό Ἀρνίον ὅπου ἄν ὑπάγῃ».
    Ποιός τό ΄πε πώς τό ἄνθος τῆς νιότης τους κόπηκε ἄδοξα μέ τό ξίφος τοῦ δημίου;
    Ποιός τό 'πε πώς ἡ ζωή τους ἔσβησε καθώς τό παρθενικό τους αἷμα πότιζε τή γῆ;
    Μπουμπούκια εὐωδιαστά τά πρόσφερε ἡ Ἐκκλησία στόν μεγάλο Γεωργό της. «Ὡς ἀπαρχή τῆς φύσεως» τά χάρισε ἡ οἰκουμένη στόν «Φυτουργό τῆς κτίσεως».

*   *   *

    26julyΣτήν ἁγιογραφία τοῦ ναοῦ, πού εἶχα μπροστά μου, οἱ ἁγίες κρατοῦσαν ταπεινά τήν προσφορά τους στόν Θεό. Τήν τίμια κεφαλή της ἡ ἁγία Παρασκευή, τό ἄλικο αἷμα της ἡ ἁγία Κυριακή.
    Πῶς πέτυχαν τήν ἁγιότητα; Τό φθαρτό τους σῶμα, ὅμοιο μέ τό δικό μου, πού πονᾶ, ἀποκάμνει, φθείρεται, πῶς ἄντεξε τό φρικτό μαρτύριο; Ἡ νεανική τους καρδιά πῶς περιφρόνησε πλούτη καί δόξες; Ἡ εἰκόνα -βιβλίο τοῦ πιστοῦ, ὅπως σοφά τήν ὀνομάζει ἕνας πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας- μοῦ ἔδωσε τήν ἀπάντηση. Ναί, τό μυστικό τους βρίσκεται ἐκεῖ· στό βλέμμα τους τό στραμμένο στόν οὐρανό, στό σταυρό πού κρατοῦν στό χέρι, σύμβολο θυσίας καί νίκης αἰώνιας.


Ἰχνηλάτης

Παρασκευή, 03 Ιούλιος 2020 03:00

Ὁ ἀββάς Σισώης

 6julyΕἶναι μιά στιγμούλα, μία στιγμή μονάχα. Μά ὁ φόβος αὐτῆς τῆς στιγμῆς κατατρύχει καί βασανίζει τόν καθένα ἀπό τήν ὥρα πού ἀποκτοῦμε συνείδηση τῆς ζωῆς μας. Κι εἶναι, στ᾿ ἀλήθεια, τραγικό ὅτι νέοι καί γέροι, μικροί καί μεγάλοι, φτωχοί καί πλούσιοι, ἄσημοι καί ἄρχοντες, ὅλοι «διά παντός τοῦ ζῆν», σ᾿ ὅλη μας τή ζωή, εἴμαστε ὄχι μόνο ὑποψήφιοι θανάτου, ἀλλά καί «ἔνοχοι δουλείας» (῾Εβ 2,15) σ᾿ αὐτόν. Μᾶς κρατᾶ δέσμιους τοῦ φόβου σ᾿ ὅλη μας τή ζωή ὁ θάνατος, αὐτός ὁ δυνάστης τῆς ζωῆς μας.
Βέβαια, πολλοί, μόλις ἀκούσουν νά γίνεται λόγος γιά τό θάνατο, κουνιοῦνται ἀπό τή θέση τους, φτύνουν στόν κόρφο τους ἤ χτυποῦν ξύλο ἤ τραγουδοῦν μέ καημό· «νά πεθάνει ὁ χάρος»! ῎Αλλοι ἀποφεύγουν ἐπιμελῶς καθετί πού θυμίζει τό θάνατο. Κάποιος π.χ. ἔκτισε τό παράθυρο τοῦ δωματίου του πού εἶχε θέα πρός τό νεκροταφεῖο, γιά νά μή βλέπει τά μνήματα. Τακτική στρουθοκαμήλου, πού νομίζει ὅτι ἐξουδετέρωσε τόν κίνδυνο ἐπειδή... δέν τόν βλέπει.
᾿Ανάμεσα σ᾿ ὅλους αὐτούς πού προσπαθοῦν νά ἐξορκίσουν ἀνόητα ἤ νά ἀγνοήσουν μάταια τό θάνατο, στέκει ὁ πιστός. Ρεαλιστικά καί ὑπεύθυνα βλέπει στό θάνατο ἕνα γεγονός ὑψίστης σημασίας, ἕναν πολύτιμο φίλο πού ἀνοίγει τό δρόμο γιά τήν αἰωνιότητα, ἀλλά κι ἕναν σοφό δάσκαλο πού παραδίδει ὑπέροχα μαθήματα γιά τήν ἀξιοποίηση τῆς ζωῆς. Τό εἶχαν σκεφθεῖ καί πρό Χριστοῦ σοφοί ἄνθρωποι. ῞Ενας ἀπ’ αὐτούς καθημερινά θύμιζε στόν ἑαυτό του· «Μέμνησο ὅτι θνητός εἶ!». Θυμήσου πώς θά πεθάνεις!
  ῾Η μνήμη τοῦ θανάτου εἶναι ἀπό τά σπουδαῖα καί σωτήρια μαθήματα πού καλλιέργησαν οἱ ἅγιοι. «Πηγή κάθε ἀρετῆς», τήν ἀποκαλεῖ ὁ ἅγιος ῾Ησύχιος ὁ πρεσβύτερος. Λέγεται γιά ἕναν μεγάλο ἀσκητή, τόν ἀββά Σισώη, πού τιμοῦμε τή μνήμη του στίς 6 ᾿Ιουλίου, ὅτι μπροστά στόν τάφο τοῦ Μεγάλου ᾿Αλεξάνδρου εἶπε τά ἑξῆς διδακτικά· «Καθώς σέ βλέπω, τάφε, δειλιάζω ἀπό τή θέα σου καί ἀπ᾿ τήν καρδιά μου χύνω δάκρυα, διότι σκέπτομαι τό κοινό χρέος πού ἔχουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Πῶς θά προσπεράσω αὐτό τό τέρμα; ῎Ε, θάνατε, ποιός μπορεῖ νά σέ ἀποφύγει;».
  ῞Ολοι θά τό πιοῦμε τό ποτήρι τοῦ θανάτου. Κι εἴμαστε ὅλοι ἴσοι μπροστά του· σέ κανέναν δέν χαρίζεται. Πρός τί, λοιπόν, ἡ τυραννία τῶν παθῶν, ἡ τόση ματαιοδοξία, ὁ οἶστρος τοῦ πλούτου, ἡ ἀνοησία τῆς ἐπάρσεως κι ὅλα ἐκεῖνα πού μᾶς κάνουν ἐχθρούς τῶν ἀδελφῶν μας, ἄφιλους κι ἀνειρήνευτους, μισοῦντες καί μισουμένους; «῞Οποιος κατορθώνει νά λέει κάθε μέρα στόν ἑαυτό του· “σήμερα εἶναι ἡ τελευταία ἡμέρα τῆς ζωῆς μου”, οὐδέποτε θά ἁμαρτήσει θεληματικά», γράφει ὁ ἅγιος ᾿Ησαΐας ὁ ἀναχωρητής.
  ῞Ενα πέρασμα σοβαρό ἀλλά ὄχι καταλυτικό εἶναι ὁ θάνατος. Εἶναι, ὅπως λέγει ὁ Μέγας ᾿Αθανάσιος, ἕνα ξεδοντιασμένο φίδι. ῎Εχασε τό δηλητήριό του ἀπό τήν ὥρα πού πέρασε τό κατώφλι του ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός. ῾Η μνήμη του εἶναι ὁ καλύτερος ὁδηγός γιά μία ζωή συνετή, ταπεινή ἀλλά καί γεμάτη ἐλπίδα. ῎Ας μήν τό λησμονοῦμε!
 

Στέργιος Ν. Σάκκος
   

Παρασκευή, 01 Ιούλιος 2022 03:00

Ἰατροί Ἀνάργυροι

 1julyὉ Κύριος καί Δημιουργός μας πού ἔπλασε «διφυῆ» τόν ἄνθρωπο, ἀποτελούμενο ἀπό τό ὑλικό στοιχεῖο, τό σῶμα, καί ἀπό τό ἄυλο, τήν ψυχή, ἐνδιαφέρεται ἐξίσου καί γιά τά δύο. Βεβαίως ἡ ἐνανθρώπηση καί ἡ σταυρική θυσία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀποβλέπει στή σωτηρία τῆς ψυχῆς καί ἡ Ἐκκλησία γι᾿ αὐτό τό σκοπό ἐργάζεται. Δέν ἔπαυσαν ὅμως τόσο ὁ Κύριος ὅσο καί ἡ Ἐκκλησία νά ἐνδιαφέρονται καί γιά τοῦ σώματος τή σωτηρία, γιά τήν ὑγεία του. Ἀρκεῖ νά θυμηθοῦμε τίς τόσες θεραπεῖες πού ἔκανε ὁ Κύριος προσωπικά καί, στή συνέχεια μέχρι σήμερα, διά τῶν ἀποστόλων καί τῶν ἁγίων του. Ἔπειτα, συνεχῶς ἡ Ἐκκλησία προσεύχεται «ὑπέρ ὑγείας καί σωτηρίας» τῶν μελῶν της, ἐνῶ ἔχει εἰδικό μυστήριο, τό ἱερό Εὐχέλαιο, τό ὁποῖο ἀφορᾶ στή σωτηρία τῆς ψυχῆς καί στήν ᾳση τοῦ σώματος συγχρόνως. Καί τοῦτο, διότι κατά τήν πίστη μας ὑπάρχουν κάποια νοσήματα τά ὁποῖα ἔχουν τήν ἀρχή τους στήν ἁμαρτία. Ἐπιπλέον, στό ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας περιλαμβάνεται πλειάδα ἰατρῶν ἁγίων, οἱ ὁποῖοι μέ τίς εἰδικές γνώσεις τους καί μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ χάρισαν τή θεραπεία σέ πολλούς ἀσθενεῖς· τούς ἐπικαλούμεθα οἱ πιστοί ἀνά τούς αἰῶνες.
  Ἐπίκαιρα στρέφουμε τή σκέψη μας στούς ἰατρούς ἁγίους, διότι στόν Ἰούλιο μᾶς εἰσάγουν οἱ δύο ἅγιοι ἀνάργυροι ἰατροί Κοσμᾶς καί Δαμιανός, ἐνῶ στόν ἴδιο μήνα τιμοῦμε καί τή μνήμη τοῦ ἀθλοφόρου καί ἰαματικοῦ ἁγίου Παντελεήμονος. Ἔλαβαν ἀπό τόν Κύριο τό χάρισμα νά θεραπεύουν τούς ἀσθενεῖς καί ἔδιναν σ᾿ αὐτούς δωρεάν τή θεραπεία. Ἔτσι τό χάρισμα τῆς θεραπείας μετουσιώθηκε σέ ἀφορμή δοξολογίας τοῦ ἁγίου Θεοῦ, ἀπό τόν ὁποῖο καί προερχόταν. Ἐννοεῖται, βέβαια, ὅτι ἡ θαυματουργική θεραπεία δέν ἀποκλείει οὔτε ἀπορρίπτει τήν ἰατρική περίθαλψη.
 Εἶναι γεγονός ὅτι στή φίλαυτη καί φιλόυλη νοοτροπία τῆς ἐποχῆς μας, πού συνηθίζει νά μετρᾶ μέ βάση τά «μετρητά», νά ἐκτιμᾶ τίς ἀξίες ἀπό τό κόστος τους καί νά ἐπιζητεῖ τά πολλά κέρδη, ἀκούγεται τουλάχιστον δύσπιστα ἡ ἰδιότητα τοῦ ἀναργύρου. Ἡ ἰδιοτέλεια κατά κανόνα ἀποτελεῖ τή σπονδυλική στήλη τῆς φιλοσοφίας μας καί τῆς ἀγωγῆς πού δίνουμε στούς νέους. Δέν εἶναι λίγοι οἱ γονεῖς πού μεταγγίζουν στά παιδιά τους τή νοοτροπία τοῦ Πτωχοπροδρόμου: Νά σπουδάσεις, νά γίνεις γιατρός, γιά νά παίρνεις πολλά. Κι ἔπειτα ἀγανακτοῦμε γιά τήν ἀχαρακτήριστη συμπεριφορά ὁρισμένων γιατρῶν, γιά τά «φακελάκια» κτλ. Ὅλα ἐτοῦτα εἶναι οἱ καρποί τῆς δικῆς μας σπορᾶς.
 Θά ἦταν, ὡστόσο, ἄδικο νά ἰσοπεδώσουμε τά πάντα καί νά ἀγνοήσουμε τούς ὄχι λίγους εὐσυνείδητους γιατρούς. Κυριολεκτικά ἱερουργοῦν στό ναό τοῦ πόνου μέ εἰλικρινῆ ἀγάπη γιά τόν ἄνθρωπο. Γνωρίζω προσωπικά συγκινητικές περιπτώσεις, ὅπου ὁ ἄρρωστος βγαίνοντας ἀπό τό νοσοκομεῖο φιλοδωρήθηκε ἀπό τόν γιατρό μέ ἕνα ἀξιόλογο ποσόν, γιά νά ἀνταπεξέλθει στίς ἀνάγκες τῆς φτωχῆς οἰκογενείας του. Ὑπάρχουν καί σήμερα ἅγιοι γιατροί, ὅπως καί ἅγιοι κάθε ἐπαγγέλματος. Εἶναι οἱ «εὐλογημένοι τοῦ Πατρός», τό ἁλάτι τῆς γῆς. Νά τούς εὐλογεῖ καί νά τούς ἁγιάζει ὁ Κύριος· καί οἱ ἅγιοι Ἀνάργυροι πού τούς ἐμπνέουν, νά τούς προστατεύουν καί νά πρεσβεύουν γι᾿ αὐτούς καί γιά μᾶς.

Στέργιος Ν. Σάκκος

Σάββατο, 29 Ιούνιος 2019 03:00

Σάν τούς ἀποστόλους

 «Ὦ Κύριε τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς! Θεέ τοῦ Ἀβραάμ, Ἰσαάκ καί Ἰακώβ, Θεέ τῶν ἀποστόλων, τῶν πατέρων καί διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας. Μέσα εἰς τήν σύγχρονον γενεάν ἀκούεται καί πάλιν ἡ φωνή Σου, φωνή πού καλεῖ εἰς θυσίαν ὁλοκληρωτικήν τούς πιστούς. Ὁ κόσμος διά νά ἐξυπνήσῃ ἀπό τόν λήθαργον τῆς πλάνης καί τῆς ἁμαρτίας, ἀπό τήν κατάστασιν τῆς νεοειδωλολατρίας πού ζῇ, ἔχει ἀνάγκην ἡρωϊκῶν παραδειγμάτων ὑψίστης ἀγάπης πρός Σέ. Ἡ ἀγάπη αὐτή, ἡ αὐτοθυσιαστική ἀγάπη, διεγείρει τά νωθρά πνεύματα καί συγκλονίζει τόν κόσμον...
 Τήν εἰδωλολατρικήν αὐτοκρατορίαν τῆς Ρώμης, τήν αὐτοκρατορίαν τῶν Νερώνων καί Καλιγούλων, συνεκλόνισεν ἡ μέχρις αὐτοθυσίας αὐταπάρνησις τῶν ἀποστόλων καί τῶν πρώτων χριστιανῶν.
 Ὦ Κύριε! Νεκρά καί ἐσβεσμένα εἶνε τά θυσιαστήρια τῶν καρδιῶν μας. Στεῖλε καί εἰς ἡμᾶς τό πῦρ τοῦ οὐρανοῦ. Ἄναψον καί εἰς τάς ἰδικάς μας καρδίας τάς φλόγας τοῦ ὑπερφυσικοῦ ἐκείνου ἔρωτος, διά νά καταφάγῃ ὅ,τι χοϊκόν, ὅ,τι ἁμαρτωλόν καί φιλήδονον ὑπάρχει, ὥστε ὅλη ἡ ζωή ἡμῶν νά εἶνε μία διαρκής προσφορά θυσίας καί νά γίνῃ ἕν ὁλοκαύτωμα!»

 

† Ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης
(Ἀπό τό βιβλίο «Φλογέρα», τ. 2ος, σσ. 216-217)

Σάββατο, 29 Ιούνιος 2019 03:00

Ἡ θαυμαστή ἀλλοίωση

 12apostoloi Χρόνος, περιβάλλον καί ποικίλοι ἄλλοι παράγοντες συνεργάζονται μέ ἀποτέλεσμα νά μεταβάλλουν, ν᾿ ἀλλοιώνουν τό σῶμα καί τό πνεῦμα τό ἀνθρώπινο. Πεπερασμένο, βλέπετε, δημιούργημα ὁ ἄνθρωπος ἐκ φύσεως ὑπόκειται στήν ἀλλοίωση, στήν ἀλλαγή. Μόνο ὁ Θεός εἶναι ἀναλλοίωτος. Βέβαια, μέχρις ἑνός σημείου ἡ ἀλλαγή τοῦ ἀνθρώπου ὡς αὔξηση εἶναι ἐπιθυμητή καί εὐχάριστη, φέρνει τήν ἀκμή. Ἀκολουθεῖ ὅμως ἔπειτα ἡ παρακμή, ἡ φθορά. Ὑπάρχει ἐντούτοις καί τῆς ψυχῆς ἡ ἀλλοίωση κι αὐτή μᾶς ἐνδιαφέρει ἐπί τοῦ προκειμένου.
   Ἀκριβό προνόμιο καί δῶρο πολύτιμο τοῦ Θεοῦ στό κορυφαῖο ἀπό τά δημιουργήματά του ἡ δυνατότητα τῆς ἀλλαγῆς κατάντησε πληγή ἀπό τήν ὥρα πού μπῆκε στή φύση μας τό σαράκι τῆς ἁμαρτίας. Ἀπό τότε ἡ ἀνθρώπινη θέληση αὐτονομημένη καί ἀλλοτριωμένη ἀπό τό θέλημα τοῦ Θεοῦ κατευθύνεται μόνιμα σέ μονοπάτια σκοτεινά, γιά νά καταλήξει στήν ἀπώλεια. Ἀλλά καί πάλι ἡ λυτρωτική θυσία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ προσφέρει τίς προϋποθέσεις γιά τήν ἀντίθετη φορά: Ὑποταγμένη ἑκούσια ἡ ἀνθρώπινη θέληση στό νόμο καί τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ ἐντάσσεται στό καθεστώς τῆς χάριτος. Ἐκεῖ ὁ πιστός μυρώνεται ἀπό τήν πνοή τοῦ ἁγίου Πνεύματος, καθοδηγεῖται ἀπό τόν θεῖο λόγο καί τή χάρη τῶν μυστηρίων καί ὁμοιούμενος μέ τόν Θεό ὁδεύει στόν ἁγιασμό.
  Ρέει ἄφθονη ἡ θεία χάρη πάνω στόν πιστό. Τόν ἀλλοιώνει, τόν ἀνεβάζει καί τόν τιμᾶ τόσο, ὥστε τόν καθιστᾶ συνεργό τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἀνάπλαση καί τόν ἁγιασμό τοῦ ἑαυτοῦ του πρῶτα καί κατόπιν τοῦ κόσμου ὅλου. Αὐτῆς τῆς θεϊκῆς ἀλλοιώσεως παραδείγματα αἰώνια προβάλλουν στήν ἱστορία οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι τοῦ Χριστοῦ. Φτωχοί καί ἄσημοι ψαράδες οἱ περισσότεροι, χωρίς μόρφωση, χωρίς χρήματα, χωρίς δόξα κι ἐπιρροή στήν κοινωνία, χωρίς καμία κατά κόσμον δύναμη ἄλλαξαν τόν κόσμο. Ἡ μεγάλη ἀλλαγή, βέβαια, ἡ θαυμαστή ἀλλοίωση τῆς δεξιᾶς τοῦ Ὑψίστου, συντελέσθηκε πρῶτα μέσα τους. Μέ τή χάρη καί τή δύναμη τοῦ ἁγίου Πνεύματος, π.χ., ὁ ἀσταθής καί δίβουλος Σίμων γίνεται βράχος πίστεως, Πέτρος· ὁ «βοανεργές» Ἰωάννης, πού ἄστραφτε καί βροντοῦσε, μεταβάλλεται σέ τρυφερό δάσκαλο τῆς ἀγάπης· ὁ φιλοχρήματος καί ἐκβιαστής τελώνης Ματθαῖος δίνει τά πάντα καί τόν ἑαυτό του στήν ὑπηρεσία τῶν ἄλλων· ὁ φοβερός διώκτης τῶν χριστιανῶν Σαούλ μετασχηματίζεται σέ χαρούμενο μάρτυρα καί διαπρύσιο κήρυκα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ.
  Ἡ ἀλλαγή τῶν ἁγίων ἀποστόλων ἀποτελεῖ ἐγγύηση γιά τήν ἀλλαγή τῶν ἀνθρώπων κάθε ἐποχῆς. Καί γιά μᾶς τούς μικρούς καί ταπεινούς ἡ δύναμη καί ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ προσφέρεται ἀφείδωλα, πλουσιοπάροχα. Ἀπαιτεῖται ὅμως καί ἡ δική μας συνεργασία γιά νά τήν οἰκοιοποιηθοῦμε, διότι «ὁ Θεός τρέφει τά πουλιά, ἀλλά δέν ρίχνει τήν τροφή στή φωλιά τους». Ζητᾶ τήν πίστη μας ὁ Θεός, τή συνεχῆ μετάνοια καί τήν εἰλικρινῆ προσπάθειά μας γιά τήν ὑποταγή μας στό θέλημά του. «Ἄν κατορθώσεις νά μήν κοιμηθεῖς στό τιμόνι τῶν πραγμάτων αὐτῆς τῆς ζωῆς», γράφει ὁ Μέγας Βασίλειος, «θά λάβεις τή βοήθεια τοῦ ἁγίου Πνεύματος, πού μέ οὔριο ἄνεμο θά σέ μεταφέρει στό ἀκύμαντο καί ἤρεμο λιμάνι τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ». Ἕνα τέτοιο ὑπέροχο τέρμα ἀξίζει, πράγματι, κάθε ἀγρυπνία, κάθε θυσία. Δέν συμφωνεῖτε;

 

Στέργιος Ν. Σάκκος

Σάββατο, 29 Ιούνιος 2019 03:00

Νεομάρτυς Μιχαήλ Πακνανᾶς

 mixail paknanasΜεγαλόπρεπο μές στήν ἁπλότητά του, σαφέστατο, ἐνθουσιαστικό, ἀλλά συγχρόνως ὑψηλότατο καί ἐλεγκτικό τό μήνυμα τοῦ μήνα μᾶς ἔρχεται ἀπό μία ἁπλή, τρυφερή ἀλλά γενναία καί ἀσυμβίβαστη μορφή, τόν νεομάρτυρα Μιχαήλ Πακνανᾶ. Τή μνήμη του τιμοῦμε μαζί μέ τή Σύναξη τῶν δώδεκα ἀποστόλων τήν τελευταία μέρα τοῦ Ἰουνίου (30/6). Ἦταν ἕνας ταπεινός ἀγράμματος νέος κι ἔζησε στήν τουρκοκρατούμενη Ἀθήνα τοῦ 18ου αἰώνα, κάνοντας μέ τό γαϊδουράκι του χρέη ἄλλοτε μεταφορέα καί ἄλλοτε πραματευτῆ.
 Μία ἀνυπόστατη κατηγορία τῶν ἀνθρώπων τοῦ βοεβόδα (=διοικητῆ) τῆς πόλεως ἦταν ἀρκετή γιά νά κλεισθεῖ ὁ Μιχαήλ στή φυλακή, ὅπου οἱ Τοῦρκοι τόν ἔδερναν ἄγρια καί τόν κακοποιοῦσαν. Ὡς μοναδική διέξοδο, γιά νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τούς καθημερινούς βασανισμούς, τοῦ πρότεινε ὁ βοεβόδας τήν ἀλλαξοπιστία. Τοῦ ὑποσχόταν ἄφθονα δῶρα, τιμές καί ἀγαθά, ἄν ἤθελε νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό καί νά προσκυνήσει τόν Ἀλλάχ. Θά μποροῦσε μάλιστα νά τό κάνει, λέει, χωρίς οὐσιαστικό ἀντίκρυσμα. Ἔτσι, «γιά τά μάτια» θά παρίστανε τόν μουσουλμάνο καί φεύγοντας σ’ ἄλλο τόπο θά συνέχιζε ἐκεῖ ἀνενόχλητος τή ζωή του ὡς χριστιανός. «Δέν τουρκίζω!», ἦταν ἡ ἀπάντηση τοῦ πιστοῦ νέου. Μετά ἀπό πολυήμερους τυραννισμούς ὁδηγήθηκε στόν τόπο τοῦ μαρτυρίου, κοντά στούς στύλους τοῦ Ὀλυμπίου Διός. Ὁ δήμιος, θέλοντας νά κάνει ὀδυνηρότερο τόν πόνο καί σκληρότερο τόν πειρασμό τοῦ μάρτυρα, τόν χτύπησε στό λαιμό «μέ τήν μάχαιραν διπλαριστήν», λέγει ὁ συναξαριστής, μέ τήν πλάγια πλευρά κι ὄχι μέ τήν κόψη τοῦ σπαθιοῦ. «Ἀλλ’ ὁ γενναῖος τοῦ Χριστοῦ στρατιώτης μέ θάρρος πολύ ἔλεγε πρός αὐτόν: “κτύπα διά τήν πίστιν”»!
 Ἡ χορεία τῶν νεομαρτύρων συνεχίζει τήν παράδοση τῶν πρώτων μαρτύρων καί ἡρώων τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι πράγματι καταπληκτικό τό πῶς ἀντιμετωπίζουν τά μαρτύρια οἱ ἅγιοι τῆς πίστεώς μας. Οἱ ταλαιπωρίες, οἱ κακοποιήσεις, οἱ ἀκρωτηριασμοί καί οἱ τόσοι βασανισμοί δέν τούς πτοοῦν, λές καί δέν ἐγγίζουν τό σῶμα τους ἀλλά τή σκιά τους. Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, ὁ πόθος γιά τήν ἕνωση μαζί του τούς ἐμπνέει ἀντοχή καί καρτερία, τούς γεμίζει γλυκύτητα καί χαρά. Τά δέχονται ὅλα ὄχι σάν παθήματα ἀλλά σάν παράσημα καί τιμητική διάκριση τοῦ ἀγαπημένου Κυρίου. Εἶναι ἡ ἐλάχιστη δική τους ἀνταπόδοση στή δική του ἀγάπη, πού Τόν ἀνέβασε στό σταυρό γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου.
 Ἐμεῖς, οἱ χριστιανοί τοῦ σήμερα, μεθυσμένοι ἀπό τόν καταναλωτισμό καί ἀκόρεστοι λόγῳ τοῦ εὐδαιμονισμοῦ μας, ποιά σχέση ἔχουμε μέ τό μαρτυρικό φρόνημα τῶν ἁγίων -παλαιῶν καί νεοτέρων- τῆς πίστεώς μας; Σκεφθήκαμε πώς στήν ἴδια Ἐκκλησία ἀνήκουμε καί τόν ἴδιο Θεό λατρεύουμε; «Χτύπα γιά τήν πίστη!», ἔλεγε ὁ Μιχαήλ προτείνοντας στόν δήμιο τόν νεανικό του λαιμό. Ἐγώ, ἐσύ, ἀδελφέ μου, τί θυσιάζουμε γιά τήν πίστη;

Στέργιος Ν. Σάκκος
    

Κυριακή, 26 Μάιος 2024 03:00

Τό ὄνομα τοῦ Παύλου

apos pavlos Πρίν κλείσει τόν κύκλο τῶν ἡμερῶν του ὁ Ἰούνιος, προβάλλει τή μορφή τοῦ κορυφαίου ἀποστόλου Παύλου. Ἀπό τή γιγάντια προσωπικότητα αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ὁποίου ἡ λαλιά ἀκούστηκε ὅπου φυτρώνει ἡ ἐλιά -δηλαδή σ᾿ ὅλη τήν περιοχή πού βρέχεται ἀπό τή Μεσόγειο- ἕνα μονάχα στοιχεῖο θά σχολιάσουμε, τό ὄνομά του. Τό παραδίδει ἡ ἱστορία μέ τρεῖς μορφές: Σαούλ, Σαῦλος, Παῦλος.
 Αὐτά τά τρία ὀνόματα ἀποκαλύπτουν τρία ξεχωριστά προσόντα: τήν ἰουδαϊκή καταγωγή καί θρησκεία, τήν ἑλληνική παιδεία καί διανόηση, τή ρωμαϊκή ὑπηκοότητα. Τοῦτα τά προσόντα μαζί μέ τά ἄλλα ἐξαιρετικά φυσικά χαρίσματα τοῦ Παύλου, τά ὁποῖα ἐπένδυσε τό ἅγιο Πνεῦμα, τοῦ ἐξασφάλισαν τίς προϋποθέσεις γιά νά ἀνταποκριθεῖ στήν κλήση τοῦ Θεοῦ «τέθεικά σε εἰς φῶς ἐθνῶν», νά ὑποτάξει «πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον... εἰς τήν ὑπακοήν τοῦ Χριστοῦ».
 Ὑψηλότερη βαθμίδα γιά τήν προσέγγιση στόν Θεό, ἀπό ἐκείνη στήν ὁποία ἀνέβαζε τόν ἄνθρωπο ἡ ἰουδαϊκή θρησκεία, δέν ὑπῆρχε. Καί ὁ Σαούλ εἶχε τό προνόμιο νά ἀνήκει στόν περιούσιο, στόν ἐκλεκτό λαό τοῦ Θεοῦ. «Ἑβραῖος ἐξ Ἑβραίων» καί μάλιστα ζηλωτής φαρισαῖος κατεῖχε τήν ἀποδεκτή λατρεία, τίς ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ καί τίς προφητεῖες γιά τόν ἀναμενόμενο Μεσσία. Ὅλα αὐτά, μάλιστα, τά δίδασκε ὡς ραββίνος.
 Λόγιος, κάτοχος τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας καί παιδείας καθώς εἶχε γεννηθεῖ στήν πολυάνθρωπη καί ἐμπορική Ταρσό τῆς Κιλικίας, ὅπου κυριαρχοῦσε ὁ Ἑλληνισμός, ὁ Σαούλ ἐξελληνίσθηκε. Αὐτό δηλώνει τό ὄνομά του Σαῦλος. Ἡ ἑλληνική γλώσσα ἦταν τότε παγκόσμια καί ἡ ἑλληνική διανόηση εἶχε ἤδη δώσει τά καλύτερα δείγματά της. Μέ τό ἐφόδιο αὐτό ὁ Σαῦλος εἶχε πρόσβαση ὄχι μόνο στούς Ἑβραίους καί στούς προσηλύτους, πού ἔρχονταν στή συναγωγή, ἀλλά καί σ᾿ ὅλο τόν πολιτισμένο κόσμο.
 Ὁ τίτλος τοῦ ρωμαίου πολίτη, περιζήτητος γιά τήν ἐποχή, ἔδωσε στόν Παῦλο τή δυνατότητα νά κινεῖται μέ ἄνεση μέσα στήν ἀπέραντη ρωμαϊκή αὐτοκρατορία. Ἐν ὀνόματι τῆς ρωμαϊκῆς του ὑπηκοότητας ἀπολαμβάνει τήν ἰδιαίτερη φροντίδα τοῦ ρωμαίου χιλιάρχου στά Ἰεροσόλυμα καί σώζεται ἀπό τόν ἑβραϊκό φανατισμό στό δικαστήριο τῆς Καισάρειας, ὅπου «Καίσαρα ἐπικαλεῖται». Ἔτσι κατορθώνει νά ἁλιεύσει ψυχές γιά τόν Χριστό ἀκόμη καί ἀπό τήν «Καίσαρος οἰκίαν».
 Στά τρία ὀνόματα τοῦ Παύλου τυπικά ἀλλά καί οὐσιαστικά συμφιλιώνονται, ἐξαγνίζονται καί ἀξιοποιοῦνται οἱ τρεῖς μεγάλες δυνάμεις τῆς ἐποχῆς του: Ἰουδαϊσμός, Ἑλληνισμός, ρωμαϊκή ἐξουσία. Ὅ,τι καλό ὑπῆρχε σ᾿ αὐτές τό ἀξιοποίησε καί τό ἔθεσε στήν ὑπηρεσία τῆς ἀνθρωπότητας ὁ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν καί ἡ Ἐκκλησία. Ἄν ἤθελε νά τό θυμηθεῖ καί νά τό προσέξει αὐτό ἡ σύγχρονη Εὐρώπη, θά ἔπρεπε νά ζητήσει συγγνώμη ἀπό τόν πνευματικό της πατέρα. Νά πετάξει τά «σκύβαλα», πού στό πέρασμα τῶν εἴκοσι αἰώνων σώρευσε, καί νά ξαναγυρίσει στήν πίστη ὅπου ἐκεῖνος τήν ὁδήγησε. Αὐτό θά ἦταν τό πιό θετικό βῆμα γιά τήν πραγματική εὐημερία καί τήν ἀληθινή ἑνότητα τῶν λαῶν.

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 57 (2002) 123

apostolos petros Τό παπικό πρωτεῖο ἀποτελεῖ τό βασικό καί ἀδιαπραγμάτευτο δόγμα τῆς λεγόμενης ρωμαιοκαθολικῆς ἐκκλησίας. Ὁ προηγούμενος πάπας Βενέδικτος παλαιότερα, ὡς καρδινάλιος Ἰωσήφ Ράτσιγκερ, σέ 16σέλιδο δημοσίευμά του διακήρυξε ὅτι ἡ μία καί μοναδική Ἐκκλησία τήν ὁποία ἵδρυσε ὁ Ἰησοῦς Χριστός «ὑφίσταται περί τόν διάδοχο τοῦ Πέτρου (δηλαδή τόν πάπα) καί τούς ἐπισκόπους πού τελοῦν ἐν κοινωνίᾳ μέ αὐτόν... Ἐπειδή ὅμως ἡ κοινωνία μέ τήν καθολική ἐκκλησία, τῆς ὁποίας ὁ ὁρατός ἡγέτης εἶναι ὁ ἐπίσκοπος τῆς Ρώμης καί διάδοχος τοῦ Πέτρου, δέν εἶναι ἕνα κάποιο συμπλήρωμα τῆς κάθε ἰδιαίτερης ἐκκλησίας ἀλλά μία ἀπό τίς ἐσωτερικές συστατικές ἀρχές της, ἡ κατάσταση τῆς ἰδιαίτερης ἐκκλησίας τήν ὁποία ἀπολαμβάνουν ἐκεῖνες οἱ σεπτές χριστιανικές κοινότητες ἔχει ἐντούτοις μία ἀνεπάρκεια. Ἀπό τήν ἄλλη, ἡ ἴδια ἡ παγκοσμιότητα τῆς Ἐκκλησίας πού κυβερνᾶται ἀπό τόν διάδοχο τοῦ Πέτρου καί ἀπό τούς ἐπισκόπους πού τελοῦν σέ κοινωνία μέ αὐτόν, ἐξαιτίας τῆς διαίρεσης τῶν χριστιανῶν, συνιστᾶ ἕνα ἐμπόδιο γιά τήν πλήρη πραγματοποίησή της στήν ἱστορία».

 Ποικίλα σχόλια καί ἀντιδράσεις προκάλεσε τό ἐν λόγῳ κείμενο. Ἐμεῖς θά περιορισθοῦμε ἐδῶ νά ἐπισημάνουμε ὅτι τό πρωτεῖο τοῦ πάπα δέν μπορεῖ νά στηριχθεῖ σέ μαρτυρίες τῆς Καινῆς Διαθήκης. Καί ἄν ἀκόμη δεχθοῦμε ὡς ἀληθινή τή λεγόμενη ρωμαϊκή -ὄχι ἐκκλησιαστική- παράδοση, ἡ ὁποία θέλει τόν κορυφαῖο ἀπόστολο ἱδρυτή καί πρῶτο ἐπίσκοπο τῆς ἐκκλησίας τῆς Ρώμης, δικαιοῦται ὁ πάπας νά διεκδικεῖ κάποιο πρωτεῖο, ὡς ὑποτιθέμενος διάδοχος τοῦ ἀποστόλου Πέτρου; Εἶχε ἄραγε ὁ ἴδιος ὁ Πέτρος τέτοια ἰδέα γιά τό πρόσωπό του; Διέκρινε τόν ἑαυτό του ἀπό τούς ἄλλους ἀποστόλους; Μία σύντομη περιήγηση στίς ἄφθονες ἁγιογραφικές μαρ­τυρίες θά μᾶς δείξει τή θέση τοῦ ἀ­πο­στόλου Πέ­τρου μέσα στήν ὁ­μάδα τῶν δώδεκα ἀ­­πο­­στό­λων. Οἱ μαρτυρίες αὐ­τές, ὅπως τίς κατανόησε καί τίς ἑρ­μή­νευσε ἡ πα­τε­ρική μας πα­ράδοση, δέν δί­νουν ἐξ ἀν­τικει­μέ­νου καμία προτεραιότητα στόν ἀ­πό­στο­λο Πέτρο.

 Ὁ συμπαθέστατος, ἡρωικός καί ἐν­θου­­σι­ώ­δης ἀ­­­δελφός τοῦ πρωτόκλητου Ἀν­­δρέα πρέπει νά ἦταν στήν ἡλικία ὁ με­γα­λύ­τερος ἀπό τούς μαθητές τοῦ Κυ­­­ρίου. Τύπος ἐκφραστικός καί δυναμικός, νιώθουμε νά μᾶς συγκινεῖ καί νά μᾶς ἐκ­φράζει πολλές φορές μέ τίς μεταπτώσεις πού τόν χαρακτηρίζουν. Δια­κρίνεται ἀνάμεσα στούς συμμαθητές του γιά τόν αὐ­θορ­μητισμό καί τή θερ­­μότητά του. Συ­χνά σπεύδει νά ἐκ­φρά­σει αὐτό πού ὅλοι σκέπτονται. Δέν φαί­νεται ὅ­μως πουθενά νά τοῦ ἀνέθεσε ὁ Κύριος κάποια ἰδιαίτερη δικαιοδοσία, ὅπως δέν τό ἔ­κανε καί γιά κα­νέναν ἄλλον ἀ­πό τούς δώδεκα ἀποστόλους. Ὅλοι εἶ­ναι «ἄρ­χον­τες πνευ­­μα­τι­κοί, ὑ­πό Θεοῦ χειροτο­νη­θέν­τες, οὐκ ἔ­θνη καί πόλεις δι­­αφόρους λαμ­­βάνοντες, ἀλ­­λά πάντες κοι­­νῇ τήν οἰ­­­­­κουμένην ἐμ­πι-στευθέντες», ὅ­­­πως γρά­­­­φει ὁ ἅγιος Ἰ­ω­­άν­νης ὁ Χρυ­σό­στο­­μος. Ἀπό κοινοῦ τούς ἀν­έθεσε ὁ Κύ­­­ρι­ος τή διαποίμανση τῆς οἰ­κουμένης ὅλης, ὅ­ταν τούς ἀ­πέστειλε μέ τήν ἐντολή· «πο­­ρευθέντες μα­θη­τεύ­σα­τε πάντα τά ἔθνη...» (Μθ 28,19).

 Ὅταν, μετά ἀπό σχετική ἐρώτηση τοῦ Κυ­ρί­ου, ὁ Πέτρος ὁμολογεῖ τή θεότητά του, εἰσπράττει τή μεγάλη ὑπόσχεση· «... κἀγώ δέ σοι λέγω ὅτι σύ εἶ Πέ­­τρος, καί ἐπί ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τήν ἐκκλησίαν... καί δώσω σοι τάς κλεῖς τῆς βασιλείας τῶν οὐρα­νῶν...» (Μθ 16,18.19). Αὐτό τό χωρίο, στό ὁποῖο ἀναφέρθηκε καί ὁ πάπας Βενέδικτος κατά τήν προσ­λα­λιά του στήν Κωνσταντινούπολη, τό ἔ­χουν γράψει οἱ λατῖνοι μέ χρυσά γράμματα στόν τροῦλο τῆς βασιλικῆς τοῦ ἁγί­ου Πέτρου, στή Ρώμη· «Tu es Petrus, et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam... et tibi dabo claves regni caelorum». Ἀλλά ἐδῶ δέν ἐ­παι­νεῖται ὁ Πέτρος προ­­­σωπικά. Ἐξαί­ρε­ται ἡ ὁμολογία, πού ὁ ἴδιος ὁ Θεός τοῦ ἀποκάλυψε, ὅτι ὁ Ἰη­σοῦς Χρι­στός εἶναι ὁ Θεός.

 Ἡ πίστη στή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ Χρι­­­στοῦ εἶναι ἡ «πέτρα», δηλαδή ὁ βράχος, πά­­νω στόν ὁποῖο οἰκοδομεῖται ἡ Ἐκ­κλη­σί­α. Θεμέλιό της μοναδικό καί ἀ­ν­α­ν­­τι­κα­τά­στατο εἶναι τό πρόσ­ωπο τοῦ θε­­­­αν­θρώ­που Κυρίου μας, ὄ­χι ὁ Πέτρος οὔ­τε κα­νείς ἄλλος ἄν­θρω­πος. «Θ­ε­­­μέλιον γάρ ἄλ­λον οὐδείς δύναται θεῖ­ναι παρά τόν κείμενον, ὅς ἐστιν Ἰ­η­σοῦς Χριστός» (Α΄ Κο 3,11· πρβλ. Ἐφ 2,20), θά γράψει ἀρ­γότερα ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἀλλά καί ὁ ἴδιος ὁ Πέτρος μέ ἔμφαση θά διακηρύξει τόν Ἰησοῦ Χριστό ὡς «λίθον ζῶντα» (Α΄ Πέ 2,4) καί θά τονίσει ὅτι ἐπάνω σ᾿ αὐ­τό τό ἀγ­κω­νάρι οἰκο­δο­μοῦν­ται οἱ πι­στοί, γιά νά ἀ­ποτελέσουν τόν πνευματικό οἶ­κο τῆς Ἐκ­­κλησίας (Α΄ Πέ 2,5).

 Τήν πίστη τοῦ Πέτρου δι­α­­θέτουν καί οἱ ἄλ­λοι μαθητές. Ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης μαρτυρεῖ ὅτι τή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ ὁμολόγησαν καί ὁ ἀπόστολος Ναθαναήλ (Ἰω 1,50) καί ἡ Μάρθα, ἡ ἀδελφή τοῦ Λα­ζάρου (Ἰω 11,27). Γι᾿ αὐ­τό καί στούς ἄλ­λους ἀποστόλους ὁ Κύριος ἀ­να­θέ­τει ἀ­πα­ράλ­λα­κτα τήν ἴδια ἐ­ξου­σία· «Ἀμήν λέ­γω ὑ­μῖν, ὅ­σα ἐάν δήσητε ἐπί τῆς γῆς, ἔ­σται δε­δε­μέ­­να ἐν τῷ οὐρανῷ, καί ὅσα ἐ­άν λύ­ση­τε ἐ­πί τῆς γῆς, ἔσται λελυμένα ἐν τῷ οὐ­ρα­νῷ» (Μθ 18,18). Θά ἐπαναλάβει δέ τήν ἀ­νά­θεση καί θά τήν κάνει ἀ­κό­μη πιό συγκεκριμένη ὁ Κύ­ρι­ος μετά τήν ἀνάσταση. Θά δώσει σέ ὅ­λους τούς μα­θητές του τό ἅ­γιο Πνεῦ­μα, γιά νά μπο­ροῦν νά συγχωροῦν τίς ἁ­μαρ­τίες ὡς δικοί του ἐντεταλμένοι (Ἰω 20,22).

 Στούς δώδεκα, ἐπίσης, ἀδιάκριτα ὑ­πό­­­σχεται ὁ Κύριος ἀναφερόμενος στή δευ­τέρα παρουσία του· «ὅ­ταν καθίσῃ ὁ υἱός τοῦ ἀν­θρώπου ἐ­πί θρό­νου δόξης αὐτοῦ, κα­­θί­σεσθε καί ὑ­μεῖς ἐπί δώδεκα θρόνους, κρίνοντες τάς δώδεκα φυλάς τοῦ Ἰ­σρα­ήλ» (Μθ 19,28). Δέν κάνει κά­ποια διά­κρι­ση στόν Πέτρο, πρός τόν ὁ­ποῖο μάλιστα ἀ­­πευθύνεται ὁ λόγος. Ἡ ­ἴδια ὑπόσχεση ἐ­­παναλαμβάνεται στήν προ­φη­τεί­α γιά τήν οὐ­ράνια πόλη τῆς Ἀ­ποκα­λύ­­­ψεως, ὅ­που φαί­νεται «τό τεῖ­χος τῆς πό­­­λεως ἔ­­χον θε­μελίους δώδεκα, καί ἐπ᾿ αὐ­τῶν δώ­δεκα ὀνόματα τῶν δώδεκα ἀ­πο­στό­λων τοῦ ἀρνίου» (Ἀπ 21,14).

 Ὁ ἴδιος ὁ ἀπόστολος Πέτρος δέν εἶχε ποτέ τή συνείδηση ὅτι σέ κάτι ὑ­περ­­τερεῖ τῶν ἄλλων ἀποστόλων. Γι’ αὐ­­τό, στή ζωή τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, τί­­πο­τε δέν ἀ­ποφασίζει μόνος του. Εἰ­σ­η­γεῖται τά θέ­ματα στό σῶμα τῶν δώ­δεκα, ὅπως κά­­νουν καί ὅλοι οἱ ἄλ­λοι, καί ἀπό κοι­νοῦ λαμ­­βάνονται οἱ ἀ­πο­φά­σεις. Αὐτό βλέ­που­με π.χ. κατά τήν ἐκ­λογή τοῦ Ματ­­θί­α, ὁ ὁ­ποῖος ἀντικατέ­στη­σε τόν Ἰ­ού­δα (Πρξ 1,15-26), στήν ἀντιμετώπιση τοῦ πα­ρα­πό­νου τῶν ἑλ­λη­νι­στῶν μέ τήν ἐ­κλογή τῶν ἑπτά διακόνων (Πρξ 6,1-7), στήν ἀποστολική σύν­ο­δο (Πρξ 15,6-29) καί σέ πάρα πολ­λά ἄλ­­λα περιστατικά πού ἱστοροῦ­νται στίς Πρά­ξεις τῶν ἀποστόλων.

 Τή συνείδηση τῆς ἰσότητας τοῦ Πέ­τρου πρός τούς ἄλλους μαθητές ἐ­πι­βε­βαι­ώνει καί ἡ ταπείνωση μέ τήν ὁποία δέ­­χεται ἀδιαμαρτύρητα τόν ἔλεγχο ἀ­πό τόν Παῦ­λο στήν Ἀντιόχεια. Ἐ­πει­δή ἡ συμ­πε­ρι­φορά τοῦ Πέτρου ἔδινε ἀ­φορ­μή ἐ­πάρ­σε­ως στούς ἐξ ἰουδαίων χρι­­­στι­α­νούς, «κα­τά πρόσωπον αὐτῷ ἀ­ν­­­τέ­­­στην», ἱστορεῖ ὁ Παῦλος (Γα 2,11-14). «Ὁ Παῦ­λος ἐ­πι­πλήττει καί ὁ Πέ­τρος ἀ­ν­έχεται καί συμ­μορ­φώνεται πρός τήν ὑ­πόδειξη», θαυ­μάζει ὁ ἅγιος Χρυ­σό­στο­μος. Αὐτό ση­μαίνει ἁ­γιότητα καί συναίσθηση τῆς ἱερῆς ἀποστολῆς!

 Τήν ἴδια ἅγια συναίσθηση βλέπουμε καί στίς Ἐπιστολές τοῦ ἀποστόλου Πέ­τρου, ὅπου συστήνεται ὡς «δοῦλος καί ἀ­πόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Β΄ Πέ 1,1). Ἀπευθύνεται πρός τούς ὑφι­στα­μέ­νους του πρεσβυτέρους ὡς «ὁ συμ­­­­­πρε­σβύ­τε­ρος» (Α΄ Πέ 5,1). Ἀναγνω­ρί­­ζει στό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, στούς ἁ­πλούς χριστιανούς, τήν «ἰσότιμον ἡμῖν λα­χοῦσι πίστιν» (Β΄ Πέ 1,1) καί τούς πα­ρο­­τρύνει· «τήν ταπεινοφροσύνην ἐγ­­κομ­­βώσασθε» (Α΄ Πέ 5,5).

 Αὐτή τήν παρακαταθήκη τῆς ταπεινοφροσύνης κληροδοτεῖ σέ ὅλη τήν Ἐκ­­­κλη­σία ὁ κορυφαῖος ἀπόστολος. Τήν κατανοεῖ πλήρως καί τή βιώνει ἀκριβῶς ἡ ἐκ­κλησιαστική μας παράδοση, ὅπως ὡραιότατα τό ἐκφράζει κατά τόν 6ο αἰώνα ἕνας ἅγιος καί σοφός ἐκκλησιαστικός ἡ­γέ­­της. Ὁ ἅγιος Ἀναστάσιος Α΄ ἀρχιεπίσκοπος Ἀν­­τιοχείας ἔδειξε ὅτι ὁ κορυφαῖος ποιμένας πού βόσκει τά πρόβατα τοῦ Χριστοῦ δέν ἑδρεύει οὔτε στή Ρώμη οὔτε στήν Κωνσταντινούπολη οὔ­τε στά Ἰεροσόλυμα οὔτε ὁπουδήποτε ἀλ­λοῦ ἀλλά στή θυσία καί στήν ἀγάπη. Αὐτό ἀπαιτεῖ ὁ λόγος τοῦ Κυρίου· «Φιλεῖς με; Ποίμαινε τά πρόβατά μου» (Ἰω 21,16). (Βλ. Σ. Ν. Σάκκου, Περί Ἀναστασίων Σι­ναϊ­­τῶν, Θεσσαλονίκη 1964, σελ. 85-86).

 Ὅ­ποι­ος ἐνστερνίζεται τήν ταπεινο­φρο­­σύνη, κατά τήν παρακαταθήκη τοῦ ἀπο­στόλου Πέτρου, ἀναγνωρίζεται ὡς «μέ­­γας» ἀπό τόν Κύριο: Ὁ ποιμένας καί διδάσκαλος ἀναδεικνύεται ἄ­ξιος διάδοχος καί συνεχιστής τῆς ἱ­στο­ρίας τοῦ ἀποστόλου καί γνήσιος μαθητής τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ πιστός εὐλογεῖται καί ἁγιάζεται καί ἡ Ἐκκλησία θριαμβεύει.

 Στέργιος Ν. Σάκκος

 Ἀπολύτρωσις 62 (2007) 228-230