Δέν εἶναι ἴσως σέ ὅλους γνωστό τό ὄνομα καί ἀσφαλῶς οὔτε τό βιβλίο τοῦ προφήτη Ἀγγαίου. Τό ὄνομά του σημαίνει Ἑόρτιος (πρβλ. τό λατινικό Φῆστος ἤ τό ἀρχαιοελληνικό Ἱλαρίων) καί ἡ μνήμη του ἑορτάζεται στίς 16 Δεκεμβρίου. Ἐμφανίζεται στήν προφητική σκηνή τό 520 π.Χ. καί ἀνοίγει πρῶτος τήν αὐλαία τῆς δράσεως τῶν μετά τή βαβυλώνια αἰχμαλωσία προφητῶν.
  Ἡ διδασκαλία τοῦ Ἀγγαίου εἶναι ἁπλή καί σαφής. Παροτρύνει τούς ἐπαναπατρισθέντες Ἰουδαίους νά ἀνοικοδομήσουν τόν οἶκο τοῦ Κυρίου καί νά τόν κάνουν ὅσο μποροῦν καλύτερο καί ὡραιότερο. Τούς βεβαιώνει μάλιστα ὅτι ὁ Κύριος ἑτοιμάζει γι᾿ αὐτόν τό ναό μία δόξα ἀνυπέρβλητη καί μοναδική· θά τόν καταστήσει κέντρο προσκυνήματος ὅλων τῶν ἐθνῶν καί πηγή εἰρήνης. Ἀναγγέλλει ἔτσι τόν ἐρχομό τοῦ Μεσσία, ὁ ὁποῖος θά ἑνώσει ὅλα τά ἔθνη σέ μία πίστη.
 Τό χαρακτηριστικό τοῦ Ἀγγαίου εἶναι ὅτι δέν ἀσχολεῖται, ὅπως οἱ ἄλλοι προφῆτες, μέ κοινωνικές καί ἠθικές παρεκτροπές τῶν Ἰουδαίων οὔτε μέ δογματικές παρεκκλίσεις. Ἐπιμένει σ᾿ ἕνα πολύ πρακτικό θέμα: τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ. Διακηρύττει ἐπιστροφή στό ἀκριβές τυπικό τῆς λατρείας, σύσφιγξη τῶν δεσμῶν τοῦ ἔθνους μέ τό ναό καί τό νόμο μετά τή χαλάρωση πού εἶχε ἐπιφέρει ἡ μακροχρόνια ἐξορία. Μέσα στή χοάνη τῶν μεγάλων ἀναστατώσεων οἱ Ἰσραηλίτες κινδύνευσαν νά χάσουν τήν ταυτότητά τους. Μόνο ὁ σύνδεσμός τους μέ τό ναό, τό κέντρο τῆς λατρείας, τό σύμβολο τῆς ἱστορίας τους θά μπορέσει νά τούς ἀνασυγκροτήσει. Ὁ ναός ἦταν γι᾿ αὐτούς ὄχι ἁπλῶς ὁ οἶκος τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἐνυλωμένος. Γι᾿ αὐτό ὁ Ἀγγαῖος ἐργάζεται, ὥστε νά ὑψωθεῖ γρήγορα καί νά λειτουργήσει ὡς κιβωτός σωτηρίας γιά τό λαό. Συγχρόνως ὅμως ὁραματίζεται τό ναό ὡς μία ἔπαλξη, ἀπό τήν ὁποία θά δώσει τή μάχη καί θά κερδίσει τή νίκη ἡ πίστη τοῦ ζωντανοῦ καί ἀληθινοῦ Θεοῦ. Ἔτσι ἡ αὐστηρή ἰουδαϊκή πίστη σπάζει τό φράγμα τοῦ ἐθνικισμοῦ καί γίνεται παγκόσμια. Φέρνει ὅλο τόν κόσμο μέσα στόν οἶκο τοῦ Κυρίου καί τόν ἀγκαλιάζει μέ τή δόξα καί τήν εἰρήνη του.
Στήν πολύφωνη καί πολυπολιτισμική κοινωνία μας ἔρχεται πολύ ταιριαστό, ἐπίκαιρο καί ἀναγκαῖο τό μήνυμα τοῦ προφήτη Ἀγγαίου: Μακριά ἀπό κάθε μισαλλοδοξία καί φανατισμό ἀλλά καί χωρίς καμία κομπλεξικότητα, νά ἐκτιμήσουμε καί νά διαφυλάξουμε τήν ἱερή μας παράδοση. Εἶναι ἡ ρίζα στό δένδρο τῆς πίστεως, τό θεμέλιο στήν οἰκοδομή τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἀρτηρία στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Νά σεβαστοῦμε καί νά διαφυλάξουμε τήν ὀρθόδοξη πίστη μας τόσο ἀπό τόν ὑλισμό, πού ἐπιχειρεῖ νά τήν γκρεμίσει, ὅσο καί ἀπό τίς αἱρέσεις, πού πασχίζουν νά τήν παραμορφώσουν. Ἀπό πλευρᾶς τοῦ Θεοῦ, βέβαια, τό οἰκοδόμημα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας εἶναι ἄτρωτο καί ὑψώνεται «εἰς τούς αἰῶνας». Ἀπό πλευρᾶς δικῆς μας ὅμως ἔχουμε χρέος νά οἰκοδομήσουμε τόν ἑαυτό μας ἐπάνω στό θεμέλιο τῶν ἀποστόλων καί πατέρων, μέ ἀκρογωνιαῖο λίθο τόν Χριστό. Μόνο ἔτσι θά φυλαχθοῦμε ἀπό τούς ποικίλους σεισμούς τῶν καιρῶν μας καί θά ἔχουμε κτῆμα μας τήν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ. Μόνο ἔτσι θά εμαστε καί στούς ἄλλους ὠφέλιμοι.

Στέργιος Ν. Σάκκος