Κάθε Μεγάλη Σαρακοστή προβάλλει ὡς ἐξαίρετη εὐκαιρία γιά ζύγι. Ὄχι ἀσφαλῶς γιατί μέ τή νηστεία ἡ ζυγαριά θά δείξει μειωμένο βάρος, ἀλλά ἐπειδή ζυγιζόμαστε ὡς πιστοί μέ τή συμπεριφορά μας μέσα σ᾽ αὐτήν τήν ἀγωνιστική περίοδο τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐξάλλου, ἡ νηστεία δέν ἀποτελεῖ αὐτοσκοπό ἀλλά μέσο ἀνάβασης. Πρόκειται γιά ἕνα «ἐργαλεῖο» πού βοηθᾶ τή μνήμη τοῦ σαρκικοῦ ἀνθρώπου νά στρέφεται ἀδιαλείπτως στόν Θεό, μία ἄσκηση πού γυμνάζει στήν ἐγκράτεια ψυχοσωματικά, μία ὁδό πού ὁδηγεῖ στήν ἐνίσχυση τῆς θέλησης μέσα ἀπό τήν ἐκκοπή τοῦ διατροφικοῦ θελήματος.
  Μετρᾶ πολλά αὐτή ἡ πορεία πρός τό Πάσχα. Δοκιμάζει τά κίνητρα τῶν κινήσεών μας, ζυγίζει τίς αὐθόρμητες τάσεις τῆς καρδιᾶς μας, φανερώνει ἐνδόμυχες προτεραιότητες ὑλιστικές ἤ ἄυλες, ἐξετάζει θησαυρίσματα προσευχῆς ἤ κενά ράθυμης ἀποχῆς, ξεδιαλύνει τήν οὐσία τοῦ χριστιανικοῦ βίου ἀπό τό περιτύλιγμα ἑνός θρησκευόμενου πολίτη, διακρίνει τήν ἀνορθωτική ἀλήθεια ἀπό τήν ἀνιαρή συνήθεια. Ἡ μάνα Ἐκκλησία μᾶς προσφέρει μέσα στό κατανυκτικό Τριώδιο καθρέφτη αὐτογνωσίας ἀλλά καί ἰαματικές πηγές.
  Κεντρική θέση σ᾽ αὐτή τή σαρακοστιανή προσπάθειά μας κατέχει ἡ νηστεία. Αὐτή ἡ εὐλογημένη πρόκληση νά κοντραριστεῖ ὁ καθένας μέ τή γαστέρα του, ἀνάλογα, βέβαια, μέ τίς προσωπικές του δυνατότητες ὑγείας καί ἡλικίας καί πάντοτε σύμφωνα μέ τίς συμβουλές τοῦ πνευματικοῦ. Ἄλλοι παλεύουν κάποιες μέρες τῆς ἑβδομάδας μέ ὁλική νηστεία κι ἄλλοι τρέφονται καθημερινά μέ λιγοστή ἀλάδωτη τροφή. Ἄλλοι πάλι δέν τρῶνε μέχρι τήν ἐνάτη, ἐνῶ κάποιοι ἐπιλέγουν ἐπιπλέον νά στερηθοῦν κάτι πού πολύ ἀγαποῦν, κι ἄς εἶναι ἕνα φροῦτο. Ὅποια κι ἄν εἶναι ἡ διαβάθμιση τοῦ συγκεκριμένου ἀγώνα, σίγουρα ἐξασφαλίζει μεγαλύτερη ὠφέλεια στήν ψυχή, ὅταν συνδυάζεται μέ μιά εὐρύτερη ἔννοια νηστείας.
  Κάθε ἄσκηση πού γίνεται ἑκούσια, μέ ἐνθουσιασμό καί χαρά ἀποκτᾶ βαθύτερες διαστάσεις. Ἡ νηστεία πού ἀπελευθερώνεται ἀπό πρεποντολογίες καί ξεκινᾶ ἀπό τήν ἐνσυνείδητη βούληση συγκομίζει καρπούς ἀγαλλίασης. Λειτουργεῖ ὡς ἐπεῖγον τηλεγράφημα στόν οὐρανό καί διατυπώνει ἔμπρακτα τόν διακαῆ πόθο τῆς ψυχῆς νά δεχθεῖ τήν ἐπίσκεψη τῆς θείας χάριτος. Ἀποτυπώνει χωρίς λόγια τό καυτό αἴτημα νά ἐγγίσει ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό. Ξεφεύγει ἀπό  τά στεγανά ὅρια μιᾶς τυπικῆς ξερῆς νηστείας καί δίνει ὤθηση στήν ψυχή νά ἀσκηθεῖ ὁλιστικά.
  Μέσα ἀπό μιά τέτοια προοπτική, ἡ νηστεία ἐπεκτείνεται καί ἀγκαλιάζει τή σωτήρια ἐγκράτεια στά λόγια. Παίζει τόν ρόλο χαλιναριοῦ στήν τραχιά μας γλώσσα. Μιά  πνευματική ἀποχή ἀπό λιπαρές τροφές γίνεται ἀσπίδα σέ ρυπαρές ροπές,  φτερώνει τήν ψυχή στίς λατρευτικές εὐκαιρίες τῆς Σαρακοστῆς καί ἡ μετοχή στίς ἐκτεταμένες Ἀκολουθίες γίνεται γεύση ἐξωχρονικῆς ζωῆς, ἀπόλαυση ἀγγελικῆς κοινωνίας. Μιά ἐνσυνείδητη πάλη νηστείας ἐπενδυμένη μέ θερμή προσευχή ἀξιοποιεῖ συνακόλουθα τήν «πυρηνική» δύναμη τοῦ Μεγάλου Ἀποδείπνου, πού μέ τίς κατανυκτικές εὐχές του συντρίβει ὄγκους καί καυχήματα, καταπολεμᾶ τήν εὐπερίστατο ἁμαρτία.
  Τόσα θετικά βιώματα συνοδεύουν τήν ὠφελιμότατη νηστεία! Ἡ ἴδια ἡ λέξη βέβαια ἀποδίδεται ὡς ἄρνηση τροφῆς. «Νή ἐσθίω» = «δέν τρώω». Αὐτό ὅμως ὄχι γιά νά ταλαιπωρήσω τό σῶμα μου οὔτε γιά νά ἐπιβαρύνω τήν ὑγεία μου, ἀλλά γιά νά ἀκολουθήσω εἰδική διατροφή ὡς πνευματικός ἀθλητής πού σκοπεύει νά ἀφήσει τίς κερκίδες καί νά κατεβεῖ στό στάδιο ὡς ἀγωνιστής κατά τῶν παθῶν. Νηστεύω γιά νά ντυθῶ τήν ἀρετή, νηστεύω γιά νά λάβω ἔνδυμα μετάνοιας. Ἡ νηστεία βοηθᾶ πολύ τήν ψυχή νά ὡραϊστεῖ, νά παραμερίσει τίς μικρότητες τῆς ὕλης καί νά ἑστιάσει στήν αἰωνιότητα. Εἰδικά στήν Προηγιασμένη θεία Λειτουργία, ὅταν ὁ πιστός μεταλαμβάνει στό τέλος τῆς ἡμέρας, ζεῖ μέσα σέ αὐτή τήν ἔκτακτη ἄσκηση ἕνα βίωμα μυστικό, αὐτό τῆς γλυκιᾶς ἀπαντοχῆς τῆς ἕνωσης μέ τόν Θεό. Καί τό αἴσθημα τῆς πείνας ἐπιτείνει τήν καλή ἀδημονία, γιατί πλησιάζει ἡ ὥρα τῆς μέγιστης χαρᾶς στόν ἀνθρώπινο βίο, τῆς θείας Μετάληψης.
  Μέ αὐτή τήν ὑψηλή ἔννοια ἡ νηστεία ντύνει τόν ἄνθρωπο μέ ἀγωνιστική πανοπλία. Ὁ νῆστις, μύστης καί λάτρης τοῦ Θεοῦ, ἐνδύεται τήν ὁλόλαμπρη ἐσθήτα τῆς νηστείας, αἰσθάνεται τήν ἐνδυνάμωση τῶν πνευματικῶν ἀντιστάσεων. Ὁ διακριτικός καί γηθόσυνος νηστευτής ἐπικυρώνει τόν βιβλικό λόγο, καθώς ἡ καρδιά του εὐφραίνεται μέσα σ᾽ αὐτόν τόν ἀγώνα καί τό πρόσωπό του γίνεται θαλερό. Δέν στενοχωρεῖται, δέν νιώθει νά τοῦ λείπει τίποτε. Ὅ,τι ἐσθίει κι ὅ,τι δέν ἐσθίει ἀφήνει αἴσθηση χαρᾶς, ἐφόσον ἡ ἐπιλογή γίνεται φιλότιμα γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Βιώνει τή μακαριότητα, καθώς φιλοξενεῖ μέσα του τόν πιό μεγάλο ἐπισκέπτη, Αὐτόν πού εὐφραίνεται, καθώς μᾶς παρέχει τή δική του εὐφροσύνη.
  Μιά τέτοια εὐφρόσυνη νηστεία καλλιεργεῖ τή λυτρωτική χαρμολύπη, συντρέχει ὡς ἀρωγός στό χαροποιό πένθος πού ἐξαίρουν οἱ Πατέρες, ἐπιτείνει τό μῆκος τῆς μετάνοιας, ἡ ὁποία εἶναι τόσο ἀπαραίτητο νά διατρέχει κάθε στιγμή τῆς ἐπίγειας ζωῆς μας. Στόν κόπο αὐτῆς τῆς ἀνάβασης ἔρχονται συνοδοιπόροι ἑκατομμύρια ἀσκητές καί νηστευτές, οἱ ἅγιοι, οἱ «τὴν γῆν οὐρανώσαντες» μέ τήν ἀγωνιστική ζωή τους. Αὐτοί ἐνδύθηκαν ἤδη τή δόξα τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς, οἱ βαπτισμένοι στό ὄνομά του, ἔχουμε ἐνδυθεῖ τόν Χριστό καί ὡς μέλη τῆς στρατευομένης Ἐκκλησίας ἐνδυόμαστε τήν ἐσθήτα τῆς νηστείας καί ὁδεύουμε στό Τραπέζι τῆς χαρᾶς, στήν πανήγυρη τῆς Ἀνάστασης!

Α.Τ.

"Ἀπολύτρωσις", Μἀρτ. 2023