Δῶρο ἀνεκτίμητης ἀξίας. Ἀγαθό πα­γκόσμιου βεληνεκοῦς. Δικαίωμα πανανθρώπινο. Εἶναι ἡ εἰρήνη. Λέξη γλυκιά καί πράγμα γλυκύτερο, κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο*. Ὅλοι ἀνε­ξαι­ρέτως τήν ἐπιζητοῦμε τόσο σέ συλλογικό ἐπίπεδο ὅσο καί στήν προσωπική μας ζωή. Κι ὁ καθένας πάλι διαπιστώνει πόσο αὐτή ἡ πολύτιμη δωρεά εἶναι συνάμα καί ὅ,τι πιό εὔθραυστο. Διαλύεται μέ τήν πρώτη ἀ­πειλητική ἀ­νταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ κρατῶν, ἀλλά καταστρέφεται καί μέ μία ἀσυλλό­γιστη σπί­θα λογομαχίας ἀνάμεσα σέ δύο πρό­σωπα.
  Ὅταν ἡ εἰρήνη ἀποτελεῖ σταθερό ὑ­πό­βαθρο τῆς ψυχῆς, ἡ ὀμορφιά της ἐκ­πέμπεται παντοῦ. Στολίζει ὅλες τίς πτυ­χές τῆς προσωπικότητας καί σκορπίζει στό περιβάλλον τό διακριτικό ἄ­ρωμά της. Ἐξασφαλίζει μία ἀτμόσφαι­ρα πηγαί­ας χαρᾶς καί καθαρῆς ἀγάπης. Κάθε εἰ­ρηνοποιός παρουσία σέ ἕνα χῶ­ρο λει­τουργεῖ εὐεργετικά ὡς πυροσβέστης, κα­θώς σταλάζει ἀθόρυβα σταγόνες συνδιαλλαγῆς καί ἑνότητας.
  Στήν ταραχώδη ἐ­ποχή μας κάθε εἰ­ρη­νοφόρα προσπάθεια κατέχει καίρια θέ­ση στά «ζητεῖται» τῶν ἄυλων ἀγαθῶν. Βέ­βαι­α, ὁρισμένες πρωτοβουλίες φαντάζουν κενές ἤ μάταιες, καθώς στηρί­ζο­νται σέ δράσεις τεχνητές, πού ἔχουν ὀργανωθεῖ μέ τρόπο πομπώδη, μέ προστριβές μεταξύ τῶν ἐθελοντῶν καί ἐνίοτε μέ ἔκ­δη­λο ἀντα­γωνισμό τῶν φορέων συμμετο­χῆς.
  Ἄλλοτε πάλι μία καλοδουλεμένη ἐκ­δήλωση ξεκινᾶ μέ συμπαθῆ κίνητρα καί περιλαμβάνει ὄμορφα τραγούδια περί συμφιλίωσης, κείμενα μέ ὑψοποιούς στο­χα­σμούς καί χαριτωμένες παιδικές ζωγραφιές μέ λευκά περιστέρια. Ὅλα αὐτά δημιουργοῦν στούς δέκτες θε­τι­κά συναισθήματα. Μόνο πού ἡ περιστασι­α­κή συγκίνηση δέν ἀρκεῖ. Τό ζητούμενο εἶναι βα­­­θύτερο: νά καταστεῖ ἡ εἰρήνη ἀναφαίρετο βίωμα.
  Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἔπαυαν τίς ἔνοπλες συρράξεις μέ σπονδές. Βέβαια, ἡ ἀνακωχή ἦταν συνήθως προσωρινή. Ἐ­κε­χειρία προβλεπόταν γιά τούς Ὀλυμπι­α­κούς Ἀγῶνες. Στά μετέπειτα χρόνια ἀ­κολούθησε ἡ Pax Romana, πού μόνο εἰ­ρήνη δέν ἐξασφάλισε στή ρωμαϊκή αὐ­το­κρατορία. Μία ὑποκριτική ἡσυχία διά τῶν ὅπλων ἐπιβαλλόταν σέ ὅλη τήν ἐπικρά­τει­α κι ἀπό κάτω ὑποθάλπονταν ἐ­χθρό­τητες, μίση, μηχανορραφίες.
  Κάπως ἔτσι μοιάζουν καί οἱ σημερινές ἀνταλλαγές συγγνώμης στίς ὁποῖες πέρα ἀπό τήν τυπική φράση δέν μετέχει ἡ καρδιά. Ἡ «εὐδία» εἶναι μόνον ἐξωτερική, ἐνῶ τά κρατούμενα συσσωρεύονται καί μέ τήν πρώτη εὐκαιρία θά ἐκτοξευθοῦν ἐ­ναντίον τοῦ ἄλλου, ἀκόμη κι ἄν περάσουν δεκαετίες. Σκηνές πολέμου ἀναπαράγο­νται στήν καθημερινότητά μας μέσα ἀπό ὀξύτατους τσακω­μούς. Κι ἔτσι συνεχίζου­με νά περιπλανιόμαστε μακριά ἀπό τήν ὁδό τῆς εἰρήνης.
  Ἡ Δημιουργία μέ τά ἀναρίθμητα κάλ­λη της ἴσως δύναται νά συνδράμει σέ αὐ­τή τή ζωτική ἐπιθυμία. Κατά τή σολωμική ρήση, «μάγεμα ἡ φύση κι ὄ­νειρο στήν ὀ­μορφιά καί χάρη». Κάθε το­πίο προσφέρει μέσα ἀπό τή μοναδι­κότητά του γαλήνη στόν κουρασμένο ὁδοιπόρο τῆς τρίτης χιλιετίας. Μαγευτικά χρώματα, ὀνειρικές ἐκτάσεις γῆς λειτουργοῦν ὡς κα­τα­­πραϋντικό βάλσα­μο. Γιά νά μεταποιη­­θεῖ βέβαια ἡ φυσική ἠρεμία σέ πέρασμα πρός μία οὐσιώδη εἰρήνευση, χρειάζεται ἡ ἐπανασύνδεση τῆς Δημιουργίας μέ τόν Δημιουργό, ἡ ἀναγωγή ἀπό τήν πανέμορφη Κτίση στόν Πανωραῖο Κτίσαντα. Ἄλλωστε Αὐ­τός εἶναι καί ὁ Ἄρχων τῆς Εἰρήνης (βλ. Ἠσ 9,6).
  Ἀπό αὐτό τό «ἐνδιαφέρον παράθυρο» μπορεῖ ὁ ἄν­θρωπος νά εἰσέλθει στά μυστικά μονοπάτια τῆς εἰρήνης. Ἐξαρτᾶται ἀπό τή θέληση τοῦ καθενός νά ἁρπάξει τήν εὐ­καιρία καί νά ἀνέβει μερικά σκαλοπάτια. Ἀπό τήν ἀπολαυστική γαλήνη ἑνός περιπάτου νά προχωρήσει στήν ἁγιο­πνευματική εἰρήνη τῆς προσευχῆς.
  Τό κελάηδημα τῶν πουλιῶν γίνεται τότε γλυκιά συ­νο­δεία, γιά νά ψάλει ἡ ψυχή τό ἆσμα τοῦ Ἀρνίου. Ὁ θεράπων τοῦ Θεοῦ ἀξιοποιεῖ τήν πανδαισία ἤχων καί χρωμάτων, γιά νά πλέξει δοξολογικά στεφάνια. Οἱ αἰσθήσεις μέσα σέ μία τέτοια ἀτμόσφαιρα καθαρίζονται καί μέ τήν ἐπίρρωση τῆς θείας χάριτος τά αὐ­τιά ἀκοῦν ἄλλου εἴδους ὠδές. Ὁ ἀσίγητος ὕμνος τοῦ ἀνέμου γίνεται προσιτός στήν ἀκοή μίας εὐλαβοῦς ψυχῆς, πού ἐκ νυκτός ὀρ­θρίζει στή φύση, ποθώντας νά συναντήσει τόν Κύ­ριο τῆς Εἰρήνης. Ἡ παννύχιος δοξολογία συνε­παίρ­νει κι ἐ­πιτεί­νεται.
  Καί ἡ χαρά αὐξάνει, ὅταν ἑνώνονται πολλές φω­νές εἴτε μέσα στόν ναό τῆς Δημιουργίας εἴτε μέσα στό μυστήριο τῆς Λειτουργίας. Ἐκεῖ οἱ εἰρηνοφόροι πιστοί γίνονται «κιθάρες χορδισμένες μόνο γιά τή δοξολογία τοῦ Θεοῦ» καί δέονται ὑπέρ τῆς εἰρήνης τοῦ σύμπα­ντος κόσμου!
  Αὐτή ἡ ὁλόψυχη λατρεία ὑπερπληρώνει τήν ὕπαρξη μέ τήν ἄνωθεν εἰ­ρή­νη, «τήν πάντα νοῦν ὑπερέχουσαν». Αὐ­τήν πού ξεπερνᾶ κάθε ἀνθρώπινη προσ­δοκία, γιατί πηγάζει ἀπό τή θεϊκή εὐδοκία! Πλέον ὠχριᾶ καί ἡ ἠρεμία τῆς φύσης καί ἡ ὅποια ἄλλη ἀφετηρία γαλήνευσης. Ἀπό ἐδῶ καί πέρα καλύπτει ὅλο τόν ὁρίζοντα ὁ Ἀναστημένος, πού μαζί μέ τόν χαιρε­τισμό τῆς εἰρήνης, «εἰρήνη ὑμῖν», ἐνεφύσησε στούς μα­θητές του καί σέ ὅλους μας τή δική του εἰ­ρήνη.
  Αὐτή ἡ ἐμφύσηση τῆς θεϊκῆς εἰρήνης συνεχίζεται εἰς τό διηνεκές καί προσφέρεται ἀδιακρίτως σέ κάθε πιστό, πού ἐπισυνάπτει στά διακαῆ αἰτήματα τῆς προσευχῆς του καί τή δέηση τοῦ προφήτη: «Κύ­ριε, δῶσε μας τήν εἰρήνη σου κι ὅλα τά ἔδωσες σέ μᾶς» (βλ. Ἠσ 26,12).

Α.Τ.

"Ἀπολύτρωσις", Μάιος 2023

* Περί εἰρήνης 2· PG 35,1132.