Ἡ Ἐκκλησία ἀφιερώνει δύο Σάββατα κάθε ἔτος, τό Σάββατο πρό τῆς Κυριακῆς τῶν ἀπόκρεω καί τό Σάββατο πρό τῆς Πεντηκοστῆς, στούς κεκοιμημένους ἀδελφούς μας, σ’ αὐτούς πού πορεύθηκαν πρίν ἀπό μᾶς στόν οὐρανό. Γιατί ἄραγε τό κάνει αὐτό; Τί θέλει νά μᾶς διδάξει;
Ὁ ἅγιος Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο ἀπό ἀγάπη. Μᾶς ἀγάπησε «πρῶτος» (Α΄ Ἰω 4,19), πρίν κἄν ἔρθουμε στήν ὕπαρξη. Καί μάλιστα μᾶς ἀγάπησε τόσο πολύ, ὥστε δημιούργησε κι αὐτόν τόν ὑπέροχο κόσμο νά τόν χαιρόμαστε καί νά τόν ἀπολαμβάνουμε. Καί ὄχι μόνο. Ἀπώτερος σκοπός Του ἦταν νά μᾶς κάνει μετόχους τῆς ζωῆς καί τῆς μακαριότητάς Του.
Δέν μᾶς δημιούργησε ἀθάνατους. Προήλθαμε ἀπό τό μηδέν καί θά καταλήγαμε στό μηδέν. Αὐτή εἶναι ἡ μοῖρα τῶν κτιστῶν. Ἀκόμη καί ἡ ψυχή μας δέν εἶναι φύσει ἀθάνατη, ἀλλά κατά χάριν καί κατ’ εὐδοκίαν Του. Ὅμως ὁ Κύριος, ὅπως εἶπα, δέν ἤθελε τόν θάνατό μας∙ ἀντίθετα, ἤθελε νά μᾶς χαρίσει τήν ἀθανασία, νά ζήσουμε γιά πάντα μαζί Του. Γι’ αὐτό καί μᾶς τοποθέτησε στήν Ἐδέμ. Ἐκεῖ ὁ Ἀδάμ μποροῦσε νά ἐπικοινωνεῖ ἀνεμπόδιστα μαζί Του καί ἔτσι νά προοδεύει σταδιακά γιά νά ἐπιτύχει τό «καθ’ ὁμοίωσιν», νά γίνει ὅμοιος μέ τόν Θεό, ἀθάνατος.
Ὡστόσο, ὁ Θεός μᾶς δημιούργησε καί ἐλεύθερους. Σ’ αὐτό συνίσταται κυρίως τό «κατ’ εἰκόνα». Ἤθελε τό πλάσμα του, ὁ ἄνθρωπος, ἡ κορωνίδα τῆς δημιουργίας, νά συνδέεται μαζί του ὄχι ἀναγκαστικά, ἀλλά ἐπειδή θά τό ἐπέλεγε. Αὐτό ἦταν καί τό νόημα τοῦ δέντρου τῆς γνώσης τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ. Δέν ἐπρόκειτο γιά κάποιο «μαγικό» δέντρο, ἀλλά γιά κοινό, πού μπορεῖ νά ὑπάρχει καί σήμερα. Αὐτό ὅμως τό δέντρο θά ζύγιζε τήν ἐλευθερία τοῦ Ἀδάμ. Ἄν ὁ Ἀδάμ τηροῦσε τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ καί δέν ἔτρωγε ἀπό τόν καρπό του, θά ζοῦσε γιά πάντα. Ἄν ἔτρωγε, τήν ἴδια μέρα θά πέθαινε. Μποροῦσε νά διαλέξει. Καί ὁ ἄνθρωπος, μέ τήν καθοδήγηση τοῦ Σατανᾶ, ὁ ὁποῖος διέστρεψε τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου, ἐπέλεξε τό δεύτερο. Πίστεψε στόν λόγο τοῦ Διαβόλου ὅτι ἔτσι θά αὐτοθεωνόταν, καί ἔπεσε. Διακόπηκε ἡ σύνδεσή του μέ τήν πηγή τῆς ζωῆς, τόν Θεό, καί ἔτσι, τήν ἴδια στιγμή, ὁ θάνατος παγιώθηκε στήν ὕπαρξή του. Αὐτό φαίνεται ἀπό τό γεγονός ὅτι ἀμέσως ἄρχισε νά λειτουργεῖ μέσα του τό γενετήσιο ἔνστικτο, ἡ σεξουαλικότητα. Οἱ ἄνθρωποι εἶδαν ξαφνικά ὅτι ἦταν γυμνοί καί «ντράπηκαν» γι’ αὐτό. Ἐπειδή δηλαδή δέν θά μποροῦσαν πλέον νά ξεφύγουν τόν θάνατο, ἡ φιλανθρωπία τοῦ Θεοῦ ἐπινόησε αὐτόν τόν τρόπο, ὥστε νά γεννιοῦνται νέοι ἄνθρωποι καί νά μήν ἐξαφανισθεῖ τό γένος μας.
Ὁ θάνατος εἶναι ἡ πιό φοβερή ἀπειλή ἐνάντια στήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη. Κανένα ἄλλο κακό δέν μπορεῖ νά συγκριθεῖ μαζί του. Ἤ μᾶλλον ὅ,τι ὁρίζουμε ὡς κακό εἶναι τέτοιο διότι ἄμεσα ἤ ἔμμεσα συνδέεται μέ τόν θάνατο. Εἶναι τό σημαντικότερο πρόβλημά μας, ὁ «ἔσχατος» (Α΄ Κο 15,26), ὁ κορυφαῖος ἐχθρός μας. Παλεύουμε μαζί του σέ κάθε μας στιγμή. Μέ κάθε ἀνάσα μας διαδηλώνουμε τήν ἐπιθυμία μας νά ζήσουμε, νά μήν πεθάνουμε. Καί δέν ὑποφέρουμε μόνον ἐμεῖς, ἀλλά καί ἡ κτίση ὁλόκληρη. Διότι ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦ λος, ὑπέταξε στήν φθορά καί ὅλη τήν δημιουργία (βλ. Ρω 8,19-22).
Ποιός, λοιπόν, θά μποροῦσε νά μᾶς σώσει ἀπ’ αὐτήν τήν τραγική κατάσταση; «Ταλαίπωρος ἐγὼ ἄνθρωπος! Τίς με ῥύσεται ἐκ τοῦ σώματος τοῦ θανάτου τούτου;» (Ρω 7,24). Κανείς, παρά μόνον ὁ Θεός, «ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν, φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον» (Α΄ Τι 6,16). Μόνον αὐτός εἶναι ἀθάνατος φύσει καί μπορεῖ νά μᾶς μεταδώσει ζωή καί ἀθανασία. Καί τό ἔκανε. Τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ὁ Υἱός, προσέλαβε τήν θνητή φύση μας καί ἔγινε ἄνθρωπος. Καί ἀφοῦ μέ τήν διδασκαλία του καί μέ τά σημεῖα του μᾶς ὁδήγησε στήν θεογνωσία, πέθανε γιά μᾶς μέ θάνατο σταυρικό. Δέν ἦταν δέσμιος τοῦ θανάτου. Πέθανε ἐπειδή τό θέλησε. Καί θέλησε νά πεθάνει, ὥστε νά νικήσει στόν ἑαυτό του τόν θάνατο καί νά ἀναστηθεῖ, γιά νά χαρίσει στήν συνέχεια τήν ἀνάστασή του σ’ ὅποιον ἑνώνεται μαζί του καί γίνεται σῶμα του. Γι’ αὐτό ὑπάρχει ἡ Ἐκκλησία. Τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία; Εἶναι τό σῶμα τοῦ ἀναστημένου Χριστοῦ (Ἐφ 1,23). Ὅποιος γίνεται μέλος της μέ τά μυστήρια τοῦ Βαπτίσματος καί τῆς θείας Εὐχαριστίας, κοινωνεῖ τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ καί γίνεται μέτοχός της. Αὐτός δέν φοβᾶται πλέον τόν θάνατο, διότι ξέρει ὅτι «κι ἄν πεθάνει, θά ζήσει» (Ἰω 11,26). Θά πεθάνει, ἀλλά ὄχι γιά πάντα. Κάποια μέρα, πού ὅρισε ὁ Κύριος, θά ἀναστηθεῖ, ὅπως ἀναστήθηκε ὁ Χριστός. Καί μέχρι τότε θά προγεύεται ὡς ψυχή τά ἄρρητα ἀγαθά τοῦ παραδείσου. «Ὁ θάνατος, λοιπόν, ἀφανίσθηκε καί νικήθηκε. Ποῦ εἶναι, θάνατε, τό κεντρί σου; Ποῦ εἶναι, ἅδη, ἡ νίκη σου;… Ἄς εὐχαριστοῦμε ὅμως τόν Θεό, πού μᾶς δίνει τήν νίκη διά τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Α΄ Κο 15,55.57).
Αὐτά, λοιπόν, τά μεγάλα μαθήματα μᾶς διδάσκουν τά δύο ψυχοσάββατα: Ὅτι ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο ἀπό ἀγάπη. Ὅτι ὁ ἄνθρωπος παραδόθηκε στόν θάνατο ἐπειδή παράκουσε τήν ἐντολή τοῦ δημιουργοῦ του. Ὅτι ὁ Θεός δέν τόν ἐγκατέλειψε, ἀλλά ἔγινε καί ἄνθρωπος καί πέθανε καί ἀναστήθηκε γιά νά τόν σώσει. Ὅτι, τέλος, οἱ νεκροί μας δέν χά θηκαν, ἀλλ’ ὡς ψυχές προσδοκοῦν τήν κοινή ἀνάσταση πού θεμελιώνεται στήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ.
Ἐναπόκειται σέ μᾶς νά τά ἀξιοποιήσουμε γιά τόν πνευματικό μας καταρτισμό καί τήν σωτηρία μας.
Εὐ. Ἀλ. Δάκας
Δρ Θεολογίας - Φιλόλογος
Πολλά ἔχουν γραφεῖ γιά τούς τρεῖς Ἱεράρχες, τούς «τρεῖς μεγίστους φωστῆρας» πού δόξασαν μέ τή ζωή τους τήν Ἐκκλησία μας καί λάμπουν ὥς σήμερα στό στερέωμά της. Μά ὁπωσδήποτε ἀνώτερη ἀπό κάθε ἐγκώμιο εἶναι ἡ ἴδια ἡ δική τους διδαχή. Μερικά ψήγματα ἀπό τούς λόγους τους θά παραθέσουμε, ψήγματα πού ἀπεικονίζουν τήν κοινή ἀγάπη καί τόν θεῖο πόθο πού ἔτρεφαν γιά τόν λόγο τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἀκούραστος ἐργάτης τοῦ καλοῦ Μέγας Βασίλειος, ὁ βαθυστόχαστος θεολόγος Γρηγόριος καί ὁ συναρπαστικός διδάσκαλος Ἰωάννης Χρυσόστομος φιλοξενοῦσαν στίς ἅγιες καρδιές τους τήν ἴδια φλόγα γιά τήν Ἁγία Γραφή. Ἀφιέρωσαν τή ζωή τους στή μελέτη της. Μέ τή φωτεινή τους διάνοια τήν ἐρεύνησαν ὅσο λίγοι καί ἐμβάθυναν στά ζωοπάροχα νοήματά της. Κι ἀφοῦ οἱ ἴδιοι ξεδίψασαν καί φωτίσθηκαν ἀπό τήν ἀποκεκαλυμμένη ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ, ἔγιναν ἀγωγοί καί ποταμοί τῆς θείας σοφίας γιά νά τήν μεταφέρουν στούς ἀνθρώπους τούς συγχρόνους τους ἀλλά καί κάθε ἐποχῆς, διότι ἡ διδαχή τους μένει ἀθάνατη.
«Κοινόν ἰατρεῖον»
Σπουδαιότατος δρόμος γιά τήν εὕρεση τοῦ καθήκοντος εἶναι ἡ μελέτη τῶν θεοπνεύστων Γραφῶν. Διότι σ᾿ αὐτές περιέχονται καί οἱ ἐντολές γιά τίς καλές πράξεις, ἀλλά καί οἱ βίοι τῶν μακαρίων ἀνδρῶν, πού μᾶς παραδίδονται ἀνάγλυφοι σάν κάποιες ἔμψυχες εἰκόνες τῆς θεάρεστης ζωῆς καί πολιτείας, γιά νά μιμούμαστε τά καλά τους ἔργα. Ἔτσι, καθένας, σ᾿ ὁ,τιδήποτε αἰσθάνεται ὅτι ὑστερεῖ, βρίσκει τό κατάλληλο γιά τήν ἀρρώστια του φάρμακο σάν ἀπό κάποιο κοινό ἰατρεῖο, ἄν ἐντρυφήσει στό ἀνάλογο μίμημα. Ἐκεῖνος πού ἀγαπᾶ τή σωφροσύνη ξεφυλλίζει συνεχῶς τήν ἱστορία τοῦ Ἰωσήφ κι ἀπό ἐκεῖνον διδάσκεται τίς πράξεις σωφροσύνης, διότι τόν βρίσκει ὄχι μόνον ἐγκρατῆ ἀπέναντι στίς ἡδονές ἀλλά καί μέ σταθερή κλίση πρός τήν ἀρετή. Τήν ἀνδρεία μαθαίνει ἀπό τόν Ἰώβ…
Κάποιος ἄλλος πάλι, πού σκέπτεται πῶς θά μποροῦσε νά γίνει συγχρόνως πρᾶος καί μέ μεγάλο θυμό, ὥστε νά χρησιμοποιεῖ τόν θυμό του ἐναντίον τῆς ἁμαρτίας καί τήν πραότητα πρός τούς ἀνθρώπους, θά βρεῖ τόν Δαβίδ, πού ἦταν γενναῖος στά ἀνδραγαθήματα τοῦ πολέμου, ἀλλά πρᾶος καί ἀμετακίνητος στό νά μήν ἀνταποδώσει στούς ἐχθρούς. Τέτοιος ἦταν καί ὁ Μωϋσῆς, πού μέ μεγάλο θυμό ὀρθωνόταν ἐναντίον ἐκείνων πού ἁμάρταναν ἔναντι τοῦ Θεοῦ, ἀλλά μέ πραότητα ψυχῆς ὑπέφερε τίς συκοφαντίες πού στρέφονταν ἐναντίον αὐτοῦ. Καί γενικά, ὅπως οἱ ζωγράφοι, ὅταν ἀντιγράφουν μία εἰκόνα, συχνά στρέφονται καί παρατηροῦν τό πρότυπο προσπαθώντας νά μεταφέρουν τά χαρακτηριστικά του στό δικό τους καλλιτέχνημα, ἔτσι πρέπει νά κάνει κι ἐκεῖνος πού ἔχει ζῆλο νά καταστήσει τόν ἑαυτό του τέλειο σέ κάθε εἶδος ἀρετῆς. Δηλαδή, νά ἀτενίζει στούς βίους τῶν ἁγίων σάν σέ ἀγάλματα πού κινοῦνται καί δροῦν καί νά οἰκειοποιεῖται τήν ἀγαθότητα ἐκείνων μέ τή μίμηση.
Μ. Βασιλείου
Ἐπιστολή Β’ Γρηγορίῳ ἑτ. § 3
Βασικό προσόν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἡγέτη
Ποιός, χωρίς νά κατανοήσει τίς Γραφές καί νά τοῦ πυρποληθεῖ ἔτσι ἡ καρδιά του ἀπό τά ἁγνά καί φλογερά λόγια τοῦ Θεοῦ, χωρίς νά τά ἔχει τριπλογραμμένα σ᾿ ὅλη του τήν καρδιά, ὥστε νά ἔχει νοῦ Χριστοῦ καί χωρίς νά ἔχει εἰσδύσει στά θησαυροφυλάκια πού μένουν ἀπόκρυφα κι ἀόρατα καί σκοτεινά στούς πολλούς, ὥστε νά δεῖ καλά τόν πλοῦτο πού περιέχουν αὐτά τά θησαυροφυλάκια καί νά ᾿ναι σέ θέση νά πλουτίζει κι ἄλλους συγκρίνοντας τά πνευματικά μέ πνευματικά… ποιός θά δεχθεῖ μέ χαρά καί προθυμία νά τεθεῖ ἐπικεφαλῆς τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ; Δέν εἶναι δική μου δουλειά νά κρίνω καί νά συμβουλεύσω, ἀλλά νομίζω ὅτι αὐτός εἶναι ὁ μεγαλύτερος φόβος, αὐτός ὁ ἔσχατος κίνδυνος γιά τόν καθένα πού καταλαβαίνει πόσο μεγάλο εἶναι τό κατόρθωμα ἀλλά καί πόσο καταστρεπτική ἡ ἀποτυχία.
Γρ. Θεολόγου
Λόγος Β’ Ἀπολογητικός τῆς εἰς τόν Πόντον φυγῆς… § 96-99
Εὐφροσύνη καί ἀσφάλεια
Γλυκύ βέβαια εἶναι τό λιβάδι καί ὁ κῆπος, ἀλλά πολύ γλυκύτερη εἶναι ἡ ἀνάγνωση τῶν θείων Γραφῶν. Διότι ἐκεῖ ὑπάρχουν ἄνθη πού μαραίνονται, ἐνῶ ἐδῶ νοήματα πού εἶναι ἀκμαῖα. Ἐκεῖ φυσᾶ ζέφυρος, ἐνῶ ἐδῶ ἡ αὔρα τοῦ Πνεύματος. Ἐκεῖ ἀγκάθια ἀπαρτίζουν τό τεῖχος, ἐδῶ ὅμως ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ εἶναι πού ἀσφαλίζει. Ἐκεῖ τζιτζίκια τραγουδοῦν, ἐδῶ ὅμως προφῆτες κελαηδοῦν. Ἐκεῖ εὐχαριστεῖσαι ἀπό τή θέα, ἐδῶ ὠφελεῖσαι ἀπό τήν ἀνάγνωση. Ὁ κῆπος βρίσκεται σ᾿ ἕναν τόπο, οἱ Γραφές σέ κάθε μέρος τῆς οἰκουμένης. Ὁ κῆπος ὑπόκειται στίς ἀνάγκες τοῦ καιροῦ, ἐνῶ οἱ Γραφές καί κατά τόν χειμώνα καί κατά τό θέρος ἔχουν θαλερό φύλλωμα καί πλούσιους καρπούς. Ἄς προσέχουμε, λοιπόν, στήν ἀνάγνωση τῶν Γραφῶν. Διότι ἄν προσέχεις τή Γραφή, σοῦ διώχνει τήν ἀκεφιά, φυτεύει μέσα σου τήν εὐχαρίστηση, ἐξαφανίζει τήν κακία, ριζώνει τήν ἀρετή, ὅταν ἡ κατάσταση εἶναι ταραχώδης δέν σ᾿ ἀφήνει νά πάθεις ὅ,τι παθαίνουν ἐκεῖνοι πού χτυπιοῦνται ἀπό τήν τρικυμία. Ἡ θάλασσα εἶναι μανιασμένη, ἀλλά ἐσύ πλέεις μέ γαλήνη, διότι ἔχεις κυβερνήτη τήν ἀνάγνωση τῶν Γραφῶν. Αὐτό τό σχοινί δέν τό σπάζει ὁ πειρασμός τῶν περιστάσεων.
Ἰ. Χρυσοστόμου
Ὁμιλία «ὅτε τῆς Ἐκκλησίας ἔξω εὑρεθείς Εὐτρόπιος…» § 1
ΟΜΙΛΙΕΣ ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΣΑΚΚΟΥ (κασέτες καί CDs)
Α) Ο ΜΕΓΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
Β) ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
Μπορεῖτε νά τά προμηθευθεῖτε ἀπό τό Βιβλιοπωλεῖο "Ἀπολύτρωσις", τηλ. 2310 274518
Πόσοι γνωρίζουν ἄραγε πώς ἡ πρώτη διπλωματική ἀναγνώριση τῆς ἑλληνικῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821 ἦρθε ἀπό τό Χαΐτιον, ἤτoι ἀπό τήν ... Ἀϊτή;! Μία μικρή χώρα τῆς Καραϊβικῆς Θάλασσας, πού μετροῦσε μόλις 18 χρόνια ἀπό τή δική της ἀνεξαρτησία, ἔσπευσε στίς 15 Ἰανουαρίου 1822 μέ ἐπίσημη ἐπιστολή νά ἀναγνωρίσει τό δικαίωμα τῶν Ἑλλήνων γιά αὐτοδιάθεση.
Ἐπιφανεῖς Ἕλληνες πού ζοῦσαν στό Παρίσι μέ ἐπικεφαλῆς τόν Ἀδαμάντιο Κοραή ἦρθαν σέ συνεννόηση μέ τόν περίφημο γάλλο στρατηγό La Fayette κι ἔστειλαν ἐπιστολή πρός τόν Πρόεδρο τῆς Ἀϊτῆς ζητώντας βοήθεια. Ὁ Jean Pierre Boyer τούς ἀπάντησε ἔνθερμα. Οἱ Ἀϊτινοί γνώριζαν ἤδη γιά τήν ἔκρηξη τῆς ἑλληνικῆς ἐπανάστασης. Ὁ λαός εἶχε ὑποδεχτεῖ τό νέο μέ ἐνθουσιασμό καθώς καί οἱ ἴδιοι πρόσφατα ἀποτίναξαν τόν ζυγό καί ἔνιωθαν τί σημαίνει ἀγώνας γιά τήν ἐλευθερία. Κατανοώντας τό βάρος τῆς πολύχρονης ὑποδούλωσης ἐκφράζουν τή χαρά τους γιά τίς πρῶτες νίκες πού σημείωσαν οἱ ἀγωνιστές ὡς γνήσιοι ἀπόγονοι τοῦ Λεωνίδα. Θά ἤθελαν νά συντρέξουν στήν ἐπανάσταση μέ στρατεύματα καί μέ πολεμοφόδια ἤ ἔστω μέ χρηματική ἐνίσχυση ἀλλά καί οἱ ἴδιοι ἀντιμετωπίζουν ἀκόμη πολλαπλά προβλήματα στό νεοϊδρυθέν κράτος. Ἔχουν ὅμως ἐπιθυμία ἄν οἱ περιστάσεις στό μέλλον τό ἐπιτρέψουν νά ἀποστείλουν βοήθεια στά τέκνα τῆς Ἑλλάδας. Εὔχονται ὁλόψυχα νά σημειωθοῦν νίκες μίας ἄλλης Σαλαμίνας κι ἑνός νέου Μαραθώνα γιά τήν ἱερή ὑπόθεση τῶν δικαιωμάτων, τῆς θρησκείας καί τῆς πατρίδας.
Ἔκτοτε φαίνεται πώς δέν εἴχαμε ποτέ ἰδιαίτερους δεσμούς μέ τήν ἐξωτική χώρα τῆς Ἀϊτῆς. Μέχρι τίς 12 Ἰανουαρίου τοῦ 2010. Ἕνας φοβερός σεισμός 7 ρίχτερ ἔπληξε τήν πρωτεύουσα Port au Prince γιά ἕνα λεπτό καί χιλιάδες ἄνθρωποι καταπλακώθηκαν στά ἐρείπια. Τότε κινήθηκε ἡ ἑλληνική ἀνθρωπιά. Μία χώρα μικρή θέλησε κάποτε νά μᾶς συμπαρασταθεῖ καί νά ὑπερασπιστεῖ τό δίκαιο τοῦ ἀγώνα μας γιά ἐλευθερία. Εἴχαμε χρέος εὐγνωμοσύνης πρός αὐτή τήν τόσο μακρινή γιά μᾶς περιοχή τῆς γῆς νά ἀνταποδώσουμε. Ἀντίστοιχα πρός τήν ἐπιστολή τους, χρήματα κι ἐμεῖς δέν εἴχαμε τή δυνατότητα νά προσφέρουμε. Ὅμως μία ὁμάδα ἀπό ἕλληνες διασῶστες κατέφτασε στήν Ἀϊτή. Καί μάλιστα ἡ χαρά τους ἦταν μεγάλη ὅταν στίς 24 Ἰανουαρίου σέ συνεργασία μέ Γάλλους κατάφεραν νά ἀνασύρουν μέσα ἀπό τά ἐρείπια ἑνός ξενοδοχείου ζωντανό ἕναν εἰκοσιτετράχρονο ἄντρα.
Στό ξεκίνημα τῆς νέας χρονιᾶς ἀξίζει ὡς λαός νά ἀναθεωρήσουμε τήν πορεία μας καί νά τήν καθορίσουμε μέ βάση τίς πανάρχαιες ἀρετές πού χαρακτηρίζουν τή φυλή μας. Πέρα ἀπό τήν περίφημη φιλοξενία καί τό πατροπαράδοτο φιλότιμο, στόν τόπο μας ἀνθεῖ ἡ ἀνθρω- πιά καί ἡ εὐγνωμοσύνη... ἀκόμη. Αὐτή εἶναι ἡ ὀμορφιά καί ὁ πλοῦτος τῆς Ἑλλάδας. Κι εἶναι σίγουρο πώς δέν θά ἐκλείψει ἀπό τήν ψυχή τοῦ Ἕλληνα ἡ ἔμπρακτη εὐγνωμοσύνη, φτάνει νά συνεχίσουμε οἱ μεγαλύτεροι νά τή μεταλαμπαδεύουμε στίς ἐπερχόμενες γενιές.
Ἀγγελική Τσιραμπίδου
Φιλόλογος
Ἀπολύτρωσις, Ἰαν. 2017
Βάσει τοῦ ἰσχύοντος Συντάγματος (ἄρθρα 16 καί 13) καί τῶν ἀποφάσεων 3356/1995 καί 2176/1998 τοῦ Συμβουλίου Ἐπικρατείας ἡ Πολιτεία ἔχει ὑποχρέωση νά παρέχει θρησκευτική ἀγωγή στά Ἑλληνόπουλα, σεβόμενη τήν ἀρχή τῆς ἐλευθερίας τῆς θρησκευτικῆς τους συνείδησης. Γιά τόν λόγο αὐτό τό Ὑπουργεῖο Παιδείας διορίζει, μετά ἀπό πρόταση τῶν τριῶν μουφτειῶν τῆς Θράκης, 300 «ἱεροδιδασκάλους», γιά νά διδάξουν τό Κοράνιο στούς ἕλληνες μουσουλμάνους μαθητές. Παρόμοιες εὐαισθησίες ἔχει ἐκδηλώσει πρός τούς ἕλληνες ἑβραίους καί ρωμαιοκαθολικούς μαθητές (πρβλ. ΦΕΚ 83/115-2016, τ. Α΄).
Δέν διαπιστώνεται, ὡστόσο, ἡ ἴδια πρόθεση τῆς Πολιτείας γιά τούς ὀρθόδοξους ἕλληνες μαθητές, καθώς ἐπιχειρήθηκε ὄχι μόνον ἡ μετάλλαξη τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν σέ θρησκειολογικό, ἀλλά ἐπιπλέον, ὅπως ἀποδείχθηκε ἀπό συνέδρια καί μελέτες, τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν ἀποτελεῖ πιστή ἐφαρμογή καί ἀντιγραφή τοῦ προγράμματος «Παγκοσμίου Δικτύου Θρησκειῶν γιά Παιδιά» (GNRC) τῆς νεοβουδιστικῆς ὀργάνωσης Arigatou.
Μέ τό νέο Πρόγραμμα Σπουδῶν γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, τό παιδί βγαίνει ἔξω ἀπό τήν πίστη καί τήν Ἐκκλησία καί στέκεται μέ οὐδετερότητα, σάν νά μήν εἶναι βαπτισμένο στόν Χριστό• ἔχει ἀπέναντί του καί σέ ἴσες ἀποστάσεις τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία ἐλλιπῆ, τίς χριστιανικές ὁμολογίες καί τίς διάφορες θρησκεῖες. Αὐτή ἡ θρησκευτική ποικιλία τοῦ προσφέρεται μεθοδευμένα ἀπό τήν ἡλικία τῶν 8-9 ἐτῶν, τό κατευθύνει σταδιακά μέ τόν ἀναστοχασμό, τόν προβληματισμό, τήν ἀμφισβήτηση τῶν πάντων στήν ἀπόρριψη τῶν ὅσων πίστευε καί στήν υἱοθέτηση στοιχείων ἀπό ὅλες τίς θρησκεῖες, τίς ὁποῖες διδάσκεται ἰσότιμα καί χωρίς νά τίς ἀξιολογήσει. Ἀσφαλῶς, μέ τέτοιο μαθησιακό ὁρίζοντα ὁδηγοῦνται ἀναπότρεπτα οἱ μαθητές στόν ἀποπροσανατολισμό, τή σύγχυση, τήν ἀποδοχή ἑνός θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ καί κατ’ ἐπέκταση στήν ἀποδόμηση τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας. Νά τό ἔργο τῆς Arigatou: ἡ δημιουργία διαθρησκειακῆς συνείδησης, κατά τήν ὁποία ὅλες οἱ θρησκεῖες εἶναι ἴδιες καί ἰσάξιες.
Γιά τήν ταυτότητα, ὅμως, καί τούς σκοπούς τῆς Arigatou πρόσφατη ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου γνωστοποιεῖ ὅτι προέρχεται ἀπό τήν ὀργάνωση Μyochikai καί ἀνήκει στά νέα θρησκευτικά κινήματα βουδιστικῆς προελεύσεως, τά ὁποῖα ἀναπτύχθηκαν στήν Ἰαπωνία τόν 20ό αἰώνα. Ἡ ἱδρύτριά της Μiyamoto Μitsu διατέλεσε ἡγετικό στέλεχος ἄλλης βουδιστικῆς θρησκευτικῆς ὁμάδας, τῆς Reiyukai, καί ἀποχώρησε ἀπό ἐκεῖ τό 1950, μετά ἀπό σκάνδαλο φοροδιαφυγῆς καί ἄλλες κατηγορίες. Τό Ἵδρυμα Arigatou ἱδρύθηκε ἀπό τόν Takejasu Μiyamoto τό 1990 ὡς θυγατρικός ὀργανισμός του, μέ σκοπό νά ἐνισχύει τίς διαθρησκειακές δραστηριότητες, ἰδιαιτέρως μεταξύ τῶν παιδιῶν. Τό 2000 τό Ἵδρυμα Arigatou σέ συνεργασία μέ τήν ἰαπωνική ἐπιτροπή τῆς UNICEF καί τήν ὀργάνωση «Παγκόσμια Συνδιάσκεψη γιά τή θρησκεία καί τήν εἰρήνη τῆς Ἰαπωνίας», ἵδρυσαν τό «Παγκόσμιο Δίκτυο Θρησκειῶν γιά τά παιδιά» (GNCR), μέ σκοπό νά ἐνθαρρύνουν τή διαθρησκειακή ἐργασία καί βοήθεια τῶν παιδιῶν. Στό πλαίσιο αὐτό δημιουργήθηκε τό ἐκπαιδευτικό πρόγραμμα LTLT (Learning To Live Together – Αn Intercultural and Interfaith Programme for Ethics Education), μέ θεματολογία ἔντονου θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ καί προμετωπίδα τήν «πνευματικότητα». Ἐπιπλέον, μαρτυρεῖται στά κείμενά τους ἀπόπειρα διαφήμισης καί διάδοσης ἐξωχριστιανικῶν πρακτικῶν καί δοξασιῶν, ὅπως ὁ διαλογισμός στά σχολεῖα. Ὁμολογοῦν, ἀκόμη, ὅτι συνεργάζονται μέ ΜΚΟ καί διεθνεῖς ὀργανισμούς στά πλαίσια διαθρησκειακῶν καί πολιτιστικῶν πρωτοβουλιῶν, οἱ ὁποῖες ἀξιοποιοῦνται ἀπό τήν ὀργάνωση καταλλήλως γιά τήν ἐπικοινωνιακή προβολή της.
Στήν ἴδια συχνότητα, τό 2004, ὁ Takejasu Μiyamoto ἵδρυσε τό «Συμβούλιο Διαθρησκειακῆς Ἠθικῆς Ἐκπαίδευσης γιά Παιδιά» (Interfaith Council on Ethics Education for Children). Τό Συμβούλιο αὐτό καθιέρωσε τό 2008, σέ ἐτήσια βάση, τήν «Παγκόσμια Ἡμέρα Προσευχῆς καί Δράσης γιά τά παιδιά», κατά τήν ὁποία διοργανώνονται γιά τά παιδιά ἀπό κοινοῦ θρησκευτικές συναντήσεις καί συμπροσευχές διαφόρων θρησκευτικῶν κλάδων. Προτείνουν, μάλιστα, ἕνα κοινό κείμενο προσευχῆς μέ ἐξαιρετικά νεφελῶδες καί προβληματικό περιεχόμενο. Ἔτσι, στίς 19-11-2015 πραγματοποιήθηκε τέτοια διαθρησκειακή συνάντηση στό Santo Do- mingo μέ τή συμμετοχή χριστιανῶν, ἰουδαίων, ἰνδουϊστῶν, βουδιστῶν, καθώς καί ὀπαδῶν παραχριστιανικῶν καί νεοεποχίτικων ὁμάδων.
Ἐπίσης, τό Ἵδρυμα Arigatou συνεργάζεται καί μέ ἄλλες ὁμάδες βουδιστικῶν ἀρχῶν, οἱ ὁποῖες ἀσκοῦν, σύμφωνα μέ δηλώσεις τους, λατρεία πρός «τή φύση, τόν Βούδα, πού βρίσκεται σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους καί τά πράγματα». Ἀκόμη ὑπεισέρχεται καί σέ ἐκπαιδευτικά προγράμματα καί δράσεις, ἐνῶ παράλληλα ἐπιδιώκει τή συνεργασία καί μέ ἐκκλησιαστικούς φορεῖς, στούς ὁποίους προτείνει δράσεις συνεργασίας καί ἐκδηλώσεις γιά θέματα εὐρύτερου ἐνδιαφέροντος, ὅπως ἡ εἰρήνη, ἡ ἐκπαίδευση, ἡ καταπολέμηση τῶν διακρίσεων κ.ἄ.
Ἀποτελεῖ ὄντως τραγική εἰρωνεία νά θέλει ἡ Arigatou νά διδάξει τήν Ἐκκλησία πῶς νά εἶναι πιό φιλική μέ τά παιδιά! Φθάσαμε στό σημεῖο βουδιστές, ἰνδουϊστές καί πνευματιστές-μάγοι νά συμβουλεύουν τόν χριστιανικό κόσμο πῶς νά συμπεριφέρεται, μέ σκοπό νά κερδίσει τήν προτίμηση τῶν παιδιῶν καί τῶν νέων! Φαίνεται καθαρά πῶς ἡ ὀργάνωση Arigatou ἐπιδιώκει νά διεισδύσει καί νά ἀλλοιώσει τήν πίστη ὅλων τῶν θρησκειακῶν χώρων -καί τήν ἑλληνική Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία-, προκειμένου νά ἐκπληρωθοῦν τά ὁράματα καί οἱ σκοποί της. Βέβαια, αὐτά δέν τά πραγματοποιεῖ μόνη της. Ἀνιχνεύει παντοῦ συνεργάτες, μοιράζει ἀξιώ- ματα καί ἁρμοδιότητες, ὑποσχόμενη «ἕνα καλύτερο αὔριο γιά τά παιδιά». Ἔτσι ἐντόπισε συνεργάτες καί στήν Ἑλλάδα.
Μέ ποιά λογική ἔχουν τό δικαίωμα ξένα κέντρα καί ὀργανώσεις μέ ἰδέες ἀντίθετες πρός τήν παράδοσή μας νά σχεδιάζουν καί νά ποδηγετοῦν τή διαπαιδαγώγηση τῶν παιδιῶν μας καί νά μετατρέπουν τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία σέ μία πολυθρησκειακή-συγκρητιστική διδασκαλία, μέ στόχο τήν τελική ἐπικράτηση καί ἐπιβολή τῆς πανθρησκείας τῆς Νέας Ἐποχῆς;
Ξεκάθαρα ὅμως καί ἀπερίφραστα ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τονίζει ὅτι τό Ἵδρυμα Arigatou εἶναι σαφῶς ἀσυμβίβαστο πρός τήν ὀρθόδοξη πίστη καί ἐπισημαίνει στήν ἀνακοίνωσή της (27-10-2016): «Συνιστᾶται ἡ προσοχή τῶν ἐκλεκτῶν λειτουργῶν τοῦ μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν εἰς τήν Μέσην Ἐκπαίδευσιν, μέ τό ὑψηλόν αἴσθημα εὐθύνης τό ὁποῖον διακρίνει αὐτούς, ὅπως ἀποφεύγουν συνεργασίας μετά κινήσεων καί σωματείων, τά ὁποῖα σχετίζονται μέ πρακτικάς θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ».
Εὐδοξία Αὐγουστίνου
Ὁ μήνας Ἰανουάριος μᾶς δίνει ἀρκετές εὐκαιρίες νά τιμήσουμε τούς ἁγίους Τρεῖς Ἱεράρχες. Ἤδη ἀπό τήν 1η τοῦ μήνα ἑορτάζεται ἡ μνήμη τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, στίς 25 ἡ μνήμη τοῦ Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί στίς 27 ἡ ἀνακομιδή τῶν λειψάνων τοῦ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἀπό τά Κόμανα στήν Κωνσταντινούπολη. Τέλος, στίς 30 Ἰανουαρίου ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τή μνήμη καί τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν ἤ ἀκριβέστερα τή σύναξη πρός τιμή αὐτῶν, διότι πρόκειται περί κοινῆς ἑορτῆς καί ὄχι μνήμης μέ τήν ἔννοια ἐπετείου τῆς κοίμησης αὐτῶν.
Ἡ τελευταία αὐτή ἑορτή εἶναι μεταγενέστερη καί καθιερώθηκε κατά τόν 11ο αἰώνα ἐπί τῆς βασιλείας τοῦ Ἀλεξίου Κομνηνοῦ (1081-1118) ἀπό τόν μητροπολίτη Εὐχαΐτων Ἰωάννη τόν Μαυρόποδα. Ἐκεῖνος συνέθεσε καί τήν ἀκολουθία τῆς ἑορτῆς αὐτῆς.
Ἀπό τότε καθιερώθηκε καί ἡ ἀπεικόνιση τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν στήν ἴδια ἁγιογραφική παράσταση. Παράλληλα ἤδη εἰκονίζονταν μέ ἄλλους Ἱεράρχες στήν κόγχη τοῦ ἱεροῦ βήματος νά κυκλώνουν τήν ἁγία Τράπεζα, ἐνδεδυμένοι τά ἀρχιερατικά τους ἄμφια καί μέ τά εἰλητάρια τῆς θείας Λειτουργίας στά χέρια. Ἡ πρακτική αὐτή τῆς εἰκονογραφίας ὑπενθυμίζει τό γεγονός ὅτι οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες δέν ὑπῆρξαν μόνο μεγάλοι διδάσκαλοι τῆς πίστης καί τοῦ ἤθους τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί τῆς λατρείας της. Πράγματι οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, ἐκτός ἀπό ἱερουργοί τῶν μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας, ὑπῆρξαν καί διαμορφωτές τῆς θείας λατρείας.
Εἰδικότερα, ἀπό ἱστορικές πηγές πληροφορούμαστε ὅτι ὁ Μέγας Βασίλειος καθόρισε τήν τάξη τῆς ἀνάγνωσης τῶν εὐχῶν. Ἐξάλλου στόν ἴδιο ἀποδίδονται πλῆθος εὐχῶν πού περιέχονται στά λειτουργικά βιβλία. Ἐνδεικτικά ἀναφέρονται οἱ εὐχές τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος καί τοῦ μεγάλου Ἁγιασμοῦ, τῆς γονυκλισίας τῆς Πεντηκοστῆς καί τῶν ἀκολουθιῶν τοῦ νυχθημέρου. Οἱ εὐχές αὐτές διακρίνονται γιά τό βιβλικό τους ὑπόβαθρο, τή βαθειά θεολογική σκέψη καί τήν ἀριστοτεχνική δομή καί γλῶσσα. Τό σπουδαιότερο ὅμως λειτουργικό του ἔργο, ἀπό τά ὡραιότερα καί θεολογικότερα κείμενα τῆς θρησκευτικῆς φιλολογίας, εἶναι ἡ θεία Λειτουργία του.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος ὡς ποιητής συνέγραψε ἐπίσης ὕμνους καί προσευχές. Ὁ πλοῦτος τῶν αἰσθημάτων πού τά χαρακτηρίζει τά κατατάσσει μεταξύ τῶν ἐκλεκτότερων ἔργων τῆς ἐκκλησιαστικῆς ποίησης. Οἱ ὕμνοι αὐτοί ὅμως δέν χρησιμοποιήθηκαν στή λατρεία, ἐπειδή ἦταν γραμμένοι σέ ὁμηρική, δύσκολη, γλῶσσα. Στόν ἅγιο Γρηγόριο ἀποδίδεται καί μία θεία Λειτουργία, γραμμένη καί αὐτή σέ ἔμμετρο λόγο, ἡ ὁποία τελοῦνταν στήν ἐκκλησία τῆς Ἀλεξάνδρειας.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, σύμφωνα μέ τούς βιογράφους του, ἔκανε προσπάθειες γιά τήν ἀναπτέρωση τῆς λειτουργικῆς ζωῆς στήν Κωνσταντινούπολη, ἐνῶ σέ πολλές ὁμιλίες του ἔπαιρνε ἀφορμές γιά νά ἐξάρει τή σημασία τῶν Μυστηρίων καί νά καθοδηγήσει τούς πιστούς στή συμμετοχή στίς λειτουργικές συνάξεις. Στόν ἴδιο ἀποδίδεται καί ποικιλία εὐχῶν γιά διάφορες περιστάσεις καί ὧρες προσευχῆς. Πιό πολύ ὅμως εἶναι γνωστός γιά τή θεία Λειτουργία πού φέρει τό ὄνομά του, ἡ ὁποία διακρίνεται γιά τή δωρική ἁπλότητα, τή συντομία καί τή συνοχή της.
Οἱ Τρεῖς Ἱεράρχες, μέ τά λειτουργικά τους ἔργα, στέκονται ὡς φωτεινοί ὁδοδεῖκτες στήν πορεία τῶν ἀνθρώπων γιά τήν «ἐν πνεύματι καί ἀληθείᾳ» λατρεία (Ἰω 4,23), ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία χρησιμοποιώντας τά κείμενά τους συνεχίζει νά τελεῖ τό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, ἁγιάζοντας τούς πιστούς ὅλων τῶν ἐποχῶν.
Μάξιμος
"Ἀπολύτρωσις", Ἰαν. 2017
ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ "ΕΛΠΙΔΑ"
(ΦΙΛΥΡΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ)
ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 6.00 μ.μ.
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ "ΕΛΠΙΔΑ"
ΤΡΙΤΗ 19 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 5.30 μ.μ
ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ "Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ"
ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 6.00 μ.μ.
ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ – ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ "ΕΛΠΙΔΑ"
ΠΕΜΠΤΗ 21 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 6.00 μ.μ.
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΩΝ "ΕΛΠΙΔΑ"