Διαβολική μετάνοια

  Εἶναι παλιά δουλειά τοῦ διαβόλου νά ἐμποδίζει τούς ἀνθρώπους ἀπό τή μετάνοια. Νά παρουσιάζει δύσκολη καί ἀκατόρθωτη τήν ὑπακοή στή σωτήρια πρόσκληση "μετανοεῖτε!", πού ἀπευθύνει ὁ Χριστός καί ἡ Ἐκκλησία.
 Μά δέν ἀρκεῖται ὁ πονηρός μόνο στά πλήθη τῶν ἀμετανοήτων, τούς ὁποίους καταδυναστεύει ἀνενόχλητος. Στηλώνει βλοσυρό τό βλέμμα του καί σ᾿ ἐκείνους τούς λίγους, πού τόν περιφρόνησαν κι ἐντάχθηκαν ἑκούσια στό "μικρόν ποίμνιον" τοῦ Χριστοῦ. Ἐπιδιώκει νά τούς κάνει κι αὐτούς νά... μετανοήσουν, διότι μετανόησαν. Νά ὑποτροπιάσει μέσα τους ἡ ἀπιστία καί ἡ ἀμετανοησία, ὥστε νά μπορεῖ νά στρογγυλοκαθίσει καί πάλι αὐτός βασιλιάς, γιά νά καταστήσει τά «ἔσχατα» τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων «χείρονα τῶν πρώτων» (Μθ 12,43-45).
 Εἶναι μάλιστα τόση ἡ ἐπιμονή καί τό θράσος τοῦ σατανᾶ, ὥστε ἐπιτίθεται ἀκόμη καί σ᾿ αὐτούς τούς κήρυκες τῆς μετανοίας, πού τόν ἔχουν πληγώσει καίρια καί τόν ἔχουν ἀπογυμνώσει ἀπό πολλούς ὀπαδούς. Παράδειγμα χαρακτηριστικό ἡ μανιώδης ἐπίθεσή του ἐναντίον τοῦ γηραιοῦ ἐπισκόπου Σμύρνης, τοῦ ἁγίου Πολυκάρπου, τόν ὁποῖο τιμᾶ στίς 23 Φεβρουαρίου ἡ Ἐκκλησία μας.
 - Ἔχω θηρία. Σ᾿ αὐτά θά σέ ρίξω, ἄν δέν μετανοήσεις! Ἀπειλεῖ ἐξοργισμένος ὁ ἀνθύπατος καί προσπαθεῖ νά ἀναγκάσει τό δοῦλο τοῦ Θεοῦ νά μετανοήσει γιά τήν πίστη του καί νά προσκυνήσει τά εἴδωλα.
 - Κάλεσέ τα! Δέν μποροῦμε νά μετανοοῦμε καί ν᾿ ἀφήνουμε τά καλύτερα γιά νά πέσουμε στά χειρότερα, ἀποκρίνεται ἀτάραχος ὁ ἅγιος.
 - Μετανόησε, γέροντα! Ἀρνήσου τόν Χριστό, ἐπιμένει ὁ ἄρχοντας.
 - Ὀγδόντα ἕξ χρόνια τόν ὑπηρετῶ καί σέ τίποτε δέν μέ ἔβλαψε. Πῶς μπορῶ, λοιπόν, νά ὑβρίσω τόν Βασιλέα καί Σωτήρα μου;
 Αὐτή εἶναι ἡ συλλογιστική τοῦ Πολυκάρπου, πού κατακαίει τό διάβολο. Συντρίβει ὁλοκληρωτικά κάθε σατανική προσπάθεια τό ἐπιχείρημα τοῦ ἱερομάρτυρα. Θέλγητρα καί φόβητρα ἐξουδετερώνονται ἀπό τήν ἐμπειρία του. Καί γίνεται ἡ ἡρωϊκή στάση του εὐχή καί εὐλογία γιά τούς χριστιανούς τῆς κάθε ἐποχῆς, ἀλλά καί πρότυπο τεχνικῆς γιά τόν πνευματικό τους ἀγώνα.
 Δέν εἶναι θεωρητική γνώση ἡ χριστιανική πίστη. Εἶναι βίωμα καί ἐμπειρία. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔζησε τήν προσφορά τοῦ Χριστοῦ, πού τήν ἔνιωσε καί τήν γεύθηκε μέ τῆς ψυχῆς του τίς αἰσθήσεις, δέν ἀλλάζει μέ τίποτε αὐτή τή γεύση καί τήν ἐμπειρία. Τήν ἀπολαμβάνει ὡς τήν πιό χειροπιαστή ἀπόδειξη τῆς ἀλήθειας τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί τήν προβάλλει ὡς τό πιό δυναμικό ὅπλο του. Μ᾿ αὐτήν βιώνει καί ἐπιβεβαιώνει τήν ἀσύγκριτη ὑπεροχή τοῦ Χριστοῦ καί φιμώνει τό ἀδιάντροπο στόμα τοῦ διαβόλου.

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 52 (1997) 27

  Δέν ὑπάρχει ἡρωικότερη στάση ἀπό τό νά κρατᾶς ἄσβεστο τό φῶς μές στό πυκνό σκοτάδι πού σέ τυλίγει, νά μπορεῖς νά στέκεις ὄρθιος ὅταν ὅλα γύρω σου εἶναι πεσμένα, ὅλοι προσκυνημένοι. Αὐτή τήν ἡρωική στάση θαύμασε ἡ ἱστορία στό πρόσωπο τῆς ἁγίας Φιλοθέης τῆς Ἀθηναίας, πού ἐπίκαιρα προβάλλει τό μήνα αὐτό ἡ Ἐκκλησία (19/2).
  Ἐνταγμένη στήν χορεία τῶν νεομαρτύρων ἡ σεμνή καί ταπεινή ἀρχόντισσα τῆς Ἀθήνας συναπαρτίζει καί αὐτή τό ἐξαιρετικό θαῦμα πού ἐπισημαίνει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης στό Νέον Μαρτυρολόγιον: «Ἕνα θαῦμα παρόμοιον ὡσάν νά βλέπῃ τινάς μέσα εἰς τήν καρδίαν τοῦ χειμῶνος ἐαρινά ἄνθη καί τριαντάφυλλα· μέσα εἰς τήν βαθυτάτην νύκτα, ἡμέραν καί ἥλιον· μέσα εἰς τό ψηλαφητόν σκότος φῶτα λαμπρότατα· ἐν τῷ καιρῷ τῆς αἰχμαλωσίας νά βλέπῃ ἐλευθερίαν· καί ἐν τῷ καιρῷ τῆς τωρινῆς ἀσθενείας, ὑπερφυσικήν δύναμιν». Ὅλα αὐτά, ὅπως ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος συγγραφέας, γίνονται μέ τήν θεία δύναμη, ἡ ὁποία «ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται» (Β΄ Κο 12,9).
  Θαυμάζει, πράγματι, κανείς τήν δύναμη πού κρυβόταν στό λιπόσαρκο καί ντελικάτο σῶμα τῆς νεαρῆς ἀρχοντοπούλας Ρηγούλας Μπενιζέλου. Αὐτή ἡ δύναμη ἐνίσχυσε τήν εὐγενική κόρη, τήν γαλουχημένη μέ τά νάματα τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, νά σηκώσει καρτερικά μετά ἀπό τόν σταυρό τῆς ὀρφάνιας καί ἐκεῖνον τῆς χηρείας. Αὐτή τήν ἐνέπνευσε νά διαθέσει τήν μεγάλη περιουσία της, νά γίνει ἑκούσια πτωχή, γιά τήν ἀνακούφιση τῶν πτωχῶν. Ἐπένδυσε στήν τράπεζα τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, πού ἐγγυᾶται κέρδη ἄφθαρτα καί αἰώνια, τήν ἔνδοξη κληρονομιά τοῦ οὐρανοῦ.
  Ζωσμένη τό λέντιο τῆς διακονίας ἡ μοναχή πλέον Φιλοθέη δαπανᾶ ὄχι μόνο ὅλα τά δικά της ἀλλά καί τόν ἴδιο τόν ἑαυτό της. Αὐτή πού ἑκούσια ἀπαρνήθηκε τά πλούτη της, θυσιάζει καί τήν προσωπική της ἄνεση γιά νά συντρέξει τούς πτωχούς καί καταφρονημένους, τούς ἐλαχίστους ἀδελφούς τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Οἱ δύσκολες κοινωνικές συνθῆκες, ἡ τουρκική σκλαβιά πού τά ’σκιαζε ὅλα καί πάγωνε ὅλους μέ τόν φόβο, δέν τήν πτόησαν. Ἀψηφώντας κάθε κίνδυνο ξεκίνησε τήν πιό ἡρωική ἐπανάσταση: τήν ἀπελευθέρωση τῶν Ἑλλήνων ἀπό τήν τυραννία τῆς ἀμάθειας, τῆς ἄγνοιας, τῆς πλάνης. Πνεύμονας πνευματικῆς ζωῆς τό μοναστήρι της ἔγινε φάρος πολιτισμοῦ καί ἀγάπης στά σκοτεινά ἐκεῖνα χρόνια. Κοντά της οἱ πεινασμένοι ἔβρισκαν τροφή, οἱ ἀδικημένοι προστασία, οἱ κακουχημένοι στοργή, οἱ ἐγκαταλελειμμένοι γέροντες θαλπωρή. Τά ὀρφανά Ἑλληνόπουλα μάθαιναν γράμματα καί οἱ ταλαιπωρημένες Ἑλληνοποῦλες προστατεύονταν ἀπό τόν ἐξισλαμισμό, διδάσκονταν ὑφαντική καί νοικοκυριό, μυ-οῦνταν στήν πνευματική ζωή. Πόσα χρωστᾶ ὁ τόπος μας στόν Χριστό καί στήν Ἐκκλησία του! Ἀλλά καί πόσο μεγάλα καί θαυμαστά ἐπιτελεῖ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ σ᾿ ἐκεῖνον πού τῆς παραδίδεται μέ πίστη καί ἀνιδιοτέλεια!

Στέργιος Ν. Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 64 (2009) 35
    

  19 Φεβρουαρίου. ῾Η Μητρόπολη τῶν ᾿Αθηνῶν ὑψώνεται ἐπιβλητική, φωτεινή, σημαιοστολισμένη. Κόσμος συρρέει γιά τόν ἑσπερινό τῆς γιορτῆς. ῾Ο ναός αὐτός φιλοξενεῖ αἰῶνες τώρα τό σκήνωμα τῆς ἁγίας Φιλοθέης, φυλαχτό ἱερό τῆς ἀττικῆς γῆς. Κάθε χρόνο τέτοια μέρα ἕνας ἀπόγονος τῆς ἀρχοντικῆς οἰκογένειας τῶν Μπενιζέλων, ἀπ᾿ ὅπου καταγόταν ἡ ἁγία, ἀνοίγει τή λάρνακα γιά τό προσκύνημα τοῦ λαοῦ. Πάνδημη ἡ ἀκολουθία, πανηγυρική.

 ῾Η μορφή τῆς ἁγίας προβάλλει ὁλόφωτη. 16ος αἰώνας. Χρόνια σκληρά, μαῦρα. ῾Ο σουλτάνος συνεχίζει τήν τακτική τῶν προκατόχων του· θέλει νά ἐξισλαμίσει ὅλους τούς κατοίκους τῆς αὐτοκρατορίας. Ποῦ τρέχουν οἱ ῞Ελληνες νά βροῦνε καταφύγιο; Ποῦ ἀποσταμένη ἡ ἐλπίδα τους ἀναθάλλει; Ποῦ τά κορίτσια τῆς ᾿Αττικῆς μαθαίνουν τέχνες καί γράμματα; Μιά πλούσια κόρη ἔχει ἀνοίξει τούς θησαυρούς τοῦ ἀρχοντικοῦ της σπιτιοῦ -περιουσία τρανή- καί τούς θησαυρούς τῆς καρδιᾶς της -ἀγάπη περίσσια.

  Ναί, εἶναι ἡ ἐποχή ὅπου ἡ λήθη ἄρχισε νά ξεθωριάζει τή μνήμη τῆς ἱστορίας, νά ἀμαυρώνει τήν καθαρότητα τῆς πίστεως. «῞Ολα τά ᾿σκιαζε ἡ φοβέρα». Μά ἀπό τότε πού σέ τούτη τήν πανώρια γῆ, κάτω ἀπό τόν ὀνομαστό γαλανό οὐρανό της, ἀντήχησε τό κήρυγμα τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καί πίστεψε μιά Λυδία, μιά Φοίβη, μιά Δάμαρις, ἀπό τότε ἡ ῾Ελλάδα ἔχει καρδιές οἱ ὁποῖες μέ τόλμη κρατοῦν τή φλόγα ἀναμμένη. Γυναῖκες πού μέ τήν πίστη τοῦ Χριστοῦ γίνονται ἀνδρεῖες, «φῶς τῆ γῆς καί ἁλάτι».

  Νοσοκομεῖα, ἄσυλα, ἐργαστήρια, σχολεῖα στήν ὑπηρεσία τοῦ ἀνθρώπου, «τοῦ ἐλαχίστου ἀδελφοῦ τοῦ Χριστοῦ». ῾Η Ρηγούλα Μπενιζέλου ντυμένη τό τιμημένο ράσο, μέ τό ὄνομα Φιλοθέη γίνεται ἡ μάνα τῆς ᾿Αθήνας, «λαμπάς καιομένη καί φαίνουσα». Τῶν ᾿Αθηναίων ἡ πόλις ἡ περιώνυμος τήν βλέπει ἀκούραστη νά περιθάλπει, νά ἐνισχύει, νά διδάσκει. Κι ὁ οὐρανός τήν βλέπει νά γονατίζει, νά ἀγρυπνεῖ, νά δέεται. Τούς ἅγιους καρπούς τῆς ἐξωτερικῆς της δραστηριότητας πού συνδυάζεται μέ τήν ἐσωτερική πνευματικότητα τούς δρέπουν πλούσια οἱ σκλαβωμένοι ραγιάδες.

  Στά 1550 στή σκλαβωμένη ῾Ελλάδα μιά γυναίκα κηρύττει ἐπανάσταση ἀγάπης. Ξεπερνᾶ τίς φυλετικές διακρίσεις, ἀντιστέκεται στίς κοινωνικές προκαταλήψεις καί πρωτοπορεῖ στήν παγκόσμια ἱστορία τῆς κοινωνικῆς πρόνοιας μέ τό ὀργανωμένο καί πολύπλευρο ἔργο της.

  ῾Η Φιλοθέη μιμήθηκε τόν Κύριο πού διῆλθε «εὐεργετῶν καί ἰώμενος». Τά ἀσκητικά της χέρια γίνονται ὄργανο στά χέρια τοῦ Θεοῦ. ᾿Αγκαλιάζουν μέ στοργή τόν ἄρρωστο, τό φτωχό, τή νέα κοπέλα, τά μικρά παιδιά, τούς γέροντες, σκουπίζουν τά δάκρυα τῶν πονεμένων, λαφρώνουν τῶν «πεφορτισμένων» τό βάρος. Καλλιεργεῖ ἡ ῾Αγία τό σπόρο τῆς πίστεως, φτερώνει τῆς λευτεριᾶς τόν πόθο, ξερριζώνει τό ἀγκάθι τῆς ἀπελπισιᾶς. Μέ μόχθο, ἱδρώτα, ἀγωνία κι ὀδύνη βαδίζει τήν «καθ᾿ ὑπερβολήν ὁδόν τῆς ἀγάπης». Στό τάμα της μένει πιστή «ἄχρι τέλους». Προκαλεῖ τή μανία τῶν Τούρκων καί μαρτυρικά τελειώνει τή ζωή της στά 1589.

  Ἀπόψε, 18 Φεβρουαρίου, στόν ἑσπερινό, ἐκεῖ στόν κεντρικό ναό τῆς ᾿Αθήνας, ἀνοίγει γιά τίς πιστές ψυχές τοῦ 21ου αἰώνα δρόμους ἐλπίδας καί ἀνανέωσης μιά γυναίκα τοῦ 16ου αἰώνα.

  Μιά γυναίκα μέ πνεῦμα ἀνδρεῖο, μιά ῾Ελληνίδα μέ ψυχή ἀδούλωτη, μιά χριστιανή μέ φρόνημα ἡρωϊκό, ἡ ἁγία Φιλοθέη.

᾿Ιχνηλάτης

"Ἀπολύτρωσις"

 Σέ κάθε ἐποχή, στῆς γῆς κάθε γωνιά κάποιες ψυχές ἀκοῦνε τή φωνή τοῦ Θεοῦ· «ἅγιοι γίνεσθε», καί νιώθουν αὐτό τό κάλεσμα ἐπιταγή ἱερή γιά τόν μεγάλο στόχο τῆς ζωῆς τους. Μέσα στήν ἀποστασία καί τή διαφθορά ἡ γῆ δέν σταμάτησε νά στέλνει ἁγίους στόν οὐρανό. Ἀθέατοι κάποιες φορές στά μάτια τῶν πολλῶν, γίνονται ἀντιληπτοί ἀπό τούς λίγους, πού ξέρουν νά θαυμάζουν καί νά ἐμπνέονται.
 Ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰώνα. Στό μυροβόλο νησί τῆς Χίου, σ᾿ ἕνα ἵδρυμα στιγματισμένο ἀπό τόν πόνο καί τήν ἀπομόνωση, ἕνας παπάς ἱερουργεῖ. Ὅταν ὑψώνει χέρια προσευχῆς, χαμηλώνει ὁ οὐρανός. Οἱ λεπροί νιώθουν τό ἄγγιγμα τῆς ἀγάπης τοῦ πατρός Ἄνθιμου νά ἀνακουφίζει τό σῶμα, νά φτάνει μέχρι τίς πληγές τῆς ψυχῆς. Γι᾿ αὐτό λαχταροῦν μιά ὥρα ξέχωρη, καί κάτω ἀπό τό πετραχήλι του γονατίζουν, γιά νά λάβουν εὐγνώμονα καί λυτρωτικά τήν ἄφεση.
 Γιά ποιόν δέν ἔγινε τάχα πατέρας ἀληθινός στῆς ζωῆς του τό διάβα τοῦτος ὁ ἀσκητικός παπάς; Ἀπό τότε πού ἄνοιξε τά μάτια του στή γῆ, τήν 1η Ἰουλίου 1869, τόν ἥλκυε ὁ οὐρανός· ἐκεῖ στήλωνε τό βλέμμα, ἐκεῖ ἀπέθετε τά ὁράματά του, ἀπό ἐκεῖ ἐμπνεόταν τήν ἀνυπόκριτη ἀγάπη γιά τόν πλησίον. Τό 1898 κείρεται μοναχός καί τό 1910 χειροτονεῖται ἱερέας στό Κορδελιό τῆς Μ. Ἀσίας. Δύο χρόνια ἀργότερα διορίζεται ἐφημέριος στό λεπροκομεῖο τῆς Χίου. Λίγα ἀπό τά γράμματα αὐτοῦ τοῦ κόσμου ἔμαθε. Μά θαυμαστά ἡ πίστη καί ἡ ἀγάπη ἄνοιγε μπρός του βιβλίο ἀνοιχτό τίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων.
 1914 ὁ πρῶτος μικρασιατικός διωγμός, 1922 ἡ καταστροφή... Σέ τούτη τήν καμπή τῆς ἱστορίας ὁ ἀφανής ἕλληνας ἱερέας προβάλλει ἔχοντας περιβληθεῖ χιτώνα φωτεινό τή θεογνωσία καί τήν αὐτογνωσία. Χαριτωμένος καί ταπεινός, ἕτοιμος γιά διακονία. Οἱ πρόσφυγες καταφθάνουν, φιγοῦρες τραγικές, στ᾿ ἀκρογιάλια τοῦ νησιοῦ. Ὁ ἐμπνευσμένος λευΐτης διακονεῖ ἀκούραστα. Εὐεργετική ἡ ἀγάπη του περιθάλπει, στηρίζει, ἐνθαρρύνει, καθοδηγεῖ. Τό 1930 ἀρχίζει τή λειτουργία του τό μοναστήρι, πού μέ πολύ κόπο κατάφερε νά χτίσει, γιά νά βροῦνε στέγη μοναχές ξερριζωμένες ἀπό τίς ἱερές μονές τῆς μικρασιατικῆς γῆς. Σ᾿ αὐτή τή μονή τοποθετεῖ τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας Βοήθειας, οἰκογενειακό του κειμήλιο. Τό ἱερό καθίδρυμα γίνεται τό κέντρο τῆς πνευματικῆς του ἀποστολῆς. Ἱερουργεῖ, ἐξομολογεῖ, κατηχεῖ μέχρι τά βαθιά του γεράματα, ὥς τήν μακαρία του κοίμηση στίς 15 Φεβρουαρίου 1960. Τά χρόνια τῆς ζωῆς του ὅλα προσφορά στόν ἄνθρωπο, τόν λεπρό, τόν πρόσφυγα, τόν ἀπελπισμένο, τόν ἁμαρτωλό.
  Ὁ πατήρ Ἄνθιμος πότισε τούτη τή γῆ μέ τόν ἱδρώτα τοῦ πιό ἁγνοῦ κόπου, αὐτοῦ γιά τούς ἐλάχιστους ἀδελφούς. Ἀκολούθησε τόν Ἰησοῦ ζωσμένος τό λέντιο, γιά νά πλένει τά πόδια πού Ἐκεῖνος δέν εἶναι ἐδῶ νά πλύνει· γιά νά παρακαλεῖ τίς καρδιές ὅπως ὁ Κύριος παρακαλοῦσε τή δική του.
 Ὁ σεβάμιος γέροντας π. Ἄνθιμος μέ τήν ὑπ. ἀρ. 1148/14-8-92 πράξη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου συναριθμεῖται μεταξύ τῶν ὁσίων καί δικαίων τῆς Ἐκκλησίας μας. Στόν αἰώνα τῆς σύγχυσης καί τῆς οἴῃσης στέκει ταπεινός, εὐλαβικός ἐργάτης τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ πλάι στούς ἐν Κυρίῳ κοπιῶντας κάθε ἐποχῆς. Σέ μέρες σκοτεινές καί ταραγμένες ἔγινε ἕνα φῶς στό δρόμο τῶν ἀνθρώπων γιά τόν Θεό, στάθηκε ἕνα χέρι ὑψωμένο, πού ἔδειχνε στόν ταλαιπωρημένο ἄνθρωπο τοῦ 20οῦ αἰώνα τόν λησμονημένο μά πολυπόθητο οὐρανό.

Ἰχνηλάτης

Ἀπολύτρωσις 58 (2003) 33-34

 Ἡ παράδοξη σκηνή στήν πρωτεύουσα τῆς ἐπαρχίας τοῦ Ἑλλησπόντου, τήν Κύζικο, συγκεντρώνει τά βλέμματα τῶν ἀνθρώπων. Ἑλκύει ὅμως συνάμα καί τήν προσοχή τῶν ἀγγέλων. Ἄνισοι οἱ δύο ἀντίδικοι. Στήν ἕδρα τή δικαστική κάθεται ἕνας λόγιος καί εὐγενής συγκλητικός, ὁ γέροντας Εὐιλάσιος. Μπροστά του στέκει ὄρθιος, ἁλυσοδεμένος ὁ κατηγορούμενος: ἕνας ἐχθρός τῆς αὐτοκρατορίας, ἕνας ἐπικίνδυνος κακοῦργος. Ποιός εἶναι αὐτός; Ἕνα κορίτσι μόλις 13 ἐτῶν!
  Ἡ κραταιά ρωμαϊκή αὐτοκρατορία δικάζει ἕνα ἀδύναμο παιδί, τήν ὀρφανή ἀρχοντοπούλα Φαύστα, μέ τήν κατηγορία ὅτι εἶναι χριστιανή. Ἡ τρυφερή παιδούλα φυλάγει θησαύρισμα ἱερό στήν ἄδολη καρδιά της τόν πολύτιμο μαργαρίτη καί εἶναι ἀποφασισμένη νά μήν τόν προδώσει. Σέ τούτη τή σκληρή μάχη θά κρατήσει στιβαρά στά ἀδύναμα χέρια της τήν ἱερή σκυτάλη τῆς πίστεως. Ἔχει πάρει τήν εὐλογία τοῦ Ἰησοῦ ἀπό τήν αἰώνια ἀγκαλιά του, τήν Ἐκκλησία. Κι Ἐκεῖνος «ὁ σοφίζων νήπια» πόση φρόνηση χαρίζει στό μικρό Του παιδί! «Ἐκ στόματος νηπίων» γιά ἄλλη μιά φορά καταρτίζεται αἶνος ὑπέροχος στόν ζῶντα Θεό.
  Ἡ ἀπολογία τῆς Φαύστας εἶναι καταπληκτική. Κι ὅταν στή συνέχεια ἡ μικρή μάρτυς δέχεται μέ ἀνδρεία ἐγκαρτέρηση τά φρικτά βασανιστήρια, ἡ καρδιά τοῦ δικαστῆ δονεῖται ἀπό συγκίνηση καί θαυμασμό. Κι ἐνῶ ἡ φωτιά δέν καίει τήν ἀθώα δούλη τοῦ Κυρίου, μία σπίθα πίστεως ἀνάβει στήν ψυχή τοῦ Εὐιλάσιου. Καί ποιός δέν ἀκούει μέ ζωηρή ἔκπληξη τόν γέροντα συγκλητικό νά ὁμολογεῖ τή χριστιανική πίστη!
  Ὁ ἔπαρχος Μάξιμος ἐπεμβαίνει μέ ἀγριότητα τότε καί ρίχνει τή Φαύστα καί τόν Εὐιλάσιο σέ ἕνα μεγάλο τηγάνι. Ἡ ὑπερκόσμια ἱλαρότητα τῶν μαρτύρων καί ἡ γλυκειά πρόσκληση τῆς Φαύστας νά πιστέψει κι αὐτός στόν Χριστό νικᾶ τήν πλάνη τοῦ Μαξίμου πού γίνεται ὁμολογητής τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ καί μάρτυρας. Στήν εἰδωλολατρική Κύζικο τοῦ 299 μ.Χ. ἡ πίστη κερδίζει νίκη περίλαμπρη!
  Ἡ μικρή Φαύστα ὑπεύθυνα καί ὥριμα πρόσφερε τό θάνατό της δῶρο σ᾿ Ἐκεῖνον πού εἶναι ἡ ζωή καί δέχθηκε ὡς ἀντίδωρο τό στέφος τῆς αἰωνιότητας. Μέσα στή χειμωνιά τῆς εἰδωλολατρίας σάν ἕνα μικρό πουλάκι γλυκοκελάηδησε καί σήμανε τήν αἰώνια ἄνοιξη στίς παγωμένες ψυχές τῶν δύο δικαστῶν της.
 Τά ἀδύναμα παιδικά της χέρια ἅρπαξαν ἀπό τόν πονηρό καί πρόσφεραν στόν λατρευτό Κύριο δύο ἰσχυρά λάφυρα.
 Ὁ Εὐιλάσιος καί ὁ Μάξιμος τιμῶνται ὡς μάρτυρες ἀπό τήν Ἐκκλησία μας μαζί μέ τήν ἡρωική Φαύστα στίς 6 Φεβρουαρίου.

Ἰχνηλάτης

- Γιόρταζες τήν Παρασκευή, Φώτη.
 - Ὄχι, κυρία, τῶν Φώτων γιορτάζω.
 - Γιατί τῶν Φώτων;
 - Ἔ, ἀφοῦ μέ λένε Φώτη, πότε νά γιορτάζω;
 Δέν ἤθελα μέσα στά λίγα λεπτά τοῦ διαλείμματος νά τοῦ συστήσω τόν ἄγνωστο ἅγιό του, διότι κι ἐγώ μᾶλλον θά τόν ἀδικοῦσα σάν ἐκείνους τούς πολλούς οἱ ὁποῖοι εἴτε ἀπό ἡμιμάθεια, εἴτε ἀπό σκοπιμότητα ἐπιμένουν νά κρατοῦν στό σκοτάδι μία ἀπό τίς πιό φωτεινές μορφές ὅλων τῶν ἐποχῶν.
  Ἕνας ἄνθρωπος μέ πολυμερῆ καί βαθειά μόρφωση, μέ ἀληθινό ζῆλο γιά τή διάδοση τῶν φώτων και ὑπερβολική ἀγάπη στήν κλασική παιδεία, ὁ σπουδαιότερος λόγιος ὁλόκληρης τῆς μεταπατερικῆς ἐποχῆς, συνειδητά ταγμένος στόν ἀθόρυβο βίο τῆς μελέτης καί τῆς φιλοσοφίας, κλήθηκε ἄκων νά ἀποτελέσει τόν κυματοθραύστη πάνω στόν ὁποῖο θά διαλύονταν ἀφρίζοντας τά μανιασμένα κύματα τῆς ὑπερφίαλης Δύσης.
 Ὁ καίσαρας Βάρδας (θεῖος τοῦ ἀνήλικου αὐτοκράτορα), γιά προσωπικούς λόγους, καθαιρεῖ τόν πατριάρχη Κων/πόλεως Ἰγνάτιο καί μέ σύνοδο ἐκλέγεται νέος πατριάρχης ὁ λαϊκός Φώτιος (858 μ.Χ.). Ἡ ἐκλογή του ὑπῆρξε ἡ ἀπαρχή μιᾶς ἀπό τίς σοβαρότερες ἀναταραχές πού γνώρισε ἡ ἀνατολική Ἐκκλησία.
 Οἱ ὀπαδοί τοῦ Ἰγνατίου καταφεύγουν στόν πάπα Ρώμης ἐνισχύοντας ἔτσι τήν ἀξίωσή του νά ἀναγνωρισθεῖ ὡς ὑπέρτατη ἀρχή τῆς παγκόσμιας Ἐκκλησίας. Ἡ συγκρότηση ὅμως τοῦ «ἁγίου ρωμαϊκοῦ κράτους», ἤδη ἀπό τό 800 μ.Χ., εἶχε μεταβάλει ὁριστικά τίς σχέσεις τῶν δύο πρωτευουσῶν τῆς χριστιανοσύνης. Ἡ ἱστορική ἀναγκαιότητα ἐπέβαλλε στό Βυζάντιο νά ἀπορρίψει τήν ἐκκλησιαστική οἰκουμενικότητα τῆς Ρώμης. Τό ἀποφασιστικό βῆμα πρός αὐτήν τήν κατεύθυνση ἔγινε ἀπό τόν Φώτιο, ὁ ὁποῖος τό θεώρησε ὡς ἀποστολή του νά ὑπερασπίσει τήν ἀνεξαρτησία τῆς ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶχε πλέον μία μόνο κεφαλή, αὐτήν τῆς Κων/πόλεως, καθώς τά ὑπόλοιπα πατριαρχεῖα τῆς Ἀνατολῆς εἶχαν περιέλθει στήν κυριαρχία τῶν Ἀράβων.
 Ὁ πάπας Νικόλαος Α΄ ὑποτίμησε τή δύναμη τοῦ ἀντιπάλου του καί θεώρησε ἰδανική τήν εὐκαιρία, διακηρύσσοντας ὡς ἀντικανονική τήν «ἀθρόα» χειροτονία τοῦ λαϊκοῦ Φωτίου σέ πατριάρχη (μέσα σέ πέντε ἡμέρες), νά ταράξει τή γαλήνη τῆς Ἀνατολῆς πρός ὄφελος τῆς ἐπεκτατικῆς του πολιτικῆς, διεισδύοντας ἀκόμα καί στή Βαλκανική μέσῳ τοῦ ἐκχριστιανισμοῦ τῶν Βουλγάρων μέ παπικούς ἱεραποστόλους.
 Ὁ φωτισμένος πατριάρχης, ἔμπειρος τῶν κρατικῶν πραγμάτων, καθώς εἶχε διατελέσει καί πρωτοασηκρήτης (μυστικοσύμβουλος) τοῦ αὐτοκράτορα, διέκρινε ὅτι ὁ ἀδίστακτος πάπας θά μποροῦσε νά ἐξουδετερωθεῖ μόνο ἐκκλησιαστικά καί ὄχι πολιτικά. Μέ σύνοδο καταδικάζει τίς καινοτομίες τῶν παπικῶν στούς νεοφωτίστους Βουλγάρους καί ἰδιαίτερα τήν αἱρετική ἐπιβολή τοῦ filioque (καί ἐκ τοῦ Υἱοῦ ἐκπόρευση τοῦ ἁγίου Πνεύματος), καί μετακινεῖ τό θέμα σέ δογματική βάση. Ἡ σύνοδος ἀναθεματίζει τόν πάπα καί τούς ἀπεσταλμένους του στή Βουλγαρία. Οἱ παπικοί μέ δική τους σύνοδο ἀναθεματίζουν τόν Φώτιο μέ βαρεῖς χαρακτηρισμούς ὅπως: «ἐπιβήτωρ, μοιχεπιβάτης, νέος Ἰούδας κ.ἄ». Αὐτό σήμανε καί τήν πρώτη ἀρχή τῆς ἀποσχίσεως τῆς Δύσεως.
 Στή συνέχεια πολιτικές σκοπιμότητες καί προσωπικές ἐμπάθειες τῶν αὐτοκρατόρων ἔπληξαν ἄμεσα τόν πατριάρχη μέ ποικίλες διώξεις. Ἐξόριστος ἀπό τόν αὐτοκράτορα καί μαθητή του Λέοντα ΣΤ΄, στή μονή Ἀρμινιανῶν (ἄγνωστο ποῦ ἀκριβῶς βρίσκεται), παρέδωσε τό πνεῦμα του στίς 6 Φεβρουαρίου τοῦ 891 μ.Χ.
 Τό ὄνομά του, ὅπως καί ὅλων ἐκείνων τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας πού τόλμησαν νά ἀρνηθοῦν στούς παπικούς τά κλειδιά καί τῆς ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, εἶναι πλέον συνδεδεμένο μέ ἔριδες, διχασμούς καί φιλόδοξες διπλωματικές ἐνέργειες, σύμβολο τῆς διαίρεσης καί τοῦ μίσους.
  Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μέ σύνοδο τό 879 μ.Χ., ἡ ὁποία εἶχε κύρος οἰκουμενικῆς ἀλλά ἀπό σεβασμό καί μόνο στόν ἱερό ἀριθμό ἑφτά δέν συγκαταλέγεται στίς Οἰκουμενικές Συνόδους, ἀποκατέστησε τόν Φώτιο. Ἡ Ἐκκλησία τόν κατέταξε μεταξύ τῶν ἰσαποστόλων και ὁμολογητῶν ἁγίων, σύμβολο Ὀρθοδοξίας, περισσότερο ἀπό ὁποιονδήποτε ἄλλο δογματικό πατέρα. Καί ἡ ἱστορία τοῦ ἀπέδωσε τόν φειδωλό τίτλο τοῦ «Μεγάλου».
 Πρίν μᾶς κατακλύσει τό ἀπόλυτο σκοτάδι, «φωτολόγε καί φωτώνυμε» ἅγιε, δεήσου στόν Κύριο: Ὅπως τότε ἡ δημιουργική του φωνή εἶπε «γενηθήτω φῶς», ἔτσι καί τώρα νά πεῖ: «γε(ν)νηθήτωσαν ἄνδρες φωτεινοί»... Γιά νά πάψουν «ἄνδρες ἐκ σκότους ἀναδυθέντες, καθό γεννήματα τῆς Δύσεως» νά ἀποπροσανατολίζουν τό φρόνημα καί νά δυτικοστρέφουν τή σκέψη τῶν ὀρθοδόξων.

Μαρία Καφαρίδου