«Πᾶς ὁ πιστεύων ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ Χριστός, ἐκ τοῦ Θεοῦ γεγέννηται». Ποιός εἶναι αὐτός πού δέν πιστεύει ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστός; Αὐτός πού δέν ζῆ μέ τόν τρόπο πού παραγγέλλει ὁ Χριστός. Πολλοί λένε, πράγματι, πιστεύω· ἀλλά ἡ πίστη χωρίς ἔργα δέν σώζει. Καί ἔργο τῆς πίστεως εἶναι αὐτή ἡ ἀγάπη, ὅπως λέει ὁ ἀπ. Παῦλος· «καί πίστις δι' ἀγάπης ἐνεργουμένη» (Γα 5,6). Τά περασμένα ἔργα σου, πρίν πιστέψεις, ἤ ἦταν τιποτένια ἤ, ἄν φαίνονταν καλά, ἦταν μάταια. Ἄν μέν ἦταν τιποτένια, ἤσουν σάν ἕνας ἄνθρωπος χωρίς πόδια ἤ σάν αὐτόν πού δέν μποροῦν νά τόν κρατήσουν τά πόδια του· ἄν, πάλι, φαίνονταν καλά, πρίν πιστέψεις, ἔτρεχες βέβαια, ἀλλά μέ τό νά τρέχεις ἔξω ἀπό τόν δρόμο, περιπλανιόσουν μᾶλλον παρά ἔφθανες στόν σκοπό σου. Πρέπει, λοιπόν, καί νά τρέχουμε καί νά τρέχουμε στόν δρόμο. Ὅποιος τρέχει ἔξω ἀπό τόν δρόμο, τρέχει μάταια, καί μάλιστα μόνο πού κουράζεται. Τόσο περισσότερο περιπλανιέται, ὅσο περισσότερο τρέχει ἔξω ἀπό τόν δρόμο. Ποιός εἶναι ὁ δρόμος πού τρέχουμε; Ὁ Χριστός εἶπε· «Ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός». Ποιά ἡ πατρίδα πρός τήν ὁποία τρέχουμε; Ὁ Χριστός εἶπε· «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀλήθεια» (Ἰω 16,6). Τρέχεις αὐτόν, τρέχεις πρός αὐτόν, ἀναπαύεσαι σ’ αὐτόν.
   Ἀλλά γιά νά τρέξουμε αὐτόν, ἐκτείνει τόν ἑαυτό του μέχρις ἑμᾶς· γιατί μακριά περιπλανιόμασταν καί μακριά ἀποδημούσαμε. Εἶναι μικρό τό ὅτι ζούσαμε μακριά σάν μετανάστες καί, ἄρρωστοι ἐμεῖς, δέν μπορούσαμε νά μετακινηθοῦμε; Ὁ γιατρός ἦρθε στούς ἀρρώστους καί δρόμος ἄνοιξε γιά τούς περιπλανώμενους. Ἄς δεχθοῦμε τή σωτηρία του, ἄς βαδίσουμε δι’ αὐτοῦ. Αὐτό σημαίνει νά πιστεύεις ὅτι ὁ Ἰησοῦς εἶναι ὁ Χριστός, ὅπως πιστεύουν οἱ χριστιανοί πού δέν εἶναι μόνο στό ὄνομα χριστιανοί ἀλλά καί στά ἔργα καί στή ζωή· ὄχι ὅπως πιστεύουν οἱ δαίμονες, γιατί «καί τά δαιμόνια πιστεύουσι καί φρίττουσιν», ὅπως λέει ἡ Γραφή (Ἰα 2,19). Τί περισσότερο μποροῦσαν νά πιστέψουν τά διαμόνια παρά, ὅπως ἔλεγαν, «οἶδά σε τίς εἶ, ὁ υἱός τοῦ Θεοῦ». Ὅ,τι εἶπαν τά διαμόνια, αὐτό εἶπε καί ὁ Πέτρος. Ὅταν ὁ Κύριος ζητοῦσε νά μάθει ποιός ἦταν καί πῶς τόν ὀνόμαζαν οἱ ἄνθρωποι, οἱ μαθηταί τοῦ ἀπάντησαν· «οἱ μέν Ἰωάννην τόν Βαπτιστήν, ἄλλοι δέ Ἠλίαν, ἕτεροι δέ Ἰερεμίαν ἤ ἕνα τῶν προφητῶν» κι ἐκεῖνος· «ὑμεῖς δέ τίνα με λέγετε εἶναι;». Ὁ Πέτρος ἀπάντησε «σύ εἶ ὁ Χριστός, ὁ υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος». Καί ἄκουσε ἀπό τόν Κύριο· «μακάριος εἶ, Σίμων…». Δέστε ποιοί ἔπαινοι ἀκολουθοῦν αὐτή τήν πίστη· «σύ εἶ Πέτρος…» (Μθ 16,13-18). «Πάνω σ’ αὐτή τήν πέτρα, εἶπε, θά οἰκοδομήσω τήν Ἐκκλησία μου». Μεγάλος ἔπαινος!
   Λοιπόν, λέει ὁ Πέτρος· «σύ εἶ ὁ Χριστός, ὁ υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος». Καί οἱ δαίμονες λένε· «οἶδά σε τίς εἶ, ὁ ἅγιος τοῦ Θεοῦ» (Λκ 4,34). Αὐτό ὁ Πέτρος, αὐτό καί τά δαιμόνια· τά ἴδια λόγια, ὄχι τό ἴδιο πνεῦμα. Ὁ Πέτρος τό εἶπε γιά νά περιβάλει μέ ἀγάπη τόν Χριστό· οἱ δαίμονες τό εἶπαν γιά νά ἀπομακρυνθεῖ ἀπό αὐτούς ὁ Χριστός. Γιατί, προτοῦ νά ποῦν· «οἴδαμεν τίς εἶ», εἶπαν «τί ἡμῖν καί σοί, Ἰησοῦ υἱέ τοῦ Θεοῦ; ἦλθες ὧδε πρό καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς;» (Μθ 8,29). Ἄλλο, λοιπόν, εἶναι τό νά ὁμολογεῖς τόν Χριστό, γιά νά ἀπομακρύνεις ἀπό κοντά σου τόν Χριστό. Γι’ αὐτό, ἀδελφοί, κανείς αἱρετικός νά μή σᾶς λέει· Κι ἐμεῖς πιστεύουμε. Γιατί, γι’ αὐτό ἀνέφερα παράδειγμα ἀπό τούς δαίμονες, γιά νά μή χαίρεσθε μέ τά λόγια ἐκείνων πού πιστεύουν, ἀλλά νά ἐξετάζετε τά ἔργα αὐτῶν πού εἶναι ζωντανοί.

Ἱεροῦ Αὐγουστίνου
Εἰς τήν ἐπιστολή τοῦ Ἰωάννου, ὁμιλία 10η
PL 35,2054-5

    Μέ τό ἄρθρο αὐτό θά ἀπαντήσουμε σέ νέα ἐρώτηση, πού μᾶς ὑπέβαλαν, γιά τό πῶς ἀποκτᾶ ὁ ἄνθρωπος τήν τελειότητα γενικά καί εἰδικότερα τί σχέση ἔχει ἡ ἐλεημοσύνη μέ τήν τελειότητα. Ὁ ἀναγνώστης πού μᾶς ρωτᾶ, μαθητής τῆς Β΄ Λυκείου, ἀναφέρεται συγκεκριμένα στή φράση τοῦ Ἰησοῦ πρός τόν πλούσιο νεανίσκο· «Εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε, πώλησόν σου τά ὑπάρχοντα, καί δός πτωχοῖς, καί δεῦρο ἀκολούθει μοι». Εἶναι, λοιπόν, οἱ ὁρίζοντες τῆς τελειότητος τόσο στενοί, ὥστε νά περιορίζεται σέ μιά ἑκούσια πτώχευση χάριν τῶν ἄλλων; Καί ἄν ναί, δέν ἀποτελεῖ μιά ὑποτιμητική καί ἐξωπραγματική ἀντιμετώπιση τῆς κοινωνικῆς ὑποστάσεως τοῦ ἀνθρώπου αὐτή ἡ ἐξάρτηση τῆς τελειότητος ἀπό τήν πτωχεία;
   Ἡ τελειότης γενικά στόν Χριστιανισμό δέν ἔχει καμία σχέση οὔτε μέ τόν πλατωνικό στοχασμό οὔτε μέ θρησκευτικές τελετουργίες, οὔτε μέ τή βουδιστική ἀπάθεια. Εἶναι ἔννοια βασικά θεολογική, ἐκκλησιολογική, θά λέγαμε καλύτερα, πού ἐξαρτᾶται ἄμεσα ἀπό τή σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό μέσα στήν Ἐκκλησία του. Ὅπως μᾶς ἀποκαλύπτει ἡ Ἁγία Γραφή, ὁ ἄνθρωπος πλάστηκε «δυνάμει» καί «ἐνεργείᾳ» τέλειος, «κατ' εἰκόνα καί καθ' ὁμοίωσιν». Τό «κατ' εἰκόνα» εἶναι ὁ σπόρος πού ὅταν καλλιεργεῖται, πραγματοποιεῖ τό «καθ' ὁμοίωσιν» καί βλαστάνει τήν τελειότητα. Εἶναι ἡ λογική καί ἡ ἐλευθερία, πού καταξιώνονται, ὅταν γίνουν πίστη καί ὑποταγή.
   Ὁ δρόμος γιά τήν τελειότητα θά ἦταν πιό εὔκολος καί σύντομος, ἄν ἡ ἁμαρτία δέν ἐξόριζε τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν παράδεισο, ἀπό τήν κατάσταση δηλαδή τῆς ἀθωότητος καί τῆς εἰρήνης, πού ἦταν οἱ ἰδανικότερες καί ἀσφαλέστερες συνθῆκες γιά τή θέωση. Μέ τήν ἁμαρτία ὅμως διασαλεύτηκαν οἱ ἁρμονικές σχέσεις τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, τόν συνάνθρωπο καί τόν ἑαυτό του, καί ὁ ἴδιος βρέθηκε νά περιπλανιέται σέ ἀμφίβολα μονοπάτια ἀναζητώντας μάταια τή λύτρωση. Κάθε προσπάθειά του νά βρεῖ εἰρήνη ἀποδείχτηκε ἄκαρπη· οὔτε ἡ θρησκεία οὔτε ἡ φιλοσοφία οὔτε ὁ πολιτισμός δέν μπόρεσαν νά τοῦ χαρίσουν τή σωτηρία. Ἔπρεπε νά ἐνανθρωπήσει ὁ ἴδιος ὁ Θεός, γιά νά ἀνοίξει ξανά ὁ κλεισμένος δρόμος καί νά γίνει δυνατή ἡ ἐπιστροφή πρός τό χαμένο ἀγαθό.
   Μέσα στόν κόσμο τῆς καινῆς διαθήκης μπορεῖ πιά ὁ καθένας νά γίνει τέλειος χάρη στό ἀπολυτρωτικό ἔργο τοῦ Χριστοῦ· ἀρκεῖ νά πιστέψει καί νά μετανοήσει. Ἀπό ἐκείνη τή στιγμή ἀρχίζει νά ζῆ μία νέα ζωή, ζωή χάριτος, στήν ὁποία καλλιεργεῖται καί μονιμοποιεῖται ἡ ἐν Χριστῷ εἰρήνη. Ἀσκώντας ὁ ἄνθρωπος τίς τρεῖς ἀγάπες πού διδάσκει τό εὐαγγέλιο, πρός τόν ἑαυτό του, τόν συνάνθρωπό του καί τόν Θεό, ἀποκαθιστᾶ τίς σχέσεις του καί ἀποκτᾶ τήν τελειότητα, τήν αἰώνια ζωή -γιά νά χρησιμοποιήσουμε τήν ἔκφραση τοῦ πλουσίου νεανίσκου. Ἀλλά πῶς μπορεῖ νά ἀσκήσει αὐτές τίς τρεῖς ἀγάπες ὁ ἄνθρωπος πού διψᾶ γιά αἰωνιότητα; Μέ τόν πόθο τῆς σωτηρίας του θά δείξει τήν ἀγάπη πρός τόν ἑαυτό του, μέ τήν ἐλεημοσύνη, τήν ἀγάπη πρός τόν συνάνθρωπο, μέ τήν αὐταπάρνηση, τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό.
   Ὁ νέος πού πλησιάζει τόν Χριστό ἔχει τήν πρώτη ἀγάπη, πρός τόν ἑαυτό του· ποθεῖ καί ἀναζητᾶ τήν τελειότητα. Εἶναι νέος, πλούσιος, πετυχημένος στή ζωή, ἀλλά δέν ἱκανοποιεῖται· νιώθει κάτι βασικό νά τοῦ λείπει. Καί ὁ Κύριος ἐπισημαίνει τίς ἐλλείψεις του. Τήν ἀγάπη πρός τόν πλησίον· «Πώλησον τά ὑπάρχοντά σου καί δός πτωχοῖς». Θά μποροῦσε νά τοῦ πεῖ ἁπλῶς νά βοηθᾶ τούς πτωχούς μέ μιά συνεχῆ ἐλεημοσύνη. Τοῦ προτείνει ὅμως ἕναν τρόπο νά ἐξοφλήσει ἅπαξ διά παντός τήν ἀγάπη πού ὀφείλει στούς ἄλλους μέ τή διανομή ὅλης του τῆς περιουσίας· μετά θά τούς ἀγαπᾶ πιά μόνο μέ τήν καρδιά του. Ἡ ἀγάπη ὅμως πρός τόν Θεό εἶναι χρέος πού δέν ἐξοφλεῖται καί πού θά διαρκέσει σέ ὅλη του τή ζωή. Γι' αὐτό καί τοῦ λέει· «Δεῦρο ἀκολούθει μου». Φαίνεται ὁλοκάθαρα πώς ἡ τελειότης γιά τόν Χριστό εἶναι μιά ἔννοια πολύ ρεαλιστική, πού δέν παραβλέπει τήν πραγματικότητα χάριν τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἀκριβῶς χάριν τοῦ Θεοῦ ἀναφέρεται στήν πραγματικότητα σάν κάτι πολύ καίριο καί ἀναγκαῖο.
   Εἰδικότερα, γιά νά ἀπαντήσουμε στή συγκεκριμένη ἀπορία τοῦ ἀναγνώστου μας πάνω στήν περικοπή τοῦ πλουσίου νεανίσκου στό Μθ 19,16-22 (Λκ 18,18-27), θά πρέπει νά μελετήσουμε τή σχετική συνάφεια, ὥστε νά κατανοήσουμε τό πνεῦμα της καί τό μήνυμά της. Ἄν, λοιπόν, διαβάσουμε μέ προσοχή τή διήγηση, θά καταλήξουμε στό συμπέρασμα ὅτι ἡ ἰδέα πού τή διαρθρώνει εἶναι ἡ ἀνάγκη τῆς ἱεραποστολῆς καί οἱ ἀπαιτήσεις της. Τό βάρος τῆς περικοπῆς πέφτει στό δεύτερο σκέλος τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ «ἀκολούθει μοι», πού ἀποτελεῖ καί τήν ἀπάντηση στή γεμάτη ἀγωνία ἀναζήτηση τοῦ νέου γιά τήν αἰώνια ζωή. Τό πρῶτο σκέλος «πώλησον τά ὑπάρχοντά σου καί δός πτωχοῖς», δέν εἶναι παρά ἡ προϋπόθεση καί ἡ προπαρασκευή γι' αὐτό στό ὁποῖο ὁ Χριστός καλεῖ τόν νέο. Κι ἐδῶ ἀκριβῶς γίνεται τό λάθος· οἱ περισσότεροι μένουν σ' αὐτή τή δευτερεύουσα πρόταση καί βλέπουν στήν περικοπή ἕνα κήρυγμα ἐλεημοσύνης καί ἔμπρακτης φιλανθρωπίας, ἤ ἀκόμη ἕνα κήρυγμα πατάξεως τοῦ πλούτου καί καταδίκης τῶν πλουσίων.
   Ἡ ἀλήθεια ὅμως εἶναι ἄλλη. Αὐτό πού ζητᾶ ὁ Χριστός ἀπό τόν πλούσιο νέο εἶναι ἡ αὐταπάρνηση καί ἡ θυσία. Καί γνωρίζει ὡς παντογνώστης ὅτι γι' αὐτή τή συγκεκριμένη ψυχή πού ἔχει ἐκείνη τήν ὥρα μπροστά του, ἡ ἀπάρνηση τοῦ πλούτου εἶναι ἡ μεγαλύτερη θυσία πού μπορεῖ νά ἐπιτελέσει, ἡ φλογερότερη ἀπόδειξη τῆς ἐπιθυμίας του γιά τελειότητα. Γι' αὐτό καί τοῦ λέει· «Πήγαινε καί πούλησε τά ὑπάρχοντά σου». Ἴσως ἄν εἶχε μπροστά του κάποιον ἄλλο, ἡ προτροπή θά ἦταν διαφορετική· θά εἶχε ὅμως πάντα γνώρισμα τήν αὐταπάρνηση, τό σταύρωμα τῶν ἐγωϊστικῶν ἐπιθυμιῶν. Ἐξάλλου ὁ πλοῦτος αὐτός καθαυτόν εἶναι πάντοτε μία ἀπό τίς μεγάλες ἀδυναμίες τοῦ ἀνθρώπου· στόν καθένα θά στοίχιζε μιά ὁλοκληρωτική παραίτηση ἀπό τήν περιουσία του. Δέν χρειάζεται μάλιστα κἄν νά πρόκειται γιά περιουσία· στόν καθένα θά στοίχιζε μιά ὁλοκληρωτική παραίτηση ἀπ' αὐτά πού θεωρεῖ δικά του. Ὁ ἄνθρωπος δένεται μέ τά πράγματα, μέ τό περιβάλλον του, καί εἶναι πάντα πράξη θυσίας ἡ ὁποιαδήποτε ἀπάρνηση.
   Ὑπάρχει ὅμως καί ἕνας ἄλλος λόγος πού ὁ Χριστός ἔθεσε ὡς προϋπόθεση τό «πώλησον τά ὑπάρχοντά σου». Εἶναι ὅτι ἡ ἱεραποστολή ἀπαιτεῖ πλήρη ἀπόθεση κάθε βιοτικῆς μέριμνας ἀπό τόν ἱεραπόστολο. Αὐτός πού θά ἀγωνιστεῖ γιά τήν ἐξάπλωση τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ θά πρέπει νά εἶναι ὁλόκληρος ἀφιερωμένος στό ἱερό αὐτό ἔργο, ἐλεύθερος ἀπό κάθε γήινη φροντίδα, ἔστω καί τήν πιό ἀνθρώπινη, ἄν αὐτή πρόκειται νά τοῦ γίνει βάρος στό δρόμο του. Θά ἦταν ἀπαράδεκτο καί ἀνέντιμο μπροστά στόν Θεό νά λέμε ὅτι ἐργαζόμαστε γιά τήν ὑπόθεσή του, ἐνῶ οἱ ὑποχρεώσεις μιᾶς περιουσίας θά κλέβουν τή φροντίδα καί τόν χρόνο μας.
   Μ' αὐτές τίς ἀναλύσεις καταλήγουμε στίς ἑξῆς διαπιστώσεις: Φυσικά ἡ τελειότης δέν περιορίζεται στά στενά πλαίσια τῆς ἐλεημοσύνης. Βρίσκεται ὅμως στό «ἀκολούθει μοι», στή γεμάτη ὑποταγή μίμηση τοῦ Σωτῆρος. Ἡ φιλανθρωπία εἶναι μία ἀπό τίς συνέπειες τῆς θυσίας, πού προϋποθέτει αὐτή ἡ μίμηση, καί πού εἶναι πολύ εὐκολότερη ἀπό αὐτήν. Ἄν δέν ἔχεις τή διάθεση νά πτωχεύσεις ἑκούσια, οὐδέποτε θά βρεῖς τόν δρόμο νά ἀκολουθήσεις τόν Χριστό. Καί ἡ ἄλλη πλευρά τοῦ θέματος· ἡ τελειότης δέν μετρᾶται μέ τό μέγεθος τῆς ἀνέχειας καί τῆς κακοπάθειας, ἀλλά μέ τήν ποιότητα καί τό ὕψος τῆς θυσίας. Ὅταν τό ζενίθ τῆς αὐταπαρνήσεώς σου βρίσκεται στήν ἀπάρνηση τοῦ πλούτου σου, τότε ἡ θυσία τοῦ πλούτου εἶναι αὐτή πού θά σέ φέρει πιό κοντά στήν τελειότητα.

Στέργιος Σάκκος
Ἀπολύτρωσις 33 (1978) 59-61

  «Ἑλλάς, τό μεγαλεῖο σου βασίλεμα δέν ἔχει.
    Καί δίχως γνέφια τούς καιρούς ἡ δόξα σου διατρέχει.
    Ὅσες φορές ὁ ἥλιος σου νά σέ φωτίσει ἐρθῆ,
     θέ νά σ᾽ εὑρῆ, πεντάμορ­φη, στεφανωμένη, ὀρθή».
 Ὁ κερκυραῖος ποιητής Λορέντζος Μαβίλης (1860- 1912) δέν χορταίνει νά ὑμνεῖ στά σονέτα του τήν ἀγαπημένη του μητέρα-Ἑλ­λάδα. Ἄλλοτε περιγράφει πρωτότυπα τίς φυ­σικές ὀμορφιές της, ἄλλοτε ἐκφράζει τή νοσταλγία του γιά τά πατρικά χώματα κι ἄλ­λοτε ἀναπτερώνει τό ἐθνικό φρόνημα, ἐπαινώντας τούς ἥρωες πού ἔπεσαν στά πεδία τῶν μαχῶν.
 Τό θαυμαστό εἶναι πώς κι ὅταν βρίσκεται δεκατέσσερα χρόνια στά πανεπιστήμια Μονάχου καί Φράιμπουργκ τῆς Γερμανίας, σπου­­δάζοντας κλασική φιλολογία, ἀρχαιολογία, φιλοσοφία καί σανσκριτικά, δέν ξεθωριάζει ἡ ἀγάπη του γιά τήν πατρίδα. Ἀπό τήν ξενιτειά γράφει τό σονέτο «Πατρίδα» καί τό ἀφιερώνει στό φίλτατο νησί του, τήν Κέρκυρα:
«... Κάθε μοσκοβολιά καί κάθε χρῶμα,
  κάθε πουλιοῦ κελάηδημα ξυπνάει
  πόθο στά φυλλοκάρδια μου κ’ ἐλπίδανά σοῦ ξαναφιλήσω τ’ ἅγιο χῶμα,
  νά ξαναϊδῶ καί τό δικό σου Μάη,
  ὄμορφή μου, καλή, γλυκιά πατρίδα!».

 Μετά τήν ἀνακήρυξή του ὡς διδάκτορα τῆς φιλοσοφίας, ἔρχεται ἡ γλυκειά μέρα τῆς ἐπιστροφῆς στά πατρογονικά χώματα. Εἶναι χαρούμενος, γιατί θά ἐκπληρώσει τό χρέος του πρός τή λατρευτή του πατρίδα, θά ὑπηρε­τήσει τή στρατιωτική του θητεία. Παρόλο πού ἐπικρατοῦσε ἡ τακτική στρατιῶτες ἀρ­χοντι­κῶν οἰκογενειῶν νά ἀπαλλάσσονται ἀ­πό ἀγ­γαρεῖες καί νά κοιμοῦνται τά βράδια στά σπίτια τους, ὁ Μαβίλης δέν ἐκμεταλλεύεται τέτοια προνόμια. Ὑποβάλλει τόν ἑαυτό του σέ σκληρές κακουχίες καί κοιμᾶται, ὅ­πως καί τόσοι ἄλλοι στρατιῶτες, στή μονάδα του.
 1896. Ποιός νά τοῦ τό ’λεγε πώς θά συν­εργαζόταν μέ τόν σταυραετό τῆς Μακεδονίας, τόν Παῦλο Μελᾶ, στήν «Ἐθνική Ἑ­ταιρεία» γιά μιά ἐλεύθερη ἑλληνική μακεδονική γῆ! Τήν ἴδια χρονιά, ὅταν ξεσπᾶ ἡ Ἐπανάστα­ση τῆς Κρήτης, τόν βρίσκουμε μαζί μέ ἄλ­λους ἐθελοντές νά πολεμᾶ στά κρητικά βουνά. Ἀ­νάβει τότε πιότερο ἡ φλόγα του γιά τήν Ἐ­θνική Ἰδέα κι εἶναι πρόθυμος νά θυσιάσει τά πάντα. Ἔτσι, στόν ἑλληνοτουρκικό πόλεμο τοῦ 1897, δέν λυπᾶται τήν περιουσία του. Ξοδεύει τά χρήματά του, ὀργανώνοντας σῶμα ἀπό 70 Κερκυραίους ἐθελοντές καί ἀναχωρεῖ γιά τήν Ἤπειρο. Τούς ὁπλίζει καί τούς συντηρεῖ ὁ ἴδιος. Στ᾽ ἀλήθεια, τί γενναιοδωρία μεγαλειώδης! Τά συναισθήματά του ξεχύνει σ᾽ ἕνα γράμμα του πρός τήν ἀδελφή του:
 «Ἄρτα, 4 Ἀπριλίου 1897.
 Σέ χαιρετάω γιά μιά ἀκόμα φορά, πρίν προχωρήσω ἐκεῖ ὅπου δέν θά μοὖναι δυνατόν νά σοῦ γράψω ἀπάνω σέ τοῦτα τά βου­νά... Ξέρω πώς ἄν μέ χάσῃς, χάνεις τό πᾶν... Καί ἡ καρδιά μου σπαράζει στή σκέψη πού δέν μπόρεσα νά σοῦ κάμω οὔτε ἕνα ἐλάχιστο ἀπό τά τόσα καλά πού μοὔκαμες ἐσύ. Ποιός ξέρει; Ἴσως μπορέσουμε ἀκόμα νά ζήσουμε μαζί, εὐτυχισμένοι σέ μιά πατρίδα εὐτυχισμένη, τιμημένοι σέ μιά τιμημένη πατρίδα».
 Στή σφοδρή μάχη στά Πέντε Πηγάδια πολεμᾶ γενναῖα. Τραυματίζεται στό χέρι καί στόν βραχίονα. Εὐτυχῶς, ὁ κίνδυνος ξεπεράστηκε. Ἀκολουθεῖ ἡ πιό εὐτυχισμένη περίοδος τῆς ζωῆς του. Ἐκλέγεται βουλευτής τῆς Κέρκυρας καί ποθεῖ κι ἀπό κεῖνο τό μετερίζι νά βοηθήσει τήν πολύπαθη πατρίδα. Καταπληκτική εἶναι ἡ ὁμιλία του μέσα στή Βουλή γιά τή δημοτική γλῶσσα. Κι ἐπειδή κάποιος βουλευτής προηγουμένως εἶχε χαρακτηρίσει τή δημοτική χυδαία, ὁ Μαβίλης εἶπε τότε στόν λόγο του τή μνημειώδη φράση: «Δέν ὑ­πάρχουν χυδαῖαι γλῶσσαι, χυδαῖοι ἄνθρωποι ὑπάρχουν».
 Στόν Α΄ Βαλκανικό πόλεμο τοῦ 1912 δέν ἔχει πιά τήν οἰκονομική ἄνεση νά συντηρεῖ δικό του σῶμα ἐθελοντῶν. Ἡ καρδιά του ὅ­μως διψᾶ γιά λευτεριά, γιά ἀποτίναξη τοῦ μακραίωνου τουρκικοῦ ζυγοῦ. Κατατάσσεται ὡς ἐθελοντής μέ τόν βαθμό τοῦ λοχαγοῦ στό σῶμα τῶν Γαριβαλδινῶν, κάτω ἀπό τήν ἡγεσία τοῦ φιλέλληνα Ἰταλοῦ Γαριβάλδη. Τί κι ἄν εἶναι 52 ἐτῶν καί οἱ στρατιῶτες τοῦ λόχου του πολύ νεώτεροί του; Διασχίζει μαζί τους πεζός τή Μακεδονία, τή Θεσσαλία, τήν Ἤ­πειρο. Στόχος τους νά κονταροχτυπηθοῦν μέ τόν ἐχθρό καί νά πατήσουν τή χιονισμένη κορφή τοῦ Δρίσκου. Ἔτσι θά ἀνοιγόταν ὁ δρόμος γιά τά Γιάννενα. Πρός μεγάλη τους ἔκπληξη βρίσκουν στόν Μπαλντούμα, παραπόταμο τοῦ Ἄ­ραχθου, τή γέφυρα συντρίμμια. Δίχως ἀναβολή πέφτουν στά παγωμένα νερά του πού τούς ἔφταναν μέχρι τό στῆθος. Ὁ Μα­βίλης δέν δέχεται νά περάσει τό ποτάμι ἔ­φιπ­πος, ὅπως ἔκαναν οἱ περισσότεροι ἀξιω­μα­τικοί.
 25-26 Νοεμβρίου 1912. Σκληρές οἱ μάχες μέ τόν ἀντίπαλο. Κεῖ πάνω στά χιονισμένα βουνά γράφονται σελίδες ἡρωισμοῦ καί αὐ­τοθυσίας. Κι ὕστερα ἀπό πεντάωρη μάχη ὁ Δρίσκος εἶναι δικός τους, ὁλότελα ἑλληνικός! Σκιρτᾶ ἀπό χαρά ὁ ποιητής. Σάν κοπάσει ὁ πόλεμος καί βασιλεύσει ἡ εἰρήνη, πόσα σονέτα δέν θά γράψει γιά τοῦτες τίς ἑλληνικές ἐποποιΐες πού ὁ ἴδιος συμμετέχει!
  28 Νοεμβρίου 1912. Οἱ Τοῦρκοι ἐπιστρέφουν δυναμικότεροι. Κανόνια καί μυδράλλια χτυποῦν ἀσταμάτητα τούς Γαριβαλδινούς. Μές στή νύχτα γίνεται πολεμικό συμβού­λι­ο. Ἀποφασίζεται ἡ ἀποχώρηση. Ὁ Μαβίλης διαφωνεῖ. Χαράματα τῆς 29ης Νοεμβρί­ου. Πέφτουν οἱ ἐχθρικές ὀβίδες σάν βροχή κι αὐτός μέ τόν λόχο του ἀντιστέκεται ὁλόρθος. Καί τότε μιά σφαίρα τοῦ τρυπᾶ καί τά δυό του μάγουλα. Αἱμόφυρτος προχωρεῖ ὥς τό κοντινό παρεκκλήσι πού ἔχει μετατραπεῖ σέ πρόχειρο χειρουργεῖο. Ἀλλά ὁ νοῦς του κι ἡ καρδιά του ἔχουν μείνει στόν μαχόμενο λόχο του. Καθώς λοιπόν κατευθύνεται στό ὀρεινό χειρουργεῖο, σταματᾶ γιά πολύ λίγο νά κοιτάξει τούς ἀνδρείους στρατιῶτες του. Μιά δεύτερη σφαίρα φυτεύεται στόν λάρυγγά του. Ἄ­φθο­να ρέει τό αἷμα του, βάφοντας τά ὑψώματα τοῦ Δρίσκου. Γίνεται τό λίπασμα, γιά νά βλαστήσει σέ λίγο τό δέντρο τῆς λευτεριᾶς σ’ ὅ­λη τήν ἠπειρωτική γῆ.
 Μές στήν ἀντάρα τῆς φονικῆς μάχης ἀκούγονται τά ὕστατα λόγια του:
«Ὅλες τίς δόξες τίς περίμενα. Ὄχι ὅμως καί τή δόξα νά πεθάνω γιά τήν πατρίδα».
 Ὁ κερκυραῖος ποιητής συγκαταλέγεται πλέον στό πάνθεο τῶν ἡρώων.

Ἑλληνίς

"Ἀπολύτρωσις", Νοέμβρ. 2015

  Στή γῆ τῆς ἐρήμου, ἐκεῖ πού ἀνθίζουν μονάχα τά μυρίπνοα ἄνθη τοῦ ἀπόλυτου καί τοῦ ἀληθινοῦ, ξετυλίχθηκε ἀθόρυβα ὁ βίος τοῦ ὁσίου Λογγίνου. Ἀνήκει σ᾽ αὐτούς πού ἐγκα­τέλειψαν τά ἐγκόσμια γιά νά βιώσουν τά ὑπερκόσμια στή χώρα πού κανένα ἐκ­τυφλωτικό γήινο φῶς δέν ἀποσπᾶ τόν ἄνθρωπο, ἐκεῖ πού νικῶνται τά ρέοντα καί τά πρόσκαιρα. Ὁ ῞Οσιος διατυπώνει λιτά τήν ἐμπειρία τῆς ἀσκητικῆς του βιοτῆς: «Ἡ νηστεία ταπεινώνει τό σῶμα, ἡ ἀγρυπνία καθαρίζει τόν νοῦ, ἡ ἡσυχία φέρνει τό πένθος, τό πένθος βαπτίζει τόν ἄνθρωπο καί τόν ἀπαλλάσσει ἀπό τήν ἁμαρτία».

 Ἕνας ἀπό τούς λόγιους καί σοφούς ἀσκητές τῆς ἐρήμου ὑπῆρξε ὁ ὅσιος Λογγῖ­νος. Τό σπινθηροβόλο πνεῦ­μα του καί ἡ ἄρτια ἐσωτερική του συγκρότηση ἀναδεικνύονται μέσα ἀπό τούς λόγους του, ὅπως διασώζονται στά ἀποφθέγματα τῶν Πατέρων. Νοτισμένα μέ τή δρόσο τῶν δακρύων τῆς προσευχῆς καί ποτισμένα μέ τόν ἱ­δρώ­τα τοῦ πνευματικοῦ μόχθου, τά λόγια του μεταφέρουν σέ μᾶς τήν πνευματική του συγκομιδή: «Ὥσπερ ὁ νεκρὸς οὐκ αἰσθάνεται τινός, οὐδὲ κρίνει τι­νά, οὕτω καὶ ὁ ταπεινόφρων οὐ δύναται κρίναι ἄνθρωπον» (Εὐεργετινός, σελ. 280). Κι ὅταν κάποτε ὁ Ὅσιος ρωτήθηκε ποιά ἀρετή εἶναι μεγαλύτερη ἀπό ὅλες, ἀπάντησε μέ λόγο μεστά θεολογικό: «Καθὼς ἡ ὑπερηφανία εἶναι με­γαλυτέρα ἀπὸ ὅλας τὰς κακίας καὶ τὰ πάθη, ὥστε ὁποὺ ἐδυνήθη νὰ ρίψη καὶ τοὺς Ἀγγέλους ἀπὸ τὸν Οὐρανόν, ἔτσι ἐκ τοῦ ἐναντίου ἡ ταπεινοφροσύνη εἶναι μεγαλυτέρα ἀπὸ ὅλας τὰς ἀρετάς. Ἐπειδὴ αὐτὴ δύναται νὰ ἀναβιβάσει ἀπὸ τὰς ἀβύσσους τὸν ἄνθρωπον. Διὰ τοῦτο καὶ ὁ Κύριος πρωτύτερα ἀπὸ ὅλους μακαρίζει τοὺς πτωχοὺς τῷ πνεύματι: ἤτοι τοὺς ταπεινούς» (Εὐεργετινός, σελ. 275).
Ὁ ἅγιος Λογγῖνος βίωνε μέ χαρισματική κατάνυξη τήν ὥρα τῆς προσ­ευχῆς καί τῆς ψαλμωδίας. Ἀντικρύζοντάς τον μέσα στή μεθυστική εὐτυχία τῆς κοινωνίας μέ τόν Θε­ό, ἕνας μαθητής του τόν ρώτησε:
- Ἀββᾶ, αὐτός εἶναι ὁ πνευματικός κανόνας, νά κλαίει ὁ μοναχός, ὅταν κάνει τήν ἀκολουθία του;
Καί ὁ Γέροντας τοῦ ἀπάντησε:
- Ναί, παιδί μου, αὐτός εἶναι ὁ κανόνας πού ἐπιζητεῖ ὁ Θεός.
Βέβαια, ὁ Θεός δέν ἔπλασε τόν ἄν­θρωπο νά κλαίει, ἀλλά νά χαίρεται καί νά εὐφραίνεται καί νά τόν δοξάζει, ὅ­πως οἱ ἄγγελοι, μέ τήν καθαρή καί ἀ­ναμάρτητη ζωή του. Ὅμως ὁ ἄνθρωπος ἔ­πεσε στήν ἁμαρτία καί γι᾽ αὐτό εἶναι ἀνάγκη νά κλαίει, ἐνῶ ὅ­που δέν ὑπάρχει ἁμαρτία, ἐκεῖ δέν ἔχει θέση τό κλάμα».
Οἱ ψίθυροι τοῦ Πνεύματος, πού πνέει χαρισματικά στήν ἔρημο, φθάνουν ὥς ἐμᾶς μέ τή ζωή καί τή διδασκαλία τοῦ ὁ­σίου Λογγίνου, ὁ ὁποῖος ἐκοι­μή­θη εἰρηνικά καί ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τή μνήμη του στίς 17 Νοεμβρίου.
Ἐμεῖς οἱ χριστιανοί τοῦ σήμερα, πού μᾶς σαγηνεύει τό ἄπειρο ἀλλά ἀπειλεῖ διαρκῶς τή ζωή μας τό μηδέν, ἄς στηριχθοῦμε στό στέρεο ραβδί τῶν ἔμ­πειρων πνευματικῶν ὁδοιπόρων, γιά νά ὁδηγηθοῦμε στή Βασιλεία τοῦ Θε­οῦ.

Ἰχνηλάτης

"Ἀπολύτρωσις", Νοέμβριος 2015