Ἡ παγκοσμιοποιημένη ἐποχή μας καί ἡ νέα τάξη πραγμάτων, ἐνῶ ὅλο καί πιό πολύ καθιερώνει παγκόσμιες ἡμέρες καί γιορτάζει γενέθλια, ἐκτοπίζοντας τήν ὀνομαστική ἑορτή, δυσκολεύεται νά ἀποδεχτεῖ καί νά γιορτάσει τόν παγκόσμιο καί σωτήριο σταθμό τῆς ἱστορίας, τά γενέ­θλια τοῦ Χριστοῦ.
 Εἶναι γνωστό, βέβαια, ὅτι καί στό πα­ρελ­θόν πολλές φορές ἐπιχειρήθηκε ἡ κατάργηση τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων. Τό 1644 στή Βρεττανία ὁ Ὄλιβερ Κρόμγουελ καί τό κόμμα τῶν που­ριτα­νῶν θέλησαν νά καταργήσουν μέ νόμο τά Χριστούγεννα. Ἐπίσης, στήν κομμουνιστική Ρωσία εἶχαν ἀπαγορευθεῖ τά Χριστούγεννα ἀπό τό 1917 ὥς τό 1990, τότε καί κατέρρευσε τό καθεστώς καί ἐξῆλθε νικητής τό θεῖο Βρέφος. Ἡ χειρότερη ὅμως πολεμική κατά τῶν Χριστουγέννων εἶναι αὐτή τῆς ἐκκοσμίκευσης, ἡ ὁποία ὑποβαθμίζει τό ὑπερκόσμιο γεγο­νός σέ ἐγκόσμιο καί τό ἐγκλωβίζει μέ­σα σέ στενά ὑλιστικά πλαίσια. Φθά­σα­με ἔτσι νά προβάλλουμε μία ἐντελῶς εἰ­δωλο­λατρική ἀτμόσφαιρα στά σπίτια μας καί στήν κοινωνία μας καί τό ὅλο σκηνικό νά συμβάλλει στή «μαγεία τῶν Χριστου­γέν­νων».
 Στίς Η.Π.Α. καί σέ πολλές εὐρω­παϊκές χῶρες, γιά νά μήν προσβληθοῦν τάχα οἱ ἀλλόθρησκοι, ἐ­πιδίδονται σέ μία προσ­πάθεια ἀπάλειψης κάθε ἀναφορᾶς στά Χριστούγεννα. Δύσκολα βρίσκεις καί στή χώρα μας πιά στήν ἀγορά εὐχετήριες κάρτες πού νά ἀναγράφουν «καλά Χριστούγεννα». Συντονισμένες στό ἴδιο μῆ­κος κύματος καί οἱ μεγάλες ὁδικές ἀρτηρίες ἐκπέμπουν μέσῳ φωτεινῶν ἐπιγρα­φῶν τό μήνυμα «Καλές Γιορτές».
  Στά σχολεῖα, ἐπίσης, τά ἐγχειρίδια καθόλου δέν βοηθοῦν τούς μαθητές μέ­σα ἀπό τό ὑλικό τους νά προσεγγίσουν τό μυστήριο τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως. Οἱ χριστουγεννιάτικες γιορτές τους -κι αὐ­τές ἐν πολλοῖς ἀλλοιωμένες- παρουσιάζουν πλήν ἐξαιρέσεων καλικαντζάρους καί ξωτικά! Τί κρίμα! Ὁ Χριστός ἦρθε νά μᾶς ἀπαλλάξει ἀπό τήν πολυαρχία τῶν εἰδώλων κι ἐμεῖς προσπαθοῦμε νά τά ἀναστήσουμε διά τῆς βίας.
  Ἐπιπλέον, ἡ παγκοσμιοποίηση κατάφερε δυστυχῶς νά μᾶς κάνει νά πιστέψουμε πώς Χριστούγεννα χωρίς χριστου­γεννιάτικο δένδρο δέν ὑφίστανται!  Κατέληξε μάλιστα νά γίνει τό παγκόσμιο σύμβολο τῶν Χριστουγέννων, ἐνῶ πα­ράλ­ληλα πέτυχε νά βρίσκεται στό ἐπίκεντρο τῆς ἑορτῆς, ἀποσπώντας τήν προσ­ο­χή μας καί ἀπό Αὐτό ἀκόμη τό Θεῖο Βρέφος.
  Κι ὅπως δέν νοοῦνται Χριστούγεννα χωρίς δένδρο, ἔτσι δέν νοοῦνται Χρι­στού­γεννα χωρίς «Ἁι-Βασίλη». Ὁ «Σάντα Κλάους», ὅπως τόν λένε οἱ Δυτικοί -ὄ­νο­μα πού παραπέμπει στόν ἅγιο Νικόλαο-, δέν ἔρχεται πιά ἀπό τήν Καισάρεια ἀλλά ἀπό τόν Βόρειο Πόλο, χορηγίαις τῆς Coca-Cola Ἑλλάδος καί πάσης ὑφηλίου. Βεβαίως καμία σχέση δέν ἔχει μέ  τίς σεπτές ἀσκητικές μορφές τῶν ἁγίων Νι­κολάου καί Βασιλείου.
  Τό πιό ἀπογοητευτικό εἶναι ὅτι ἡ θεία Λειτουργία τῶν Χριστουγέννων ἔχει ἀντικατασταθεῖ  ἀπό τά ξενύχτια, τά «ρεβεγιόν» καί τή χαρτοπαιξία. Τόσο ὅμως ὁ 43ος κανόνας τῶν Ἀποστόλων, ὅσο καί ὁ 50ός τῆς ΣΤ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καταδικάζουν μέ ἀφορισμό τούς πιστούς πού παίζουν μέ χρήματα! 

  Ἀκόμη πολλοί στήν Ἑλλάδα τῆς κρίσης καί τῆς φτωχολογιᾶς ὀργανώνουν κατά μόνας ἤ συλλογικά ἀποδράσεις ἐν­τός καί ἐκτός Ἑλλάδος. Μεταξύ τῶν ἄλ­λων προσφιλής προορισμός ἐσχάτως ἀ­ποδείχθηκε  ὁ «Μύλος τῶν Ξωτικῶν» στά Τρίκαλα. Πέρυσι ὀκτακόσιες χιλιάδες Ἕλληνες «ὀρθόδοξοι» τίμησαν δεόντως «τό μεγαλύτερο ἐργοστάσιο παραγω­γῆς παιχνιδιῶν, χαρᾶς, δημιουργίας, ἐλ­πί­δας», ὅπως μέσῳ διαφημίσεων αὐτοχαρακτηριζόταν. Μεγαλεπήβολοι οἱ στόχοι του: «Νά σκορπίσουν καί πάλι τά χαμόγε­λα, πού τόσο μά τόσο μᾶς ἔχουν λείψει. ... Ὁ Ἁι-Βασίλης καί τά ξωτικά γιά πρώ­τη φορά μοιράζονται μαζί μας τά πολύ καλά κρυμμένα μαγικά μυστικά τῆς ἐπιτυχημένης ὅλα αὐτά τά χρόνια ἀ­πο­στο­λῆς τους».
  Γιά ὅλη αὐτή τήν ἀντι-χριστουγεννιάτικη περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα καί τή βεβήλωση τῆς γέννησης τοῦ Χριστοῦ ὅ­ποιος σέβεται τόν Χριστό καί τήν Ἑλλάδα αἰσθάνεται ἱερή ἀγανάκτηση. Μήπως ἐν τέλει ζοῦμε σέ κοινωνία νεο-εἰδωλολατρική, πού ὅλο καί περισσότερο ἀποϊεροποιεῖ τά Χριστούγεννα καί ἀντικαθιστᾶ τήν ἀναφορά στό σωτήριο ἐπέκεινα μέ νέα εἴδωλα, ξόανα καί ὑλικά ἀγαθά; Μέ θρασύτητα παρατηροῦμε νά γκρεμίζεται ὅ,τι ἔχει ἀπομείνει ἀκόμη ὄρθιο ἀπό τά ἁγνά ἤθη καί ἔθιμα τοῦ ὀδυνώμενου λα­οῦ μας καί νά ἰσοπεδώνονται τά αἰώνια ἰδανικά μας. Πῶς ἡ ψυχή πού διψᾶ γιά ἀλήθεια καί ἀγάπη νά ξεδιψάσει πρα­γματικά μέ τέτοια ὑποκατάστατα; Πῶς νά γεμίσει μέ χαρά καί πληρότητα, ὅταν ἀπό τά Χριστούγεννα λείπει αὐτός ὁ ἴδιος ὁ Χριστός; Ἀποτέλεσμα: Γευόμαστε «τά Χριστούγεννα τῆς μοναξιᾶς, τῆς μελαγχολίας, τῆς κατάθλιψης». Νά οἱ καρποί τῆς ἄσωτης γιορτῆς!
 Θά πρέπει νά τό καταλάβουμε ὅτι σήμερα προπαντός ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό αὐ­τή τή ζωοδότρα πηγή, γιά νά παραμυ­θήσει τόν πόνο μας καί νά φωτίσει τά σκο­τάδια μας. Ἡ πολλαπλή κρίση πού βιώνουμε δέν μπορεῖ νά ἀντιμετωπισθεῖ ἀποτελεσματικά, ἄν δέν χρησιμοποιή­σουμε ἰσχυρά καί δοκιμασμένα πνευματικά ἀντίδοτα: τήν πίστη καί τήν ἐλπίδα μας στόν παντοδύναμο Κύριό μας καί τήν προσκύνηση τοῦ νηπιάζοντος Θεοῦ.
  Καί καθώς ὅσοι ἐπιμένουν νά γιορτάζουν ρωμαίικα Χριστούγεννα βρίσκουν τήν εὐκαιρία αὐτές τίς ἡμέρες νά ξεφυλλίσουν λίγο Παπαδιαμάντη ἤ Κόντογλου, κλείνουμε μέ ἕνα ἀπόσπασμα ἀπό τόν δεύτερο, ἀφοῦ φέτος συμπληρώνονται πενήντα χρόνια ἀπό τήν κοίμησή του: «Ἀ­δέλφια μου, φυλάξτε τά ἑλληνικά συνήθειά μας, γιορτάστε ὅπως γιορτάζανε οἱ πατεράδες σας, καί μή ξεγελιόσαστε μέ τά ξένα κι ἄνοστα πυροτεχνήματα. Οἱ δι­κές μας οἱ γιορτές ἀ­δελ­φώνουν τούς ἀν­θρώπους, τούς ἑνώνει ἡ ἀγάπη τοῦ Χρι­στοῦ. Μήν κάνετε ἐπι­δείξεις. ῾῾Εὐ­φράν­θητε ἑορτάζοντες᾽᾽. Ἀ­κοῦστε τί λένε τά παιδάκια πού λένε τά κάλαντα:  ῾῾Καί βάλετε τά ροῦχα σας, εὔ­μορφα ἐνδυ­θῆτε, στήν ἐκκλησίαν τρέξετε, μέ προθυμίαν μπῆτε, ν’ ἀκούσετε μέ προσοχήν ὅλην τήν ὑμνωδίαν, καί μέ πολλήν εὐλάβειαν τήν θείαν Λειτουργίαν. Καί πάλιν σάν γυρίσετε εἰς τό ἀρ­χοντικόν σας, εὐθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε τό φαγητόν σας. Καί τόν σταυρόν σας κάνετε, γευθῆτε, εὐ­φρανθῆτε. Δῶ­στε καί κανενός φτωχοῦ ὅστις τό ὑστερεῖται᾽᾽».

Εὐδοξία Αὐγουστίνου

Φιλόλογος - Θεολόγος

"Ἀπολύτρωσις", Δεκ. 2015

  Μιά ἀπό τίς κατηγορίες τῶν φαρισαίων σέ βάρος τοῦ Χριστοῦ ἦταν ὅτι ὁ Χριστός συναναστρεφόταν τούς τελῶνες. Οἱ τελῶνες εἶχαν τή γενική καταφρόνια τοῦ ἰουδαϊκοῦ λαοῦ. Θεωροῦνταν δοσίλογοι καί ἁμαρτωλοί, διότι συνεργάζονταν μέ τίς ἀρχές τῆς ρωμαϊκῆς κατοχῆς στήν εἴσπραξη τῶν φόρων, πού γινόταν στίς λαϊκές ἀγορές τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου. Δηλαδή ἦταν δοσίλογοι ὡς ἐθνικοί μειοδότες καί ἁμαρτωλοί ὡς παραβάτες τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου, πού ὅριζε ὁ μωσαϊκός νόμος.
  Ὁ Χριστός δέν περιφρονοῦσε κανέναν ἄνθρωπο καί φυσικά οὔτε τούς τελῶνες. Μερικούς ἀπό αὐτούς μάλιστα τούς ἔκαμε ἀποστόλους του, ὅπως τόν ἀπόστολο Ματθαῖο. Πήγαινε στά σπίτια τους, ὅπως ἔκαμε στήν περίπτωση τοῦ ἀρχιτελώνη Ζακχαίου. Συμμετεῖχε στά δεῖπνα πού ὀργάνωναν καί συνέτρωγε μαζί τους. Ἡ συμπεριφορά αὐτή τοῦ Χριστοῦ ἦταν πρόκληση γιά τούς φαρισαίους, πού εἶχαν θεοποιήσει τήν τυπική ἐφαρμογή τοῦ νόμου. Σχολίαζαν πικρόχολα στούς μαθητές του Κυρίου: Γιατί ὁ διδάσκαλός σας συντρώγει μέ τελῶνες, πού εἶναι ἁμαρτωλοί; Ὁ Χριστός ἀπέκρουε τήν κατηγορία τῶν φαρισαίων μέ τόν ἰσχυρισμό ὅτι ὁ ρόλος του ἦταν νά θεραπεύει τούς ἀνθρώπους καί ὄχι νά τούς κρίνει. Ἔπρεπε ἑπομένως νά μή σταθεῖ στόν τύπο, πού ἐπέβαλε τήν περιφρόνηση τῶν ἁμαρτωλῶν, ἀλλά νά προχωρήσει στή οὐσία, πού ἦταν ὅτι καί οἱ τελῶνες ὡς παιδιά τοῦ Θεοῦ χρειάζονταν θεραπεία καί σωτηρία.
  Ἄλλη βασική κατηγορία τῶν φαρισαίων ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ ἦταν ὅτι ὁ Χριστός ὁ ἴδιος παραβίαζε τήν ἀργία πού ὅριζε ὁ μωσαϊκός νόμος, διότι θεράπευε ἀρρώστους τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου. Πράγματι ὁ Κύριος ἔκαμε πολλές θεραπεῖες ἡμέρα Σαββάτου. Θεράπευσε τόν ἐκ γενετῆς τυφλό, τόν παράλυτο πού τοῦ εἶπε μάλιστα νά κουβαλήσει τό κρεβάτι του μέρα ἀργίας, τή συγκύπτουσα καί τόν χωλό στή συναγωγή κτλ. Τό ἐπιχείρημα τοῦ Κυρίου ἦταν ὅτι ἡ ἀργία τοῦ Σαββάτου ἦταν ἕνας τύπος, πού ἔγινε γιά νά ἐξυπηρετεῖ τόν ἄνθρωπο καί ὄχι νά τόν καταδυναστεύει. Ἔβαζε δηλαδή τόν ἄνθρωπο πάνω ἀπό κάθε νομική διάταξη. Προτιμοῦσε τήν οὐσία πού ἐξυπηρετοῦσε τόν ἄνθρωπο καί ὄχι τόν τύπο πού τόν ταλαιπωροῦσε.
  Ἀκόμα καί ἄλλες κατηγορίες σχετικές μέ παράβαση τυπικῶν διατάξεων τοῦ νόμου διατύπωναν οἱ φαρισαῖοι ἐναντίον τοῦ Κυρίου. Τόν κατηγοροῦσαν ὅτι δέν νήστευε ὅπως ὅριζε ὁ νόμος, ὅτι δέν τηροῦσε τούς κανόνες καθαρμοῦ πρίν ἀπό τό γεῦμα καί τό δεῖπνο κτλ. Ὁ Χριστός σέ ὅλες τίς περιπτώσεις τῶν κατηγοριῶν αὐτῶν ὑπενθύμιζε τόν προφητικό λόγο «ἔλεον θέλω καί οὐ θυσίαν». Δηλαδή ἀπέκρουε τίς φαρισαϊκές κατηγορίες μέ τή θέση ὅτι ὁ Θεός δέν ζητᾶ ἀπό τούς ἀνθρώπους δυσβάστακτα βάρη καί ἐξωτερικές τυπολατρίες, ἀλλά ἀγάπη καί εἰλικρινῆ εὐσέβεια.
  Εἶναι πάρα πολύ σημαντική ἡ θέση αὐτή τοῦ Κυρίου καί μᾶς ἀφορᾶ ὅλους. Γι’ αὐτό τά ἱερά εὐαγγέλια περιέσωσαν τά περιστατικά πού τήν προκάλεσαν. Κάποιες φορές μερικοί χριστιανοί φαρισαΐζουμε, χωρίς ἴσως νά τό καταλαβαίνουμε. Περιορίζουμε τή χριστιανικότητά μας σέ σκέτη τυπολα¬τρία ἤ τό πολύ-πολύ σέ ξερή καθηκοντολογία.
  Νομίζουμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος γίνεται σωστός χριστιανός μόνο καί μόνο μέ τήν ἐξωτερική συμμόρφωσή του πρός τίς λατρευτικές καί ἠθικές διατάξεις τῆς Ἐκκλησίας. Ξεχνοῦμε τή βεβαίωση τοῦ ἀποστόλου Παύλου ὅτι τίποτε δέν εἴμαστε καί ὅταν ἀκόμα φτάσουμε τούς ἀγγέλους σέ γλωσσολαλιές καί ὅταν ψωμίσουμε ὅλα τά ὑπάρχοντά μας καί τά διανείμουμε στούς φτωχούς, ἐάν δέν ἔχουμε ἀγάπη μέσα μας. Δέν καταλαβαίνουμε ὅτι, ὅταν ὑπερτονίζουμε τήν ἐξωτερική συμμόρφωσή μας σέ τύπους καί νόμους, κινδυνεύουμε νά περιπέσουμε στή δαιμονική ψευδαίσθηση τῆς αὐτάρκειας. Δηλαδή ἐπειδή τηροῦμε τίς τυπικές διατάξεις τῆς Ἐκκλησίας, φτάνουμε κάποτε νά νιώθουμε ὅτι μέ τό σπαθί μας κερδίζουμε καί τή σωτηρία. Γι’ αὐτό στίς περιπτώσεις αὐτές δυσκολευόμαστε νά εὐγνωμονοῦμε «ἐκ βαθέων» τόν Θεό. Γιατί δέν αἰσθανόμαστε τή δωρεά Του.
  Ὅμως ὅταν οἱ Χριστιανοί καταληφθοῦν ἀπό τήν ψευδαίσθηση αὐτή, ὅτι μέ τή δική τους τήρηση τῶν νόμων ἐξασφαλίζουν τή χριστιανικότητα, μοιραῖα καταλαμβάνονται ἀπό τήν σατανική ἔπαρση· ξεχωρίζουν τούς ἑαυτούς τους ἀπό τούς ἄλλους· θεωροῦν ἁμαρτωλούς καί καταδικασμένους ὅσους δέν συμφωνοῦν μαζί τους στήν τυπολατρική καί νομικίστικη νοοτροπία τους, περιχαρακώνονται σέ κλειστές κάστες, ἀποκόπτονται ἀπό τήν ἐνοριακή Ἐκκλησία, αὐτοθεωροῦνται οἱ «ἐλίτ» τῆς Ἐκκλησίας, θυμίζουν μέ τή συμπεριφορά καί τό ἦθος τους τήν ἄψογη ἐμφάνιση, ἀλλά ὕπουλη καί δολερή ψυχή τῶν φαρισαίων. Εἶναι οἱ χριστιανοί τῶν τύπων, πού δέν γεύτηκαν, παρ’ ὅλες τίς ἐπίπονες ἴσως προσπάθειές τους, τή χαρά καί τήν οὐσία τῆς γνήσιας χριστιανικότητας.
  Ὑπάρχουν καί μερικοί ἄλλοι χριστιανοί, πού ἀπό ἀντίθεση πρός τούς φαρισαΐζοντες κάθε ἐποχῆς, καταντοῦν στό ἄλλο ἄκρο. Περιφρονοῦν κάθε ἠθική καί λατρευτική τάξη τῆς Ἐκκλησίας ὡς δῆθεν ὑποκριτική τυπολατρία καί σκοταδιστικό ἠθικισμό. Ὁμιλοῦν γενικά καί ἀόριστα καί «κουλτουριάρικα» γιά κάποια ἀφηρημένη καί ἀπροσδιόριστη ἐσωτερικότητα ἤ γιά κάποια οἰκονομικίστικη κατευθυνόμενη ἀπό τήν Πολιτεία κοινωνικότητα καί θεωροῦν αὐτές τίς «κενολογίες» ὡς τή γνήσια χριστιανικότητα. Θεωροῦν γενικά τελείως ἄχρηστους τούς τύπους στήν ἐκκλησιαστική λατρεία· ἀποκρούουν ὡς ἀναχρονιστικές τίς ἠθικές ἐπιταγές τῆς Ἐκκλησίας. Μέ πρόφαση τήν ἐλευθερία, ἐπινοοῦν κάποιο Χριστιανισμό κομμένο καί ραμμένο στά μέτρα τῆς ἰδιοσυγκρασίας καί τῆς νοοτροπίας τῆς ἐποχῆς καί τῆς συντροφιᾶς τους.
  Πρέπει νά τό ποῦμε ξεκάθαρα. Βρίσκονται σέ πλάνη καί οἱ πρῶτοι καί οἱ δεύτεροι. Οἱ τυπολάτρες καταντοῦν φαρισαῖοι τῆς ἐποχῆς μας. Οἱ ἀρνητές τῶν ἐκκλησιαστικῶν τύπων καί ἠθικῶν διαταγῶν εἶναι οἱ εἰκονοκλάστες τῶν καιρῶν μας, γίνονται οὐσιαστικά ἀρνητές τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας.
  Εἶναι βέβαιο, ὅτι ὁ τύπος χωρίς οὐσία σίγουρα ὁδηγεῖ στήν εἰδωλολατρία, στόν φανατισμό καί τόν σκοταδισμό. Ἀλλ’ ἐξ ἴσου βέβαιο εἶναι ὅτι καί ἡ παντελής ἄρνηση τῶν τύπων καί τῶν ἠθικῶν ἐπιταγῶν, σίγουρα ὁδηγεῖ σέ ἀπώλεια τῆς οὐσίας τῆς χριστιανικότητας. Ἀσφαλῶς ἐκεῖνο πού ἔχει ἀξία στό αὐγό εἶναι τό ἐσωτερικό του καί ὄχι τό τσόφλι· ἀλλά ἐξ ἴσου σίγουρο εἶναι ὅτι δέν μπορεῖ νά ὑπάρχει τό ἐσωτερικό τοῦ αὐγοῦ χωρίς τό τσόφλι του. Ἔτσι γίνεται καί μέ τό θέμα τῆς οὐσίας καί τῶν τύπων στήν ἐκκλησιαστική ζωή.
  Οὐσία τῆς γνήσιας χριστιανικότητας, τῆς πραγματικῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς εἶναι ἡ πνευματική καί βουλητική καί σωματική ἕνωση τοῦ χριστιανοῦ μέ τόν Θεάνθρωπο Χριστό. Ἡ τριπλή αὐτή ἕνωση κάνει τόν ἄνθρωπο πραγματικά «καινή κτίση», θεανθρώπινη ὕπαρξη, πού συμπεριφέρεται στόν κόσμο μέ τιμή καί μέ σεβασμό καί μέ ἀρωγή πρός ὅλους τούς ἄλλους ἀνθρώπους, πρός τούς δικαίους καί πρός τούς ἀδίκους, πρός τούς εὐσεβεῖς καί πρός τούς ἁμαρτωλούς.
  Ὅμως στή γνήσια αὐτή ἐκκλησιαστική ζωή, στό πνευματικό καί βουλητικό καί σωματικό αὐτό μπόλιασμα τοῦ χριστιανοῦ μέ τόν Χριστό δέν φτάνει ὁ ἄνθρωπος ἀπό μόνος του καί θεωρητικά. Χρειάζεται βοήθεια, καθοδήγηση, συμπαράσταση. Ἀκριβῶς αὐτή τή βοήθεια πού χρειάζεται ὁ χριστιανός στήν πορεία του πρός τήν χριστοποίηση τήν προσφέρει ἡ Ἐκκλησία μέ τούς λατρευτικούς τύπους της καί μέ τούς ἠθικούς κανόνες της. Χωρίς τά μέσα αὐτά τῆς Ἐκκλησίας, δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά βρεῖ τή λύτρωσή του. Ἀλλά καί ὅταν στέκεται μόνο στά μέσα αὐτά ὁ χριστιανός καί ξεχνᾶ τόν στόχο του, καί τότε ἐκτρέπεται ἀπό τόν προορισμό του.
  Τό σωστό, λοιπόν, εἶναι: οἱ χριστιανοί νά μή μένουν προσκολλημένοι δουλικά στούς τύπους καί στά ἐξωτερικά μόνο καθήκοντα, πού δέν ἀλλάζουν τό βάθος τῆς ὑπάρξεώς τους. Ἀλλά καί νά μή περιπίπτουν στήν ψευδαίσθηση ὅτι μόνοι τους θά τά καταφέρουν, χωρίς τήν ἐκκλησιαστική τάξη. Νά τηροῦν τήν ἐκκλησιαστική τάξη καί μέσα ἀπό αὐτήν νά στοχεύουν στήν ἕνωσή τους μέ τόν Χριστό, πού τούς μεταποιεῖ σέ σωστούς χριστιανούς, σέ ἁγίους πού σέβονται τόν Θεό καί τιμοῦν ὅλους τούς ἀνθρώπους.

Δῆμος Ματσκίδης
Ἀπολύτρωσις 47 (1992) 145-147

 Μέ τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ καί τίς εὐ­χές τῶν το­πικῶν ἐπισκόπων ξεκι­νή­σαμε τίς ἐργασίες τοῦ νέ­ου ἱεραπο­στο­λικοῦ ἔ­τους στήν κεντρι­κή αἴθου­σα τῆς ἀδελφό­τητος καί στίς αἴθουσες τῶν πα­ραρ­­τη­μάτων.
 Τήν ἀκολουθία τοῦ ἁ­για­σμοῦ τέλεσε τήν Κυρια­κή τοῦ Σπορέως (11 Ὀκτωβρίου) στήν κεντρική αἴθουσα, Πέλοπος 7, ὁ πρω­τοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θεσσα­λονίκης, πανοσιολο­γιώτατος ἀρχι­μαν­δρίτης π. Στέφανος Τόλιος, συμπαρα­στα­τού­μενος ἀπό τόν π. Μιχαήλ Κόνια. Στή σύντομη καί μεστή προσλαλιά του ὁ πατήρ Στέφανος μᾶς μετέφερε τίς εὐχές καί εὐλογίες τοῦ παναγιω­τά­του μητρο­πολίτου Θεσ­σαλονίκης κ. Ἀνθίμου καί ἐπισήμανε τή σοβαρότητα τοῦ πνευ­ματικοῦ ἔργου, τή δύναμη τοῦ εὐαγ­γελικοῦ λόγου ἀλλά καί τήν εὐθύνη ὅλων μας: Νά μήν ἀρκούμαστε στήν ἀκρόαση τοῦ λόγου, ἀλλά νά τόν ἐφαρμόζουμε στήν καθημερινότητά μας καί νά τόν μεταφέρουμε στίς ψυχές πού διψοῦν τή σωτηρία.
 Τό παράρτημα τῆς Κατερίνης ἁγίασε τήν Τετάρτη 15 Ὀκτωβρίου ὁ σεβασμιώ­τατος μητροπολίτης Κίτρους καί Κατερί­νης κ. Γεώργιος. Τόν εὐχαριστοῦμε τόσο γιά τίς πατρικές εὐχές ὅσο καί γιά τήν παρουσία του.
Τέλος, στίς αἴθουσες τῶν δύο παραρ­τημάτων τῆς Ἀδελφότητος στήν Θεσσα­λο­νίκη, τελέσθηκαν ἁγιασμοί τήν Κυριακή 18 Ὀκτωβρίου ἀπό ἐκ­προσώπους τῶν οἰκείων μητροπολιτῶν: τόν πανοσιολογιώτατο ἀρχιμανδρίτη π. Βασίλειο Πολίτη στό παράρτημα τῆς Μαρτίου, Μαυρομιχάλη 23, καί στό παράρτημα τῆς Ἡλιουπόλεως, Ρήγα Φεραίου 72, ἀπό τόν πανοσιολογιώτατο ἀρχιμανδρίτη π. Παρ­θέ­νιο Μα­χαιριώτη.
 «Κύριε, ἁγίασον, εὐ­­­­λό­γησον, στε­ρέω­σον» τό ἔργο σου, πρός σω­τηρίαν ψυχῶν καί δό­ξαν τοῦ ὀνό­μα­τός Σου!
 Τήν Τετάρτη 7  Ὀ­κτωβρίου, πραγμα­­το­ποιήθηκε ἡ πρώτη σύ­ν­αξη κυκλαρχῶν τοῦ τομέα κύκλων με­λέτης τῆς ἁγίας Γρα­φῆς. Με­τά τόν κατανυ­κτικό ἑ­σπερινό στόν ἱερό να­ό τοῦ Ἁγίου Δη­μη­τρί­ου, εἴ­χαμε τήν εὐ­και­ρία μιᾶς ὄμορφης πνευ­μα­τικῆς ἐπι­κοινω­νίας στήν αἴθουσα τῆς ἀ­δελ­φότητός μας. Οἱ λι­τές σκέψεις τοῦ το­­­­με­άρ­χη π. Μιχαήλ Κό­νια ἐνθάρ­ρυναν, ἐν­θου­­­σί­α­σαν ἀλλά καί προ­βλη­μάτισαν ὅ­λους. Νά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός μέ τή δική του χά- ρη νά ἀνταποκριθοῦμε στό ὑψηλό ἔργο τῆς κατή­χη­σης πού ἡ Ἐκ­κλη­σία μᾶς ἐμπι­στεύ­εται!

 Εἶναι γεγονός ὅτι ἀπό τό λυκαυγές του ἀκόμη ὁ αἰώνας μας σημαδεύεται ἀπό τήν προ­σ­πάθεια θεμελιώσεως ἑνός νέου πολιτισμοῦ, μιᾶς νέας κοινωνίας, ὄχι ἁπλῶς διεθνοῦς ἀλλά παγκοσμιοποιημένης, πού στοχεύει στήν ἀνάπτυξη, κατά κύριο λόγο τήν οἰ­­κονομική. Ὁ πο­λιτισμός τῶν ἡμερῶν μας, ὁ λεγόμενος δυτικός πολιτισμός, δια­κρίνεται γιά τήν ἐκρηκτική ἀνάπτυξη τῶν νέων τεχνολογιῶν, οἱ ὁποῖες μέ τή σειρά τους ἐπιφέρουν ραγδαῖες μεταβολές σέ ὅ­λους τούς τομεῖς τῆς κοινωνίας (οἰκονομία, πο­λιτισμό, ἐκπαίδευ­ση) καί γενικότερα στήν καθημερινή ζωή τῶν ἀνθρώπων. Ὡσ­τόσο, ἄν «ψυχή τοῦ πολιτισμοῦ εἶναι ὁ πολιτισμός τῆς ψυχῆς», ὅπως ἀ­ποφάνθηκε σπουδαῖος φιλόσοφος τῆς ἱστορίας, μποροῦμε νά καυχηθοῦμε πώς ὁ ἄνθρωπος τοῦ 21ου αἰώνα διαθέτει πολιτισμό ψυχῆς; Ἔχει εὐγένεια, καλοσύνη, τίς προϋποθέσεις γιά μία πολιτισμένη κοινωνία; Ἔχει μέσα του εἰρήνη, ἁρμονία, πληρότητα; Τό ἐρώτημα ἔχει πλάτος καί βάθος ἀπροσπέλαστο γιά τίς δυνατότητες ἑνός ἄρθρου. Ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ ὅμως ἕνας σύντομος σχολιασμός, πού ἀνοίγει ἴσως προοπτικές γιά κάποια οὐσιαστική προσέγγι­ση.

 Ἑστιάζοντας στόν δημιουργό τοῦ πολι­τι­­σμοῦ, τόν ἄνθρωπο, καί μέ ὁδηγό τήν ἀ­πο­­κά­­λυψη τῆς ἁγίας Γραφῆς, διαπιστώ­­νου­­- με ὅτι μετά τήν πτώση ὁ «κατ’ εἰκόνα Θε­οῦ» πλασμέ­νος ἄν­θρωπος, αὐτονομη­μένος πλέον ἀπό τόν Θεό καί στηριζόμενος στή δι­κή του διάνοια, παρά τά πολλά καί σπου­δαῖα ἐπιτεύγματά του, δέν δύνα­ται νά ἱκα­νοποιήσει τό βαθύτερο εἶ­ναι του, τήν ψυχή του. Ἡ ἀφθονία ἀγαθῶν πού παρήγαγε καί οἱ ἀπίθανες δυνατότητες πού τοῦ ἐξα­σφά­λι­σε ἡ τεχνολογία τόν ὁδήγη­σαν σέ μία εὔθραυ­στη εὐημερία, ἡ ὁ­ποία τόν ὑπνώτισε μέ τόν κατανα­λω­τισμό καί τόν περιχαρά­κω­σε στά τείχη τοῦ ἐγωισμοῦ. Ἔγινε ἀνταγωνιστικός κι ἀντί νά μοιρά­ζεται μέ τόν συνάν­θρωπο ἔστω τό πε­ρίσ­­σευμά του, κα­τά τό πλεῖ­στον ἐμ­φα­νίζεται ἀδιάφορος καί, ὄχι σπάνια, ἐπι­θε­τικός καί ἐχθρικός, ἀφοῦ, ὅπως ἀπροκάλυπτα καί ἀσύστολα τό δια­τυμπάνισε, «ὁ ἄλλος εἶναι ἡ κόλα­σή» του.
 Πόσο καταστροφική εἶναι αὐτή ἡ στάση, ὄχι μόνο γιά τόν πολιτισμό ἀλλά καί γιά τήν ἴδια τή ζωή καί τήν ἰσορ­ρο­πία τοῦ ἀνθρώπου, δέν χρειάζεται νά το­νισθεῖ. Τό βιώνει, καί μάλιστα σέ τρα­γικές διαστάσεις ὁ σημερινός ἄνθρωπος. Καθημερινές στατιστικές καί μετρήσεις εἰδικῶν ἀλλά καί ἡ ὁμολογία πολλῶν φανερώνουν πόσο αὐτός ἀσφυκτιᾶ, κα­θώς πιέζεται ἀπό ποικίλες ἀνάγκες καί πολυσύνθετα προβλήματα καί κυρίως ἀ­πό τίς ἀνικανοποίητες ὑπαρξιακές του ἀνησυχίες. Νέα, πρωτοφανῆ καί πολύ σοβαρά προβλήματα ἀνέκυψαν μέ τήν ἐμφάνιση τῶν νέων τεχνολογιῶν, προ­βλήματα πού ἔλαβαν ἐπιδημικές διαστά­σεις, ὅπως ὁ ἐθισμός καί ἡ ἐξάρτηση, κυρίως νέων, ἀπό τήν πολύωρη ἐνα­σχό­ληση μέ τό διαδίκτυο ἤ μέ ἠλεκτρονικά παιχνίδια, προβλήματα ψηφιακῆς πολυ­πραγμοσύνης (multi-tasking) ἤ ὑπερ­πληροφόρησης. Τό αὔριο δέν προοιω­νίζεται καθόλου καλύτερο, καθώς στά ἀ­μέσως ἑπόμενα χρόνια ἀναμένονται ἐν­τυπωσιακές ἐξελίξεις στόν τομέα ἐπι­κοινωνίας ἀνθρώπου - ὑπολογιστῆ. Ἡ μο­ναξιά, τό ἄγχος καί τά διάφορα ψυχικά νοσήματα πού πληθαίνουν ἐκφράζουν οὐσιαστικά τήν ὑποσυνείδητη ἐπιθυμία τοῦ ἀνθρώπου γιά σωτηρία, γιά λύτρω­ση ἀπό τή φθορά τοῦ θανάτου καί τῆς ἁμαρτίας. Ὑπογραμμίζουν τό ὑπαρξιακό ἀδιέξοδο στό ὁποῖο ὁδηγήθηκε ὁ σο­φός καί πανεπιστήμων ἀλλά ἀλλο­τριω­μένος, ἀποξενωμένος ἀπό τόν Θεό -κά­ποτε καί ἐχθρικός πρός Αὐτόν- τεχνο­κράτης ἄνθρωπος.
 Ἀσφαλῶς, οἱ θετικές ἤ ἀρνητικές ἐπιπτώσεις δέν ἔγκεινται σ’ αὐτήν καθ’ ἑαυτήν τήν τεχνολογία, ἡ ὁποία εἶναι ἠ­θικά οὐδέτερη. Τήν καλή ἤ κακή χρή­ση ἤ καί τήν κατάχρηση τῆς τεχνολογίας καθορίζει ὁ «ἔσω ἄνθρωπος», ἡ πολι­τι­σμένη ἤ μή ψυχή του. Ὅταν τόν ἔσω ἄν­θρωπο χαρακτηρίζει ἡ σκληρότητα, ἡ ἀπληστία, ἡ ἰδιοτέλεια, ἡ φιλαυτία, τότε ὁ πολιτισμός ἀντανακλᾶ, καλλιεργεῖ καί ἱκανοποιεῖ αὐτά ἀκριβῶς τά πάθη.
 Κι ὅμως, καί γι’ αὐτόν τόν ἀποστάτη ἄνθρωπο ἔχυσε τό αἷμα του ὁ Ἰησοῦς Χριστός, γιά νά τόν συμφιλιώσει μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του καί μέ τόν συνάν­θρω­πο, ἀφοῦ πρῶτα ἀποκαθιστᾶ τήν σχέση του μέ τόν Θεό. Καλεῖται, λοιπόν, καί σήμερα ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία νά ἀν­ταποκριθεῖ ἄμεσα καί θετικά στήν κραυ­γή ἀγωνίας τοῦ σύγχρονου ἀνθρώ­που. Νά βαδίσει μέ σύνεση καί φρόνη­ση σ’ αὐτόν τόν μεταβαλλόμενο κόσμο. Νά τοῦ προσφέρει τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χρι­στοῦ ἀνόθευτο καί βιωμένο στήν κα­θη­μερινή πράξη. Νά τοῦ προσφέρει τήν δυνατότητα γιά τόν ἐκπολιτισμό τῆς ψυ­χῆς, πού τόσο χρειαζόμαστε!

π. Μιχαήλ Κόνιας

 Μιά ἀκόμη λησμονημένη ἱερή μορ­φή! Εἶναι ἀδελφός τοῦ γνωστοῦ μας ἁ­γίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ. Γεννήθηκε πι­θανόν τό 1712 στό χωριό Ταξιάρχης τῆς ἐπαρχίας Ναυπακτίας καί Ἄρτης. Πρῶτο σχολεῖο ὑπῆρξε τό σπίτι τους. Οἱ εὐσε­βεῖς γονεῖς τους φρόντισαν γιά τήν κατά Θεόν ἀγωγή τῶν παιδιῶν τους.
 Ὁ Χρύσανθος, ἔχοντας μεγάλη ἔ­φεση γιά τά γράμματα, διέθεσε εἰκοσι­πέντε χρόνια γιά τόν καταρτισμό του. Στή σχολή τῆς Σιγδίτσας τῆς Παρνασσίδας μαθητεύει κοντά στόν Ἀναστάσιο Γόρ­διο. Στά Γιάννενα μυεῖται στά μαθηματικά ἀπό τόν Μπαλάνο Βασιλόπουλο. Στήν Κων­σταντινούπολη σπουδάζει γλῶσσα καί φιλοσοφία κοντά στόν Δωρόθεο Λέ­σβι­ο, ὁ ὁποῖος τόν στέλνει στήν Κέρ­κυ­ρα, στόν νεότερό του κατά εἴκοσι χρόνια Νι­κηφόρο Θεοτόκη, ὅπου σπου­δάζει ρη­τορική.
  Μέ γεμάτη τήν ἐκπαιδευτική του φα­ρέτρα ξεκινᾶ τή σταδιοδρομία του. Πρῶ­τα πρῶτα διδάσκει τά παιδιά τῶν ὁμο­γενῶν τῆς Πόλης. Ἀνάμεσα στούς ἄλ­λους, μαθητής του εἶναι καί ὁ γιός τοῦ μεγάλου διερμηνέα τῆς ὑψηλῆς Πύλης Νικολάου Σούτσου, ὁ Γεώργιος, ὁ ὁποῖ­ος πέρασε τόν βίο του μακριά ἀπό τήν πο­λιτική, καλλιεργώντας τά γράμματα.
  Κι ἐνῶ δίδασκε στήν Πόλη, ὁ ἀδελ­φός του Κοσμᾶς, πού βρισκόταν στό Ἅγιο Ὄρος καί εἶχε ἀποφοιτήσει ἀπό τήν Ἀθωνιάδα Σχολή, πῆρε τήν ἡρωική ἀ­πό­φαση νά μεταβεῖ ἐκεῖ τό 1759, γιά νά ἐ­φοδιασθεῖ μέ τή σχετική ἄδεια   τοῦ οἰ­­κουμενικοῦ πατριάρχη, προκειμέ­νου νά ξεκινήσει τό ἀφυπνιστικό ἔργο του. Ἔτσι, ὁ ἀδελφός του Χρύσανθος συμβάλλει στήν ἔκδοση τῆς ἄδειας ἀλ­λά καί στή γνωριμία του μέ τούς ἄλ­λους Ἕλληνες.  Τό γεγονός αὐτό εἶναι καθοριστικό γιά τήν ἀνανέωση τῆς ἄ­δειας κατά τήν εἰ­κο­σά­χρονη ἱεραπο­στολική του διαδρο­μή. Ἀ­σφαλῶς τό Γένος χρωστᾶ στόν Χρύ­­σανθο εὐγνω­μοσύνη γιά τή βοή­θεια στό ξεκίνημα τοῦ Πατροκοσμᾶ. Ἐπιπλέ­ον, ὁ μεγάλος ἀδελφός προσπάθησε τότε νά μυήσει τόν μικρότερο στή ρη­το­ρική τέχνη. Ὁ ἡφαιστειώδης ὅμως δι­δά­χος ἀγνόησε τή ρητορική τῶν αἰ­θου­σῶν κι ἀκολου­θών­τας τούς κανόνες τῆς καρ­διᾶς ἄνοι­ξε καινούργιους δρόμους.
  Οἱ εἰδικοί μελετητές ὑποστηρίζουν ὅτι μία πενταετία σχολάρχησε ὁ Χρύσανθος στή Μεγάλη τοῦ Γένους Σχολή καί ἔδωσε πολλά μέ τή ζωτικότητά του, τό ἦθος του καί τά προ­σόντα του. Μέ τήν ἔκρηξη ὅμως τῶν Ὀρ­λωφικῶν ὁ προσ­τάτης του Νικόλαος Σοῦτσος κα­ρα­τομεῖ­ται, ἐνῶ ὁ ἴδιος δια­τρέχει τόν κίν­δυνο νά χαρακτηρισθεῖ ρωσόφιλος. «Διὰ τὰς και­ρικὰς ἀταξίας καὶ τοὺς φό­βους τῶν τότε πολέμων», τoῦ ρωσο­τουρκικοῦ δη­λαδή πολέμου πού ἦταν σέ ἐξέλιξη, τόν συ­ν­αντοῦμε στή Νά­ξο νά συνεχίζει τό παι­δευτικό του ἔργο.
  Στίς Κυκλάδες δέν ἦταν τόσο με­γά­λος ὁ φόβος τῆς Τουρκιᾶς, ἀλλά τό ὄρ­γιο τῆς παπικῆς προπαγάνδας ἀποτελοῦσε ἕνα ἄλλο εἶδος τρομοκρατίας. Ὁ πάπας κατά τήν Τουρκοκρατία εἶχε ἐ­ξαπολύσει στά νησιά ρωμαιοκαθολικούς μοναχούς, οἱ ὁποῖοι ἵδρυαν σχολεῖα.  Ἔ­τσι ἡ παιδεία περιερχόταν σχεδόν ἐξ ὁλο­κλήρου στά χέρια τους. Στήν πόλη  τῆς Νάξου εἶχαν ἱδρύσει, μέ σκοπό τόν προσ­ηλυτισμό τῶν ἑλληνοπαίδων, τή Γαλλική Ἐμπορική Σχολή, τή Σχολή Οὐρ­σουλινῶν καί ἀργότερα στά Μονοίτσια τό σχολεῖο τῶν Φραγκισκανῶν.
  Ἡ παρουσία τοῦ Χρυσάνθου στό νη­σί ἀποτελεῖ ἀναμφισβήτητα σταθμό στήν παιδευτική ἱστορία του. Εἶναι οὐ­σι­α­στικά ὁ πρῶτος δάσκαλος μέ κύρος πού δια­κονεῖ στό νησί καί προβάλλει ἀν­τίστα­ση. Ἱδρύει ἀμέσως σχολή στόν Ἅ­γιο Γε­ώρ­γιο, ἡ ὁποία σύντομα ἀνα­δει­­κνύεται σέ λαμπρό πνευματικό κέντρο καί συμ­βάλ­λει στήν ἀναχαίτιση τῆς πα­πι­κῆς προ­πα­γάνδας. Τό σχολεῖο αὐτό ἀ­ποτελεῖ «κάρ­φος» γιά τόν λατίνο «ἐπί­σκοπο» Νά­ξου Ἰω. Κρίσπι, γι᾽ αὐτό καί σέ ἔκθεσή του ἀναφέρει: «Οἱ κατηραμένοι (καλό­γηροί τινες)... ἐσχημάτισαν εἶδός τι σχο­λείου, ἔνθα διδάσκουσι τήν νεο­λαίαν τῶν  Ἑλ­λήνων καί ποτίζουσιν αὐτήν τά φθορο­ποιά αὐτῶν διδάγματα».
  Στή διακονία τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ λει­τουργήματος ὑπῆρξε παράδειγμα ἁγίου ἐκπαιδευτικοῦ. Ἡ ἐκπαίδευση γιά τόν Χρύσανθο ἦταν ἱερουργία, μετάγγιση θείων δογμάτων καί ναμάτων, πλούτου τῆς θύραθεν σοφίας. Μεταδοτικός καί ἐ­σωστρεφής, σιωπηλός καί ἀνεκδή­λω­τος πορευόταν στόν δρόμο τοῦ καθή­κοντος, στόν ἴδιο ἀνήφορο μέ τόν αὐ­­τά­δελφό του Κοσμᾶ.
  Σημαντική προσφορά στήν παιδευτική ἱστορία τῆς Νάξου ἀποτελεῖ ἡ βιβλιο­θήκη του, ἡ ὁποία συνέβαλε στήν καλ­λιέργεια πνευματικοῦ κλίματος τόσο ἐ­κεῖ ὅσο καί στά ἄλλα νησιά.
  Τό 1775 ἔζησε μία ἔκπληξη, πού τοῦ ἔδωσε ἄφατη χαρά καί παραμυθία. Τόν ἐπισκέφτηκε ὁ ἀδελφός του Κοσμᾶς. Ἀργότερα, τόν Μάρτιο τοῦ 1779, τοῦ ἔ­στειλε γράμμα, στό ὁποῖο ἐπιχειρεῖ τόν ἀ­πολογισμό τῆς διακονίας του.
   Μέ τόν θάνατο τοῦ Χρυσάνθου -με­τά τόν Μάρτιο τοῦ 1785- κλείνει ἡ Σχο­λή του.
  Τό μοναδικό γραπτό του κείμενο πού περισώθηκε εἶναι ἡ διαθήκη του· ἐκεῖ διαβάζουμε: «Ὅσον εἰς τήν ὀρθοδοξίαν ... ἀκλινῶς τε καί ἀμετατρέπτως διέμεινα καί λόγῳ καί διανοίᾳ καί ταύτῃ τῇ ὁμο­λογίᾳ τῆς πίστεως τῆς ἁγίας καί καθο­λικῆς μητρός ἡμῶν ἐκκλησίας διάκειμαι μέχρι καί ἐσχάτης μου ἀναπνοῆς καί οὔτε εἰς λατινικόν δόγμα οὔτε εἰς λου­τερανικόν καί καλβινικόν διεφθαρμένον τε καί ἐναντίον τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας ἐξέκλινα πώποτε... Συγγενεῖς μου ὁποῖοι ζῶσι δέν ἠξεύρω πλήν ὡς πτωχός δέν ἔχω νά τούς ἀφήσω τίποτες καί ἄς μέ συγχωρήσουν».
  Ἄς ἔχουμε τήν πρός τόν Θεόν πρε­σβεία Χρυσάνθου τοῦ ἱεροῦ, τοῦ σο­φο­λογιωτάτου ἐν διδασκάλοις.

Εὐδοξία Αὐγουστίνου

Φιλόλογος - Θεολόγος

"Ἀπολύτρωσις", Νοεμβρίου 2015

Ἀγάπη καί ἀλήθεια

 Ἄν τό ἄρωμα τῆς χριστιανικῆς ζωῆς εἶναι ἡ ἀγάπη, ἡ οὐσία της ἀναμφίβολα εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ὁ σεβασμός καί ἡ πιστότητα στήν ἀλήθεια ἀποτελεῖ τήν πιό αὐθεντική ἐγγύηση γιά τή γνησιότητα τῆς ἀγάπης.
 Αὐτό τό ὑπέροχο μήνυμα ὑπέγραψε πάνω στόν σταυρό τοῦ Γολγοθᾶ μέ τό αἷμα του ὁ Θεάνθρωπος, ἡ ὄντως Ἀλήθεια καί ὑπέρτατη Ἀγάπη. Καί ἐπιβεβαιώνεται τό μήνυμα πάμπολλες φορές στό κύλισμα τοῦ χρόνου. Μιά τέτοια ἐπιβεβαίωση εἶδε ἡ ἱστορία στήν ἀνατολή τοῦ 19ου αἰώνα (1800) καί τήν κατέγρα­ψε ἡ αἰωνιότητα. Ἦταν τότε πού ἔλαμψε ἡ ἀγάπη στήν πιό τρυφερή ἐκδο­χή της, ἡ μητρική ἀγάπη καί μάλιστα μιᾶς χήρας μάνας, σέ συνδυασμό μέ τήν ὕψιστη ἀλήθεια, τήν πίστη. Καί χάρηκε ὁ οὐρανός καί θαύμασε ἡ γῆ ἕναν ἀκόμη ἥρωα τῆς πίστεως, πού προστέθηκε στή χορεία τῶν νεομαρτύρων. Εἶναι ὁ ἅγι­ος Κωνσταντῖνος ὁ Ὑδραῖος, πού τιμοῦμε τόν μήνα αὐτό (14/11).
 Δεκαοκτάχρονος νέος ἔφυγε ἀπό τή γενέτειρά του, τήν Ὕδρα, ὁ Κωνσταν­τῖνος γιά νά δουλέψει στή Ρόδο, ὅπου καί ἐγκαταστάθηκε. Ἐκεῖ συντελέσθηκε τό κακό. Στό ἀρχοντικό τοῦ Χασάν Καπιτάνιου, ὅπου δούλευε, ὁ νεαρός ξεγε­λάσθηκε καί ἀλλαξοπίστησε, τούρκεψε. Γρήγορα ὅμως ξύπνησε μέσα του ἡ πίστη, πού μέ τό γάλα τῆς μάνας του εἶχε θηλάσει, καί ἄρχισε νά νιώθει τύψεις γιά τήν ἀποτρόπαιη πράξη του. Ἀποφάσισε νά ἐπιστρέψει στήν πίστη τῶν πατέρων του καί νά ξεπλύνει τήν ντροπή. Συντέλεσε σ’ αὐτό καί ἡ στάση τῆς μά­νας του. Ὅταν ἡ εὐσεβής Μαρίνα πληροφορήθηκε τήν ἀλλαξοπιστία τοῦ γιοῦ της, κλείστηκε στό σπίτι, ὅπου μέ προσευχές καί δάκρυα παρέδιδε στόν Θεό τό παραστρατημένο παιδί της. Κι ὅταν ἐκεῖνος ἀπό τή Ρόδο, ὅπου ζοῦσε, ἦρθε στήν  Ὕδρα φορτωμένος μέ δῶρα γιά νά τή συναντήσει, ἡ χήρα μάνα δέν τοῦ ἄνοιξε τήν πόρτα. Δέν δέχθηκε οὔτε νά τόν δεῖ. «Ἐγώ», εἶπε, «δέν γέννησα Χα­σάνη, Τοῦρκο. Γέννησα τόν χριστιανό Κωνσταντῖνο. Κι ὁ Κωνσταν­τῖνος μου ἔχει πεθάνει!». Ἐκείνη ἡ ἀντιμετώπιση συγκλόνισε τόν ἐξωμότη γιό καί τόν ὁδήγησε στή μετάνοια, τήν ὁποία μάλιστα ἐπιβεβαίωσε μέ τό μαρτύριό του.
 Νά τί σημαίνει ἀγάπη μέ ἀλήθεια. Νά τί σημαίνει ἀληθινή ἀγάπη. Κι εἶναι τό­σο ἀναγκαία στούς ψεύτικους καιρούς πού ζοῦμε! Ἀναγκαία στούς γονεῖς, νά μήν ἐνδίδουν ἀλόγιστα στίς ἀπαιτήσεις τῶν παιδιῶν τους, διότι ἔτσι τά κατα­στρέ­φουν. Ἀναγκαία στήν οἰκογένεια, στή συντροφιά, στήν κοινωνία, στήν Ἐκκλησία. Νά ἀγαποῦμε «ἐν ἀληθείᾳ»! Εἶναι ἀσφάλεια. Εἶναι ἡ μεγαλύτερη    εὐ­λογία.