Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ

Α´

  Οἱ καθημερινές ἀναφορές τῆς πολιτικῆς ἡγεσίας τῆς Τουρκίας στή «γαλάζια πατρίδα», ἡ παρουσίαση αὐθαίρετων χαρτῶν τῆς περιοχῆς, ἡ ἀμφισβήτηση τῆς ἑλληνικῆς κυριαρχίας σέ νησιά τοῦ Αἰγαίου, ἡ ἑρμηνεία τῆς Συνθήκης τῆς Λωζάνης ὅπως τούς ἐξυπηρετεῖ καί ἡ διαστρέβλωση τῆς Ἱστορίας ἀποτελοῦν τήν αἰχμή τοῦ δόρατος τοῦ τουρκικοῦ ἐθνικισμοῦ, ἐπεκτατισμοῦ καί ἀναθεωρητισμοῦ· ὄχι μόνον ἀπό τήν τουρκική κυβέρνηση, ἀλλά καί ἀπό τήν ἀντιπολίτευση πού πλειοδοτεῖ σέ αὐτές τίς θέσεις. Ἡ τουρκική ἡγεσία ἐκφράζει αὐτές τίς θέσεις ὄχι μόνο γιά τό ἐκτός Τουρκίας ἀκροατήριο. Πιστεύουμε πώς στοχεύει κυρίως στό ἐσωτερικό ἀκροατήριο, πού εἶναι οἱ τοῦρκοι πολίτες, οἱ ὁποῖοι ἀρέσκονται νά τά ἀκοῦν, γιατί ἔτσι γαλουχήθηκαν στά σχολεῖα τῆς Γείτονος.
  Πρίν ἀπό εἴκοσι καί πλέον ἔτη ξεκίνησε ἕνας διάλογος στή χώρα μας γιά τό τί γράφουν καί γιά τό τί θά ἔπρεπε νά γράφουν τά σχολικά βιβλία τῆς Ἱστορίας σέ Ἑλλάδα καί Τουρκία, ἀλλά καί σέ ἄλλες βαλκανικές χῶρες. Ἡ συζήτηση αὐτή γιά τά βιβλία ἄρχισε ἀπό διάφορους κύκλους ἤ ὁμάδες τῆς πολιτικῆς ἐξουσίας καί τῆς διανόησης, πού πιστεύουν ὅτι, ἐάν γραφτεῖ ἡ Ἱστορία μέ ἄλλη ματιά, θά βοηθήσει στή φιλία μεταξύ τῶν δύο λαῶν. Τό 2001 ὑπεγράφη μάλιστα καί συμφωνία μεταξύ Ἑλλάδας καί Τουρκίας γιά τήν ἀλλαγή τῶν σχολικῶν βιβλίων. Τότε οἱ Ἀμερικανοί καί οἱ Εὐρωπαῖοι σύμμαχοί μας ἐπέμειναν νά ξαναγραφτεῖ ἡ σχολική Ἱστορία στίς βαλκανικές χῶρες, γιά νά σταματήσει τό μίσος μεταξύ τῶν βαλκανικῶν ἐθνῶν. Δηλαδή ζητήθηκε ἡ ἀλλοίωση τῆς Ἱστορίας, ἡ παράλειψη τῶν αἱματηρῶν στοιχείων. Εἶναι ἀλήθεια βέβαια ὅτι στά Βαλκάνια χύθηκε πολύ αἷμα, ὅπως καί μεταξύ Ἑλλάδας καί Τουρκίας, καί ὅτι ὁρισμένες χῶρες ἔχουν γράψει μία βολική γι᾽ αὐτούς Ἱστορία, πού ἀπέχει ἀπό τήν ἱστορική ἀλήθεια (π.χ. Τουρκία, Σκόπια). Οἱ ἀπόψεις τῶν συμμάχων καί ὁρισμένων διανοούμενων καί πολιτικῶν ὁδήγησαν τελικά στήν ὑπογραφή τῆς Συμφωνίας τῶν Πρεσπῶν τό 2018, παρά τήν τεράστια λαϊκή ἀντίδραση.
  Πῶς νά συμφωνήσει ὅμως κάποιος μέ τήν παραχάραξη τῆς Ἱστορίας; Ἡ ἀπόκρυψη τῆς ἀλήθειας δέν θά δημιουργήσει καλύτερους ἀλλά μᾶλλον δύσπιστους γείτονες, πού ἀγνοοῦν τήν Ἱστορία τους. Μόνον ἡ ἱστορική ἀλήθεια μπορεῖ νά διαμορφώσει μία νέα συνείδηση γιά τή συνύπαρξη, τήν καλή γειτονία καί τό ξεπέρασμα τοῦ παλαιοῦ μίσους. Προϋποθέτει βέβαια καί ἀμοιβαῖα βήματα.
  Τόσο οἱ παιδαγωγοί ὅσο καί οἱ ἱστορικοί ἐπιστήμονες, παγκοσμίως, διατηροῦν τήν πεποίθηση ὅτι τά ἐκπαιδευτικά συστήματα διαμορφώνουν τή συνείδηση τῶν μαθητῶν στή διάρκεια τῆς φοίτησής τους στά σχολεῖα. Ὅλες οἱ ἐπιστημονικές ἔρευνες καταλήγουν στό συμπέρασμα ὅτι ἡ ἐπιλογή καί οἱ ἀρχές διδασκαλίας τῆς διδακτέας ὕλης τῶν σχολικῶν βιβλίων τῆς Ἱστορίας ἔχουν ὡς σκοπό τή δημιουργία ἐθνικῆς ταυτότητας, πού βασίζεται σέ μεγάλο βαθμό στήν ἀντίθεση τοῦ ἐθνικοῦ «ἑαυτοῦ» μέ τόν «ἄλλο» καί ἰδιαίτερα τόν «γείτονα». (Ξωχέλης 1998 κ.ἄ.)
  Ἡ Τουρκία ἀπό τήν ἵδρυση τῆς «Δημοκρατίας τῆς Τουρκίας» (29-10-1923) ἐπιδίωξε νά διαμορφώσει ἐθνική συνείδηση μέ μέσο τήν ἐθνική ἱστοριογραφία, ὅπως φαίνεται στά σχολικά βιβλία τῆς χώρας της. Παρουσιάζει μεγάλο ἐνδιαφέρον νά δοῦμε πῶς ἐμφανίζονται ἡ Ἑλλάδα καί οἱ Ἕλληνες στά σχολικά βιβλία τῆς Γείτονος, μέ τίς διαστρεβλώσεις τῆς Ἱστορίας καί τίς αὐθαίρετες γενικεύσεις, ἀπό τήν ἵδρυση τοῦ τουρκικοῦ κράτους. Τοῦρκοι ἱστορικοί, διανοούμενοι καί πολιτικοί διαμόρφωσαν καί ὑποστήριξαν μία ἱστορική θέση σύμφωνα μέ τήν ὁποία τό τουρκικό ἔθνος εἶναι πανάρχαιο καί ἔχει προσφέρει πολλά στόν παγκόσμιο πολιτισμό καί ἡ τουρκική γλώσσα εἶναι ἀπό τίς πρῶτες γλῶσσες τῆς ἀνθρωπότητας. Οἱ θεωρίες αὐτές ἀποσκοποῦσαν στό νά ἀντικρούσουν τά ἐπιχειρήματα τῶν Δυτικῶν, νά τονωθεῖ ἡ ἐθνική ὑπερηφάνεια, νά ἀναταχθεῖ τό πατριωτικό συναίσθημα καί νά κατοχυρωθεῖ ἡ παρουσία τους στή Μικρά Ἀσία. Μέ βάση αὐτή τή θεωρία ὅλοι οἱ λαοί τῆς Ἀσίας ἦταν Τοῦρκοι, ἑπομένως καί κάθε ἀρχαῖο εἶναι τουρκικό.

Γ. Κυρίζογλου

"Ἀπολύτρωσις", Ἰαν. 2023