Πολλοί γονεῖς χαίρονται τή νηπιακή καί παιδική ἡλικία τῶν παιδιῶν τους, ἀλλά βιώνουν τήν ἐφηβεία ὡς ἐποχή συγκρούσεων. Ἡ ἐφηβεία εἶναι ἀναμφισβήτητα μιά σημαντική περίοδος στή ζωή τῶν παιδιῶν. Εἶναι τό πέρασμα ἀπό τόν κόσμο τῆς παιδικότητας στόν κόσμο τῶν ἐνηλίκων καί περιλαμβάνει σωματικές καί ψυχολογικές ἀλλαγές τοῦ παιδιοῦ.
Ἡ ἐφηβεία εἶναι ἡ ἐποχή τῶν παρεξηγήσεων, τῆς σιωπῆς, τῶν συγκρούσεων, τῶν κρίσεων, τῶν ἐπιθυ- μιῶν, τῶν ἀποχωρισμῶν, τῆς ἀνεξαρτησίας. Εἶναι ἡ τελευταία δεκαετία στήν ὁποία ὁ γονιός παίζει κρίσιμο ρόλο στή ζωή τοῦ παιδιοῦ του, καθώς αὐτό ἀρχίζει νά στέκεται στά πόδια του, ὥσπου μεταμορφώνεται τελικά σέ αὐτόνομο καί ἀνεξάρτητο ἐνήλικα.
Ἐλάχιστες εἶναι οἱ οἰκογένειες πού περνοῦν τήν ἐφηβεία τῶν παιδιῶν τους χωρίς νά τό καταλάβουν. Γιά τό 15-20% τῶν ἐφήβων ἡ περίοδος αὐτή εἶναι ἐπώδυνη. Μπορεῖ νά ἀντιμιλάει καί νά συγκρούεται μέ τούς γονεῖς του ὁ ἔφηβος, ἀλλά τοῦ εἶναι ἀδύνατον ν’ ἀντιληφθεῖ τήν ἀγωνία τοῦ πατέρα ἤ τῆς μητέρας. Προσπαθῆστε νά τό θυμάστε αὐτό στίς δύσκολες στιγμές τῆς ἐφηβείας. Γι’ αὐτό, ὅταν ξεσπάει ἕνας καβγάς θυμηθεῖτε ὅτι τό παιδί σας δέν μπορεῖ νά ἔρθει στή θέση σας. Ἐσεῖς ὅμως μπορεῖτε νά μπεῖτε στή δική του.
Σκεφτεῖτε γιά λίγο τή δική σας ἐφηβεία. Θυμηθεῖτε πῶς νιώθατε σάν μετέωρος ἀνάμεσα στήν παιδική καί ἐφηβική ἡλικία. Οἱ σημερινοί ἔφηβοι εἶναι στήν ἴδια θέση, ἄν καί γι’ αὐτούς οἱ πιέσεις καί οἱ προκλήσεις εἶναι ἀκόμα μεγαλύτερες. Οἱ διαφημίσεις, ὁ κινηματογράφος, ἡ τηλεόραση, τά βιβλία καί τά περιοδικά, τό ραδιόφωνο, τά τηλεοπτικά παιχνίδια, ὁ ὑπολογιστής καί τό διαδίκτυο στέλνουν μηνύματα στόν ἔφηβο καί συναγωνίζονται ποιός θά κερδίσει τήν προσοχή καί τά χρήματά του. Ἐπηρεάζουν ἀφάνταστα τή ζωή του.
Καλή ἐπικοινωνία μέ τόν ἔφηβο
Γιά νά καλλιεργήσετε μία ἱκανοποιητική σχέση μέ τό παιδί σας, χρειάζεται νά μάθετε νά ἐπικοινωνεῖτε μέ θετικό τρόπο. Ὑπάρχουν μερικά πράγματα πού ὁ γονιός πρέπει νά κάνει ὥστε νά καταφέρει τήν περιπόθητη καλή ἐπικοινωνία μέ τόν ἔφηβο. Καταρχήν μέχρι τώρα ἀποφασίζατε ἐσεῖς γιά κάθε τί πού τόν ἀφοροῦσε. Ἀπό ’δῶ καί ὕστερα πρέπει νά εἶστε ἕτοιμοι ν’ ἀναλάβετε καί δευτερεύοντες ρόλους.
Εἶναι σίγουρο ὅτι τήν ἐποχή αὐτή τό παιδί θά στραφεῖ στούς συνομηλίκους του. Χρειάζεται ἁπλῶς τή δική σας διακριτική παρακολούθηση. Ἐσᾶς θά σᾶς πλησιάζει γιά νά ἐκφράσει τίς πικρίες του καί τίς ἀπογοητεύσεις του. Γιά τίς χαρές του θά ἔχει τούς συμμαθητές ἤ τούς φίλους του. Ἐσᾶς θά σᾶς ἀναζητάει μόνο ὅταν σᾶς ἔχει ἀνάγκη. Γι’ αὐτό πρέπει νά προσαρμοστεῖτε σ’ αὐτή τήν ἀλλαγή. Τοῦ δώσατε μέχρι τώρα τά θεμέλια. Συνεχίστε νά τό στηρίζετε, τώρα πού σταδιακά βγαίνει στόν «ἔξω κόσμο». Δέν μπορεῖτε νά τό κρατᾶτε πάντοτε ἀπ’ τό χέρι, γιατί τότε δέν θά μπορέσει νά σταθεῖ ποτέ στά πόδια του.
- Καθώς τό παιδί μεγαλώνει, οἱ δικές σας παρεμβάσεις πρέπει νά εἶναι ὅλο καί πιό διακριτικές. Διαφορετικά τό παιδί τό ἴδιο θά σᾶς τό ἀπαιτήσει καί ἴσως καί μέ ἄσχημο τρόπο (π.χ. «παράτα με πιά!»).
- Ὅταν ὁ γονιός λέει αὐθόρμητα: «Πῶς τήν ἀκοῦς αὐτή τή μουσική;», νομίζει ὅτι δέν λέει τίποτα κακό. Γιά τόν ἔφηβο ὅμως αὐτό ἀποτελεῖ κριτική ἀκόμα καί γιά τή μουσική πού θ’ ἀκούσει.
- Ὅταν ὁ γονιός ρωτάει τό παιδί «Χαζεύεις τώρα;», αὐτό καταλαβαίνει ὅτι τοῦ λέει ἀκόμα καί τί θά κάνει στόν ἐλεύθερο χρόνο του.
Ἡ ἐφηβεία τοῦ παιδιοῦ προκαλεῖ στούς πιό πολλούς γονεῖς ἀνησυχία. Φοβοῦνται τίς κακές παρέες, τούς χαμηλούς βαθμούς, τά ναρκωτικά κτλ. Ἀλλά οἱ πιό οὐσιαστικοί κίνδυνοι στή ζωή ξεκινοῦν καί τελειώνουν στά ὅρια.
Τό παιδί πρέπει νά ἐκπαιδευτεῖ νά βάζει ὅρια στόν ἑαυτό του καί στούς ἄλλους. Εἶναι αὐτό τό «μέχρι ἐκεῖ», πού θά τό προφυλάξει ἀπό σοβαρούς καί ἀκραίους κινδύνους. Τά ὅρια δημιουργοῦν τήν ἀσφάλεια πού χρειάζονται τόσο τά παιδιά ὅσο καί οἱ γονεῖς καί εἶναι καλό νά καταλάβουν τά παιδιά ὅτι τό ὅριο δέν εἶναι κάτι δυσάρεστο, ἀλλά ἁπλῶς κάτι ἀναγκαῖο.
Ἰατρός