Τό ὄνομα Ἀλεξάνδρα εἶναι σύνηθες στόν ἑλληνορωμαϊκό κόσμο. Πλῆθος ἀπό βασίλισσες καί πριγκίπισσες τό ἔφεραν κατά καιρούς. Μεταξύ αὐτῶν καί μία ἁγία.
 Ἡ ἁγία Ἀλεξάνδρα δέν ἀπασχόλησε τούς κοσμικούς ἱστορικούς. Ἦταν βέβαια καί αὐτή, κατά μίαν ἔννοια, βασίλισσα, ὡς μία ἀπό τίς συζύγους τοῦ αὐτοκράτορα Διοκλητιανοῦ. Δέν εἶχε ὅμως νά ἐπιδείξει κάτι ἀπό ἐκεῖνα πού ἕλκουν τήν προσοχή τῶν ἱστορικῶν τοῦ κόσμου. Οὔτε σέ ραδιουργίες τῆς αὐλῆς ἀναμείχθηκε οὔτε μέ τή ζωή της προκαλοῦσε. Καί θά παρέμενε τελικά ἄγνωστη, ἄν δέν ἐπέλεγε τό τέλος της!
 Ἦταν τότε πού ὁ Διοκλητιανός ἐξαπέλυσε τόν μεγάλο, τόν φοβερότερο ἴσως, διωγμό κατά τῶν χριστιανῶν (303 μ.Χ.). Εἶχε προηγηθεῖ ἡ αὐτοαναγόρευσή του σέ «Δίιο», δηλαδή προστατευόμενο τοῦ Δία καί στή συνέχεια σέ θεό, κατά τή συνήθεια τῶν αὐτοκρατόρων τῆς παρηκμασμένης ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας. Ἦταν τόσο τό πάθος τοῦ Διοκλητιανοῦ κατά τῶν χριστιανῶν, ὥστε διέταξε νά κοπεῖ νόμισμα μέ τή μορφή του, φυσικά, καί μέ τήν ἐπιγραφή «νά ἐξαφανιστοῦν οἱ χριστιανοί»!
 Οἱ Ρωμαῖοι, συνηθισμένοι νά βλέπουν αἷμα νά χύνεται στά ἀμφιθέατρα, βρῆκαν τρόπο νά διασκεδάζουν τήν ἀνία τους παρακολουθώντας τά μαρτύρια τῶν χριστιανῶν. Μεταξύ τῶν μαρτύρων αὐτῶν ἦταν καί ὁ Γεώργιος ἀπό τήν Καππαδοκία, νεαρός ἀξιωματοῦχος τῆς αὐτοκρατορίας.
 Ἡ ἄρνησή του νά θυσιάσει στούς θεούς καί στόν θεοποιημένο αὐτοκράτορα ὁδήγησε τόν Γεώργιο στό ἑδώλιο τοῦ κατηγορουμένου καί, στή συνέχεια, στούς βασανιστές. Ἡ παραδειγματική τιμωρία ἑνός ἀνυπότακτου στόν αὐτοκράτορα ἀξιωματούχου ἦταν θέαμα ἐνδιαφέρον γιά τούς Ρωμαίους. Τό παρακολούθησε καί ὁ ἴδιος ὁ Διοκλητιανός συνοδευόμενος ἀπό τή σύζυγό του Ἀλεξάνδρα. Ὁ Γεώργιος παρέμεινε ἄκαμπτος στά ἀλλεπάλληλα φοβερά βασανιστήρια, νικητής ἐπί τῶν τυράννων. Ἡ σταθερότητά του εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νά προσελκύσει στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ κάποιους ἀπό τούς δημίους του. Ἀκόμη καί οἱ ἀκόλουθοι τοῦ Διοκλητιανοῦ Θεωνᾶς, Καισάριος καί Ἀντωνίνος ὁμολόγησαν πίστη στόν Χριστό καί μαρτύρησαν στή φωτιά (ἑορτάζονται τήν 20ή Ἀπριλίου). Ἡ βασίλισσα Ἀλεξάνδρα ὁμολόγησε ὡς Θεό τόν Ἰησοῦ Χριστό μπροστά στόν σύζυγό της, ὁ ὁποῖος τήν καταδίκασε σέ ἀποκεφαλισμό. Πέθανε στή φυλακή πρίν ἀπό τήν ἐκτέλεση τῆς ποινῆς (ἑορτάζεται τήν 21η Ἀπριλίου).
 Δύο χρόνια ἀργότερα (305 μ.Χ.) ὁ Διοκλητιανός παραιτήθηκε ἀπό τό θρόνο ὑποχρεώνοντας σέ παραίτηση καί τόν συναυτοκράτορά του καί ἐπίσης φοβερό διώκτη τῶν χριστιανῶν Μαξιμιανό. Λίγο ἀργότερα πέθανε, ἀλλά οἱ χριστιανοί δέν ἐξαφανίστηκαν.
 Τά ἀνάκτορα τοῦ Γαλερίου, ἑνός ἀπό τούς διαδόχους τοῦ Διοκλητιανοῦ, στή Θεσσαλονίκη ἔχουν μετατραπεῖ σέ σκουπιδότοπο. Ἡ ἁψίδα του, ἡ γνωστή «καμάρα», ἔχει διαβρωθεῖ ἀπό τά καυσαέρια τῶν ὀχημάτων πού κινοῦνται ἐπί τῆς Ἐγνατίας ὁδοῦ. Λίγο πιό πάνω ἕνα ἄλλο ρωμαϊκό κτίσμα, ἡ γνωστή Ροτόντα, ἔχει μετατραπεῖ ἀπό αἰῶνες σέ ναό τοῦ ἁγίου Γεωργίου. Μέ φανατισμό κάποιοι ἀρχαιολόγοι καί κάποιοι ἄλλοι «φίλοι» τῆς ἀρχαίας κληρονομιᾶς πασχίζουν νά ἀποϊεροποιήσουν τόν χῶρο. Ἀλλά ἐκεῖ ἀκόμη ψάλλεται τό ἀπολυτίκιο τοῦ ἁγίου «Ὡς τῶν αἰχμαλώτων ἐλευθερωτής...». Βέβαια, τό κράτος τοῦ Βατικανοῦ (καί ὄχι ἡ δυτική Ἐκκλησία, ὅπως ἐπιχειρεῖται νά μᾶς ἐπιβληθεῖ) τό 1961 διέγραψε ἀπό τό Συναξαριστή τόν ἅγιο Γεώργιο, μέ δικαιολογητικό τήν ἔλλειψη αὐθεντικῶν μαρτυριῶν. Φαίνεται πώς διέκρινε ὁ «ἀλάθητος» ποντίφηξ συνωστισμό ἁγίων καί ἤθελε νά τακτοποιήσουν οἱ ἐπερχόμενοι πάπες κάποιους ἄλλους στή θέση τῶν διαγραφέντων. Ἔτσι πρίν μερικά χρόνια ἁγιοποιήθηκε ὁ καρδινάλιος Στέπινατς τοῦ Ζάγκρεμπ, ἠθικός αὐτουργός τῆς σφαγῆς 800.000 ὀρθοδόξων Σέρβων (1941-1944)!
 Ὁ σύγχρονος «ὀρθολογισμός» θεωρεῖ μύθους πολλά ἀπό τά ἀναφερόμενα στά μαρτυρολόγια. Εἶναι ἀπολύτως κατανοητή ἡ στάση τῶν ἀπίστων ἤ δυσπίστων. Ἔχοντας ἀπορρίψει τήν πνευματική διάσταση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καί ἔχοντας ἐπιβάλει τήν ὑλιστική φιλοσοφία τῆς ἱστορίας στήν ἑρμηνεία τῶν ἱστορικῶν συμβάντων, διαστρεβλώνουν αὐτά, ὥστε νά χωρέσουν στήν προκρούστεια κλίνη τῆς φιλοσοφίας τους! Καί βέβαια δέν ἔχουμε τήν ἀπαίτηση νά ἀποδεχθοῦν τό θαῦμα οἱ ἄπιστοι. Μία ὅμως σοβαρότερη προσέγγιση πρός τό μέγα θαῦμα τῆς ἐπικράτησης τῆς νέας πίστης μέσα σέ ἀγριότατους διωγμούς καί βασανιστήρια, θά διέσωζε τήν ἀξιοπρέπεια τῶν «ὀρθολογιστῶν». Διότι δέν ἦσαν μόνο «ταλαίπωροι» δοῦλοι ἐκεῖνοι πού ἀσπάστηκαν τή νέα πίστη. Ἦσαν αὐλικοί, ἀξιωματοῦχοι, δήμιοι, φιλόσοφοι (ἅγιος Ἰουστίνος), γιατροί (ἅγιος Γαληνός), καλλιτέχνες (ἅγιος Ἀρδαλίων) πλουσιότατες πόρνες (ἁγία Πελαγία).
 Βέβαια ὅλοι αὐτοί προσελκύστηκαν στήν πίστη ἀπό τό παράδειγμα ἐκείνων πού ἔδιναν τότε τή μαρτυρία καί ὑφίσταντο τό μαρτύριο. Ἐμεῖς σήμερα, ἀπομακρυσμένοι ἀπό τό γνήσιο βίωμα ἐκείνων καί ἀρκετά «ὀρθολογιστές», ἐπιχειροῦμε νά πείσουμε τούς ἀρνητές μέ ἐπιχειρήματα τοῦ δικοῦ τους τύπου καί ἀγανακτοῦμε, λόγῳ ἐγωισμοῦ, ὅταν ἀποτυγχάνουμε!

Α. Π.

Ἀπολύτρωσις 63 (2008) 102-103