«Οὐδὲν γὰρ ἐν ἡμῖν ἄτιμον. Θεοῦ ἔρ­γόν ἐστι», τίποτε δέν εἶναι ἄτιμο μέσα μας, γιατί εἶναι ἔργο τοῦ Θεοῦ, διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος (PG 61, 258). Δέν εἶναι ὅ­μως τόσο εὔκολο εἰ­δικά οἱ γονεῖς, πού ἔχουν τήν πρώτη εὐ­θύνη, νά διαπαιδαγωγήσουν τά παιδιά τους «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου» (Ἐφ 6,4) στό σημαντικό θέμα τῆς σεξουαλικότητας. Καί γιά τοῦ λόγου τό ἀληθές ἄς παρακολουθήσουμε τά συμπεράσματα μίας πρόσφατης μελέτης-ἔ­ρευνας πού πραγματοποιήθηκε στήν Ἀγγλία, τῆς ὁ­ποίας ἡ κοινωνία δέν μπορεῖ νά θεωρηθεῖ ὡς «συντηρητική».
✔Πάνω ἀπό τό 61% τῶν γονιῶν δυσκολεύονται νά μιλήσουν στά παιδιά τους γιά εὐαίσθητα θέματα.
✔Σχεδόν τό 1/4 τῶν γονιῶν προσ­ποιεῖται ὅτι δέν ἀκούει, ὅταν τό παι­δί τους ρωτάει γιά θέματα σχετικά μέ τό σέξ· ἐπινοοῦν κάποιο τηλεφώνημα ἤ παραμένουν στήν ἐργασία τους μέχρι ἀργά γιά νά ἀποφύγουν νά ἔρ­θουν ἀντιμέτωποι μέ «περίεργες» ἐρω­τή­σεις τοῦ παιδιοῦ τους ἤ ἐφευρίσκουν ἄλλες δικαι­ολογίες γιά νά μή δώσουν κάποια ἀπάντηση.
✔Πάνω ἀπό τό 50% τῶν γονιῶν ἀποκάλυψε ὅτι διακατέχονταν ἀπό φόβο ἤ ἀμηχανία, ὅταν γιά πρώτη φορά ἔπρεπε νά μιλήσουν στό παιδί τους γιά σχετικό θέ­μα.
✔Περισσότεροι τοῦ 1/5 τῶν γονιῶν ἰσχυρίστηκαν ὅτι βρίσκονται σέ ἀμηχανία μέ τέτοιου εἴδους συζητήσεις, ὅταν τά παιδιά τους εἶναι μικρά, γύρω στήν ἡλικία τῶν τεσσάρων ἐτῶν.
✔Τό 41% τῶν γονιῶν διαπληκτίζονται μεταξύ τους γιά τό ποιός πρέπει νά εἶναι ἐκεῖνος πού θά ἀναλάβει νά τό κάνει. Ὁ καθένας πετάει τό «μπαλάκι» στόν ἄλλο.
 Ἀπό τά ἀποτελέσματα τῆς ἔρευνας γίνεται σαφές ὅτι ἡ πλειονότητα τῶν γονιῶν δυσκολεύεται νά ἀντιμετωπίσει σω­στά ἕνα τόσο σοβαρό θέμα. Λανθα­σμέ- νοι ὅμως χειρισμοί ἔχουν ὀλέθριες συν­έπειες γιά τά παιδιά, οἱ ὁποῖες θά τά συν­οδεύουν ἐφ᾽ ὅρου ζωῆς, διότι ἡ σεξουα­- λικότητα ἀποτελεῖ ἀναπόσπαστο μέρος τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς καί ἡ σεξουαλική ὑγεία εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένη μέ τή σωματική καί ψυχική ὑγεία.
 Ἡ ὑγιής σεξουαλική κοινωνικοποίηση τοῦ παιδιοῦ ἀρχίζει ἀπό τό σπίτι, ἀφοῦ ἡ ἀνάπτυξη τῆς ταυτότητας τοῦ φύλου ἀρχίζει νά ἐμφανίζεται στό παιδί ἀπό τό δεύτερο ἔτος περίπου. Ἀπό τότε ἀρχίζει νά ἀποκτᾶ συνείδηση τοῦ ἑαυτοῦ του καί τῆς διαφορᾶς τῶν δύο φύλων. Οἱ γονεῖς ἔχουν τή μοναδική εὐκαιρία νά τονίσουν τίς βαθιά ριζωμένες ἀξίες τῆς ζωῆς. Ἀπό τήν πολύ μικρή ἡλικία τά παιδιά ἐκτίθενται σέ μηνύματα σχετικά μέ τή σεμνότητα, τό γυμνό καί τήν ἰδιωτική ζωή καί μέ βάση τό φύλο μαθαίνουν τή σχετική συμπεριφο­ρά.
 Οἱ συζητήσεις γιά τίς διαφορές μεταξύ ἀγοριῶν καί κοριτσιῶν καθώς καί οἱ τρόποι πού τά παιδιά χρησιμοποιοῦν τή σεξουαλική γλῶσσα συμβάλλουν στή διαμόρφωση ὑγιοῦς σεξουαλικότητας. Οἱ γονεῖς διδάσκουν τά παιδιά σχετικά μέ τίς ἀξίες καί τίς προσδοκίες τους μέσῳ τῆς συμπεριφορᾶς τους καί τῶν μηνυμάτων πού αὐτή ἐκπέμπει ἀλλά καί μέσῳ τῶν δράσεών τους.
 Ἡ σεξουαλική κοινωνικοποίηση ἐπίσης πραγματοποιεῖται ἔξω καί πέρα ἀπό τήν οἰκογένεια καί τό σπίτι. Τά παιδιά καί οἱ ἔφηβοι παρατηροῦν τούς κοινωνικούς κανόνες, παρακολουθοῦν τά μέσα μαζικῆς ἐνημέρωσης καί συμμετέχουν σέ πολιτιστικές καί θρησκευτικές δραστηριότητες, καθώς καί στήν ἀγωγή πού προσ­φέρεται στήν ἐκπαίδευση, ἄν καί ἐ­πι­σήμως δέν ἔχει εἰσαχθεῖ στά σχολεῖα τό σχετικό μάθημα. Ἀκόμη ἐκτίθενται τά παιδιά μας σέ διάφορες καί ποικίλες ἀπόψεις ἠθικῆς φύσεως σχετικά μέ τό θέμα τῶν ἀμβλώσεων καί τόν περιβόητο ἔ­λεγ­χο τῶν γεννήσεων, ὅπως τόν ρόλο καί τήν εὐθύνη τῶν δύο φύλων. Αὐτά τά ζητήματα καί οἱ διαφορετικές καί ἐκ διαμέτρου ἀντίθετες ἀπόψεις πού διατυπώ­νονται δέν θά πρέπει νά ἀγνοοῦνται ἀ­πό τούς γονεῖς, διότι δέν ἀφήνουν ἀδιάφορους ἤ ἀνεπηρέαστους τούς ἐφή­βους μας.
 Οἱ γονεῖς συχνά προβάλλουν τό ἐ­ρώτημα: Πότε πρέπει νά ξεκινήσει ἡ σεξουαλική ἀγωγή στό σπίτι, σέ ποιά ἡλικία τοῦ παιδιοῦ; Ἡ ἀπάντηση εἶναι πολύ ἁ­πλή: Τότε πού τό παιδί μας θά μᾶς θέσει τήν πρώτη σχετική ἐρώτηση. Μπορεῖ νά εἶναι καθώς διαβάζουμε μαζί τή δημιουργία τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας ἀπό τήν εἰκονογραφημένη παιδική Βίβλο ἤ ὕστε­ρα ἀπό τήν παρακολούθηση τοῦ Μυστηρίου τῆς Βάπτισης φιλικοῦ ἤ συγγενικοῦ προσ­ώπου καί μάλιστα διαφορετικοῦ φύ­λου ἤ μετά τό Μυστήριο κάποιου Γάμου. Τότε εἶναι μία πολύ καλή εὐκαιρία σχολιάζοντας κάποιες εὐχές ἤ τά ἀνα­γνώσματα νά μιλήσουμε γιά τήν ἱερότητα καί τόν σκοπό τῆς σεξουαλικότητας.
 Οἱ ἀπαντήσεις στίς ἐρωτήσεις πού θέτουν τά παιδιά χρειάζονται ἀπό τήν πλευρά μας ἑτοιμότητα, τέχνη, εὐστροφία καί προπαντός ἀλήθεια. Τίς προσαρμόζουμε στήν ἡλικία, τήν ἀντιληπτική ἱκα- νότητα καί τίς ἀνάγκες τοῦ συγκε­­κριμέ­νου παιδιοῦ. Ἰδιαίτερα μέ τούς ἐφήβους ἄς κρατήσουμε διαύλους ἐπικοινωνίας ὅσο τό δυνατό περισσότερους καί πάντα ἀνοιχτούς. Δέν χρειάζεται νά τό «παίξου­με» μαζί τους «cool» σέ σκληρές ἐρωτήσεις τους. Βεβαίως τό λιγότερο ἄγχος μπορεῖ νά φέρει καλύτερα ἀπο­τελέσμα­τα. Ὅμως θά ἐκτιμηθεῖ πολύ ἄν ἀκουστεῖ ἀπό τά χείλη μας: «Αἰσθάνομαι λίγο ἀμήχανα μέ τήν ἐρώτησή σου». Μιλώντας στούς ἐφήβους μας γιά τό σέξ, ἄς τούς μιλήσουμε γιά τίς διαπροσωπικές σχέσεις, γιά τό φύλο, τά στερεότυπα, τήν ἐ­φηβεία, τήν ἐνσυναίσθηση, τή δυναμική ἐνέργεια πού διαθέτουν, τά συστήματα ἐπικοινωνίας, τίς ἀξίες, τήν ἕλξη, τήν εἰ­κό­να τοῦ σώματος, τίς διαστροφές πού εἶ­ναι «πειρασμός καί τραῦμα», ὅπως ἀπο­- δίδεται στά ἑλληνικά τό σπουδαῖο ἔργο τοῦ π. Marc-Antoine Costa de Beauregard, καί θεωροῦνται πλέον ἀπό πολλούς ὡς φυσιολογικές παρά τή θέση τῆς Γραφῆς καί τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Ἄς συνειδητοποιήσουν οἱ ἔφηβοί μας, τά παιδιά μας, ὅτι εἶναι τά ἀφεντικά τοῦ σώματός τους ἀλλά καί ναός τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Τέλος, ἄς γνωρίζουμε πολύ καλά κι ἐμεῖς καί τά παιδιά μας ὅτι δέν ὑπάρχει λόγος ἤ πράξη μας χωρίς συνέπεια.

Ἀθανάσιος Γκάτζιος

- Εἶναι πολύ σημαντικό αὐ­τό πού λέω, ἀποδίδω μεγάλη σημασία σ’ αὐτό. Μέ τόν κακό λογισμό κάνεις κα­κό σ’ αὐτόν γιά τόν ὁ­ποῖο σκέφτεσαι τό κα­κό. Τόν ἐπηρεάζεις. Τό ἴδιο καί μέ τό καλό. Εἶναι ἡ ἴδια δύναμις τῆς ψυχῆς πού μπορεῖ νά στραφεῖ καί ἔτσι καί ἔτσι. Καί στήν Ἀμερική νά εἶναι, θά αἰ­σθανθεῖ τήν ἐ­πίδραση τοῦ καλοῦ ἤ τοῦ κα­κοῦ λογισμοῦ πού τοῦ στέλ­νεις καί θά ἐπηρεασθεῖ ἀνάλογα.

Ὅσιος Πορφύριος
(«Ἀπό τό ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΟ
ἑνός Ὑποτακτικοῦ».
Ἐκδ. Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Μήλεσι 2016)

  13 Δεκεμβρίου 1943. Βάφονται στό αἷμα τά ἱ­στορικά Καλάβρυτα. Τά χιτλερικά πολυ­βόλα ἀφανίζουν τό πιό εὔρωστο κομμάτι τοῦ πληθυσμοῦ, 1.300 ἄνδρες. Βυθίζεται στό πένθος καί ὀρφανεύει ἡ μαρτυρική πόλη. Στόν τόπο τῆς θυσίας, στό χωράφι τοῦ Κα­πῆ, τά 1.300 καντήλια πού σιγοκαῖνε σήμερα ζων­τα­νεύουν στόν κάθε ἐπι­σκέ­πτη τό στυγερό ὁλοκαύτωμα.
   Καθώς βλέπουν οἱ μοναχοί τῆς Ἁ­γίας Λαύρας νά λαμπαδιάζουν τά Κα­λάβρυτα, ἀντιλαμβάνονται πώς καί τό μοναστήρι τους δέν θά γλυτώσει ἀπό τή γερμανική θηριωδία. Μέ βιάση, λοι­πόν, πολλοί ἀπ' αὐτούς μετα­φέρουν στό δάσος ἱερά κειμήλια κι ἀπο­φα­σίζουν νά μείνουν ἐκεῖ. Τήν ἄλλη μέρα τό πρωί, 14 Δεκεμβρίου, πενήντα Γερ­μανοί κυ­κλώνουν τό ἔνδοξο μοναστήρι καί τό τυλίγουν στίς φλόγες. Ὅσους πατέρες βρίσκουν τούς σκοτώνουν κάτω ἀπό τό πλατάνι τῆς μονῆς. Τραγική ἡ θέση τῶν μοναχῶν πού εἶχαν κρυφτεῖ στό δάσος. Ἐπιστρέφουν δακρύ­βρε­χτοι. Ἕνας ἀπ' αὐτούς κάπως ἔτσι δι­ε­κτραγωδεῖ τήν κατάσταση:
  «Οἱ Γερμανοί εἶχαν ἐγκαταλείψει τόν τόπον περί τήν μεσημβρίαν. Ἐπλη­σιάσαμεν. Θεέ μου, τί κακό! Τό πᾶν εἶχε ἀποτεφρωθῆ. Ἡ μεγαλοπρεπής καί ἐπιβλητική ἱστορική μονή μας δέν ὑπῆρχε πλέον. Μόνον ὁ ἱερός να­ός παρέ­μεινεν ἄθικτος. Τό πῦρ πού ἔθεσαν εἰς αὐτόν δέν ἤναψεν. Ἡ Παναγία ἔκαμε καί πά­λιν τό θαῦμα της. Δέν εἴχομεν συνέλθει ἀπό τό θλιβερόν αὐτό θέαμα καί εὑρέθημεν πρό ἑτέρου ἔτι ὀδυνη­ρο­τέ­ρου: Κατά γῆς, γύρω ἀπό τόν ἱστορικόν πλάτανον, ἔκειντο οἱ ἐκτελε­σθέν­τες πα­τέρες, Βασίλειος, Νεόφυτος, Εὐθύ­μι­ος, Ἀγαθάγγελος καί ὁ ὑπηρέτης τῆς μονῆς Π. Μπράτσικας. Ἐγονατίσαμεν μέ πόνον ἄφατον πρό τῶν πτωμάτων καί μέ λυγμούς ἠσπαζόμεθα αὐτά εὐ­λαβῶς».
  Ὁ ἱερομόναχος ἐξομολόγος καί κα­τη­χη­τής π. Βασίλειος Νασιόπουλος ἔμεινε στό μοναστήρι, γιά νά συμπα­ρασταθεῖ στόν παρά­λυτο π. Εὐθύ­μιο Χρυσανθακόπουλο. Μιά ἐ­χθρική σφαῖ­­ρα βρίσκει τόν π. Βασίλειο στόν κρόταφο, «ἔχοντα τήν χεῖρα εἰς σχῆμα σταυροῦ μέ τούς τρεῖς δακτύλους ἡνω­μένους, εἰς δέ τόν κόλπον του εὑρέθη τό μικρόν Ἀρτοφόριον μέ τόν Ἅγιον Ἄρτον καί εἰς τήν τσέπην του τό ἅγιον Μύρον». Ὁ καθηλωμένος ἱερομόναχος π. Εὐ­θύ­μιος δέχεται πολλαπλές γερμανικές σφαῖρες πού τοῦ τρυποῦν τήν καρδιά.
  Τήν ἴδια μέρα γεύεται τή γερμανική λαί­λαπα κι ἕνα ἄλλο ἔνδοξο μονα­στή­ρι, κοντά στά Καλάβρυτα, τό Μέγα Σπήλαιο. Οἱ ἀνί­εροι κατακτητές τό καῖνε. Σχηματίζεται μιά ὁλόκληρη σειρά ἀπό μελλοθάνατους μονα­χούς, δόκι­μους, λαϊκούς πού τούς στήνουν ἀ­πέ­ναντι ἀπό τά πολυβόλα, στόν τόπο «Κισσωτή». Ὁ γερμανός ἀξιωματικός ἀπο­θρασύνεται. Τούς διατάσσει νά ἐ­πευφημήσουν τόν Χίτλερ. Καί τότε, σέ κείνη τή γραφική τοποθεσία, μιά συγ­κινητική σκηνή ξετυ­λίγεται. Ὁ 96χρο­νος χαρισματοῦχος ἡγού­μενος π. Γα­βριήλ Κόσσυφας φωνάζει:
  «Ὄχι, παιδιά μου. Ἐμεῖς εἴμεθα Χρι­στιανοί καί Ἕλληνες. Ἄς σηκώ­σουμε τά μάτια στόν οὐρανό καί ἄς φωνάξουμε: Ζήτω ἡ Ἑλλάδα μας!».
  Ὅλοι τους μέ πρόσωπα αὐλα­κω­μένα ἀπό τά δάκρυα ἀλληλοσυγ­χω­ροῦνται. Κι ὕστερα, στραμμένοι πρός τόν οὐρανό, σείονται οἱ πλα­γιές ἀπό τίς ἐναρμονισμένες βροντώδεις φωνές τους: «Ζήτω ἡ Ἑλλάδα μας!». Ὁ αἱμο­δι­ψής τύραννος ἐνεργοποιεῖ τά πολυβόλα. «Ἔ­πεσαν ὅλοι στό χῶμα. Ἕναν-ἕναν παίρνοντάς τους οἱ βάρβαροι, τούς πέ­ταξαν μέσα στή χαράδρα, 150 μέτρα βάθος. Ὁ μικρός Ἠ­λίας προσπαθοῦσε νά τραβήξει τόν γέροντα ἡγούμενο. Προφταίνει ὁ βάρβαρος, ἁρπάζει τόν μικρό, τόν ταλαντεύει καί τόν πετᾶ ζων­τανό στό χάος τοῦ φαραγγιοῦ», σημει­ώνει ὁ μητροπολίτης Λήμνου Διονύσιος στό βιβλίο του «Πιστοί ἄχρι θανάτου».
 Ξένε, σάν βρεθεῖς προσκυνητής στό μο­να­στήρι τοῦ Μεγάλου Σπηλαίου, μή λησμονήσεις νά ἐπισκεφθεῖς κι αὐτόν τόν αἱματοβαμμένο μαρ­τυρικό τόπο καί νά σιγοψάλεις «μνήσθητι, Κύριε, τῶν δούλων σου...», ὅλων αὐτῶν τῶν πο­λύπαθων πατέρων, πού κοσμοῦν τή θρι­αμ­βεύουσα Ἐκκλησία μέ τό ἀμά­ραντο στεφάνι τῆς δόξας.

Ἑλληνίς

Ἀπολύτρωσις, Δεκ. 2016

  Τό χτυποκάρδι τῆς πρό Χριστοῦ ἐποχῆς ἀποτυπωμένο στά ἱερά κείμενα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης συνοψίζεται στήν προφητική διαβεβαίωση «ἔρχεται ὁ Λυτρωτής»! Καί ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, καθώς μᾶς χειραγωγεῖ πρός τή φάτνη τῆς Βηθλεέμ, φέρνει στ᾿ αὐτιά μας αὐτή τή διαβεβαίωση, πού ἀνοίγει δρόμο γιά τήν ὑποδοχή τοῦ Λυτρωτῆ στήν καρδιά μας. Ἡ τριάδα τῶν προφητῶν, πού μᾶς εἰσάγει στό Δεκέμβριο μήνα, γίνεται μία πρόκληση γιά τόν πιστό ἀλλά καί γιά τόν κάθε σκεπτόμενο ἄνθρωπο νά προβληματισθεῖ σχετικά μέ τό πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μνήμη Ναούμ τοῦ προφήτου, ἀναγγέλλει τό Συναξάριο τῆς 1ης Δεκεμβρίου, γιά νά ἀκολουθήσει τήν ἑπομένη ἡ μνήμη τοῦ Ἀββακούμ καί τήν 3η τοῦ Σοφονία.
 Ἀνήκουν καί οἱ τρεῖς στήν ὁμάδα τῶν δώδεκα προφητῶν, πού ὀνομάζονται «μικροί» ὄχι διότι εἶναι μικροί σέ ἀξία, ἀλλά διότι ἔχουν μικρή ἔκταση τά βιβλία πού αὐτοί συνέγραψαν. Φωτισμένοι ἀπό τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ οἱ ἅγιοι αὐτοί ἄνθρωποι, βυθίζουν τό βλέμμα τους πέρα ἀπό τή σύγχρονή τους πραγματικότητα, τήν ὁποία ἄριστα κατέχουν καί ζωντανά περιγράφουν, στήν αἰώνια πραγματικότητα τοῦ Θεοῦ. Καί -τί θαῦμα!- μέσα στή μικρή ἔκταση τῶν προφητειῶν τους ξεδιπλώνουν τό μεγάλο σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου κι ἀποκαλύπτουν στήν ἀνθρωπότητα πολύτιμα μυστικά γιά τήν ἀναγνώριση καί προσέγγιση τοῦ Σωτήρα. Ἕνα δεῖγμα ἀπό τήν πείρα τους αὐτή θά δοῦμε στήν συνέχεια.
 Προλέγοντας τήν ἐπικείμενη καταστροφή τῆς Νινευΐ, ὁ Ναούμ (=Παρηγορημένος) διακηρύττει ὅτι «χρηστός (=συγκαταβατικός) Κύριος τοῖς ὑπομένουσιν αὐτόν» (1,7). Δέν διαψεύδει ὁ Κύριος ἐκείνους πού στηρίζουν σ᾿ Αὐτόν τήν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας τους.
 Μιλώντας πιό ξεκάθαρα ὁ Ἀββακούμ (=Ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ) στήν ἀρχή τοῦ τρίτου κεφαλαίου τῆς προφητείας του βλέπει ἐνσαρκωμένη τήν ἐλπίδα, συνομιλεῖ μέ τόν ἴδιο τόν Θεό: «Ἄκουσα τή φωνή σου, Κύριε, καί φοβήθηκα· μελέτησα τά ἔργα σου καί ἔμεινα κατάπληκτος... Νά, ὁ Θεός θά ᾿ρθεῖ ἀπό τή Θαιμάν, ὁ ἅγιος ἀπό ὄρος πυκνοφυτευμένο καί κατάσκιο», τήν Παρθένο Μαρία, ἐξηγοῦν οἱ ἑρμηνευτές.
 Κι ὁ Σοφονίας (= Θεοφύλακτος), σαγηνευμένος ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, διαβεβαιώνει τόν πιστό λαό· «περιεῖλε (=παραμέρισε) Κύριος τά ἀδικήματά σου. Λελύτρωταί σε ἐκ χειρός ἐχθρῶν σου... οὐκ ὄψῃ κακά οὐκέτι» (3,15). Λυτρώνεται ἀπό τό φόβο τοῦ κακοῦ ἡ ἀνθρωπότητα ἀπό τήν ὥρα πού ὁ ἴδιος ὁ Θεός προσέλαβε τήν ἀνθρώπινη φύση καί μ᾿ αὐτήν συνέτριψε τόν πιό μεγάλο ἐχθρό τοῦ ἀνθρώπου, τό θάνατο.
 Τί πλοῦτος, ἀλήθεια, τί θησαυρός πολύτιμος οἱ θεῖες Γραφές! Μακάριοι ὅσοι τίς μελετοῦν. Εἰδικά αὐτή τήν περίοδο, εἶναι ἡ πιό καλή προετοιμασία γιά τά Χριστούγεννα. Οἱ προφητεῖες, ἐκπληρωμένες ἤδη μέσα στήν ἱστορία τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ, ὄντως «βιάζουν» τόν σκεπτόμενο ἄνθρωπο νά πιστέψει. Καί γιά τόν πιστό γίνονται τό ἀλάθητο μονοπάτι, ὥστε νά πορευθεῖ μέ ἀσφάλεια καί νά γονατίσει μέ ἐπίγνωση στό λίκνο τοῦ αἰωνίου Θεοῦ, πού γιά χάρη μας γεννᾶται ὡς «παιδίον νέον».

Στέργιος Σάκκος

Ἀπολύτρωσις 57 (2002) 243

  «Δέν τρώω πτώματα ἤ ὁτιδήποτε παράγεται ἀπό αὐτά!», μοῦ ἀπάντησε μία συμφοιτήτριά μου, ἀρνούμενη νά πάρει τό ἀρτύσιμο κέρασμα πού τῆς προσέφερα. Καί προτοῦ προλάβω νά πῶ κάτι, συμπλήρωσε: «Εἶμαι vegan!», χω­ρίς νά ἀφήσει περιθώριο γιά ὁποιαδήποτε ἄλλη συζήτηση…
  Ψάχνοντας πληροφορίες διαπίστω­σα πώς vegan λέγονται ὅσοι υἱοθετοῦν ἕναν συγκεκριμένο τρόπο ζωῆς πού ἀ­παγορεύει τή χρήση ζώων ἤ ζωικῶν προϊόντων γιά τροφή, ἔνδυση ἤ ἄλλους σκοπούς. Ἀποκλείουν, ὡς ἐκ τούτου, ἀπό τή διατροφή τους ὅλα τά ζωικά προϊόντα ὅπως τό κρέας, τό ψάρι, τά πουλερικά, τό μέλι, τά αὐγά, καί ὅλα τά γαλακτοκομικά προϊόντα.
  Μάλιστα, ἔχουν καθιερώσει καί Παγκόσμια Ἡμέρα Αὐστηρᾶς Χορτοφαγίας, τήν 1η Νοεμβρίου. Πίσω ἀπό τόν συγκεκριμένο τρόπο ζωῆς κρύβεται μία ὁλόκληρη φιλοσοφία καί ἠθική σχετικά μέ τή μακροζωία, τήν ἀγάπη στή μητέρα-φύση καί στό περιβάλλον.
  Προβληματίστηκα καί ἀναρωτήθη­κα: «Ἐγώ γιατί νηστεύω; Γιά λόγους μακροζωίας, ὑγιεινῆς διατροφῆς ἤ λό­γῳ κάποιας φιλοσοφίας;». Τότε θυμήθηκα τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ πού εἶχα πολλές φορές διαβάσει στήν Καινή Διαθήκη ἀπό μικρή: «Τοῦτο τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ» (Μθ 17,21). Μέ τή νηστεί­α ἀπό τίς τροφές καί τά πάθη μας, μέ τήν προσευχή καί τόν καθημερινό μας ἀγώνα πολεμᾶμε τόν διάβολο, ζητοῦμε τή χά­ρη τοῦ Θεοῦ καί νικοῦμε τούς πειρασμούς. Ἀπέχουμε ἀπό ὁρισμένες τρο­φές σέ συγκεκριμένες μέρες καί περι­όδους, γιατί προετοιμαζόμαστε πνευματικά γιά κάποιο μεγάλο γεγονός…
  Καί ὅταν κάποιοι στίς ἀρχές Νοεμβρίου γιορτάζουν καί νηστεύουν ἀπό τά «πτώματα» στό ὄνομα μίας ὑγιεινῆς διατροφῆς, ἐμεῖς, στά μέσα Νοεμβρίου (15/11) ἀρχίζουμε τή νηστεία-προετοιμασία γιά τό παγκόσμιο κοσμοσωτήριο γεγονός τῆς Γέννησης Ἐκείνου πού ἦρθε στή γῆ γιά τόν καθένα ξεχωριστά καί ὅλους μαζί. Ἦρθε κι ἔρχεται ὡς πραγματικός Πατέρας νά μᾶς σώσει ἀ­πό τήν ἁμαρτία, νά μᾶς μετατρέψει ἀ­πό νεκρά πτώματα, δούλους τῆς ἁμαρ­- τίας, σέ ἀνθρώπους ἀναγεννημένους ψυχῇ τε καὶ σώματι.
  Ἡ σωματική νηστεία γιά τή Γέννη­ση τοῦ Χριστοῦ μᾶς βοηθᾶ καί πνευματικά. Δίνοντας λιγότερα δικαιώματα στήν ὕλη μποροῦμε νά ἀσχοληθοῦμε μέ τήν προσευχή, τήν πνευματική μελέτη, τήν προσφορά τῆς ἀγάπης, μέ τόν πνευματικό ἀγώνα, ὥστε νά ζήσουμε ἀ­ληθινά μέσα μας τά Χριστούγεννα. Ἄς εὐχηθοῦμε, τώρα πού ἡ Σαρακοστή τῶν Χριστουγέννων ξεκινᾶ, νηστεύοντας μέ χαρά, προσευχόμενοι μέ καθαρή καρ­διά, ἀσκώντας γύρω μας τήν ἀγάπη, νά ὑποδεχτοῦμε μέσα μας τόν νεογέννητο Κύριο.

Ἀγριππίνα

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 286

 Ποιός μπορεῖ νά καυχηθεῖ πώς κατέχει κάθε σελίδα τοῦ ἀπελευ­θε­ρωτικοῦ Ἀγώνα τοῦ 1821; Σέ κά­θε τόπο τῆς πατρίδας μας δια­δραμα­τί­στηκαν μά­χες ἡρωικές. Μιά τέτοια λαμπρή σελίδα γρά­φτηκε ἐκεῖ στό Δίστομο καί στήν Ἀράχωβα μέ πρωταγωνιστή τόν «ἀετό τῆς Ρού­με­λης».
 Νοέμβριος τοῦ 1826. Οἱ Τοῦρ­κοι, ὑπό τήν ἀρ­χηγία τοῦ περι­βό­ητου ἀλ­βανοῦ Μουσταφάμπεη Κιαφεζέζη, ἑνώνονται μέ τίς δυνά­μεις τοῦ Κεχα­γιάμπεη στή Δομβραίνα. Ὁ Καραϊ­σκάκης μέ σώ­ματα Ρουμελιωτῶν καί Σουλιω­τῶν περνᾶ ἀπό τή μονή τοῦ Ἁγίου Σερα­φείμ στή Δομπό καί τοῦ Ὁ­σί­ου Λου­κᾶ στό Στείρι. Φτάνει τέλος στήν Ἀράχωβα καί στήνει τό στρατηγεῖο του στό Δίστομο.
 Βράδυ 17ης Νοεμβρίου. Στό στρα­­τηγεῖο κα­τα­φτάνει ὁ μοναχός Παφνούτιος Χαρί­τος καί τοῦ φανερώνει τά σχέ­δια τοῦ ἐχθροῦ. Οἱ Τοῦρκοι δια­νυκτερεύουν στή μο­νή Ἰε­ρουσαλήμ στή Δαύλεια. Ὁ ὑ­ποτακτικός πού τούς ἐξυπη­ρε­τοῦσε στήν τρα­πε­ζα­ρία γνώριζε τουρ­κι­κά. Ἄ­κουσε πώς σκοπεύουν, μέσῳ Ἀ­ράχωβας, νά πᾶνε στήν Ἄμ­φισ­σα, γιά νά λύσουν τήν πο­λιορκία τῶν δικῶν τους. Ὁ ἡ­γούμενος βε­βαίωσε τόν Κε­χα­γιάμπεη πώς ὁ Κα­ραϊσκά­κης βρί­σκεται ἀκόμη στή Δομ­βραίνα.
 Ὁ ἀτρόμητος ἀρχιστράτηγος ἀπο­χαιρετᾶ τόν μοναχό, τονί­ζον­τάς του: «Νά ἐπιστρέψεις στό μοναστήρι καί νά μεταφέρεις τίς εὐχαριστίες μου στόν ἡγούμενο. Νά τοῦ πεῖς νά ὁρίσει εὐχές καί παρακλήσεις γιά ἐμᾶς καί γιά τόν ἀγώνα πού κάνουμε γιά τήν πίστη καί τήν πατρίδα». Ἀ­κόμη κι ὁ πλέ­ον ἀθυ­ρόστομος ἥρωας ἤξερε νά ζητάει τήν προσευχή τῆς Ἐκκλη­σίας ὡς ἐνίσχυση καί προστασία στίς μάχες.
 Κι ἐνῶ οἱ Ὀθωμανοί σχεδιά­­ζουν τήν ἐξουδετέρωση τοῦ ἀγώνα στή Ρούμελη, ὁ Καραϊσκά­κης δίνει δια­τα­γή στούς ὁπλαρχηγούς του νά ἑτοιμα­στοῦν.
 19 Νοεμβρίου. Οἱ Τοῦρκοι κατε­βαίνουν ἀπό τόν Παρνασσό μέ στόχο τήν Ἀράχωβα. Δυστυχῶς, διαπι­στώ­νουν πώς εἶναι ἤδη «πια­σμένη» ἀπό τούς Ἕλληνες κι ἀρ­χί­ζουν πεισμα­τι­κό πό­λεμο. Τότε ὁρμᾶ ὁ Χατζη­πέ­τρου ἀπό τήν ἀν­τικρινή πλαγιά, ἄλλο σῶμα ἀπό τά δυτικά κι ὁ Καραϊ­σκά­κης μέ 800 παλληκάρια χτυπᾶ ἀπό τά ἀνα­το­λικά. Οἱ ἐχθροί χτυπιοῦνται ἀ­πό παντοῦ. Τά χάνουν. Προσ­παθοῦν νά σωθοῦν μέ τή φυγή κατά τούς Δελφούς. Μά στό στενό τούς περι­μέ­νουν ὁ Δυοβουνιώτης μέ τόν Πανουργιᾶ καί τόν Πανο­μα­ρᾶ, ὑπα­κούοντας στό κάλεσμα τοῦ Καραϊ­σκάκη. Τό κρύο ἀνερ­μηνεύτως γί­νεται ὁλοένα καί πιό τσου­χτερό. Δριμύ ψύ­χος, σύννεφα, ὀ­μίχλη. Οἱ κάτοικοι τό ἀπο­δίδουν στή θεία πρόνοια. Ὅ­λα τά γράμ­μα­τα ἀπό τό στρατόπεδο πρός τή  Διοί­κηση δη­λώνουν πώς ἡ κακο­καιρία εἶναι ὁλο­φάνερο σημάδι τοῦ Θεοῦ.
  Ταπεινωμένοι οἱ μπέηδες ἐκ­λι­πα­ροῦν γιά ἀνακωχή. Σύμφωνα μέ τή μαρτυρία τοῦ Χρ. Περραι­βοῦ, ὁμολο­γοῦν: «Ἡμεῖς ἐκινή­σα­μεν μέ σκοπόν νά σᾶς χαλάσωμεν, ὁ Θεός ὅμως δέν ἤθελε. Διά τόν κακόν μας σκο­πόν ἀρκετά μᾶς ἐ­παίδευσε καί μᾶς ἐντρόπιασε». Τάζουν 5.000 γρόσια στόν ἕλληνα στρατηγό, ἄν τούς ἀφήσει νά πε­ρά­σουν. Ὁ Καραϊσκάκης ζητᾶ, πέ­ρα ἀπό τά χρήματα, τ ᾽ ἄρματά τους, τά Σάλωνα, τή Λιβαδειά καί ὁμή­ρους τούς δύο μπέηδες. Οἱ Τοῦρ­κοι χρο­νοτριβοῦν, προσδο­κώντας τήν ἄφιξη ἐνι­σχύσεων.
  24 Νοεμβρίου. Ἀρχίζει φοβε­ρή χιονο­θύελλα. Οἱ Τοῦρκοι μέ πολλα­πλά κρυοπαγήματα ἐπιχει­ροῦν γιου­ρούσι. Τά θαυμαστά γε­γονότα ἐκείνων τῶν ἡμερῶν χαράσσονται ἀνε­ξίτηλα στίς καρδιές τῶν Ἀραχωβιτῶν, γιά νά θυμίζουν πώς τή νίκη οἱ Ἕλ­ληνες τήν κέρ­δι­σαν μέ τή συνδρομή τοῦ μεγάλου στρα­τηλάτη, τοῦ ἁγίου Γεωργίου, τόν ναό τοῦ ὁ­ποίου εἶχαν καταστήσει στρατηγεῖο τους. Πολλοί πο­λε­μι­στές βεβαι­ώνουν πώς «μέσα σ᾽ αὐτή τή χιο­νού­ρα καί τῆς μάχης τή χλα­παταγή βλέπανε κάποιο χρυ­σο­φορεμένο κα­βα­λάρη νά κυνη­γά­ει κι αὐτός τόν ἐχ­θρό καί νά πα­ρακινάει τούς Ἕλλη­νες νά τόν ἀ­κολου­θή­σουν». Ἡ νίκη λοι­πόν ἀ­νή­κει στόν Ἅγιο τοῦ ὁποί­ου τό ὄ­νομα ἔ­φερε ὁ Καραϊ­σκά­κης. Ὁ ἁι-Γιώρ­γης προσ­τατεύει τόν ὁ­πλαρχηγό στή μάχη, μέ τό χέρι ἑνός στρα­­τιώτη. Ἕνας Τοῦρκος, καθώς ἐ­πιχειροῦσαν ἔξ­οδο, βρίσκεται πολύ κοντά στόν Καραϊσκάκη καί ρίχνεται νά τόν ἀποκεφα­λίσει. Ὅμως ὁ πιστός ἀ­κόλουθός του Μάραθος προ­φταί­νει καί χτυπᾶ τόν Τοῦρκο, πρίν κατεβάσει τό σπα­θί στό κεφάλι τοῦ στρατηγοῦ.
  Μετά τή μάχη, οἱ Ἀραχω­βίτισ­σες ἔ­στελναν τά παιδιά τους νά φιλήσουν τό χέρι τοῦ Καραϊσκάκη, διδά­σκον­τας ἔτσι τήν εὐ­γνω­μοσύνη στούς ἀ­γωνιστές τῆς πατρίδας.
  28 Νοεμβρίου. Στήν τότε πρω­τεύουσα Αἴγινα τελεῖται ἐπινίκια δο­ξολογία. Ὁ Σπ. Τρικούπης κα­λεῖ τόν λαό νά ψάλει τρεῖς φο­ρές «Τίς Θεὸς μέγας». Ὁ Καραϊ­σκά­κης ὁμο­λο­γεῖ: «Διὰ τῆς δυνάμεως τοῦ Ὑψίστου Θε­οῦ πέμπομεν τὰς χαρωπὰς ἀγγελίας περὶ τῆς λαμ­πρᾶς νίκης εἰς Ράχωβαν».
  Τήν ἔκθεση τῆς μάχης τήν ὑ­πο­γράφουν 94 μικροί καί μεγάλοι κα­πε­ταναῖοι, καθώς ὁ μεγαλόψυ­χος ὁ­πλαρ­χηγός ἤθελε ὅλοι νά συμ­με­ρι­σθοῦν τή δόξα. Ὡστόσο ὁ ἱστορικός Κ. Παπαρρηγόπουλος σημειώνει: «Τό κα­τόρ­­θωμα ὠ­φεί­λετο κυ­ρί­ως εἰς τήν στρα­τη­γι­κήν περίνοιαν, εἰς τήν σύνεσιν καί τήν δρα­στη­ριό­τητα ἑνός καί μό­νου ἀνδρός».
  Μακάρι αὐτές οἱ «μικρο­λε­πτο­μέ­ρειες» εὐ­σέβειας καί συνεργα­σίας, ἀπό τίς λαμπρές σελίδες τῆς ἑλληνικῆς μας ἱστορίας, νά μᾶς ἐμπνέουν σή­με­ρα στίς νέες μάχες πού δίνει ἡ πα­τρί­δα κι ὁ καθένας μας γιά τήν ὄντως ἐ­λευ­θερία. Ὁ πόλεμος σέ κάθε ἐπο­χή θέλει καρ­διά. Θεμελιώνεται στήν πίστη καί στήν ἑνότητα.

Ἀγγελική Τσιραμπίδου
φιλόλογος

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 282-283

  Στήν ἐποχή μας τή γεμάτη βιάση, δράση καί ἀνταγωνισμό μοιάζει ἴσως ἀταίριαστο τόλμημα ὁ λόγος γιά τόν «πατέρα τοῦ ἡσυχασμοῦ», τόν ἅγιο Γρη­γό­ριο Παλαμᾶ (1296 -1359). Θά ἐπιχειρήσουμε ὡστόσο τό τόλμημα ὄχι μόνο διότι τόν μήνα αὐτόν (14/11) συμπίπτει μία ἀπό τίς δύο γιορτές μέ τίς ὁ­ποῖες τιμᾶ ἡ Ἐκ­κλησία μας τόν ἅγιο Γρηγόριο Παλαμᾶ ἀρχιεπίσκοπο Θεσ­σα­λονίκης -ἡ ἄλλη γιορ­τή του εἶναι τή δεύτερη Κυριακή τῶν Νηστειῶν- ἀλλά καί διότι θεωροῦμε ὅτι τό μήνυμά του εἶναι ἀπόλυτα ἀναγκαῖο γιά μᾶς τούς σημερινούς χριστιανούς: ἡ ἀνανέωση τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς, ὥστε νά μή βουλιάζουμε στό τέλμα τῆς τυπικότητας. Σ᾽ αὐτό οὐσιαστικά ἀπέβλεπε ἡ ἡ­συχαστική κίνηση.
 Βέβαια ὁ ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς δέν ὑπῆρξε μόνον ἕνας αὐστηρός ἀ­σκητής, ἕνας ἀπομονωμένος μοναχός. Διατήρησε ἐπίσης ἄμεση σχέση μέ τήν κοινωνία τῆς ἐποχῆς του καί ὥς ἕνα βαθμό τήν ἐπηρέασε θετικά. Μέ τήν ἄρτια θεολογική του κατάρτιση καί τόν φωτισμό τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἀπέκρουσε τίς αἱρετικές πλάνες καί ἰδιαίτερα τίς κακοδοξίες τῶν λατινοφρόνων. Ἡ θεμελιώδης διδασκαλία του γιά τή διάκριση τῆς οὐσίας καί τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ καθώς καί τό ἄκτιστο φῶς ἀποτελοῦν σημεῖο ἀναφορᾶς γιά τήν ὀρθόδοξη θεολογία. Μέ τό πλούσιο θεολογικό καί συγγραφικό του ἔργο ἀλλά καί τά ἀναρίθμητα θαύματά του ὁ Γρηγόριος Παλαμᾶς ἀναδείχθηκε ἅγιος καί ἕνας ἀπό τούς μεγαλύτερους πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας.
  Στή διάρκεια τῆς πολυκύμαντης ζωῆς του χρειάσθηκε πολλές φορές νά ἀφή­σει τό ἡσυχαστήριό του, ὅπου ἀφοσιωνόταν στήν προσευχή, τή μελέτη καί τή συγγραφή. Ποτέ ὅμως δέν ἔχασε τήν ἐσωτερική ἐπικοινωνία του μέ τόν Θεό. Ἡ προσευχή «Κύριε, φώτισόν μου τὸ σκότος» ἀναπεμπόταν ἀδιά­λειπτα ἀπό τή θε­οφιλῆ ψυχή του. Στίς ἀλλεπάλληλες ἀναμετρήσεις του μέ τούς αἱρετικούς, στήν ποιμαντορία τῆς συμβασιλεύουσας, στίς φυλακίσεις, στίς ποικίλες περι­πέ­τειες καί ταλαιπωρίες πού ἀντιμετώπισε -ἀκόμη καί αἰχμάλωτος τῶν κουρσάρων καί τῶν Τούρκων διατέλεσε-, κατόρθωσε νά ἔχει ἀκατάπαυστη ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό.
  Μέ αὐτό τό μεγάλο δῶρο ἡ θεία χάρη βράβευσε τήν ἄσκηση, τόν ἀγώνα καί τήν προσπάθεια τοῦ Ἁγίου ὑποδεικνύοντας καί σέ μᾶς τή ζωντανή προσ­ευχή: Χωρίς νά καταργοῦμε τίς τακτές Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας, νά καλ­λι­εργοῦμε τή συνεχῆ ἐπικοινωνία μέ τόν Κύριο, πού εἶναι πανταχοῦ παρών, σέ ὅλους δίνει τή χάρη του καί μποροῦμε νά τόν ἐπικαλούμαστε κάθε στι­γμή. Ἔτσι ἀποφεύγεται ἡ ἐξοικείωση μέ τά θεϊκά πράγματα ἀλλά καί ἡ σύγ­χυση στήν καθημερινότητά μας, καθώς τό καθετί ἁγιάζεται μέσα στή ζωντανή παρουσία τοῦ Θεοῦ.

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 267