ΕΡΩΤΗΣΗ: Περιμένουμε ν’ ἀκούσουμε σήμερα, κ. καθηγητά, γιά τό ἅγιο Πνεῦμα. Τί διδάσκουν οἱ μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ γιά τό ἅγιο Πνεῦμα;
    ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ὅπως ἀρνοῦνται τή θεότητα τοῦ Ἰησοῦ καί τή σωματική ἀνάστασή του, ἔτσι γιά τό ἅγιο Πνεῦμα ἀρνοῦνται τή θεότητά του καί τήν προσωπικότητά του. Δηλαδή δέν δέχονται ὅτι τό ἅγιο Πνεῦμα εἶναι πρόσωπο καί ὅτι εἶναι καί Θεός. Πιστεύουν καί τό κηρύττουν γραπτῶς καί προφορικῶς ὅτι τό ἅγιο Πνεῦμα εἶναι μία δύναμη, ἡ ἐνεργός δύναμη τοῦ Θεοῦ. Παρομοιάζουν τό ἅγιο Πνεῦμα μέ τόν ἄνεμο ἤ μέ τό ἠλεκτρικό ρεῦμα. Ὁ ἱδρυτής τοῦ χιλιασμοῦ Ρῶσσελ, διαστρεβλώνοντας τά διάφορα χωρία τῆς Γραφῆς πού μιλοῦν γιά τό ἅγιο Πνεῦμα, ἀπορρίπτει καί τήν προσωπικότητά του καί τή θεότητά του καί ὀνομάζει τό ἅγιο Πνεῦμα ἄλλοτε συνείδηση, ἄλλοτε ἁγία ἐπιρροή καί ἄλλοτε, ὅταν πρόκειται γιά τό χαρακτηρισμό Παράκλητος, θεία πρόνοια. Περισσότερο ἀναιδεῖς καί ἀσεβεῖς παρουσιάζονται οἱ ψευδομάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ στίς προφορικές συζητήσεις. Εἶναι ἐκ τῶν προτέρων προετοιμασμένοι καί ἐκπαιδευμένοι νά γελάσουν, πῶς καί πόσο νά γελάσουν, ὅταν τούς μιλήσει κανείς γιά τήν προσωπικότητα τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Τό διαπίστωσα αὐτό ἀπό τό ὅτι ἔπαιξαν τόν ἴδιο ρόλο σαρκασμοῦ διάφοροι χιλιασταί σέ διάφορα μέρη. Ἀπήντησαν δέ καί μέ τά ἴδια λόγια, καί ζήτησαν νά τούς δείξω ποῦ στή Γραφή γίνεται λόγος γιά τά «μοῦτρα» τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
    ΕΡΩΤΗΣΗ: Ἀγανακτῶ μέ τήν ἀγραμματοσύνη τους, κ. καθηγητά, καί τή θρασύτητα νά κάνουν καί τό δάσκαλο. Τόσο ἀγράμματοι, νά νομίζουν ὅτι πρόσωπο καί προσωπικότης σημαίνει «μοῦτρα»! Θαυμάζω τήν ὑπομονή σας νά συζητᾶτε μαζί τους.
    ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἀγανακτεῖ καί ἐξανίσταται κανείς μέ τήν ἀθλιότητά τους. Ὁμολογῶ ὅμως ὅτι τούς ὑπομένω μέ πολλή μακροθυμία, γιατί τούς ἀγαπῶ καί θέλω τή σωτηρία τους. Πλανεμένα ἀδέλφια μας εἶναι. Ἐκεῖνο πού μέ λυπεῖ κατάκαρδα εἶναι τό πεῖσμα τους νά μείνουν στήν πλάνη καί στήν ἀσέβεια καί μετά ἀπό τόσες μαρτυρίες τῆς Γραφῆς.
    ΕΡΩΤΗΣΗ: Θά θέλαμε, κ. καθηγητά, νά ἀκούσουμε αὐτές τίς μαρτυρίες.
   ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ὅπως εἶναι γνωστό σέ ὅλους πού ξέρουν τά ἐγκύκλια μαθήματα, τά οὐσιαστικά χωρίζονται στά ἀφηρημένα, πού εἶναι οἱ ἔννοιες, καί στά συγκεκριμένα, πού εἶναι πρόσωπα, ζῶα, πράγματα. Γιά νά εἶναι ἕνα πρόσωπο πρέπει νά ἔχει λογικό. Ἤ πιό ἀναλυτικά, νόηση, βούληση, αἴσθηση. Λογικά ὄντα εἶναι οἱ ἄνθρωποι, οἱ ἄγγελοι καί δαίμονες καί ὁ Θεός. Αὐτά τά ὄντα ἔχουν προσωπικότητα, καί ἀπό αὐτά μόνο ὁ ἄνθρωπος ἔχει μοῦτρα. Ἀλλά ἄλλο εἶναι τό πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου, πού κοινῶς λέγεται μοῦτρα ἤ πρόσοψη τῆς κεφαλῆς, καί ἄλλο τό πρόσωπο, ἡ ὅλη ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου, πού λέγεται καί προσωπικότης. Ὥστε γιά νά εἶναι κάτι πρόσωπο πρέπει νά ἔχει λογικό, ἤ ἀναλυτικά, νά σκέπτεται καί νά γνωρίζει, νά βούλεται καί νά ἀποφασίζει, νά αἰσθάνεται καί νά ἀγαπᾶ ἤ νά λυπᾶται. Ἐάν ἡ Γραφή μᾶς προσφέρει μαρτυρίες ὅτι τό ἅγιο Πνεῦμα ἔχει λογικό ἤ ἔχει νόηση, βούληση καί αἴσθηση, τότε δέν χωράει καμιά ἀμφιβολία ὅτι τό ἅγιο Πνεῦμα εἶναι πρόσωπο, ἔχει προσωπικότητα.
    ΕΡΩΤΗΣΗ: Καί ὑπάρχουν χωρία στή Γραφή γιά ὅλες αὐτές τίς περιπτώσεις, κ. καθηγητά;
    ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Βεβαίως ὑπάρχουν καί μάλιστα πολύ χτυπητά.
       Α΄. Νόηση
          1.   Γνωρίζει· «Τά τοῦ Θεοῦ οὐδείς οἶδεν εἰ μή τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ».
          2.   Ἐρευνᾶ· «Τό Πνεῦμα πάντα ἐρευνᾷ καί τά βάθη τοῦ Θεοῦ».
       Β΄. Βούληση
          1.   Βούλεται· «Πάντα δέ ταῦτα ἐνεργεῖ τό ἕν καί τό αὐτό Πνεῦμα, διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ, καθώς βούλεται».
          2.   Ἀποφασίζει· «Ἔδοξε γάρ τῷ ἁγίῳ Πνεύματι καί ἡμῖν...».
       Γ΄. Αἴσθηση
       1. Ἀγαπᾶ· «Παρακαλῶ δέ ὑμᾶς, ἀδελφοί, διά τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί διά τῆς ἀγάπης τοῦ Πνεύματος, συναγωνίσασθαί μοι...»
       2. Λυπεῖται· «Καί μή λυπεῖτε τό Πνεῦμα τό ἅγιον τοῦ Θεοῦ, ἐν ᾧ ἐσφραγίσθητε εἰς ἡμέραν ἀπολυτρώσεως».
   Ὁλοκάθαρα, λοιπόν, φαίνεται καί ἐντελῶς ἀβίαστα συνάγεται ἀπό ὅλες αὐτές τίς μαρτυρίες ὅτι τό ἅγιο Πνεῦμα εἶναι πρόσωπο.
    ΕΡΩΤΗΣΗ: Ὁπωσδήποτε ὁλοκάθαρα, κ. καθηγητά, γιά κείνους πού ἔχουν μάτια, καί ἀβίαστα γιά κείνους πού δέν ἔχουν προκατάληψη. Γιά τούς χιλιαστές ὅμως, νομίζω, ταιριάζει ἐκεῖνο πού ἀκοῦμε τή Μ. Ἑβδομάδα «ὁ δέ παράνομος Ἰούδας οὐκ ἠβουλήθη συνιέναι».
   ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Καί κοντά σ’ αὐτές τίς μαρτυρίες ἡ ἁγία Γραφή μᾶς χαρίζει καί ἄλλες πού μιλοῦν γιά τήν προσωπικότητα τοῦ ἁγίου Πνεύματος, διότι παρουσιάζουν τίς ἐνέργειές του, ἐνέργειες λογικοῦ ὄντος, προσώπου. Καί αὐτές εἶναι:
    Α΄. Διδάσκει
     1. Ὑπενθυμίζει· «Ταῦτα λελάληκα ὑμῖν παρ’ ὑμῖν μένων· ὁ δέ παράκλητος, τό Πνεῦμα τό ἅγιον, ὅ πέμψει ὁ πατήρ ἐν τῷ ὀνόματί μου, ἐκεῖνος ὑμᾶς διδάξει πάντα καί ὑπομνήσει ὑμᾶς πάντα ἅ εἶπον ὑμῖν».
    2. Ὁμιλεῖ· «Ἄνδρες ἀδελφοί, ἔδει πληρωθῆναι τήν γραφήν ταύτην ἥν προεῖπε τό Πνεῦμα τό ἅγιον διά στόματος Δαυΐδ περί Ἰούδα...».
      «Εἶπε δέ τό Πνεῦμα τῷ Φιλίππῳ».
      «Λειτουργούντων δέ αὐτῶν τῷ Κυρίῳ καί νηστευόντων εἶπε τό Πνεῦμα τό ἅγιον».
      «Ὁ ἔχων οὖς ἀκουσάτω τί τό Πνεῦμα λέγει ταῖς ἐκκλησίαις».
     3. Μαρτυρεῖ· «Ὅταν δέ ἔλθῃ ὁ παράκλητος, ὅν ἐγώ πέμψω ὑμῖν παρά τοῦ Πατρός».
     4. Ἐλέγχει· «Καί ἐλθών ἐκεῖνος ἐλέγξει τόν κόσμον περί ἁμαρτίας...».
   Β΄. Διοικεῖ
     1. Ἀποκαλύπτει· «Καί ἦν αὐτῷ κεχρηματισμένον ὑπό τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου μή ἰδεῖν θάνατον πρίν...».
    2. Ἐκλέγει· «Λειτουργούντων δέ αὐτῶν τῷ Κυρίῳ καί νηστευόντων εἶπε τό Πνεῦμα τό ἅγιον· ἀφορίσατε δή μοι...».
    3. Κατευθύνει· «Οὗτοι μέν οὖν ἐκπεμφθέντες ὑπό τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου κατῆλθον εἰς τήν Σελεύκειαν...».
    4. Ὁδηγεῖ· «Τό Πνεῦμά σου τό ἀγαθόν ὁδηγήσει με ἐν γῇ εὐθείᾳ».
    5. Ἐμποδίζει· «Κωλυθέντες ὑπό τοῦ ἁγίου Πνεύματος λαλῆσαι τόν λόγον ἐν τῇ Ἀσίᾳ».
    6. Κυβερνᾶ· «Ὅσοι γάρ Πνεύματι Θεοῦ ἄγονται οὗτοί εἰσιν υἱοί Θεοῦ».
  Γ΄. Ἀντιμετωπίζεται λογικά
    1. Γίνεται λόγος γιά βλασφημία κατά τοῦ ἁγίου Πνεύματος.
    2. Χαρακτηρίζεται ἡ ἐνέργεια τοῦ Ἀνανία καί τῆς Σαπφείρας ὡς προσπάθεια νά ξεγελάσουν τό Πνεῦμα τό ἅγιον· «Τί ὅτι συνεφωνήθη ὑμῖν πειράσαι τό Πνεῦμα Κυρίου;».
Ὅλα αὐτά πείθουν ἀπόλυτα ὅτι τό Πνεῦμα τό ἅγιον εἶναι πρόσωπο καί ὄχι μία ἐνεργός δύναμη τοῦ Θεοῦ. Γιατί ὅλα ὅσα τονίζουν τά χωρία πού ἀνέφερα εἶναι γνωρίσματα τά ὁποῖα ἀνήκουν ἀποκλειστικά σέ ἕνα λογικό πρόσωπο. Μία ἀφηρημένη ἔννοια δέν μπορεῖ νά κάνει τίποτα ἀπό αὐτά, ὅσο ὑψηλή καί ἄν εἶναι. Ἡ ἀφηρημένη ἔννοια εἶναι κάτι τό ἀναίσθητο, ἤ μᾶλλον κάτι τό ἀνύπαρκτο. Δέν ὑπάρχει κἄν χωρίς τόν φορέα της. Πῶς μπορεῖ, λοιπόν, νά σκέπτεται, νά ἐπιθυμεῖ, νά συναισθάνεται, νά ἀποφασίζει καί νά ἐνεργεῖ, νά ἀντιμετωπίζει λογικά τήν συμπεριφορά τοῦ ἀνθρώπου;
    ΕΡΩΤΗΣΗ: Καί ὅμως οἱ σπουδαστές τῆς Γραφῆς τό ἀντιμετωπίζουν πολύ παράλογα καί ὁπωσδήποτε ὑπάγονται στήν τάξη τῶν βλασφήμων τοῦ ἁγίου Πνεύματος καί στό κρῖμα τοῦ Ἀνανία καί τῆς Σαπφείρας.
   ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ὡς τελευταῖο ἐπιχείρημα ἔχω νά πῶ τό ἑξῆς. Ὅταν μιλᾶ ἕνα πρόσωπο, λέει «ἐγώ». Ὅταν ἀπευθυνόμαστε σ' αὐτό, λέμε «ἐσύ». Καί ὅταν μιλᾶμε γι' αὐτό, λέμε «αὐτός», ἤ «ἐκεῖνος». Ἡ Καινή Διαθήκη χρησιμοποιεῖ ὅλες αὐτές τίς ἀντωνυμίες γιά τό ἅγιο Πνεῦμα. Γιά τό «ἐγώ» ὑπενθυμίζω τό χωρίο πού ἀνέφερα· «ἀφορίσητε δή μοι...» (Πρξ 13,2). Γιά τό «ἐκεῖνος» παραπέμπω στό Ἰω 14,26 καί 15,26, ὅπου γίνεται χρήση καί τῆς ἀντωνυμίας «ὅς», ὁ ὁποῖος, σέ γένος ἀρσενικό, ἐνῶ τό λέγει «Πνεῦμα», πού εἶναι γένους οὐδετέρου. Ἐπιπλέον ὀνομάζεται τό ἅγιο Πνεῦμα ἀπό τόν Χριστό «ὁ Παράκλητος».
    ΕΡΩΤΗΣΗ: Σέ ὅλα αὐτά τί θά εἶχαν νά ποῦν, κ. καθηγητά, οἱ χιλιαστές;
  ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ὅλο καί κάτι ἔχουν νά ποῦν. Ὁ σατανᾶς εἶναι μεγάλος καί ἐπιτήδειος μηχανορράφος καί διαστρεβλωτής καί τούς σκοτίζει, ὅπως τό Πνεῦμα τό ἅγιο φωτίζει τούς δικούς του. Ἀκοῦστε τί μοῦ εἶπε εἰς ἀπάντησιν ὅλων αὐτῶν ἕνας χιλιαστής. Εἶναι, λέει, προσωποποίηση τῆς ἐνεργοῦς δυνάμεως τοῦ Θεοῦ. Καί ἀνέφερε γιά παράδειγμα τήν προσωποποίηση τοῦ νόμου. Δέν συνηθίζονται, μοῦ λέγει, οἱ ἐκφράσεις τό πνεῦμα τοῦ νόμου, ὁ νόμος λέγει, ἐν ὀνόματι τοῦ νόμου, ἡ σκέψη τοῦ νόμου; Ἀσφαλῶς συνηθίζονται, τοῦ εἶπα, καί πίσω ἀπό αὐτές κρύβεται ὁ νομοθέτης. Ἄκουσες, τοῦ λέω, ποτέ νά λέγεται ἐν ὀνόματι τοῦ νόμου καί τοῦ νομοθέτου; Ὄχι, μοῦ λέγει. Καί ὅμως, τοῦ εἶπα, ἡ Γραφή λέγει· «ἐν ὀνόματι τοῦ Πατρός, τοῦ ἁγίου Πνεύματος», «ἡ χάρις τοῦ Πατρός καί τοῦ ἁγίου Πνεύματος».
    ΕΡΩΤΗΣΗ: Τί σᾶς ἀπήντησε, κ. καθηγητά;
    ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Ἔμεινε μέ κλειστό τό στόμα.
    ΕΡΩΤΗΣΗ: Περιμένουμε τώρα καί τίς ἀποδείξεις γιά τή θεότητα τοῦ ἁγίου Πνεύματος, γιά νά ὁλοκληρωθεῖ τό θέμα μας.
   ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τό πρόσωπο τοῦ ἁγίου Πνεύματος δέν εἶναι κοινό πρόσωπο. Πρόσωπα εἶναι καί οἱ ἄγγελοι καί οἱ ἄνθρωποι καί κάθε λογικό κτίσμα τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά τό Πνεῦμα τό ἅγιο εἶναι τό πρόσωπο πού εἶναι πάνω ἀπό κάθε ἄλλο πρόσωπο, τό πρόσωπο ἐκεῖνο, ὑψηλότερο τοῦ ὁποίου δέν ὑπάρχει ἄλλο. Εἶναι ὁ Θεός, ἡ μία ἀπό τίς τρεῖς ὑποστάσεις τῆς θεότητος. Τό Πνεῦμα «ἐρευνᾷ τά βάθη τοῦ Θεοῦ». Τά ἀνώτερα καί τελειότερα λογικά κτίσματα, οἱ ἄγγελοι, δέν μποροῦν ὄχι τά βάθη τοῦ Θεοῦ ἀλλά οὔτε τά βάθη τοῦ ἀνθρώπου νά ἐρευνήσουν. Μόνον ὁ Θεός εἶναι καρδιογνώστης καί μόνον αὐτός μπορεῖ νά ἐρευνᾶ τό ἐσωτερικό τοῦ ἀνθρώπου. Ποιός, λοιπόν, εἶναι ἐκεῖνος πού μπορεῖ νά «ἐρευνᾷ τά βάθη τοῦ Θεοῦ»; Μόνον ἕνας πού εἶναι ἴσος μέ τόν Θεό, μόνον ὁ Θεός. Θεός, λοιπόν, τό Πνεῦμα. Ἀκόμη τό ἅγιο Πνεῦμα ἀποκαλύπτεται στή θεία Γραφή νά ἔχει θεῖες ἰδιότητες, θεῖες ἐνέργειες. Συμμετέχει στή δημιουργία, ἀναγέννηση, κυβέρνηση.
    Ὁ ἀπόστολος Πέτρος, ὅταν ἤλεγξε τόν ψεύτη Ἀνανία, εἶπε· «Ἀνανία, διατί ἐπλήρωσεν ὁ σατανᾶς τήν καρδίαν σου ψεύσασθαί σε τό Πνεῦμα τό ἅγιον; Οὐκ ἐψεύσω ἀνθρώποις ἀλλά τῷ Θεῷ». Ὁ ἀπόστολος Παῦλος γράφει ὅτι ὁ χριστιανός εἶναι ναός τοῦ Θεοῦ, γιατί μέσα του κατοικεῖ τό Πνεῦμα τό ἅγιο (Α΄ Κο 3,16· 6,19). Ποιά ἄλλη ὕπαρξη, ποιά οὐράνια δύναμη, ποιός ἄγγελος ἔχει ναό, καί μάλιστα ναό λογικό; Μόνον ὁ Θεός μπορεῖ νά ἔχει ναό, διότι μόνον αὐτός λατρεύεται. Καί τότε μόνον ἔχει κανείς ναό, τότε λατρεύεται, ὅταν εἶναι Θεός. Στό χωρίο Πρξ 13,2 εἴδαμε ὅτι τό Πνεῦμα λέει· «Ἀφορίσατε δή μοι τόν Βαρνάβαν καί τόν Σαῦλον εἰς τό ἔργον ὅ προσκέκλημαι αὐτούς». Οἱ δύο ἄνδρες εἶναι «κλητοί ἀπόστολοι» τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀλλά ὁ Παῦλος στήν πρώτη φράση ἕξι ἐπιστολῶν του χαρακτηρίζει τόν ἑαυτό του «Παῦλος κλητός ἀπόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ διά θελήματος Θεοῦ» ἤ «κατ' ἐπιταγήν Θεοῦ». Ποιός εἶναι ὁ Θεός μέ τό θέλημα τοῦ ὁποίου ἤ κατά διαταγήν τοῦ ὁποίου κλήθηκε ἀπόστολος; Ἀσφαλῶς τό Πνεῦμα, γιατί τό Πνεῦμα «προσκέκληται αὐτόν». Εἶναι ὅμως ἐξίσου κλητός καί τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ. Γιατί καί τά τρία πρόσωπα εἶναι ἕνας Θεός. Τό θέλημα καί ἡ διαταγή τοῦ ἑνός εἶναι θέλημα καί διαταγή καί τῶν τριῶν, γιατί καί τῶν τριῶν θείων προσώπων ἡ θέληση καί ἡ ἐνέργεια εἶναι μία.
    Τό ὄνομα «Κύριος» ὅταν λέγεται μέ τή σημασία «ὁ Κύριος τοῦ σύμπαντος», «ὁ αἰώνιος Κύριος», «ὁ μόνος Κύριος», εἶναι ἀποκλειστικά ὄνομα τοῦ Θεοῦ. Τό Πνεῦμα ὀνομάζεται καί «ὁ Κύριος»· «Ὁ δέ Κύριος τό Πνεῦμά ἐστιν, οὗ δέ τό Πνεῦμα Κυρίου, ἐκεῖ ἐλευθερία». Ἕνας μόνον ἔχει τό ὄνομα αὐτό, «τό ὑπέρ πᾶν ὄνομα», καί αὐτός εἶναι ὁ τριαδικός Θεός.

Ἀπολύτρωσις 29 (1974) 119-122