Ἡ παράδοξη σκηνή στήν πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας τοῦ Ἑλλησπόντου, τήν Κύζικο, συγκεντρώνει τά βλέμματα τῶν ἀνθρώπων. Ἑλκύει ὅμως συνάμα καί τήν προσοχή τῶν ἀγγέλων. Ἄνισοι οἱ δύο ἀντίδικοι. Στήν ἕδρα τή δικαστική κάθεται ἕνας λόγιος καί εὐγενής συγκλητικός, ὁ γέροντας Εὐιλάσιος. Μπροστά του στέκει ὄρθιος, ἁλυσοδεμένος ὁ κατηγορούμενος: ἕνας ἐχθρός τῆς αὐτοκρατορίας, ἕνας ἐπικίνδυνος κακοῦργος. Ποιός εἶναι αὐτός; Ἕνα κορίτσι μόλις 13 ἐτῶν!
  Ἡ κραταιά ρωμαϊκή αὐτοκρατορία δικάζει ἕνα ἀδύναμο παιδί, τήν ὀρφανή ἀρχοντοπούλα Φαύστα, μέ τήν κατηγορία ὅτι εἶναι χριστιανή. Ἡ τρυφερή παιδούλα φυλάγει θησαύρισμα ἱερό στήν ἄδολη καρδιά της τόν πολύτιμο μαργαρίτη καί εἶναι ἀποφασισμένη νά μήν τόν προδώσει. Σέ τούτη τή σκληρή μάχη θά κρατήσει στιβαρά στά ἀδύναμα χέρια της τήν ἱερή σκυτάλη τῆς πίστεως. Ἔχει πάρει τήν εὐλογία τοῦ Ἰησοῦ ἀπό τήν αἰώνια ἀγκαλιά του, τήν Ἐκκλησία. Κι Ἐκεῖνος «ὁ σοφίζων νήπια» πόση φρόνηση χαρίζει στό μικρό Του παιδί! «Ἐκ στόματος νηπίων» γιά ἄλλη μιά φορά καταρτίζεται αἶνος ὑπέροχος στόν ζῶντα Θεό.
  Ἡ ἀπολογία τῆς Φαύστας εἶναι καταπληκτική. Κι ὅταν στή συνέχεια ἡ μικρή μάρτυς δέχεται μέ ἀνδρεία ἐγκαρτέρηση τά φρικτά βασανιστήρια, ἡ καρδιά τοῦ δικαστῆ δονεῖται ἀπό συγκίνηση καί θαυμασμό. Κι ἐνῶ ἡ φωτιά δέν καίει τήν ἀθώα δούλη τοῦ Κυρίου, μία σπίθα πίστεως ἀνάβει στήν ψυχή τοῦ Εὐιλάσιου. Καί ποιός δέν ἀκούει μέ ζωηρή ἔκπληξη τόν γέροντα συγκλητικό νά ὁμολογεῖ τή χριστιανική πίστη!
  Ὁ ἔπαρχος Μάξιμος ἐπεμβαίνει μέ ἀγριότητα τότε καί ρίχνει τή Φαύστα καί τόν Εὐιλάσιο σέ ἕνα μεγάλο τηγάνι. Ἡ ὑπερκόσμια ἱλαρότητα τῶν μαρτύρων καί ἡ γλυκειά πρόσκληση τῆς Φαύστας νά πιστέψει κι αὐτός στόν Χριστό νικᾶ τήν πλάνη τοῦ Μαξίμου πού γίνεται ὁμολογητής τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καί μάρτυρας. Στήν εἰδωλολατρική Κύζικο τοῦ 299 μ.Χ. ἡ πίστη κερδίζει νίκη περίλαμπρη!
  Ἡ μικρή Φαύστα ὑπεύθυνα καί ὥριμα πρόσφερε τό θάνατό της δῶρο σ᾿ Ἐκεῖνον πού εἶναι ἡ ζωή καί δέχθηκε ὡς ἀντίδωρο τό στέφος τῆς αἰωνιότητας. Μέσα στή χειμωνιά τῆς εἰδωλολατρίας σάν ἕνα μικρό πουλάκι γλυκοκελάηδησε καί σήμανε τήν αἰώνια ἄνοιξη στίς παγωμένες ψυχές τῶν δύο δικαστῶν της.
 Τά ἀδύναμα παιδικά της χέρια ἅρπαξαν ἀπό τόν πονηρό καί πρόσφεραν στόν λατρευτό Κύριο δύο ἰσχυρά λάφυρα.
 Ὁ Εὐιλάσιος καί ὁ Μάξιμος τιμῶνται ὡς μάρτυρες ἀπό τήν Ἐκκλησία μας μαζί μέ τήν ἡρωική Φαύστα στίς 6 Φεβρουαρίου.

Ἰχνηλάτης

- Γιόρταζες τήν Παρασκευή, Φώτη.
 - Ὄχι, κυρία, τῶν Φώτων γιορτάζω.
 - Γιατί τῶν Φώτων;
 - Ἔ, ἀφοῦ μέ λένε Φώτη, πότε νά γιορτάζω;
 Δέν ἤθελα μέσα στά λίγα λεπτά τοῦ διαλείμματος νά τοῦ συστήσω τόν ἄγνωστο ἅγιό του, διότι κι ἐγώ μᾶλλον θά τόν ἀδικοῦσα σάν ἐκείνους τούς πολλούς οἱ ὁποῖοι εἴτε ἀπό ἡμιμάθεια, εἴτε ἀπό σκοπιμότητα ἐπιμένουν νά κρατοῦν στό σκοτάδι μία ἀπό τίς πιό φωτεινές μορφές ὅλων τῶν ἐποχῶν.
  Ἕνας ἄνθρωπος μέ πολυμερῆ καί βαθειά μόρφωση, μέ ἀληθινό ζῆλο γιά τή διάδοση τῶν φώτων και ὑπερβολική ἀγάπη στήν κλασική παιδεία, ὁ σπουδαιότερος λόγιος ὁλόκληρης τῆς μεταπατερικῆς ἐποχῆς, συνειδητά ταγμένος στόν ἀθόρυβο βίο τῆς μελέτης καί τῆς φιλοσοφίας, κλήθηκε ἄκων νά ἀποτελέσει τόν κυματοθραύστη πάνω στόν ὁποῖο θά διαλύονταν ἀφρίζοντας τά μανιασμένα κύματα τῆς ὑπερφίαλης Δύσης.
 Ὁ καίσαρας Βάρδας (θεῖος τοῦ ἀνήλικου αὐτοκράτορα), γιά προσωπικούς λόγους, καθαιρεῖ τόν πατριάρχη Κων/πόλεως Ἰγνάτιο καί μέ σύνοδο ἐκλέγεται νέος πατριάρχης ὁ λαϊκός Φώτιος (858 μ.Χ.). Ἡ ἐκλογή του ὑπῆρξε ἡ ἀπαρχή μιᾶς ἀπό τίς σοβαρότερες ἀναταραχές πού γνώρισε ἡ ἀνατολική Ἐκκλησία.
 Οἱ ὀπαδοί τοῦ Ἰγνατίου καταφεύγουν στόν πάπα Ρώμης ἐνισχύοντας ἔτσι τήν ἀξίωσή του νά ἀναγνωρισθεῖ ὡς ὑπέρτατη ἀρχή τῆς παγκόσμιας Ἐκκλησίας. Ἡ συγκρότηση ὅμως τοῦ «ἁγίου ρωμαϊκοῦ κράτους», ἤδη ἀπό τό 800 μ.Χ., εἶχε μεταβάλει ὁριστικά τίς σχέσεις τῶν δύο πρωτευουσῶν τῆς χριστιανοσύνης. Ἡ ἱστορική ἀναγκαιότητα ἐπέβαλλε στό Βυζάντιο νά ἀπορρίψει τήν ἐκκλησιαστική οἰκουμενικότητα τῆς Ρώμης. Τό ἀποφασιστικό βῆμα πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση ἔγινε ἀπό τόν Φώτιο, ὁ ὁποῖος τό θεώρησε ὡς ἀποστολή του νά ὑπερασπίσει τήν ἀνεξαρτησία τῆς ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶχε πλέον μία μόνο κεφαλή, αὐτήν τῆς Κων/πόλεως, καθώς τά ὑπόλοιπα πατριαρχεῖα τῆς Ἀνατολῆς εἶχαν περιέλθει στήν κυριαρχία τῶν Ἀράβων.
 Ὁ πάπας Νικόλαος Α΄ ὑποτίμησε τή δύναμη τοῦ ἀντιπάλου του καί θεώρησε ἰδανική τήν εὐκαιρία, διακηρύσσοντας ὡς ἀντικανονική τήν «ἀθρόα» χειροτονία τοῦ λαϊκοῦ Φωτίου σέ πατριάρχη (μέσα σέ πέντε ἡμέρες), νά ταράξει τή γαλήνη τῆς Ἀνατολῆς πρός ὄφελος τῆς ἐπεκτατικῆς του πολιτικῆς, διεισδύοντας ἀκόμα καί στή Βαλκανική μέσῳ τοῦ ἐκχριστιανισμοῦ τῶν Βουλγάρων μέ παπικούς ἱεραποστόλους.
 Ὁ φωτισμένος πατριάρχης, ἔμπειρος τῶν κρατικῶν πραγμάτων, καθώς εἶχε διατελέσει καί πρωτοασηκρήτης (μυστικοσύμβουλος) τοῦ αὐτοκράτορα, διέκρινε ὅτι ὁ ἀδίστακτος πάπας θά μποροῦσε νά ἐξουδετερωθεῖ μόνο ἐκκλησιαστικά καί ὄχι πολιτικά. Μέ σύνοδο καταδικάζει τίς καινοτομίες τῶν παπικῶν στούς νεοφωτίστους Βουλγάρους καί ἰδιαίτερα τήν αἱρετική ἐπιβολή τοῦ filioque (καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ ἐκπόρευση τοῦ ἁγίου Πνεύματος), καί μετακινεῖ τό θέμα σέ δογματική βάση. Ἡ σύνοδος ἀναθεματίζει τόν πάπα καί τούς ἀπεσταλμένους του στή Βουλγαρία. Οἱ παπικοί μέ δική τους σύνοδο ἀναθεματίζουν τόν Φώτιο μέ βαρεῖς χαρακτηρισμούς ὅπως: «ἐπιβήτωρ, μοιχεπιβάτης, νέος Ἰούδας κ.ἄ». Αὐτό σήμανε καί τήν πρώτη ἀρχή τῆς ἀποσχίσεως τῆς Δύσεως.
 Στή συνέχεια πολιτικές σκοπιμότητες καί προσωπικές ἐμπάθειες τῶν αὐτοκρατόρων ἔπληξαν ἄμεσα τόν πατριάρχη μέ ποικίλες διώξεις. Ἐξόριστος ἀπό τόν αὐτοκράτορα καί μαθητή του Λέοντα ΣΤ΄, στή μονή Ἀρμινιανῶν (ἄγνωστο ποῦ ἀκριβῶς βρίσκεται), παρέδωσε τό πνεῦμα του στίς 6 Φεβρουαρίου τοῦ 891 μ.Χ.
 Τό ὄνομά του, ὅπως καί ὅλων ἐκείνων τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας πού τόλμησαν νά ἀρνηθοῦν στούς παπικούς τά κλειδιά καί τῆς ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, εἶναι πλέον συνδεδεμένο μέ ἔριδες, διχασμούς καί φιλόδοξες διπλωματικές ἐνέργειες, σύμβολο τῆς διαίρεσης καί τοῦ μίσους.
  Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέ σύνοδο τό 879 μ.Χ., ἡ ὁποία εἶχε κύρος οἰκουμενικῆς ἀλλά ἀπό σεβασμό καί μόνο στόν ἱερό ἀριθμό ἑφτά δέν συγκαταλέγεται στίς Οἰκουμενικές Συνόδους, ἀποκατέστησε τόν Φώτιο. Ἡ Ἐκκλησία τόν κατέταξε μεταξύ τῶν ἰσαποστόλων και ὁμολογητῶν ἁγίων, σύμβολο Ὀρθοδοξίας, περισσότερο ἀπό ὁποιονδήποτε ἄλλο δογματικό πατέρα. Καί ἡ ἱστορία τοῦ ἀπέδωσε τόν φειδωλό τίτλο τοῦ «Μεγάλου».
 Πρίν μᾶς κατακλύσει τό ἀπόλυτο σκοτάδι, «φωτολόγε καί φωτώνυμε» ἅγιε, δεήσου στόν Κύριο: Ὅπως τότε ἡ δημιουργική του φωνή εἶπε «γενηθήτω φῶς», ἔτσι καί τώρα νά πεῖ: «γε(ν)νηθήτωσαν ἄνδρες φωτεινοί»... Γιά νά πάψουν «ἄνδρες ἐκ σκότους ἀναδυθέντες, καθό γεννήματα τῆς Δύσεως» νά ἀποπροσανατολίζουν τό φρόνημα καί νά δυτικοστρέφουν τή σκέψη τῶν ὀρθοδόξων.

Μαρία Καφαρίδου

  Ἑστίες παραμυθητικές στῆς ζωῆς τή δίνη οἱ μνῆμες τῶν ἁγίων. Στά δεινά πού μᾶς μαστίζουν ὁ βίος τους γίνεται ἐνθάρρυνση. Δέν εἴμαστε μόνοι! Στούς πειρασμούς μᾶς κυκλώνει ἐνισχυτικά τό δικό τους νέφος. Πόσα μηνύματα σκύβουν καί ψιθυρίζουν στίς ἀνήσυχες ἀπό τίς μέριμνες τοῦ βίου καρδιές μας τοῦτες οἱ εὐλογημένες ὑπάρξεις, πού ἡ πίστη τίς πλούτισε μέ αὐτάρκεια καί στό πέρασμά τους ἀπό τή γῆ ἕνα μονάχα λαχτάρησαν, νά φτάσουν γρήγορα στόν οὐρανό!
  Μιά τέτοια καρδιά κρύβει κάτω ἀπό τά φτωχικά του ροῦχα καί τό δωδεκάχρονο ἀγόρι πού βρίσκει δουλειά σέ κάποιον Ἀρβανίτη Τοῦρκο στήν Ἀθήνα τοῦ 1770.
  Μπρός σέ τοῦτο τό παλληκάρι μέ τήν ἀδούλωτη καρδιά θά σταθεῖ μέ θαυμασμό καί ὁ τοῦρκος δικαστής, ὅταν μέ ψεύτικες κατηγορίες θά βρεθεῖ μπροστά του ὁ Ἀντώνιος. Ἀπορεῖ ὁ κριτής: ποιά εἶναι αὐτά τά φτωχοντυμένα παιδιά τῆς Ἑλλάδας πού ἔχουν φορεσιά τους ἀκριβή τή λεβεντιά, πού ᾿ναι σκλάβοι κι ὅμως μένουν ἀδούλωτοι, πού νικοῦν τούς κατακτητές τους; Ἀπορεῖ, διότι ἀγνοεῖ πώς εἶναι ἡ κολυμβήθρα τῆς Ὀρθοδοξίας ἡ μήτρα πού γεννᾶ τέτοιες ὑπέροχες ὑπάρξεις.
  Ὁ Ἀντώνιος ἀνδρώθηκε περνώντας μέσα ἀπό πολλές περιπέτειες. Πέντε φορές πουλήθηκε δοῦλος σέ ἀγαρηνούς ἐμίρηδες. Ἄλλαζε ἀφεντικά, μά δέν ἄλλαζε τόν Κύριό του. Μέσα στή μακαριότητα τῆς φλογερῆς ἀγάπης γιά τόν Χριστό φάνταζαν φτωχικά μπρός του τά πλούτη τῶν κυρίων του. Κι ἄς μήν τά ᾿χε ξαναδεῖ, δέν τά λιμπίστηκε ποτέ του. Τά ἀφεντικά του κάθε φορά μέ δελεάσματα προσπαθοῦν νά τόν ἀλλαξοπιστήσουν. Ἡ γενναία του ἄρνηση συναντᾶ τή δική τους σκληρότητα. Πόσα τά παθήματα, οἱ κακουχίες καί οἱ ἐξευτελισμοί πού δέχθηκε ὁ μικρός μαρτυρικός μας ἀδελφός! Μά τό πόσο ἀντέχουν στίς μπόρες καί στήν παγωνιά τά λουλούδια τοῦ Χριστοῦ τό μαρτυρεῖ μιά θαυμαστή ἱστορία αἰώνων. Μέσα στήν ἀσέβεια καί τή διαφθορά τοῦ ἀλλόθρησκου περιβάλλοντος, τό παλληκάρι τοῦ Χριστοῦ φύλαγε ἁγνό τόν ἑαυτό του καί ἀνῆκε, ὅπως τό εἶπε ὁ Κύριος, στούς «καθαρούς τῇ καρδίᾳ» πού τά μάτια τους ἀτενίζουν τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ.
  Οἱ μαρτυρίες ἀναφέρουν πώς σάν τόν ἔρριξαν στή φυλακή, ὁ ἅγιος ἦταν θαυμαστά χαρούμενος, μιλοῦσε γιά τόν ἀγαπημένο του Ἰησοῦ, δίδασκε τήν ὑπομονή καί φώναζε πώς δέν ὑπάρχει στόν κόσμο πιό γλυκειά χαρά ἀπό τό νά πεθαίνει κανείς γιά τόν Χριστό. Χαρακτηριστικά σημειώνει ὁ ἅγιος Νικόδημος στό συναξάριό του τήν ἀντίδραση τοῦ ἁγίου, ὅταν πληροφορήθηκε τή θανατική του καταδίκη: «Τότε ὁ τοῦ Χριστοῦ ἀληθής μάρτυς Ἀντώνιος, εὐφρανθείς εἰς τό πρᾶγμα καθώς χαίρουσιν οἱ εὑρίσκοντες θησαυρόν, ἐδέθη ὀπίσω τάς χεῖρας, καί μέ χαροποιόν πρόσωπον ἔτρεχεν εἰς τόν θάνατον ὡσάν εἰς πανήγυριν...».
  Συνεχιστής τῶν πρώτων μαρτύρων τοῦτος ὁ νεαρός βλαστός τῆς Ἐκκλησίας μας μέ τά λόγια τῶν παλιῶν ἁγίων κλείνει τό σύντομο πέρασμά του ἀπό τοῦτο τόν κόσμο: «Κύριε, εἰς χεῖρας σου παρατίθημι τό πνεῦμα μου». Εἶναι 5 Φεβρουαρίου 1774. Τρεῖς φορές τόν χτυπᾶ στόν τράχηλο μέ τό σπαθί ὁ τοῦρκος τζελάτος, μήπως καί τήν τελευταία στιγμή τόν κάνει νά δειλιάσει. Σάν ἀρνίο ἄκακο λαμβάνει τό στεφάνι τοῦ μαρτυρίου. «Σφαγείς ὁ Ἀντώνιος ὥσπερ ἡ ὄις (= πρόβατο) Χριστῷ παρέστη ἀκολουθῶν ὡς ὄις». Τό σῶμα του, πού τόσες φορές εἶχε ἀγοραστεῖ καί πουληθεῖ ὅσο ζοῦσε, τώρα ἔχει ἀτίμητη ἀξία. Μέ σέβας καί τιμές τό ἐνταφιάζουν οἱ χριστιανοί. Ἡ μνήμη του στερεώνει τήν ἐλπίδα μας στόν οὐρανό. Στόν αἰώνα μας, μέ τά πολλά φῶτα ἀλλά καί τίς πάμπολλες σκιές, φωτίζει μέ φῶς ἱλαρό τίς ψυχές μας, γιά νά μήν τίς σκιάζει ἡ ὀλιγοπιστία, γιά νά προσμένουν ἀνέφελες τή χαραυγή τῆς αἰωνιότητας.

Ἰχνηλάτης

Ἀπολύτρωσις 62 (2007) 40

  Μέ συγκλονιστική ἁπλότητα περιγράφει τό ἱερό Εὐαγγέλιο τήν Ὑπαπαντή τοῦ Κυρίου (Λκ 2,22-38): Ὁ Ἰωσήφ μαζί μέ τήν Μαρία καί τό βρέφος Ἰησοῦ ἔρχονται στά Ἰεροσόλυμα γιά νά ἐκπληρώσουν τό διπλό καθῆκον πού ἐπέβαλλε ὁ νόμος σέ κάθε Ἰσραηλίτη: τήν προσφορά περί τοῦ καθαρισμοῦ αὐτῶν (Λε 12,67) καί τήν ἀφιέρωση τοῦ νεογεννήτου πρωτοτόκου ἀρσενικοῦ «τῷ Κυρίῳ» (Ἔξ 13,2.12). Κατάπληκτοι οἱ ὑμνογράφοι ὑμνοῦν τήν ἄκρα συγκατάβαση τοῦ Ἰησοῦ, πού ἐνῶ εἶναι ὁ «νομοδότης Θεός», ὁ «παλαιός τῶν ἡμερῶν», σπεύδει νά ἐκπληρώσει τόν νόμο. Καί τοῦτο γιά τήν δική μας λύτρωση καί σωτηρία· «Βουληθείς ὁ Πλαστουργός ἵνα σώσῃ τόν Ἀδάμ...».
  Τήν συγκατάβαση τοῦ Κυρίου θαυμάζουμε καί στό γεγονός ὅτι οἰκονομεῖ ἔτσι τά πράγματα ὥστε νά παρίστανται στήν Ὑπαπαντή δύο ἐκπρόσωποι τῶν λυτρουμένων, ὁ πρεσβύτης Συμεών καί ἡ σώφρων Ἄννα. Ὁ πρῶτος δοξάζει τόν Θεό, πού τόν ἀξιώνει νά ἰδεῖ «τό σωτήριον», τήν ἐκπλήρωση τῆς σωτηρίας, καί φωτισμένος ἀπό τό ἅγιο Πνεῦμα προφητεύει σχετικά μέ τό προσφερόμενο παιδί.
  Κοντά στόν γέροντα Συμεών καί ἡ προφήτις Ἄννα συνιστᾶ τόν δεύτερο μάρτυρα, πού ἐγγυᾶται τήν ἀλήθεια τῶν λαληθέντων περί τοῦ Χριστοῦ. Ἐφαρμόζεται ἔτσι ὁ γραφικός λόγος ὅτι «ἐπί στόματος δύο μαρτύρων σταθῇ πᾶν ῥῆμα» (Μθ 18,16).
  Σεμνή καί ταπεινή ἡ μορφή τῆς Ἄννας περνᾶ στήν αἰωνιότητα καθώς πέφτει πάνω της τό φῶς τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ σέ μία δεδομένη στιγμή. Ἔζησε ὅλη της τήν ζωή περιμένοντας, ὅπως ὁ Συμεών·καί ὅπως ἐκεῖνος «οὐ γῆς ἀπῆρεν.. ἕως ἐπ᾿ αὐτῆς τόν Θεόν εἶδεν βρέφος».
  Μέ ξεχωριστή ἐκτίμηση καί σεβασμό οἱ ὕμνοι τῆς Ἐκκλησίας μας ἐπισημαίνουν τήν σωφροσύνη τῆς Ἄννας. Ἀποκαλεῖται «σώφρων» καί «ἄμεμπτος», ἀλλά καί «πρεσβυρά». Ὁ τελευταῖος χαρακτηρισμός ἀναφέρεται ὄχι τόσο στήν ἡλικία της ὅσο στό ὅτι ἦταν ἕνα σεβαστό πρόσωπο. Ὀνομάζεται ἐπίσης «σεπτή», «ὁσία», «ἔνδοξος» καί «πανεύφημος». Δίδοντάς της καί τό χάρισμα τῆς προφητείας ὁ Θεός τήν κατέστησε καί θεόπνευστη, ὅπως τόν Συμεών. Δέν δεσμεύεται ὁ Πλαστουργός ἀπό τήν ἀσθένεια τοῦ φύλου.
  Κάπως αὐθαίρετα ὄχι ὅμως ἀβάσιμα οἱ ὑμνογράφοι ἐπιχειροῦν νά προσδιορίσουν τό περιεχόμενο τῶν λόγων τῆς Ἄννας, γιά τό ὁποῖο ὁ εὐαγγελιστής χρησιμοποιεῖ τήν γενική φράση «ἐλάλει περί αὐτοῦ» (Λκ 2,38). Σέ τροπάριο τοῦ προεορτίου κανόνα τῆς Ὑπαπαντῆς λέγεται ὅτι ὁ Συμεών προφητεύει «τῆ Μητρί καί Παρθένῳ, ἡ δέ (Ἄννα) τῷ ἐκ Παρθένου ἀναδειχθέντι σαρκί». Σέ Θεοτοκίο τοῦ ἴδιου Κανόνα ἡ προφητεία τῆς Ἄννας εἶναι ὅτι «τόν ἐκ τῆς μήτρας τῆς Θεοτόκου ὡς Θεόν προανηγόρευσεν», ἐνῶ σέ ἄλλα τροπάρια ἡ Ἄννα προφητεύει τόν Ἰησοῦν ὡς «τῶν ἐθνῶν προσδοκίαν», «τῶν βροτῶν σωτηρίαν», «Σωτῆρα λυτρωτήν τοῦ Ἰσραήλ», «θεῖον λύτρον» κ.ἄ. Γι᾿ αὐτό εὐφημοῦνται μαζί μέ τόν Συμεών «οἷα Θεοῦ θεράποντες», ὡς ὑπηρέτες τοῦ Θεοῦ.

Σοφία Καρακασίδου
Δρ. Θεολογίας

 Τόν συνάντησα στό Συναξάρι τῆς 3ης Φεβρουαρίου, νά βόσκει τά πάμπολλα ζῶα τῆς οἰκογενείας του στά λιβάδια τῆς Καισάρειας τῆς Καππαδοκίας. Κι εὐθύς ἀναλογίστηκα τόν μετέπειτα συγχωριανό του, τόν Μέγα τόν Βασίλειο, πού ᾿ταν κι αὐτός ἐκεῖ ποιμένας... Τρανός καί ξακουστός στή μόρφωση, στή δράση καί στή χάρη.
 Μά δές, πού ὁ ἁπλός καί ἄσημος ὁ Βλάσιος πρόλαβε τόν Βασίλειο σέ τόσα. Καί γίνονταν τά κέρδη τ᾿ ἄφθονα ἀπό τά ζωντανά ἡ βρῶσις τῶν πενήτων. Ἡ ἐλεήμων ψυχή του, λευκή ἀμνάς τοῦ μεγάλου Ποιμένος, ἦταν ἀπ᾿ τή μικρή του ἡλικία ἀναπαυμένη στά χλοερά λιβάδια τῆς χριστιανικῆς πίστης, πού τότε διώκονταν.
 Πολλή ἐντύπωση μοῦ ἔκανε διαβάζοντάς το: Σάν βγῆκαν οἱ διῶκτες στά βουνά νά ψάξουν νά τόν βροῦν, νά τόν συλλάβουν, ἐκεῖνος -λέει- τούς ὑπεδέχθη μέ χαρά, κατά πῶς ὑποδέχεται κανείς σέ δεῖπνο φίλους καρδιακούς καί εὐεργέτες. Μακάρι, σκέφτηκα, νά ὑποδεχόμουνα κι ἐγώ τίς ὅποιες θλίψεις ἔτσι: εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ καί τῆς ψυχῆς ὠφέλη.
 Δέρεται ἀλύπητα ὁ ταπεινός βοσκός, μά ἡ πίστη του θαυματουργεῖ καί τίποτα δέν νιώθει. Εὐθύς γιατρεύονται οἱ πληγές κι ὁ πωρωμένος ἡγεμών μαγεία τ᾿ ὀνομάζει.
 Προστάζει τότε νά ριχθεῖ ὁ Βλάσιος σέ καζάνι μέ βραστό νερό γιά πέντε μέρες. Μά τοῦ Θεοῦ οἱ ἄγγελοι τοῦ μεταφέραν τή δροσιά τοῦ οὐρανοῦ στήν ψυχή καί στό σῶμα.
 Σάν πέρασαν οἱ πέντε μέρες κι ἦρθαν οἱ στρατιῶτες νά τόν βγάλουν, ἔκπληκτοι τόν βλέπουν ζωντανό, νά ψάλλει μαζί μέ τούς ἀγγέλους. «Παρευθύς ἐκήρυξαν ἑαυτούς χριστιανούς!», λέει ὁ συναξαριστής. Τί χαρά! Τί δόξα!
 Μόλις τό ἔμαθε ὁ ἡγεμών, στέλνει ἄλλους στρατιῶτες, οἱ ὁποῖοι συγκαταλέγονται μέ τούς προηγούμενους σέ ἕνα καινούργιο πλέον στράτευμα: τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ!
 Καί νά, ὁ ἡγεμών αὐτοπροσώπως σπεύδει. Θέλοντας νά ἀποδείξει στούς στρατιῶτες του πώς λάθος πίστεψαν σέ θαῦμα, ζητᾶ νερό ἀπ᾿ τό καζάνι καί τό χύνει στό πρόσωπό του νά πλυθεῖ, βέβαιος πώς τό νερό εἶχε κρυώσει. Μά τό νερό καυτό, τοῦ τύφλωσε τά μάτια καθώς τυφλή εἶχε καί τήν ψυχή.
 Καί τότε, ὁ μάρτυς τοῦ Χριστοῦ βγαίνει ἀπό τό καζάνι, γιά νά μποῦν οἱ στρατιῶτες καί νά τούς βαπτίσει! Τό νερό τοῦ μαρτυρίου του γίνεται τό νερό τοῦ ἁγιασμοῦ τῶν ἐχθρῶν.
 Ἔπειτα, ἐρχόμενος στούς ἀγρούς, στή μάντρα τῶν ζώων του, παράγγειλε στή μήτερα του καί στούς συγγενεῖς του ὅσα ἔπρεπε γιά τή σωτηρία τους καί παρέδωσε τήν ψυχή του στά χέρια τοῦ Θεοῦ.
 Ἐτάφη ἀκριβῶς ἐκεῖ. Τό σῶμα του ἀναπαύτηκε στά ἀγαπημένα του βοσκοτόπια κι ἡ ψυχή του σέ τόπο χλοερό, οὐράνιο. Κι ὅπως στιχογραφεῖ ὁ βιογράφος του,
 «Τῶν ζώων οἱ αὐλές εἶχαν πρῶτα τόν Βλάσιο. Τοῦ Κυρίου οἱ αὐλές τόν ἔχουν τώρα».
 Τό δέ ραβδί του, ἡ ἀγκλίτσα του, βλάστησε κι ἔγινε δέντρο εὐσκιόφυλλο πού σκίαζε τόν τάφο του, ἐπισφραγίζοντας ἔτσι μ᾿ ἕνα τελευταῖο θαῦμα τήν πίστη τοῦ νεαροῦ βοσκόπουλου τῆς Καισάρειας.
 Ἄς ἔχουμε τήν πίστη του καί τήν εὐχή του. Ἀμήν.

Μ. Ἰ. Λαμψίδου

Ἀπολύτρωσις 63 (2008) 40-41

 Μέ μύρια περιστατικά καί παραδείγματα ἡ ἱστορία ἐπιβεβαίωσε κι ἐξακολουθεῖ νά ἐπιβεβαιώνει ὥς τίς μέρες μας τήν προφητεία τοῦ γέροντα Συμεών, πού κρατώντας στήν ἀγκαλιά τόν Ἰησοῦ Χριστό ὡς «βρέφος τεσσαρακονθήμερον» τόν ὀνομάζει «σημεῖον ἀντιλεγόμενον» (Λκ 2,34).
 Ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού ἄνοιξε τά μάτια του σ᾿ αὐτό τόν κόσμο ὁ Θεάνθρωπος Κύριος εἵλκυσε τή λατρευτική ἀγάπη ἀλλά καί τήν ἀσίγαστη ἐχθρότητα, ἀκόμη καί τό μίσος τῶν ἀνθρώπων, πού μάλιστα φάνηκε νά θριαμβεύει, ἀφοῦ τόν ὕψωσε στό σταυρό τοῦ Γολγοθᾶ. Πρίν ὅμως σηκώσει στούς ἀχράντους ὤμους του ἐκεῖνον τό σταυρό, ὁ Ἰησοῦς Χριστός ὑπέμεινε καί δύο ἄλλους: τό σταυρό τῆς ἀντιλογίας καί ἀντίρρησης καί τό σταυρό τῆς καταφρόνιας καί ἀποδοκιμασίας. Τόν καταφρόνησαν καί τόν ἀποδοκίμασαν οἱ συντοπίτες του Ναζαρηνοί, πού μέ δυσπιστία ἀναρωτιοῦνταν: «Δέν εἶναι αὐτός ὁ γιός τῆς Μαρίας καί τοῦ Ἰωσήφ; Ποῦ τή βρῆκε τόση σοφία;» (βλ. Μθ 13,54-55). Ἀλλά τόν ἀποδοκίμασαν σκληρά καί οἱ φαρισαῖοι, οἱ πρωτοκλασάτοι τῆς πνευματικῆς κοινωνίας καί οἱ σαδδουκαῖοι, οἱ κορυφαῖοι τοῦ θρησκευτικοῦ κατεστημένου. Ὅλοι αὐτοί εἶναι, θά λέγαμε, οἱ πρόδρομοι τῶν ἀντιθέων καί ἀντιχρίστων ἀνά τούς αἰῶνες· τῶν ποικιλώνυμων πού ἐπίμονα καί μανιακά ἐπιστράτευσαν κάθε δύναμη καί χρησιμοποίησαν κάθε μέσον γιά νά πολεμήσουν τόν Ἰησοῦ Χριστό.
 Ἀλλά καί οἱ ἐγγύς τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ δέν κατενόησαν καί δέν ἐνστερνίσθηκαν ὅλοι τους τή διδασκαλία του οὔτε δέχθηκαν ἀνεπιφύλακτα τό σχέδιό του. Ἡ ἀντιλογία εἰσχώρησε καί σ᾿ αὐτή τή συντροφιά τῶν δώδεκα. Πρίν ἀκόμη ἐκδηλωθεῖ ἡ προδοσία τοῦ Ἰούδα, ὁ πρωτοκορυφαῖος Πέτρος ἐκδήλωσε τή συνειδητή ἀντίστασή του στό σχέδιο τοῦ Διδασκάλου καί γι᾿ αὐτό χαρακτηρίσθηκε «σατανᾶς», πού θά πεῖ ἀντιρρησίας, πνεῦμα ἀντιλογίας.
  Ἐπί εἴκοσι αἰῶνες τώρα δέν ἔπαυσαν νά ἐμφανίζονται στή σκηνή τῆς ἱστορίας οἱ ψυχές πού σαγηνευμένες ἀπό τή μορφή τοῦ γλυκυτάτου Ναζωραίου τά θυσίασαν ὅλα γιά τήν ἀγάπη του καί ἀδιαμαρτύρητα τόν ἀκολούθησαν ἀκόμη καί στό θάνατο. Ἀλλά δέν ἔπαυσαν νά παρουσιάζονται ἐπίσης τόσο οἱ καταφρονητές, πού ἀναφανδόν ἀποδοκιμάζουν τόν Ἰησοῦ Χριστό καί τήν Ἐκκλησία του, ὅσο καί οἱ ἀντιρρησίες, πού ἀντιλέγουν καί ἀντιστέκονται στό θέλημά του. Ὑπάρχουν οἱ χριστιανοί καί οἱ ἀντίχριστοι, οἱ τοῦ Χριστοῦ καί οἱ ἀντιλέγοντες.
 Τό ἄρθρο αὐτό θέλει νά ἑστιάσει σέ μία εἰδική μερίδα ἀντιλεγόντων. Βρίσκονται πλησιέστερα στόν Χριστό καί εἶναι οἱ πιό ἐπικίνδυνοι. Αὐτοί δέν ἀπέρριψαν, ἀλλά δέχθηκαν τόν Χριστό καί ὡς χριστιανούς τούς ξέρει ὁ κόσμος. Δέν τούς ἀποδεικνύει ὅμως τέτοιους ἡ ζωή τους. Δέν ἔχουν τά διαπιστευτήρια τοῦ πιστοῦ στήν καθημερινή τους πράξη. Καί τοῦτο ὄχι ἀπό συγγνωστή ἀδυναμία, ἀλλά ἀπό προσωπική τους ἐπιλογή καί φιλοσοφία. Γιά παράδειγμα, κριτήριο τῆς ἀγάπης στό πρόσωπό του ὅρισε ὁ Κύριος τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν του· καί οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἐπαναλαμβάνοντας τό ἀποστολικό κήρυγμα, προτρέπουν· «Εἰ ἀνεδέξω (ἄν δέχθηκες) τό εἶναι χριστιανός, ἐπείχθητι (σπεῦσε) γενέσθαι ὅμοιος Θεῷ, ἔνδυσαι Χριστόν» (Μ. Βασίλειος). Οἱ ἀντιλέγοντες «χριστιανοί» ὅμως, πού ἔχουν τόν χριστιανισμό ὡς ὄνομα καί ὄχι ὡς τρόπο ζωῆς, δέν θέλουν νά μοιάσουν στόν Χριστό. Ὁδηγό τους δέν δέχονται τό θέλημα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλά τή δική τους λογική. Σέ κάθε λόγο τοῦ Εὐαγγελίου προβάλλουν τόν δικό τους ἀντίλογο. Ὅλα τά κρίνουν, ὅλα τά ἀμφισβητοῦν καί τά ὑπονομεύουν. Σοφίζονται μύριους τρόπους νά ἀποφύγουν τίς θεϊκές ἐντολές. Σαρκάζουν μάλιστα ὡς «εὐσεβισμό» τήν τήρηση αὐτῶν τῶν ἐντολῶν.
 Φυσικά, αὐτοῦ τοῦ εἴδους οἱ «χριστιανοί» στεροῦνται τήν εὐλογία τῆς θείας χάριτος. Δέν νιώθουν τήν πληρότητα τῆς ἀναστροφῆς μέ τόν Θεό. Ἀλλά καί στό περιβάλλον τους γίνονται ἀνασταλτικοί καί συχνά ἀποτρεπτικοί καί ἀνατρεπτικοί. Τό ὀλέθριο ἔργο αὐτῶν τῶν ἀντιλεγόντων «χριστιανῶν» τό ἐπισημαίνει ἡ χρυσόφθογγη γλώσσα τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου, πού μέ πόνο ἀποκαλύπτει: «Ἐμεῖς εἴμαστε αἰτία, ἐμεῖς, πού μένουν στήν πλάνη τόσοι ἄνθρωποι. Ὅταν σέ βλέπουν ἐσένα, τόν λεγόμενο χριστιανό, νά ἐκδηλώνεις πλεονεξία, νά ἁρπάζεις, νά ἀντιμετωπίζεις τούς ἄλλους ἀνθρώπους σάν θηρία, ἐσύ πού ἔχεις τήν ἐντολή νά ἀγαπᾶς καί τούς ἐχθρούς, (μέ τό δίκιο τους) λένε ὅτι εἶναι ἀνυπόστατα λόγια τό Εὐαγγέλιο».
 Γιορτάζοντας καί φέτος τήν Ὑπαπαντή τοῦ Κυρίου (2/2), ἄς σκεφθοῦμε μήπως ἡ ἀντιλογία, γιά τήν ὁποία μίλησε ὁ Συμεών, δέν βρίσκεται μακριά μας. Μήπως κάποιες φορές βρίσκει τόπο καί στή δική μας ψυχή. Λέω, μήπως...

Στέργιος Ν. Σάκκος
   

 Ἀπολάμβανα μυστικά τά ὑπέροχα βυζαντινά μελωδήματα στήν ὀρθρινή ἀκολουθία τῆς 3ης τοῦ Γενάρη. Ἐκεῖ, κάπου ἀνάμεσα στούς ὕμνους, πού συνεπαίρνουν τήν ψυχή, μνημόνευσε καί πάλι ἡ Ἐκκλησία τά ὀνόματα ἐκείνων πού τώρα ὑμνοῦν τόν Θεό μαζί μέ τούς ἀγγέλους του στή συντροφιά τοῦ παραδείσου: «Τῇ τρίτῃ τοῦ αὐτοῦ μηνός μνήμη τῶν ἁγίων...». Μέσα στά τόσα ἀτίμητα ὀνόματα ὁσίων, προφητῶν, μαρτύρων σκάλωσε ἡ προσοχή μου στήν περίεργη φράση πού ἔκλεινε τό συναξάρι τῆς μέρας: «Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ οἱ ἅγιοι μάρτυρες, Μήτηρ καί δύο τέκνα, πυρί τελειοῦνται».

 Στάλαξαν μιά-μιά στήν ψυχή μου οἱ λέξεις,τόσο ἱερές μέσα στ᾿ ἁπλό τους νόημα. Ἄγνωστη ἡ καταγωγή, ἡ ἡλικία, ἡ κοινωνική θέση τῆς μάρτυρος· ἄγνωστο κάθε ἐπεισόδιο τῆς ζωῆς της πέρα ἀπ᾿ τό «πυρί τελειοῦνται». Ἀτίμητο δικό της ὄνομα μονάχα ἡ λέξη πού τή λέν κομματιαστά στά πρῶτα τους ψελλίσματα τ᾿ ἀθῶα νήπια καί πού τήν κράζουνε σάν τά παιδιά οἱ μεγάλοι μές στόν πόνο τους· ἡ λέξη πού τήν τραγουδοῦν τά χείλη τῶν ἀνθρώπων, αἶνο μαζί καί προσευχή, στή Δέσποινα τοῦ κόσμου: Μητέρα. Ἔτσι τήν ξέρει ἡ Ἐκκλησία τήν ἄγνωστη μάρτυρα μές στούς ἁγίους της· ἔτσι ζητᾶ καί τίς ἀσίγαστες πρεσβεῖες της στόν Οὐρανό...

 ...Τή βλέπω ἐκεῖ ν᾿ ἀποθέτει ἀντίδωρο στά χέρια τοῦ Θεοῦ ὅ,τι πιό ἀκριβό τῆς εἶχε Αὐτός δωρήσει: τά παιδιά της· αὐτά πού ὕφαναν τά σπλάχνα της, πού λίκνισαν τά χέρια της καί βάσταξαν, βάρος γλυκό, τά γόνατά της· αὐτά πού τῆς ματῶσαν τή θηλή καί τήν καρδιά της.

 Τά φέρνει καμένα στή φωτιά τοῦ μαρτυρίου τους μπροστά στό θρόνο τοῦ Θεοῦ «θυσίαν ὁλοκαυτώματος», λιβάνι ἀτίμητο πού καίει ἀπό τό θυμιατήρι τῆς ψυχῆς της ὡς «ὀσμή εὐωδίας». Τοῦ τά προσφέρει ταπεινά, γιά νά τά στέψει ἁγίους, νά χαίρονται αἰώνια τήν παιδική μακαριότητα μέσα στήν ἀγκαλιά της στήν ἄρρητη εὐφροσύνη τοῦ παραδείσου.

 Ἐκεῖ ἀνταμώνει ἡ Μητέρα μάρτυς κι ὅλες τίς ἀδελφές της, ἐπώνυμες κι ἀνώνυμες, πού ἔφθασαν στόν Θεό φέρνοντας δῶρο τόν ἀκριβό βλαστό τους: τή Μόνικα, πού τά πληγωμένα γόνατά της Τοῦ ἔφεραν πίσω γονατιστό τόν Αὐγουστίνο της, γιά νά τόν κάνει πατέρα καί διδάσκαλο τῆς Ἐκκλησίας· τήν Ἀνθούσα, πού ἡ ὑπομονή μές στή χηρεία της Τοῦ ἀνέθρεψε τόν Ἰωάννη της, γιά νά τόν κάνει χρυσορρήμονα Ἱεράρχη· τήν Εὐνίκη, πού ἡ ἀνυπόκριτη πίστη της Τοῦ παρέδωσε τόν Τιμόθεο, γιά νά τόν ἀναδείξει ἀπόστολο· τήν Ἰουλίττα, πού ἡ ἀγάπη της Τοῦ χάρισε τόν τρίχρονό της Κήρυκο, γιά νά τόν στεφανώσει παιδομάρτυρα· τίς τόσες ἄλλες πού δέν λατρέψαν τά παιδιά τους ματαιόδοξα σάν ἄλλα εἴδωλα, μά τά προσφέρανε λατρεία ἀγάπης στόν Θεό νά τά δοξάσει αἰώνια. Καί συνευφραίνονται τώρα ὅλες μαζί αἰώνια στήν ἀτέρμονη γιορτή τοῦ παραδείσου πλάι στή Μητέρα τοῦ Θεοῦ, πού ὁδήγησε τό θεῖο της Παιδί κι αὐτή σάν κάθε ἁπλή μητέρα στό ναό μέσα στήν ἀγκαλιά της, τάμα στόν Οὐράνιο Πατέρα καί τήν εὐλόγησε ὁ πρεσβύτης Συμεών...

 Μήνυμα ζωντανό ἡ Μητέρα τοῦ Θεοῦ καί κατόπιν ἡ Μόνικα, ἡ Ἀνθούσα, ἡ μάρτυς τῆς 3ης τοῦ Γενάρη σ᾿ ὅλες τίς μάνες τῶν καιρῶν μας: ν᾿ ἀκουμπήσουν τά παιδιά πού κλείνουν οἱ μητρικές τους ἀγκαλιές στήν ἀγκάλη τοῦ Θεοῦ Πατέρα. Σήμερα δέν τ᾿ ἀπειλεῖ τά παιδιά μήτε τό ξίφος τῶν διωγμῶν μήτε ἡ φωτιά τοῦ μαρτυρίου. Τά ζώνει τό καμίνι τοῦ πειρασμοῦ, πού ὁρμᾶ ἀπειλητικά νά μαραζώσει τήν ψυχή τους. Τά δέρνει ἡ καταιγίδα τοῦ κακοῦ μέ τά χίλια ὀνόματα: οἰνόπνευμα, ναρκωτικά, ΑΙDS, διαφθορά... Κι ἀνοίγει σήμερα ὁ Θεός καταφυγή γιά τά παιδιά τήν ἀγκαλιά του, ὅπως καί τότε πού τά εὐλόγησε. Καλεῖ τίς μητέρες τους μέ τά ἴδια ἐκεῖνα λόγια: «Ἄφετε τά παιδία ἐλθεῖν πρός με»· «Ἀφῆστε, μητέρες, τά παιδιά σας στή στοργική καί παντοδύναμη ἀγκαλιά μου, πού λέγεται “Ἐκκλησία”, στήν ἁγιοπλάστρα Κιβωτό πού θά φυλάξει ἀπ᾿ τόν κατακλυσμό τόσου κακοῦ τό μητρικό σας ὄνειρο, νά ᾿ναι ἡ ζωή τῶν νιόβγαλτων ἀνθῶν σας τραγούδι παιδικῆς χαρᾶς, σήμερα, αὔριο, αἰώνια...».

Ζηναίδα