Ὁρατές μάχες ἑνός ἀόρατου πολέμου
Ὁ «Ἀόρατος πόλεμος» εἶναι ἕνα ἀπό τά πολλά συγγράμματα τοῦ νεοέλληνα ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ναξίου (1749-1809) καί ἀποτελεῖ βαθειά μελέτη τῆς ἀβύσσου τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς. Τή μελέτη αὐτή ἐπιχειρεῖ ὁ ἅγιος τοῦ Θεοῦ μέ θεολογική ἀρτιότητα, βασισμένος στίς σελίδες τῆς ἁγίας Γραφῆς καί στόν πλοῦτο τῶν πατερικῶν κειμένων.
Ὁ ἅγιος Νικόδημος στίς πρῶτες σελίδες τοῦ ἐν λόγῳ βιβλίου καθιστᾶ σαφές ὅτι τό «τελειότερο καί μεγαλύτερο κατόρθωμα» πού μπορεῖ νά ἐπιτύχει ὁ ἄνθρωπος εἶναι τό νά «πλησιάσει τόν Θεό καί νά ἑνωθεῖ μέ Αὐτόν». Ἡ ἕνωση μέ τό θεῖο ὅμως, πού εἶναι ἡ προσωποποίηση τοῦ τελείου, προϋποθέτει τήν ἐπίτευξη τῆς τελειότητας ἀπό τήν πλευρά του ἀνθρώπου-πιστοῦ, πού ἐπιθυμεῖ τήν ἕνωση μαζί Του.
Ἡ τελειότητα εἶναι καί ἐπιταγή τοῦ Θεοῦ, τόσο στήν Παλαιά Διαθήκη, «τέλειος ἔσῃ ἐναντίον Κυρίου τοῦ Θεοῦ σου» (Δε 18,13), ὅσο καί στήν Καινή Διαθήκη, «ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειός ἐστιν» (Μθ 5,48).
Σέ τί ὅμως συνίσταται ἡ πνευματική τελειότητα, κατά τόν ἅγιο Νικόδημο; Κάποιοι, σημειώνει ὁ ἅγιος, νομίζουν ὅτι ἡ χριστιανική τελειότητα συνίσταται στίς νηστεῖες, στίς ἀγρυπνίες, στίς μακρές ἀκολουθίες καί προσευχές. Ἄλλοι θεωροῦν ὅτι ἡ τελειότητα συνίσταται στή νοερά προσευχή, στήν ἀναχώρηση, στή σιωπή καί στήν πνευματική ἄσκηση. Ὅλα αὐτά, ἐξηγεῖ ὁ ἅγιος Νικόδημος, εἶναι «ὄργανα», καί μάλιστα «πολύ ἰσχυρά», γιά τήν ἀπόλαυση τῆς χάριτος τοῦ ἁγίου Πνεύματος, καί ἄλλοτε πάλι εἶναι καρποί τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
Ἡ τελειότητα, διευκρινίζει ὁ ἱερός πατέρας, συνίσταται περισσότερο στήν ἐπίγνωση «τῆς ἀγαθότητας καί μεγαλειότητας τοῦ Θεοῦ» ἀφ’ ἑνός καί τῆς δικῆς μας «μηδαμινότητας καί κλίσεως σέ κάθε κακό», στήν «ἀποστροφή» τοῦ δικοῦ μας θελήματος καί στήν «τέλεια ὑπακοή» στό θεῖο θέλημα ἀφ’ ἑτέρου.
Καί πῶς ἐπιτυγχάνεται αὐτή ἡ τελειότητα; Ὁ ἅγιος ἀπαντᾶ: Μέ πόλεμο!
Κηρύττει πόλεμο ὁ ἅγιος τοῦ Θεοῦ καί μᾶς καλεῖ νά συμμετάσχουμε. Πόλεμο; Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, «τοῦ ἄρχοντος τῆς εἰρήνης» (βλ. Ἠσ 9,6), μᾶς καλεῖ σέ πόλεμο; Ναί. Μᾶς καλεῖ σέ ἕναν «παντοτινό καί σκληρότατο πόλεμο» κατά τοῦ ἑαυτοῦ μας, σέ μιά συνεχῆ «πάλη» κατά τοῦ ἰδίου θελήματος.
Ἐπειδή ὁ πόλεμος αὐτός ἐναντίον τοῦ ἑαυτοῦ μας εἶναι ὁ δυσκολότερος πόλεμος ἀπό κάθε ἄλλον πόλεμο, ἡ νίκη κατά τοῦ ἑαυτοῦ μας εἶναι ἡ ἐνδοξότερη νίκη καί «πλέον εὐπρόσδεκτη» στόν Θεό. Ὁ πόλεμος καί ἡ νίκη τοῦ πιστοῦ κατά τῶν παθῶν εἶναι αὐτό πού κυρίως εὐαρεστεῖ τόν Θεό.
Προκειμένου νά νικήσει κανείς σ’ αὐτόν τόν ἀόρατο πόλεμο, ἐπιβάλλεται, ὅπως κάθε στρατιώτης, ν’ ἀρματωθεῖ. Τά τέσσερα ὅπλα τά ὁποῖα καλεῖται ὁ πιστός νά ἔχει στήν πνευματική φαρέτρα του εἶναι τά ἑξῆς:
• Νά «μή θαρρεύεται ποτέ στόν ἑαυτό του».
• Νά ἔχει πάντοτε «ὅλο τό θάρρος καί τήν ἐλπίδα του στόν Θεό».
• Νά ἀγωνίζεται πάντοτε
• Νά προσεύχεται.
Ἑπομένως, προσευχόμενος ὁ πιστός, ἔχοντας τήν ἐλπίδα του στόν Κύριο καί ἀναγνωρίζοντας τή μηδαμινότητά του, εἶναι κατάλληλα ἀρματωμένος γιά νά ἐπιτύχει τήν ἀνώτερη νίκη, τή νίκη κατά τοῦ ἑαυτοῦ του, νά ἀναδειχθεῖ νικητής στόν ἀόρατο αὐτό πόλεμο.
Δ. Καλογεράκη, Δρ. Θεολογίας
Ἡ ἀγωγή τῶν παιδιῶν εἶναι τέχνη, ἴσως ἡ πιό σημαντική ἀπό ὅλες τίς ἀνθρώπινες τέχνες. Ὅπως ὁ γλύπτης μορφοποιεῖ μέ τό ταλέντο του ἕνα ἄμορφο ὑλικό καί μᾶς παραδίδει ἕνα ἀριστουργηματικό ἔργο τέχνης, ἔτσι κι ὁ γονιός καλεῖται νά δώσει σχῆμα καί μορφή σέ μία ἄπλαστη ψυχή, αὐτή τοῦ παιδιοῦ. Ἡ διαδικασία τῆς ρύθμισης τῆς ψυχῆς τοῦ νέου ἀνθρώπου πού ἀνέτειλε στή ζωή καί ἡ διάπλαση τῆς διάνοιάς του εἶναι ἐπίπονη καί μακροχρόνια. Κάθε στιγμή στήν καθημερινότητα ἀνακύπτουν προβλήματα. Ἡ γνώση τῶν προβλημάτων, τῶν δυσκολιῶν καί τῶν τεχνικῶν πού τά ἐπιλύουν μπορεῖ νά βοηθήσει τούς «πελαγωμένους» γονεῖς.
Οἱ ἀναπτυξιακοί ψυχολόγοι ἔχουν κατατάξει τούς γονεῖς σέ τέσσερις γενικούς τύπους-ὁμάδες: τούς αὐταρχικούς γονεῖς, τούς ἐλαστικούς, τούς ἀδιάφορους καί τούς αὐθεντικούς. Ἡ πλειονότητα τῶν γονιῶν κλείνει πρός ἕνα εἶδος, ἄν καί θά μποροῦσε σέ κάποια δεδομένη στιγμή νά χρησιμοποιηθεῖ κάθε τύπος γονιοῦ στήν ἀγωγή τοῦ παιδιοῦ. Αὐτό ὅμως ἐξαρτᾶται ἀπό τήν προσωπικότητα τοῦ παιδιοῦ ἀλλά καί τοῦ γονιοῦ.
Αὐταρχικοί γονεῖς
Ἔχουν ὑψηλές προσδοκίες γιά τά παιδιά τους, ἀνεξάρτητα ἀπό τίς ἱκανότητές τους. Σπάνια ἐκδηλώνουν τήν ἀγάπη τους στά παιδιά. Θέτουν πολύ αὐστηρούς κανόνες καί ἀπαιτοῦν ἀπό τά παιδιά τους νά τούς ἀκολουθοῦν, χωρίς οἱ ἴδιοι νά δίνουν καμιά ἐξήγηση. Χρησιμοποιοῦν ὡς μέσο ἐπιβολῆς τήν τιμωρία καί ὄχι τήν πειθώ ἤ τήν πειθαρχία. Ὁ ἔπαινος καί ἡ ἐνθάρρυνση ἀπουσιάζουν σχεδόν παντελῶς ἀπό τήν ἀγωγή τους. Δέν δίνουν τή δυνατότητα ἐπιλογῆς. Οἱ ἀρνητικές ἐπιπτώσεις στά παιδιά εἶναι πολλές. Ἐκδηλώνουν ἐπιθετική συμπεριφορά κυρίως ἐκτός σπιτιοῦ. Ἄλλοτε πάλι εἶναι ὑπερβολικά συνεσταλμένα, ἔχουν χαμηλή αὐτοεκτίμηση, παρουσιάζουν δυσκολίες στήν κοινωνικοποίησή τους· δέν ἐνθαρρύνονται νά ἐξερευνοῦν, νά ἐνεργοῦν ἀνεξάρτητα, νά θέτουν τά δικά τους ὅρια καί πρότυπα, δέν ἔχουν αὐτοπειθαρχία.
Ἐλαστικοί γονεῖς
Θέλουν τό παιδί τους νά ἔχει τά πάντα. Τοῦ δίνουν πολλή ἀγάπη ἀλλά ὄχι καθοδήγηση. Δέν ἀπαιτοῦν πειθαρχία. Οἱ κανόνες εἶναι λίγοι καί σπάνια ἐφαρμόζονται. Ἔχουν λίγες ἀπαιτήσεις ἀπό τά παιδιά καί δέν θέτουν ὅρια καί περιορισμούς. Συχνά συμπεριφέρονται περισσότερο ὡς φίλοι παρά ὡς γονεῖς καί καταφεύγουν σέ δωροδοκία, παιχνίδια, δῶρα, γλυκά, γιά νά ἐξασφαλίσουν ἀπό τό παιδί τους μία ἐπιθυμητή γι’ αὐτούς συμπεριφορά. Τά παιδιά πού ἀνατρέφονται ἀπό ἐλαστικούς γονεῖς παρουσιάζουν ἔλλειψη αὐτοπειθαρχίας, ἔχουν φτωχές κοινωνικές δεξιότητες καί μπορεῖ νά αἰσθάνονται ἀνασφαλῆ λόγῳ ἔλλειψης ὁρίων καί καθοδήγησης. Ἐκδηλώνουν ἐπίσης παρορμητική καί ἐπαναστατική συμπεριφορά.
Ἀδιάφοροι γονεῖς
Δέν εἶναι οὔτε πολύ αὐστηροί οὔτε πολύ χαλαροί· ἁπλῶς δέν συμμετέχουν. Εἶναι συναισθηματικά ἀπόμακροι ἀπό τά παιδιά τους. Τά ἐποπτεύουν ἐλάχιστα ἕως καθόλου. Ἐκδηλώνουν ἐλάχιστη στοργή καί ἔχουν λίγες προσδοκίες ἤ ἀπαιτήσεις ἀπό τά παιδιά τους. Μερικές φορές ὁ ἕνας γονιός εἶναι ἀμέτοχος, γιατί πιστεύει ὅτι ὁ ἄλλος ἔχει τή φροντίδα τῶν γονικῶν καθηκόντων καί δέν εἶναι ἀπαραίτητο νά ἀσχοληθεῖ καί ὁ ἴδιος μέ τά παιδιά. Πολύ συχνά τούς ἀπασχολοῦν τά δικά τους προσωπικά καί ἐπαγγελματικά προβλήματα, ὥστε ἀδυνατοῦν νά ἀσχοληθοῦν μέ τά παιδιά τους. Τά παιδιά πού μεγαλώνουν σέ ἕνα τέτοιο περιβάλλον παρουσιάζουν χαμηλή αὐτοεκτίμηση καί αὐτοπεποίθηση, μεγαλύτερη ἐγκληματικότητα κατά τήν ἐφηβεία. Νιώθουν φόβο, ἄγχος ἤ στρές καί ἔχουν χαμηλές ἐπιδόσεις καί αὐξημένο κίνδυνο κατάχρησης οὐσιῶν.
Αὐθεντικοί γονεῖς
Θεσπίζουν κανόνες καί κατευθυντήριες γραμμές -τό μοντέλο αὐτό τῆς ἀνατροφῆς εἶναι συμβατό μέ τή χριστιανική τους ἰδιότητα- πού θά ἀκολουθήσουν τά παιδιά τους. Οἱ αὐθεντικοί γονεῖς ἀνταποκρίνονται στίς ἀνάγκες τῶν παιδιῶν τους. «Παρακολουθοῦν ἐκ τοῦ σύνεγγυς τά παιδιά τους καί προβάλλουν σαφῆ πρότυπα συμπεριφορᾶς. Οἱ πειθαρχικές μέθοδοι εἶναι ὑποστηρικτικές καί ὄχι κατασταλτικές. Ἐμπνέουν στά παιδιά τους αὐτοπεποίθηση καί τά καθιστοῦν κοινωνικῶς ὑπεύθυνα, αὐτοελεγχόμενα καί συνεργάσιμα» (Diana Baumrind). Θέτουν ὅρια καί περιορισμούς στά παιδιά τους, ἐπισημαίνουν τίς συνέπειες τῶν ἐνεργειῶν τους, ἐκδηλώνουν αἰσθήματα στοργῆς καί ἀγάπης ἀπέναντί τους καί τούς ἐπιτρέπουν νά ἐκφράζουν ἐλεύθερα τίς ἀπόψεις καί τίς ἐπιλογές τους. Ἐφαρμόζουν στά παιδιά τους δίκαιη καί συνεπῆ πειθαρχία.
Παιδιά πού ἀνατρέφονται σέ ἕνα τέτοιο περιβάλλον εἶναι πιό ἱκανά καί εὐτυχισμένα καί μέ περισσότερο χαρούμενη διάθεση ἔναντι τῶν παιδιῶν πού ζοῦν σέ ἄλλα περιβάλλοντα. Ἐπιπλέον μποροῦν νά ἐλέγχουν καί νά ρυθμίζουν καλύτερα τόν συναισθηματικό τους κόσμο, ἔχουν αὐτοπεποίθηση καί ἀναπτύσσουν καλές κοινωνικές δεξιότητες. Ἐπειδή οἱ γονεῖς λειτουργοῦν ὡς πρότυπα γιά τά παιδιά, εἶναι πολύ πιθανό αὐτά νά ἐσωτερικεύουν τίς συμπεριφορές τους. Οἱ γονεῖς ἐπιτρέπουν στά παιδιά νά δροῦν ἀνεξάρτητα καί αὐτό τά καθιστᾶ ἱκανά νά διευθετοῦν τίς ὑποθέσεις τους ἀπό μόνα τους, βοηθώντας τα νά ἀποκτήσουν αὐτοεκτίμηση καί ἐμπιστοσύνη στίς ἱκανότητές τους.
Ἡ προσφορά αὐτοῦ τοῦ τύπου γονιῶν στά παιδιά τους εἶναι ἀνυπολόγιστη. Τή θέση αὐτή ἐνισχύει καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος μέ μία πολύ παραστατική εἰκόνα: «Καί οἱ κυβερνῆτες τῶν πλοίων σέ περίπτωση πού πνέει σφοδρός ἄνεμος, ἄν ἀνοίξουν τά πανιά πέρα ἀπό τό κανονικό, ἀνατρέπουν τό σκάφος· ἄν ὅμως τά ἀνοίξουν κανονικά ὅπως πρέπει, τά ὁδηγοῦν μέ μεγάλη ἀσφάλεια» (Εἰς Ὀλυμπιάδα, Ἐπιστ. Γ΄).
Ἀθ. Γκάτζιος
ΠΡΟΣΟΧΗ: ΑΛΛΑΓΗ
Ἡ λειτουργία τῆς Κατασκηνώσεως θά ἀρχίσει τήν Δευτέρα 25 Αὐγούστου. Ὥρα προσελεύσεως: 10.00 π.μ.
Ἡ λήξη τῆς κατασκηνωτικῆς περιόδου θά γίνει κανονικά τήν Τετάρτη 27 Αὐγούστου τό μεσημέρι (μετά τό γεῦμα)
Τό ποσό συμμετοχῆς μειώνεται σέ 175 € ἀνά οἰκογένεια.
ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΜΕ ΝΑ ΠΡΟΣΕΛΘΕΤΕ ΕΓΚΑΙΡΩΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΧΑΣΕΤΕ ΤΟ ΠΡΩΙΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.
Κατεβάστε τήν δήλωση.
Τήν τελευταία ἡμέρα τοῦ Ἰουνίου τελεῖ ἡ Ἐκκλησία μας τή Σύναξη τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων. Ἐκτός δηλαδή ἀπό τή μνήμη τοῦ κάθε ἀποστόλου, συνάzει καί τιμᾶ ὅλους μαζί. Ἀξίζει, λοιπόν, νά ἀντλήσουμε τό μήνυμά μας ἀπό τίς ἅγιες αὐτές ὑπάρξεις πού ἀξιώθηκαν νά συμβάλουν σέ ὅ,τι ἱερότερο καί ἁγιότερο συντελέσθηκε στήν ἱστορία: στή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Ἔγιναν οἱ συνεργάτες καί ἐκπρόσωποι τοῦ Θεοῦ στή γῆ!
Συνεργάτες τοῦ Θεοῦ! Δέν ἀναφάνηκε στήν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων τίτλος πιό βαρύς καί πιό τιμητικός ἀπό αὐτόν. Σέ μία ἁδρή προσέγγιση τοῦ νοήματός του μᾶς βοηθᾶ ὁ οὐρανοβάμων ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν Παῦλος, πού συχνά συστήνεται ὡς «δοῦλος καὶ ἀπόστολος Χριστοῦ». Ἡ πρώτη λέξη δηλώνει τήν κατάθεση τοῦ ἀνθρώπου στόν Θεό, ἡ δεύτερη τήν ἀνάθεση τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. Ὁ ἄνθρωπος καταθέτει τήν ὑποταγή καί μέχρι θυσίας ἀφοσίωσή του στόν Θεό. Αὐτό εἶναι τό γνώρισμα τοῦ δούλου τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἑκούσια παράδοση τῆς ἐλευθερίας του μέ εἰλικρινῆ πίστη καί ἄδολη ἀγάπη. Αὐτό εἶναι πού ἀποσπᾶ τήν ξεχωριστή μεταχείριση τοῦ Θεοῦ. Ἑλκύει τόν Ἰησοῦ Χριστό καί τόν πείθει νά ἀναθέσει στούς δώδεκα ἄσημους Γαλιλαίους τήν ὑψηλή ἀποστολή τῆς συνεργασίας μαζί του γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου.
Τή λύτρωση ἀπό τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου, τή μετοχή στήν αἰώνια ζωή χαρίζει στόν κόσμο ὁ ἐνανθρωπήσας Θεός Ἰησοῦς Χριστός. Καί σ’ αὐτό τό χάρισμα τῆς ζωῆς χρησιμοποιεῖ ὡς πληρεξούσιους τούς ταπεινούς καί ἄσημους ψαράδες τῆς Γαλιλαίας, πού τούς κατέστησε ἀποστόλους του. Ὑπάρχει ὑψηλότερη ἀνάδειξη, λαμπρότερη δόξα καί τιμή ἀπό αὐτήν; Αὐτούς, πού μέ τήν τέχνη τοῦ ψαρᾶ κατέβαιναν στά βάθη τῆς θάλασσας, τούς ἀνέβασε μέ τήν πίστη ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ μέχρι τόν ἅγιο θρόνο του, γιά νά ἀνεβάσουν κατόπιν ἐκεῖ καί τήν κάθε πιστή ψυχή. Νά ἀνακαινίσουν καί νά ἀναπλάσουν αὐτοί τήν ἀνθρωπότητα ὅλη καί νά ἀναδειχθοῦν ἔτσι οἱ μεγάλοι εὐεργέτες της, ἀφοῦ δέν ὑπάρχει εὐεργεσία μεγαλύτερη ἀπό τή σωτηρία μιᾶς ψυχῆς.
Εἶναι γεγονός ὅτι, συνεπαρμένος ἀπό τίς ἐπιτυχίες του καί φουσκωμένος ἀπό τόν ἐγωισμό του, ὁ σημερινός ἄνθρωπος δέν διακρίνεται γιά εὐγνώμονα αἰσθήματα, γιά ἀναγνώριση τῆς εὐεργεσίας πού δέχθηκε. Ἡ Σύναξη τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων, ὡστόσο, δέν πρέπει νά μᾶς ἀφήσει ἀσυγκίνητους. Εἶναι μία ἀφορμή-πρόκληση νά ἐκφράσουμε τή βαθειά εὐγνωμοσύνη στόν σωτήρα μας Ἰησοῦ Χριστό καί στούς ἀποστόλους του, πού ἔγιναν οἱ συνεργάτες του, τό ἅγιο σκαλοπάτι ὅπου πάτησε ὁ Θεός γιά νά κατεβεῖ στήν καρδιά τῶν ἀνθρώπων. Καί ἡ πρακτική ἔκφραση αὐτῆς τῆς εὐγνωμοσύνης εἶναι ἡ ὑπεύθυνη στάση μας ἔναντι τῆς πίστεως πού οἱ ἅγιοι ἀπόστολοι μᾶς παρέδωσαν. Νά τή διαφυλάξουμε ἀπό κάθε φθορά τῆς ἀπιστίας καί τῆς αἱρέσεως, ἀλλά καί ἀπό κάθε ἀλλοίωση κάποιας δικῆς μας ἀσυνέπειας.
Ἀπολύτρωσις 69 (2014) 163
Τ' ΑΣΤΡΟ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ
Κύττα τόν Ὄλυμπο, τί νά 'χει
καί τρέμουνε τά θέμελά του;
Ἄκου· τριζοβολοῦν οἱ βράχοι
καί σκούζουν ἄγρια τά στοιχειά του.
Σάν πληγωμένα σ' ἄγρια μάχη,
ὁρμοῦν καθέν' ἀπ' τή φωλιά του,
κατρακυλᾶνε πρός τά κάτου
καί παίρνουν ὅποιο δρόμο λάχει.
Δέν εἶναι δώδεκα μονάχα·
μετρῶ θεούς, μετρῶ θεές,
μισοθεούς, μισοθεές,
-πόσες χιλιάδες νά 'ναι τάχα;
Σάν τ' ἀνεμόδαρτα τά φύλλα
τόπο γιά νά σταθοῦν δέν ἔχουν·
τό μάτι τους θολό, μαυρίλα,
καί τρέχουν, τρἐχουν.
Τούς κράζω: - Ἀθάνατοι, ποῦ πᾶτε
κυνηγημένοι;
Δέν εἶστε σεῖς πού κυβερνᾶτε
τήν οἰκουμένη;
Μιλιά! Κανείς! Τρέχουν ἀκόμα,
λές θά τούς κάψει τ' ἀστροπελέκι.
Ἕνα στοιχειό μονάχα στέκει,
κι αὐτό μέ τήν ψυχή στό στόμα.
Χτυπιέται, δέρνεται καί κλαίει
κι ἀγκομαχᾶ·
«Ρώτα τόν Ὄλυμπο», μοῦ λέει
καί ξεψυχᾶ.
Δέν παίρνω λέξη -νεκρωμένες
ἀπό τόν τρόμο τους μορφές.
Γυρίζω στίς προσκυνημένες
βουνοκορφές.
Σπαράζει ὁ Ὄλυμπος, μουγκρίζει,
καί σ' ἀστραπόβροντα ξεσπᾶ·
ὁ δρόλαπας ἄγρια σφυρίζει
καί τόν χτυπᾶ.
Κι εἶν' οἱ βροντές κι οἱ κεραυνοί του
σάν μιά κατάρα, μιά βρισιά·
κι εἶν' ἡ φωνή κι εἶν' ἡ κραυγή του,
πού μ' ἀπαντᾶ μ' ἀπελπισιά:
- Τί μέ ρωτᾶς; Ἦρθε ἡ στιγμή μου·
μέ ζώνει ὁλοῦθε συμφορά·
νιώθω τοῦ Χάρου τά φτερά·
πεθαίνει ἡ δόξα κι ἡ τιμή μου.
Ἄχ! Δέ μέ σώζει πιά κανένας.
Νά, τ' Ἄστρο στήν Ἀνατολή.
Τώρα πεθαίνουν οἱ πολλοί,
γεννιέται ὁ Ἕνας!...
Εἶπε καί στέναξε πικρά
καί σέ βαθειά σιγή ἐβυθίστη.
...Κι ἡ αὔρα φέρνει ἀπό μακριά
κάποιο γλυκό «Δόξα ἐν ὑψίστοις»!
Γ. Βερίτης
ΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΦΩΣ
-Νυχτωμένοι στρατοκόποι,
στά σκοτάδια πού γυρνᾶτε,
σάν τί νά 'ναι πού ζητᾶτε;
Τόσος δρόμος, τόσοι κόποι
μές στό σκοτεινό στρατί
τ' ἀνηφορικό, γιατί,
νυχτωμένοι στρατοκόποι;
Νά! Σέ λίγο ἀρχίζει ἡ μπόρα:
Σύγνεφα, βροντή, καπνός·
καί τό λιγοστό ἀστροφῶς,
πού σᾶς σιγοφέγγει τώρα,
ὅπου νά 'ν' κι αὐτό θά σβήσει.
Καί σεῖς τρέχετε, γυρνᾶτε,
λές καί βιάζεστε νά πᾶτε
σέ νυχτερινό μεθύσι.
Τόσος δρόμος, τόσοι κόποι!
Σάν τί νά 'ναι πού ζητᾶτε
στά σκοτάδια πού γυρνᾶτε,
νυχτωμένοι στρατοκόποι;
- Τί ζητᾶμε; Φῶς, διαβάτη:
Εἶν' ὁ πόθος ὁ βαθύς
κάθε ἀνθρώπινης ψυχῆς.
Σάν ποιό νά 'ν' τό μονοπάτι
πού στό φῶς θέ νά μᾶς φέρει;
Ἄχ! κανείς μας δέν τό ξέρει.
Φῶς ζητᾶμε, Φῶς, διαβάτη.
Πήραμ' ἕνα γιδοστράτι
καί χυθήκαμε στά σκότη
ἀπ' τήν πρώτη μας τή νιότη.
Καί ζητᾶμε κι ὅλο πᾶμε
κι ὅσο πᾶμε καί ζητᾶμε.
Πόσα χρόνια πᾶνε τώρα;
Χίλια; Δυό χιλιάδες; Τρεῖς;
Μέτρησέ μας τα ἄν μπορεῖς.
Μέ τήν ἴδια πάντα φόρα,
στό σκοτάδι, στ' ἀστροφῶς,
τριγυρνᾶμε σάν ἀλῆτες,
νυχτωμένοι παρωρίτες,
καί γυρεύουμε τό Φῶς.
Πήγαμε στή Βαβυλώνα,
στό Θιβέτ, στήν Καρχηδόνα,
στῆς Αἰγύπτου τίς ἐρμιές.
Μᾶς ἐμάθαν ὅλ' οἱ δρόμοι
κι ὅλες οἱ νεροσυρμές
ὥς τήν Κίνα κι ὥς τή Ρώμη.
Τϊποτα! Νεκρές ἐλπίδες!
Δέν ἐβρήκαμε παρά
λιγοστές χλωμές ἀχτίδες.
Φῶς ζητᾶμε, Φῶς, διαβάτη.
Ξαναπαίρνουμε φτερά
καί πετᾶμε νύχτα-μέρα
ἀπ' τό Νεῖλο στόν Εὐφράτη
κι ὥς τίς θάλασσες κι ὥς πέρα.
Τρέξαμε στό Καπιτώλιο
καί στό βράχο τόν αἰώνιο
κι ἀνεβήκαμε κι αὐτές
τοῦ Ὀλύμπου τίς κορφές.
Μά κι ἐδῶ ἡ χαρά σάν πρῶτα
σβήστηκε σάν λευκαφρός:
Ἦταν φῶτα, χίλια φῶτα,
μά δέν ἤτανε τό Φῶς...
Καί κινήσαμε καί πάλι
καί ριχτήκαμε ξανά
στά λαγκάδια, στά βουνά,
στά σκοτάδια καί στήν πάλη.
Καί γυρνᾶμε σάν ἀλῆτες,
νυχτωμένοι παρωρίτες,
στό σκοτάδι στ' ἀστροφῶς.
Ἄχ! πονόψυχε διαβάτη,
πές ἐσύ, ποιό μονοπάτι
θά μᾶς φέρει πρός τό Φῶς;
- Κουρασμένοι στρατοκόποι,
πού σᾶς εἶδαν τόσοι τόποι,
πού σᾶς θόλωσαν τό μάτι
καταιγίδα, ἀνεμοζάλη,
δίψα, θλίψη, φόβος, μπόρα,
πάρτε καί τό μονοπάτι
τό φτωχό, πού θά σᾶς βγάλει
πρός τῆς Βηθλεέμ τή χώρα.
Εἶν' τό ἴδιο τό στρατί
τό ματόβρεχτο πού φθάνει
στό μαρτυρικό στεφάνι
κι ὥς τό Γολγοθᾶ κρατεῖ.
Ἀκλουθᾶτε το, ἀκλουθᾶτε:
Ἀπ' τή φάτνη ὥς τό Σταυρό
μπόρεσα κι ἐγώ νά βρῶ
τ' ἄυλο Φῶς π' ἀναζητᾶτε.
Γ. Βερίτης
Χρειάζονται μόνο μερικά φρέσκα φυτά τῆς γαλατσίδας (τό εἶδος «εὐφορβία δενδροειδής»), γιά νά παραχθεῖ ἕνα λίτρο βενζίνης, ἐνῶ ἡ αντίστοιχη ποσότητα ἀπό τό γνωστό μας πρατήριο χρειάστηκε 26 τόνους προϊστορικῶν φυτῶν γιά νά παραχθεῖ.
Μικρή καί ἀσήμαντη μέχρι τώρα ἡ γαλατσίδα φυτρώνει στήν Ἑλλάδα σέ περισσότερα ἀπό 60 εἴδη. Ἴσως νά τήν προσπεράσαμε πολλές φορές, νά τή μαδήσαμε ἄλλες ἤ καί νά τήν τσαλαπατήσαμε πιθανόν. Κι ἐκείνη δέν «σήκωσε ποτέ κεφάλι» νά μᾶς γνωστοποιήσει τήν ἀξία της καί νά διεκδικήσει τιμή καί ἀναγνώριση. Ὥσπου ἦρθαν οἱ ἐρευνητές τοῦ Πανεπιστημίου τῆς Γιούτα, γιά νά ἀνακαλύψουν ὅτι τό ποσοστό τῶν ὑδρογονανθράκων πού περιέχει ξεπερνᾶ συχνά τό 8% τοῦ ξηροῦ της βάρους καί τήν καθιστᾶ ἕνα πολύτιμο πετρελαιογόνο φυτό.
Βέβαια, ἡ γαλατσίδα θά παραμείνει ταπεινή κι ἄς μήν εἶναι πλέον ἀσήμαντη γιά τούς ἀνθρώπους. Αὐτό πού μπορεῖ κανείς νά φοβηθεῖ στήν προκειμένη περίπτωση εἶναι ἡ ἀπληστία τῶν ἀνθρώπων, πού μπορεῖ ἀργά ἤ γρήγορα νά τήν ὁδηγήσει στήν τάξη τῶν μεταλλαγμένων φυτῶν γιά μεγαλύτερη παραγωγή πετρελαίου. Δέν εἶναι καθόλου ἀπίθανο... Καί τότε θά νοσταλγήσει ἡ καημένη τούς αἰῶνες τῆς ἀφάνειας καί τῆς περιφρόνησης!
Παραμυθένια οὐράνια τόξα
Τί ἐννοοῦμε ὅταν λέμε «οὐράνιο τόξο»; Καί ποιός δέν ξέρει τήν ἑπτάχρωμη γέφυρα πού ἐμφανίζεται μετά τήν καταιγίδα. Ὅμως δέν εἶναι ἀκριβῶς ἔτσι. Μπορεῖ κανείς νά δεῖ πάμπολλα οὐράνια τόξα, χωρίς νά στάξει ὁ οὐρανός μιά σταγόνα.
Συγκεκριμένα στή Ν. Ἀμερική, στά σύνορα Βραζιλίας καί Ἀργεντινῆς, κυλᾶ καί χύνεται σέ 21 ἐντυπωσιακούς καταρράκτες καί 250 μικρότερους ὁ ποταμός Ἰγκουασοῦ. Τά νερά του, καθώς πέφτουν ἀπό ὕψος 70μ. περίπου, δημιουργοῦν νέφη ἀπό σταγονίδια νεροῦ, πού λειτουργοῦν σάν πρίσματα. Τό ἡλιακό φῶς διαθλᾶται καί ἀναλύεται σέ πολλά παραμυθένια οὐράνια τόξα. Παρόμοιο φαινόμενο συναντᾶ κανείς καί στή Ν. Ἀφρική. Τά νερά τοῦ ποταμοῦ Ζαμβέζη χύνονται ἀπό ὕψος 108μ. καί δημιουργοῦν τούς ὑπέροχους καταρράκτες τῆς Βικτώρια, ἐνῶ συγχρόνως ὁλόγυρα σκορποῦν δεκάδες θαυμαστά οὐράνια τόξα.
Ἐπιπλέετε...
Ἄν δέν ξέρετε κολύμπι, μείνετε ἥσυχοι. Ὑπάρχει κάτι γιά σᾶς πού καί νά θέλετε νά πνιγεῖτε δέν θά τά καταφέρετε.
Εἶναι, βέβαια, λίγο δαπανηρό, ἀλλά ἀξίζει νά τό γνωρίσετε. Κοστίζει ὅσο ἕνα ταξιδάκι στή... Μέση Ἀνατολή.
Ἐκεῖ, λοιπόν, ὑπάρχει μιά πελώρια θάλασσα 10 φορές πιό ἁρμυρή ἀπό τή Μεσόγειο καί πιό πηχτή ἀπό σιρόπι. Εἶναι ἡ περιβόητη Νεκρά θάλασσα. Ὅποιος βουτήξει σ᾿ αὐτήν ἐπιπλέει. Δέν ξέρουμε, βέβαια, ἄν μετά γίνεται στήλη ἅλατος!
Τήν προσευχή τή βοηθοῦν νά βρεῖ τό δρόμο της καί νά ἔχει ἀποτέλεσμα ὄχι τά κούφια λόγια ἀλλά τά ἀγαθά ἔργα. Πάρε παράδειγμα ἀπό τόν θεόφρονα Δαυΐδ. Ζητᾶ νά κριθεῖ ἀπό τόν Θεό χρησιμοποιώντας ὡς ἐλαφρυντικό τή δική του ἀκακία. Ἀλλά καί ὁ εὐσεβής Ἐζεκίας φέρει μπροστά στόν Θεό ὡς ἱκέτη τή δική του εὐλάβεια· καί οἱ χῆρες στήν Ἰόππη χρησιμοποιοῦν τά φιλανθρωπικά ἔργα τῆς νεκρῆς Ταβιθᾶ γιά νά ἐπιτύχουν τήν ἐπέμβαση τοῦ ἀποστόλου.
Ἄν ἔτσι προσεύχεσαι, ἡ προσευχή σου θά φθάσει κατευθείαν στόν Θεό καί θά προβάλει φωτεινή τήν ἀρετή σου καί ὁλόφωτη τή δικαιοσύνη σου.
Κι ἄν θέλεις μεγαλύτερη ἐξήγηση ὅσων σοῦ ἔγραψα, ἀμέσως θά σοῦ τά ξεκαθαρίσω. Θέλεις νά σέ βοηθήσει ὁ Θεός; Σκέψου πρῶτα ἄν ἐσύ συμπαραστάθηκες σέ κάποιον ἐμπερίστατο πού μποροῦσες νά τόν βοηθήσεις. Παρακαλεῖς νά σοῦ προσθέσει πλούτη ὁ Θεός; Ἐξέτασε ἄν αὐτά πού ἤδη ἔχεις τά διαχειρίζεσαι σωστά. Θέλεις ὁ Κριτής νά εἶναι εὐμενής ἀπέναντί σου; Γίνε καί σύ ἀμνησίκακος στούς ἐχθρούς σου. Ἐπιθυμεῖς νά ἀπολαύσεις τή φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ; Συγχώρεσε κι ἐσύ ὅσους σοῦ ἔχουν φταίξει. Καλόν εἶναι νά μή ζητοῦμε ἀπό τόν Θεό πάντα χαριστικά νά ἱκανοποιεῖ τά αἰτήματά μας, ἀλλά φιλότιμα νά ἐπιδεικνύουμε κάποια προσπάθεια γιά νά τόν εὐαρεστοῦμε. Διαφορετικά ἡ προσευχή μας θά εἶναι μία ἀχάριστη ἀπαίτηση.
Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου, Ἐπιστολαί, ΡG 78,400C-401Α
Ἀπόδοση Β.Σ.
Μεταφέρουμε τήν εἴδηση αὐτολεξεί, ὅπως αὐτή καταχωρήθηκε σέ ἑλληνικό blog: «Γονεῖς-τέρατα μεγαλώνουν τό παιδί τους σάν ἀγόρι καί κορίτσι παράλληλα. Ἡ διαστροφή στίς μέρες μας δέν ἔχει προηγούμενο. Κάποιος εἰσαγγελέας δέν ὑπάρχει γιά νά τούς πάρει τήν κηδεμονία;;; Μία νέα τεχνική γιά τήν ἀνατροφή τῶν παιδιῶν πού εἶναι γνωστή ὡς “gender-neutral parenting” ἤ ἀλλιῶς ἀνατροφή τῶν παιδιῶν ὡς οὐδέτερα, ἐπέλεξαν δύο γονεῖς. Τό πρωί, λοιπόν, ντύνουν τόν μικρό Μάξ μέ καρό πουκάμισο καί τόν βάζουν νά παίζει μέ τρακτέρ καί τό μεσημέρι μέ ἕνα μπλέ φόρεμα καί τόν βάζουν νά παίζει μέ τίς κοῦκλες» (14-2-2014).
Tό παραπάνω περιστατικό εἶναι τό τρίτο πού ἔχει γίνει γνωστό δημόσια. Τό πρῶτο ἦταν ἐκεῖνο τοῦ Καναδᾶ τό 2011, ὅπου οἱ γονεῖς θέλησαν νά κρατήσουν μυστικό τό φύλο τοῦ μωροῦ καί ξέσπασε πραγματική θύελλα, ὅταν ἀποκαλύφθηκε. Ἔτσι τοῦ δόθηκε τό προσωνύμιο Storm (= θύελλα). Τό δεύτερο ἔγινε γνωστό ἀπό τόν ἀγγλοσαξονικό τύπο στίς ἀρχές τοῦ 2012. Γιά πέντε χρόνια οἱ γονεῖς τοῦ Σάσα, ἀκτιβιστές τῆς «οὐδέτερης ἀγωγῆς», ἔκαναν τά πάντα γιά νά κρατήσουν μυστικό τό φύλο τοῦ παιδιοῦ τους. Τό ἀποκαλοῦσαν «μωρό». Γιά νά διατηρηθεῖ ἡ ἀσάφεια τοῦ προσέφεραν δραστηριότητες «οὐδέτερου φύλου» καί τό ἔντυναν ἐναλλάξ ἀγοράκι ἤ κοριτσάκι. Ἡ μητέρα του Beck Laxton ἰσχυρίστηκε ὅτι ἔτσι ἐλευθερώνει τό παιδί της ἀπό τήν ἐπιρροή τῶν στερεοτύπων τῶν φύλων.
Ἴσως κάποιος βιαστεῖ νά συμπεράνει ὅτι οἱ ἀναφερόμενες περιπτώσεις εἶναι ἀκραῖες καί δέν μᾶς ἀγγίζουν. Ὁ θυμόσοφος λαός μας λέει: «Σάν πιάσει φωτιά τοῦ γείτονα τό σπίτι, ἔφτασε καί στήν αὐλή σου, καρτέρα την καί στήν πόρτα σου!». Ἡ «οὐδέτερη ἀγωγή» εἶναι «ἐπί θύραις». Στή Σουηδία εἶναι πλέον «κοινός τόπος». Ὁ νόμος ὑπάρχει ἀπό τό 1998 καί ἀπαιτεῖ μία «οὐδέτερη» ἤ unisex παιδαγωγική. Ἤδη στά νηπιαγωγεῖα τους ἔχουμε τά πρῶτα σημάδια. Ἔχουν ἀντικαταστήσει τήν ἀντωνυμία «αὐτός, αὐτή», μέ τό ἄφυλο οὐδέτερο «αὐτό». Τά βιβλία ἔχουν ἐπιλεγεῖ προσεκτικά γιά νά ἀποφεύγονται παρουσιάσεις τῶν φύλων καί γονεϊκοί ρόλοι ἀνατροφῆς τῶν παιδιῶν. Σήμερα ἡ Σουηδία ἀναγνωρίζει ἐπίσημα 170 unisex ὀνόματα. Ἡ ἰδέα εἶναι νά μή συνδέεται τό ὄνομα μέ τό φύλο. Ἐπιτρέπουν στούς γονεῖς νά δίνουν π.χ τό ὄνομα Λίζα εἴτε σέ ἕνα ἀγόρι εἴτε σέ ἕνα κορίτσι.
Ἤδη στά πρότυπα τοῦ σουηδικοῦ μοντέλου λειτουργεῖ στό Παρίσι στό Seine - Saint - Denis ἀπό τόν Ἀπρίλιο τοῦ 2009 νηπιαγωγεῖο γιά τήν καταπολέμηση τῶν στερεοτύπων τῶν φύλων καί ἀναθέτουν στά παιδιά κατάλληλες δραστηριότητες: τά κορίτσια ἐνθαρρύνονται στό ἐργαστήριο νά χρησιμοποιοῦν τό σφυρί καί τά ἀγόρια νά ἐκφράζουν τά συναισθήματά τους.
Στίς Η.Π.Α. ἔχουμε ἀρκετές ἐνέργειες πρός τήν κατεύθυνση τῆς οὐδέτερης ἀγωγῆς: Ἄρχισε νά υἱοθετεῖται τό σουηδικό μοντέλο στό νηπιαγωγεῖο. Τό Ὑπουργεῖο Παιδείας ἀντικαθιστᾶ τούς ὅρους «πατέρας» καί «μητέρα» μέ «γονέας1» καί «γονέας2» σέ ἔντυπα γιά φοιτητικά δάνεια σέ μαθητές πού ἔχουν μεγαλώσει σέ gay σπίτια ὅπου ὑπάρχουν δύο πατέρες ἤ δύο μητέρες. Οἱ μαθητές τῶν δημόσιων σχολείων τῆς Πολιτείας τῆς Καλιφόρνιας (νηπιαγωγείων, δημοτικῶν κτλ.) ἀπό τήν 1η Ἰανουαρίου τοῦ τρέχοντος ἔτους ἔχουν τή δυνατότητα νά χρησιμοποιοῦν τίς τουαλέτες καί τά ἀποδυτήρια γιά ἀγόρια ἤ κορίτσια μέ βάση τοῦ πῶς αἰσθάνονται σεξουαλικά καί ὄχι ἄν ἀνατομικά εἶναι ἀρσενικά ἤ θηλυκά. Ἡ νομοθεσία ἐπιτρέπει ἀκόμη στούς μαθητές νά ἐπιλέγουν τίς ἀθλητικές ὁμάδες στίς ὁποῖες θά συμμετέχουν μέ βάση τό ἄν αἰσθάνονται ἀγόρια ἤ κορίτσια καί ὄχι σύμφωνα μέ τό ἀνατομικό τους φύλο.
Ὁ ψυχίατρος Keith Ablow ἐπισημαίνει: «Τό γεγονός καί μόνο ὅτι οἱ παιδαγωγοί καί οἱ διευθυντές ἐκπαίδευσης θά πρέπει νά ἐξηγήσουν στούς μαθητές τοῦ νηπιαγωγείου καί τῆς πρώτης τάξης τοῦ δημοτικοῦ ὅτι ὑπάρχει τό ἐνδεχόμενο νά δοῦν κορίτσια στίς τουαλέτες τῶν ἀγοριῶν ἤ ἀντιστοίχως ἀγόρια στά ἀποδυτήρια τῶν κοριτσιῶν, ἐπισημαίνοντας ὅτι τά παιδιά αὐτά ἔχουν υἱοθετήσει διαφορετικό φύλο ἀπό αὐτό πού φαίνεται νά εἶναι, ἐνδέχεται νά ἀποβεῖ ἐπιζήμιο στήν ἀνάπτυξη τῆς γνώσης γιά τόν ἴδιο τόν ἑαυτό τους, καθώς μέ αὐτόν τόν τρόπο ἀντιλαμβάνονται ὅτι ἡ ἔννοια τοῦ φύλου εἶναι ρευστή, ὅτι μπορεῖ νά ἀλλάξει καί γιά τούς ἴδιους καί ὅτι μποροῦν νά μποῦν στή διαδικασία νά ἀναζητήσουν τά σημεῖα ἐκεῖνα τά ὁποῖα θά ἤθελαν νά ἀλλάξουν πάνω τους». Κρίνοντας τόν ἐν λόγῳ νόμο μεταξύ ἄλλων λέει: «Ξέρω ὅτι ἄλλοι ψυχίατροι θά διαφωνήσουν μαζί μου καί κάποιοι ἀκτιβιστές θά μέ ἐπικρίνουν, ἀλλά νομίζω ὅτι αὐτή ἡ “ἐπιλογή” εἶναι ψυχολογικῶς βαθιά καταστροφική γιά ὅλους τούς μαθητές, συμπεριλαμβανομένων καί ὅλων ἐκείνων πού αὐτοπροσδιορίζονται τρανσέξουαλ. Πιστεύω ὅτι τά παιδιά ἔχουν ἀρκετά νά ἀντιμετωπίσουν, καθώς πασχίζουν νά αἰσθάνονται ἄνετα μέ τό σῶμα τους, μέ τό θέμα τῆς ἰδιωτικῆς τους ζωῆς, καί μέ τίς μεταβολές πού ἀφοροῦν ἀργότερα στήν ἐφηβεία».
Ἡ «οὐδέτερη ἀγωγή» ἔχει τίς ρίζες της στό ἔργο τῆς Judith Butles, φιλοσόφου καί ἀκτιβίστριας, ἡ ὁποία προτείνει τή σταδιακή ἀπελευθέρωση τῶν παιδιῶν μέσῳ ἀνατροπῆς τῶν κωδίκων καί τῶν στερεοτύπων. Ὁ πολιτισμός θά πρέπει νά βοηθήσει στόν ἔλεγχο τῶν φυσικῶν καί βιολογικῶν παραδοχῶν, ὅτι δηλαδή τά παιδιά παγιδεύονται στό ἀρσενικό/θηλυκό μοντέλο! Ἡ φιλόσοφος ἔχει μεγάλη ἐπιρροή ἀλλά καί πρόσβαση στήν UNESCO.
Κάποιοι χαρακτήρισαν τήν «οὐδέτερη ἀγωγή» ἐπικίνδυνη μανία. Δέν ἔχουν καθόλου ἄδικο. Ὁ πολιτισμός μας εἶναι τοξικός καί ἡ ἀγωγή αὐτή εἶναι ἐπικίνδυνα τοξική. «Δέν θά πάψω νά τό φωνάζω», λέει ὁ Keith Ablow, «θά προτιμοῦσα νά εἶμαι ὁ ἕνας πού φωνάζει “ὁ Αὐτοκράτορας εἶναι γυμνός”, παρά ἕνας ἀπό τούς χαζοχαρούμενους παρατρεχάμενους χωρικούς πού χειροκροτοῦν τήν τραγική παρέλαση».
Δυστυχῶς μέ τέτοιες πρακτικές στήν καθημερινή ἀγωγή τῶν παιδιῶν καταστρατηγεῖται ὁ αἰώνιος λόγος τοῦ Θεοῦ «ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς» (Γέ 1,7). Δέν συνειδητοποιοῦμε τούς κινδύνους πού διατρέχουν τά παιδιά μας καί κυρίως τά ἀγόρια πού «τά τελευταῖα πέντε χρόνια βρίσκονται σέ μεγαλύτερο κίνδυνο ἀπ’ ὅ,τι οἱ προηγούμενες γενιές», ὅπως ἐπισημαίνει ἡ παιδίατρος Dr. Meg Meeker, καθηγήτρια πανεπιστημίου στίς Η.Π.Α. Τά ἀγόρια θά πρέπει νά παραμείνουν ἀγόρια· «Boys should be boys» εἶναι καί ὁ τίτλος πρόσφατου βιβλίου της.
Ἀθ. Γκάτζιος
Ἡμερήσια ἐφημερίδα τῶν Ἀθηνῶν προανήγγειλε ὅτι μέ τό προσεχές φύλλο τῆς Κυριακῆς θά προσέφερε καί ἀνάτυπο ἀλφαβηταρίου τῆς Α΄ τάξεως τοῦ δημοτικοῦ σχολείου, ἔκδοσης τοῦ 1919. Ἀναζήτησα τήν ἐφημερίδα περί τήν ἑνδεκάτη πρωινή γιά τό ἀνάτυπο καί μόνο. Εἶχε γίνει ἀνάρπαστη!
Δέν ἦταν τό δικό μου ἀλφαβητάριο, ἦταν ἴσως τῶν γονέων μου. Συνεπῶς δέν μέ συνέδεαν μ’ αὐτό μνῆμες. Περισσότερο ἦταν ἡ περιέργεια νά μάθω πῶς προσέγγιζαν οἱ τότε ὑπεύθυνοι τῆς ἐκπαίδευσης μέσα ἀπό τή γλῶσσα τήν παράδοση τοῦ πολύμοχθου Γένους μας. Βέβαια, χωρίς νά εἶμαι εἰδικός, ἔχω τήν ἐντύπωση πώς οἱ στόχοι καί, κατά συνέπεια, τό περιεχόμενο τῶν ἀναγνωστικῶν δέν μεταβλήθηκε οὐσιωδῶς ὥς τήν ἐποχή τῶν δικῶν μου σχολικῶν χρόνων.
Τί εἶχαν ἐκεῖνα τά ἀλφαβητάρια-ἀναγνωστικά, πού δέν ἔχουν τά σύγχρονα; Πρόβαλλαν τόν αὐθεντικό βίο τοῦ Γένους, παρά τήν ἀπό τότε ἅλωση τῆς ἐκπαίδευσης ἀπό παντοίους δυτικόπληκτους «διαφωτιστές». Τό Γένος εἶχε ἀκόμη δυνάμεις ἀντίστασης καί δέν τολμοῦσε κανείς νά προκαλέσει ἀτιμωρητί τήν κοινή γνώμη.
Τό «ἀπὸ Θεοῦ ἄρξασθαι» εἶναι πολύ γνωστή ρήση. Καί τά ἀναγνωστικά τότε ἄρχιζαν ἀπό τόν Θεό. Πρόβαλλαν τόν ἐκκλησιασμό τῆς οἰκογένειας καί ὅλων τῶν ἐνοριτῶν. Πρόβαλλαν τή μητέρα πού φρόντιζε νά ξυπνᾶ τά παιδιά νωρίς καί νά τά ἑτοιμάζει κατάλληλα. Παρουσίαζαν τήν οἰκογένεια νά κάνει τήν προσευχή της γύρω ἀπό τό τραπέζι πρίν ἀπό τήν ἔναρξη τοῦ φαγητοῦ. Ἔδειχναν τή γιαγιά νά ἀνάβει τό καντηλάκι ἔχοντας στό πλάι τά ἐγγόνια της καί ὅλους μαζί νά σταυροκοπιοῦνται.
Ἡ πατρίδα προβαλλόταν ἔντονα μέσα ἀπό τίς σελίδες τους ὡς ἰδανικό. Ἡ σημαία ἐμφανιζόταν σέ πολλές σελίδες κατά τήν παρουσίαση τῶν ἐθνικῶν ἐπετείων ἀναρτημένη στούς ἐξῶστες ἤ στά χέρια τῶν παιδιῶν πού παρήλαυναν.
Πέρα ἀπό αὐτά, τά ἀναγνωστικά πρόβαλλαν τούς ἀνθρώπους τοῦ καθημερινοῦ μόχθου μέ τά ρυτιδωμένα πρόσωπα καί τά ροζιασμένα χέρια. Ὅλοι τους τύποι λαϊκοί, καλοσυνάτοι, ἐργατικοί, θεοφοβούμενοι, πρότυπα γιά τούς μικρούς μαθητές. Κοντά σ’ αὐτούς τό παιδί μάθαινε τή βιοπάλη στόν ἀγρό, στό κοπάδι, στό ἐργαστήρι τοῦ βιοτέχνη. Μάθαινε νά ἀγαπᾶ τή φύση καί νά χαίρεται μέ τίς ἁπλές χαρές τῆς καθημερινότητας.
Κι ὕστερα ξέσπασε ἡ θύελλα. Ἦταν τά πρῶτα χρόνια τῆς μεταπολίτευσης. Θυμοῦμαι τό ἀντιθρησκευτικό μένος κατά τά πρῶτα ἔτη ἐκείνης τῆς περιόδου. Παρακολούθησα τήν ἐνορχηστρωμένη ἐπίθεση καί κατά τῆς πατρίδας. Οἱ σχολικές γιορτές κατά τίς ἐθνικές ἐπετείους ὑποβαθμίστηκαν καί ἀτόνησαν πλήρως. Οἱ ἥρωες ἀρχικά παραμερίστηκαν μπροστά στούς σούπερ ἥρωες τῆς ὑποκουλτούρας, πού διαχέει ἡ νέα τάξη, καί στή συνέχεια ἄρχισε ἀνίερη ἐκστρατεία ἀποκαθήλωσής τους. Κατάληξη ἡ ποινικοποίηση τοῦ πατριωτισμοῦ καί ἡ ταύτισή του μέ τόν ἐθνικισμό.
Ὅλα ὅσα προβάλλονταν στά παλαιότερα ἀναγνωστικά ἐνοχλοῦν ἀφόρητα τούς ἀσκοῦντες τήν ἐξουσία ἀλλά καί τούς ἄλλους πού τήν ὀρέγονται. Γιά τούς μέν ἡρωισμός εἶναι ἡ κατασπατάληση τοῦ ἐθνικοῦ πλούτου σέ συνεργασία μέ τά ξένα ἀφεντικά. Εἶναι ἡ διάλυση τοῦ κοινωνικοῦ ἱστοῦ, ὥστε νά ἀφανιστοῦν τά αἰσθήματα ἀδελφοσύνης (ἀλληλεγγύης, τονίζουν ὅσοι εἶναι παθιασμένοι κατά τῆς Ἐκκλησίας). Εἶναι ἡ διάλυση τῆς οἰκογένειας, τήν ὁποία πλήττουν ἀκόμη καί οἰκονομικά («ποινικοποίηση» τῆς τεκνογονίας), ὥστε νά φθάσουμε στή χορεία τῶν ἀναπτυγμένων (ποιά ἡ ἀνάπτυξή τους;) χωρῶν. Γιά τούς δέ ὑπάρχει μόνο ἡ ταξική πάλη, τίποτε ἄλλο.
Γιατί ἔσπευσαν τόσοι πολλοί νά ἀγοράσουν τό φύλλο τῆς ἐφημερίδας, τό ἀναγνωστικό, διορθώνω, καθώς χωρίς αὐτό τά φύλλα θά ἔμεναν στά ἀζήτητα; Ἕνα ἀναγνωστικό πού κατά τήν ἐπικρατοῦσα σήμερα θέση, ἀντιπροσωπεύει μία κοινωνία ἄκρως συντηρητική, ἐχθρική πρός τήν πρόοδο καί τήν ἐλευθερία, πού διέσπειρε ἰδεολογήματα ἐχθρικά πρός τά πανανθρώπινα ἰδανικά τοῦ «διαφωτισμοῦ». «Συναισθηματικοί οἱ λόγοι», ἴσως ἀποκριθεῖ κάποιος. «Τά χρόνια πέρασαν κι ὅλοι ἀναπολοῦμε τά παιδικά μας χρόνια, τά καλύτερά μας κατά γενική ὁμολογία». Φτωχή ἡ δικαιολογία. Ὑπάρχει καί ἄλλος λόγος πιό οὐσιώδης. Ἡ ζωή μᾶς δίδαξε, ἡ πείρα πού ἀποκτήσαμε μᾶς ἔκανε πιό σοβαρούς καί λιγότερο εὔπιστους στούς κάθε εἴδους δημαγωγούς. Ἴσως καί νά μᾶς συνοδεύουν κάποιες ἐνοχές, καθώς σπαταλήσαμε τόν βίο μας καταγγέλλοντας μία κοινωνία, ἐπειδή παρέμενε γερά προσδεμένη στήν πατροπαράδοτη πίστη καί στή φιλοπατρία. Ἐμεῖς θέλαμε νά πνεύσουν ἄνεμοι τῆς ἀλλαγῆς. Καί ἦρθαν θύελλες καί σάρωσαν τά πάντα. Κι ἀπομείναμε ξεκρέμαστοι δίχως πίστη, δίχως ἰδανικά, πού φυγαδεύτηκαν πρός ἄγνωστη κατεύθυνση, θρηνώντας ἐπάνω ἀπό τά ἐρείπια τῶν ἰδεολογημάτων μας σέ μία ἀνελέητη μεταϊδεολογική ἐποχή.
Ἄν ἀκόμη δέν παραδεχόμαστε ὅτι πήραμε τή ζωή μας λάθος, εἶναι γιατί δέν μᾶς τό ἐπιτρέπει ὁ θεριεμένος ἐγωισμός μας. Ὅμως ἡ ψυχή ἔχει τόσο μεγάλη ἀνάγκη ἀπό παραμυθία. Ἔτσι τό νά ἀποκτήσουμε τό ἀναγνωστικό, τό περιεχόμενο τοῦ ὁποίου εἴχαμε κάποτε περιφρονήσει καί λοιδορήσει, προσφέρει μία κάποια ἀνακούφιση. Εἶναι ἕνα εἶδος ἐπιστροφῆς στήν προδομένη ἀθωότητα τῶν παιδικῶν μας χρόνων. Ἀλλά δέν ἀρκεῖ!
Ἀπόστολος Παπαδημητρίου