Μέ τήν Κυριακή τοῦ τελώνου καί φαρισαίου ἀνοίγει τό Τριώδιο καί ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ ν᾿ ἀναλάβουμε τά πνευματικά ὅπλα, νά ἐπιδοθοῦμε στόν πνευματικό ἀγώνα. Ἡ πρώτη περίοδος αὐτοῦ τοῦ ἀγώνα, εἶναι τό προστάδιο τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ἡ ὁποία ἀρχίζει τήν Καθαρά Δευτέρα. Ἐντείνεται τότε ὁ πνευματικός ἀγώνας, γιά νά καταλήξουμε στήν ἑορτή τῶν ἑορτῶν, στή βάση καί τό θεμέλιο τῆς πίστεώς μας, τήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Γνωρίζεις, ἀδελφέ μου, τό νόημα τοῦ Τριωδίου; Εἶναι ἡ συντριβή πού νιώθει ὁ πιστός, καθώς συνειδητοποιεῖ τήν ἀθλιότητα στήν ὁποία τόν ἔρριξε ἡ ἁμαρτία. Εἶναι ἡ θερμή προσευχή, πού συνοδεύεται ἀπό μετάνοια καί ἄσκηση, δείγματα τῆς εἰλικρινοῦς διαθέσεως τοῦ χριστιανοῦ νά ἀποκαταστήσει τή σαλευμένη σχέση του μέ τόν Θεό καί τόν κόσμο, νά ἐπιστρέψει στή χαρά καί στή δόξα τοῦ παραδείσου, ἀπ᾿ ὅπου ἡ ἁμαρτία τόν ἐξόρισε. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ἕνα ἀπό τά τροπάρια πού ψάλλονται στόν Ἑσπερινό τῆς συγχωρήσεως μᾶς προτρέπει· «Τόν τῆς νηστείας καιρόν φαιδρῶς (=μέ χαρά) ἀπαρξώμεθα...». Ὡστόσο, πρέπει νά τό ὁμολογήσουμε ὅτι δέν εἶναι συνηθισμένη αὐτή ἡ χαρά. Μέσα στήν ἀλλοίωση πού ἐπέφερε ἡ καταναλωτική ἐποχή μας, ἡ ἄνεση ἐξόρισε τήν ἄσκηση. Ἔγινε στόχος καί ὅραμα ζωῆς ἡ καλοπέραση, ἐνῶ ὁ ἐγωκεντρισμός μας ἀπεχθάνεται τήν ἔννοια τῆς μετανοίας καί τῆς ταπεινώσεως, τίς ὁποῖες προβάλλει τό Τριώδιο. Γι᾿ αὐτό ἠχοῦν παράξενα στ᾿ αὐτιά μας καί φθάνουν ἀποκρουστικά στήν καρδιά μας οἱ ἔννοιες τῆς μετανοίας καί τῆς ἀσκήσεως. Καί φθάνουμε ἔτσι στό σημεῖο νά ἀλλοιώνουμε ἀπελπιστικά τό νόημα αὐτῆς τῆς κατανυκτικῆς περιόδου, συνδέοντάς την μέ ἐκδηλώσεις οἱ ὁποῖες ὄχι μόνο μέ τή χριστιανική ἰδιότητα δέν συμβιβάζονται, ἀλλά καί αὐτήν τήν ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια καταρρακώνουν καί προσβάλλουν. Νά ὅμως, πού στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας τό Τριώδιο εἶναι πρόσκληση καί χειραγωγός στήν ἄσκηση. Καί αὐτό ἀκριβῶς τό ἀσκητικό στοιχεῖο εἶναι τό κύριο χαρακτηριστικό, τό «σῆμα κατατεθέν» τῆς Ὀρθοδοξίας. Διότι στήν οὐσία της ἡ ἄσκηση, ἀπό τήν ἀποχή τροφῶν, πού γίνεται μέ τή νηστεία, μέχρι τήν ἀποχή παθῶν, τή συντριβή τῆς ἰδιοτέλειας καί τήν ἐξάλειψη τῆς μνησικακίας, πού συνιστᾶται ἀπό τήν ἁγία Γραφή καί τούς πατέρες ὡς πραγματική νηστεία, εἶναι πάντοτε ἕνας σταυρός. Εἶναι μίμηση τοῦ σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ καί ὁδηγεῖ στήν Ἀνάσταση. Ἄσκηση σημαίνει ὑπέρβαση τοῦ ἐγώ μας. Αὐτό τό μήνυμα μᾶς ἀπευθύνει ἡ Ἐκκλησία τό μήνα αὐτόν. Μᾶς καλεῖ σέ ἀνάταση, γιά νά μᾶς φέρει στήν Ἀνάσταση. Ἄς ἀγαπήσουμε τήν ἄσκηση κι ἄς προσπαθήσουμε, ὅσο βέβαια μποροῦμε ὁ καθένας. Καλό ἀγώνα, λοιπόν. Καλή Σαρακοστή! Στέργιος Ν. Σάκκος
|