Ἀπό τίς συγκρούσεις στή συνεργασία (Α΄)

pateras-gios  Πολλοί γονεῖς χαίρονται τή νηπιακή καί παιδική ἡλικία τῶν παι­διῶν τους, ἀλλά βιώνουν τήν ἐ­­φη­βεία ὡς ἐποχή συγκρούσεων. Ἡ ἐφηβεία εἶναι ἀναμφισβήτητα μιά σημαντική περίοδος στή ζωή τῶν παιδιῶν. Εἶναι τό πέρασμα ἀπό τόν κόσμο τῆς παιδικότη­τας στόν κόσμο τῶν ἐνηλίκων καί περιλαμβάνει σωματικές καί ψυχολογικές ἀλ­λαγές τοῦ παιδιοῦ.

  Ἡ ἐφηβεία εἶναι ἡ ἐποχή τῶν παρεξηγήσεων, τῆς σιωπῆς, τῶν συγ­κρού­σεων, τῶν κρίσεων, τῶν ἐπι­θυ- μιῶν, τῶν ἀποχωρισμῶν, τῆς ἀνεξ­αρ­τησίας. Εἶναι ἡ τελευταία δε­κα­ετία στήν ὁποία ὁ γονιός παίζει κρίσιμο ρόλο στή ζωή τοῦ παιδιοῦ του, κα­θώς αὐτό ἀρχίζει νά στέκεται στά πό­δια του, ὥσπου μεταμορ­φώ­νεται τελικά σέ αὐτόνομο καί ἀνεξάρτητο ἐνήλι­κα.
  Ἐλάχιστες εἶναι οἱ οἰκογένειες πού περνοῦν τήν ἐφηβεία τῶν παιδιῶν τους χωρίς νά τό καταλάβουν. Γιά τό 15-20% τῶν ἐφήβων ἡ περίοδος αὐτή εἶναι ἐπώδυνη. Μπορεῖ νά ἀντιμιλάει καί νά συγκρούεται μέ τούς γονεῖς του ὁ ἔφηβος, ἀλλά τοῦ εἶναι ἀδύνατον ν’ ἀντιληφθεῖ τήν ἀγωνία τοῦ πατέρα ἤ τῆς μητέρας. Προσπα­θῆστε νά τό θυμάστε αὐτό στίς δύσκολες στιγμές τῆς ἐφηβεί­ας. Γι’ αὐ­τό, ὅταν ξε­σπά­ει ἕνας καβ­γάς θυμηθεῖτε ὅτι τό παιδί σας δέν μπορεῖ νά ἔρθει στή θέ­ση σας. Ἐσεῖς ὅμως μπορεῖτε νά μπεῖτε στή δική του.
  Σκεφτεῖτε γιά λίγο τή δική σας ἐ­φηβεία. Θυμηθεῖτε πῶς νιώθατε σάν μετέωρος ἀνάμεσα στήν παιδική καί ἐφηβική ἡλικία. Οἱ σημερινοί ἔφηβοι εἶναι στήν ἴδια θέση, ἄν καί γι’ αὐ­τούς οἱ πιέσεις καί οἱ προκλήσεις εἶναι ἀκόμα μεγαλύτερες. Οἱ διαφημίσεις, ὁ κινηματογράφος, ἡ τηλεόραση, τά βιβλία καί τά περιοδικά, τό ραδι­όφω­νο, τά τηλεοπτικά παιχνίδια, ὁ ὑπολογιστής καί τό διαδίκτυο στέλ­νουν μη­­νύματα στόν ἔφηβο καί συναγωνίζονται ποιός θά κερδίσει τήν προσ­ο­χή καί τά χρήματά του. Ἐπη­ρεάζουν ἀφάνταστα τή ζω­ή του.

  Καλή ἐπικοινωνία μέ τόν ἔφηβο
  Γιά νά καλλιεργήσετε μία ἱκανοποιητική σχέση μέ τό παιδί σας, χρειάζεται νά μάθετε νά ἐπικοινωνεῖτε μέ θετικό τρόπο. Ὑπάρχουν μερικά πρά­γματα πού ὁ γονιός πρέπει νά κάνει ὥστε νά καταφέρει τήν περιπόθητη καλή ἐπικοινωνία μέ τόν ἔφηβο. Κα­ταρ­χήν μέχρι τώ­ρα ἀποφασίζατε ἐ­σεῖς γιά κάθε τί πού τόν ἀφοροῦσε. Ἀπό ’δῶ καί ὕστερα πρέπει νά εἶστε ἕτοιμοι ν’ ἀναλάβετε καί δευτερεύοντες ρόλους.
  Εἶναι σίγουρο ὅτι τήν ἐποχή αὐτή τό παιδί θά στραφεῖ στούς συνομηλίκους του. Χρειά­ζεται ἁ­πλῶς τή δική σας διακριτική παρακολούθηση. Ἐ­σᾶς θά σᾶς πλησιάζει γιά νά ἐκφράσει τίς πικρίες του καί τίς ἀπογοητεύσεις του. Γιά τίς χα­ρές του θά ἔχει τούς συμ­μαθητές ἤ τούς φίλους του. Ἐσᾶς θά σᾶς ἀναζητάει μόνο ὅταν σᾶς ἔχει ἀ­νάγκη. Γι’ αὐτό πρέπει νά προσαρμοστεῖτε σ’ αὐ­τή τήν ἀλλα­γή. Τοῦ  δώσατε μέ­χρι τώρα τά θεμέλια. Συνεχίστε νά τό στηρίζετε, τώρα πού σταδια­κά βγαίνει στόν «ἔξω κό­σμο». Δέν μπο­ρεῖτε νά τό κρατᾶτε πάντοτε ἀπ’ τό χέρι, γιατί τότε δέν θά μπορέσει νά σταθεῖ ποτέ στά πόδια του.

  • Καθώς τό παιδί μεγαλώνει, οἱ δι­κές σας παρεμβάσεις πρέπει νά εἶναι ὅλο καί πιό διακριτικές. Διαφορετικά τό παιδί τό ἴδιο θά σᾶς τό ἀ­παιτήσει καί ἴσως καί μέ ἄσχημο τρόπο (π.χ. «παράτα με πιά!»).
  • Ὅταν ὁ γονιός λέει αὐθόρμη­τα: «Πῶς τήν ἀκοῦς αὐτή τή μουσι­κή;», νομίζει ὅτι δέν λέει τίποτα κακό. Γιά τόν ἔφηβο ὅμως αὐτό ἀ­ποτελεῖ κριτική ἀκόμα καί γιά τή μουσική πού θ’ ἀκούσει.
  • Ὅταν ὁ γονιός ρωτάει τό παιδί «Χαζεύεις τώρα;», αὐτό καταλαβαίνει ὅτι τοῦ λέει ἀκόμα καί τί θά κάνει στόν ἐλεύθερο χρόνο του.

   Ἡ ἐφηβεία τοῦ παιδιοῦ προκαλεῖ στούς πιό πολλούς γονεῖς ἀνησυχία. Φοβοῦνται τίς κακές παρέ­ες, τούς χαμηλούς βαθμούς, τά ναρκωτικά κτλ. Ἀλλά οἱ πιό οὐ­σιαστι­κοί κίνδυνοι στή ζωή ξεκινοῦν καί τελειώνουν στά ὅ­ρια.
  Τό παιδί πρέπει νά ἐκπαιδευτεῖ νά βάζει ὅρια στόν ἑαυτό του καί στούς ἄλ­λους. Εἶναι αὐτό τό «μέ­χρι ἐκεῖ», πού θά τό προφυλάξει ἀ­πό σοβαρούς καί ἀκραίους κινδύνους. Τά ὅ­ρια δημιουργοῦν τήν ἀσφάλεια πού χρειάζονται τόσο τά παιδιά ὅσο καί οἱ γο­νεῖς καί εἶναι καλό νά καταλάβουν τά παιδιά ὅτι τό ὅριο δέν εἶναι κάτι δυσάρεστο, ἀλλά ἁπλῶς κάτι ἀναγκαῖο.

Πηνελόπη Καραμήτσου
Ἰατρός