Ὁ Ὀκτώβριος εἶναι γιά τήν πατρίδα μας ἕνας μήνας γεμάτος ἀπό ἐθνικές μνῆμες. Μνῆμες, πού ὅσο κι ἄν κάποιοι προσπάθησαν τά τελευταῖα χρόνια νά ὑποβαθμίσουν σάν λείψανα φανατισμένου ἐθνικισμοῦ, μιλᾶνε ἀκόμη -δόξα τῷ Θεῷ!- πολύ βαθιά στήν ψυχή μας!...
  Μακεδονικός Ἀγώνας, ἀπελευθέρωση τῆς Θεσσαλονίκης μας, ἔπος τοῦ ᾽40. Λένε ὅτι τρία σημεῖα ὁρίζουν ἕνα ἐπίπεδο. Ποιό ἄραγε εἶναι τό ἐπίπεδο πού ὁρίζουν αὐτά τά τρία χρυσά καρφιά καί τόσα ἄλλα; Πῶς θά μποροῦσε κανείς νά ὁρίσει τήν Ἑλλάδα;
  *Ἑλλάς εἶναι πρῶτα-πρῶτα αὐτή ἡ γῆ, αὐτός ὁ γαλάζιος βράχος. Εἶναι ὁ ἥλιος της. Εἶναι τά βουνά καί οἱ μοναδικές της θάλασσες. Εἶναι τ᾽ ἀρχοντονήσια της, οἱ κάμποι της καί τά ἔνδοξα πελάγη της. Καί μολονότι ὅλα αὐτά εἶναι χῶμα καί νερό, νιώθεις ὅτι ἔχουν ταυτότητα· ὅτι εἶναι ἑλληνικά ὄχι μέ τήν ἔννοια πώς ἀνήκουν στόν Ἕλληνα, ἀλλά ὅτι εἶναι τέτοια στήν ὑπόστασή τους, στήν ἴδια τους τή φύση! Θα πεῖ βέβαια κανείς πώς «εἶναι εὔλογο νά αἰσθάνεσαι ἔτσι, ἀφοῦ αὐτά ἀκριβῶς σέ διαμόρ­φωσαν», ὅμως αὐτή ἡ αἰτολόγηση δέν ἀρκεῖ σάν ἐξήγηση, ἤ τουλάχιστον εἶναι ὑπερ­βολική. Ὄχι, οὔτε ἀρχίζει οὔτε τελειώνει ἐδῶ ἡ ἑλληνικότητα, κι ὅμως ὅλα αὐτά εἶναι ἀπό μόνα τους Ἑλλάς!...
  *Ἑλλάς εἶναι ἐπίσης αὐτός ὁ συγκεκριμένος λαός. Ὁ Ἡρόδοτος λέει ὅτι ἕνα χαρακτηριστικό τοῦ ἔθνους εἶναι τό «ὅμαιμον», τό ἴδιο αἷμα. Ὅμως τό ἔθνος τῶν Ἑλλήνων πάνω ἀπ᾽ τό αἷμα ἔχει πανίσχυρο κοινό ὑπόβαθρο τό ἴδιο πνεῦμα, τόν ἴδιο τρόπο νά σκέφτεται. Εἰπώθηκε κάποτε ὅτι εἴμαστε ἔθνος «ἀνάδελφον», καί ἰσχύει. Κανένας ἄλλος λαός δέν διαθέτει τόν τρόπο πού ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες κατανοοῦμε τόν κόσμο. Βρεθήκαμε νά κατοικοῦμε ἀνάμεσα «στό παραμύθι τῆς Ἀνατολῆς καί στ᾽ ὄνειρο τῆς Δύσης». Ἀνατολή σημαίνει κυρίως πόνος, ὀδύνη, παραίτηση. Ὁ ἄνθρωπός της λυγίζει μπροστά στόν πόνο καί γιά νά τόν ἀντιμετωπίσει, τόν ἐξαγιάζει. Δύση ἀπό τήν ἄλλη σημαίνει χρηστικότητα, ἀκτιβισμός. «Νά χτίσουμε!» εἶναι τό σύνθημά της, καί σ᾽ αὐτόν τόν στόχο ὑποτάσσει τά πάντα. Οἱ Ἕλληνες; Οἱ Ἕλληνες ἐνδιαφέρονται κατ᾽ ἀρχήν γιά τό κάλλος, γιά τήν ὀμορφιά τῶν πραγμάτων. Ὅταν ἡ Ἀνατολή θρηνεῖ γιά κάτι ὅτι «κι αὐτό θά ὑποφέρει!», ὅταν ἡ Δύση ρωτᾶ «καί σέ τί μᾶς χρειάζεται;», ἡ Ἑλλάς χαίρεται αὐτό πού εἶναι, τή μοναδική καί ἀνεπανάληπτη θέση του μέσα στόν κόσμο. Γι᾽ αὐτό καί ἡ τέχνη ἐδῶ, καί ἡ φιλοσοφία καί ἡ ἀρχή τῶν ἐπιστημῶν: Ἀπό τό βαθύ δέος τοῦ Ἕλληνα μπροστά στό μυστήριο τῆς παγκόσμιας ἁρμονίας. Γι᾽ αὐτό ἄλλωστε ἔγινε οὐσιαστικά καί ἡ κοιτίδα τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὅπως φωτισμένα ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος, «ὁ Χριστός δέν θέλει χοντρές ψυχές!».
  *Ἑλλάς σημαίνει ἀκόμη μιά ἐντελῶς ξεχωριστή αἴσθηση κοινωνικότητας. Ἐδῶ δέν χρειάζεται νά πεῖ κανείς πολλά. Ὅλοι(;) ξέρουμε τί σημαίνει ἑλληνική οἰκογένεια, ἑλληνική γειτονιά, ἑλληνικά πανηγύρια, ἑλληνικοί χοροί, τό νά τρῶνε ὅλοι ἀπ᾽ τήν ἴδια σαλάτα… Καί μάλιστα τό ξέρουν καί σ᾽ ὅλο τόν κόσμο. Κι αὐτό κυρίως ψάχνουν, ὅταν ἐπισκέπτονται τόν τόπο μας. Εἶναι διότι ἀντιλαμβάνονται μέσα τους αὐτό πού ὁ Ἕλληνας γνωρίζει ἀπό τά γεννοφάσκια του: Ὅτι ζωή, ἀληθινή ζωή, θά πεῖ κοινωνία, κι ὄχι μηχανές καί γνώσεις, ὅσο τέλειες κι ἄν εἶναι. Καί ἀσφαλῶς δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι οἱ Ἕλληνες ἀποτελοῦν διεθνῶς ἀπαράμιλλο πρότυπο ἡρωισμοῦ καί φιλοπατρίας. Ὁ μικρός Ἕλληνας, πού γιγαντώνεται στή μάχη ἀπέναντι στόν Γολιάθ ἐχθρό του, ἐμπνέεται ἀπό πρόσωπα καί σχέσεις πού στήν ψυχή του ἀγγίζουν τήν ἔννοια τοῦ ἱεροῦ… Ποιό ἄλλο ἔθνος μετά ἀπό αἰῶνες σκλαβιᾶς, συντριμμένο καί ἐξουθενωμένο, ἀποκαθήλωσε μιά πανίσχυρη αὐτοκρατορία, ὅπως ἡ Ὀθωμανική; Ποιός ἄλλος λαός ἀντέταξε στόν παντοδύναμο γερμανοϊταλικό Ἄξονα τό… τσαρούχι του, καί τόν ἐξανάγκασε σέ ἄτακτη ὑποχώρηση μέ ὅλα του τά ἄρματα; Ἀλλ᾽ ἐπιλείψει με διηγούμενον ὁ χρόνος…
  *Τέλος, Ἑλλάς θά πεῖ Ὀρθόδοξη Χριστιανική Πίστη. Ὅμως αὐτό εἶναι ὄντως τό τέλος, ἤ μήπως εἶναι καί ἡ ἀρχή καί τό σῶμα; Εἶναι ἀνάγκη νά ξεκαθαρίσουμε ἐπι­τέλους καί μέσα μας καί στά σχολειά μας καί παντοῦ τό ἡλίου φαεινότερον: Ὅτι δέν θά ὑπῆρχε σήμερα ἡ Ἑλλάς, ἄν ὁ ἀπόστολος Παῦλος δέν κατέφθανε ἐδῶ, γύρω στό 50 μ.Χ. κομίζοντας τό ζωηφόρο Εὐαγγέλιο τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Στήν ἐποχή μας ὑπάρχουν κάποιοι πού καταριοῦνται τήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ ὅτι ἔσβησε τό «ἑλληνικό φῶς». Δέν ἀναφέρομαι τόσο στούς λεγόμενους ὀπαδούς τῆς «ἀρχαίας θρησκείας» (ποιᾶς ἀπ᾽ ὅλες, τοῦ δωδεκαθέου, τῶν εἰσαχθέντων ἀπό τήν Ἀνατολή ὀργιαστικῶν θεῶν, τῶν συγκρητιστικῶν μορφωμάτων τῆς ἑλληνιστικῆς καί ἑλληνο­ρωμαϊκῆς περιόδου;…), ὅσο στούς «ἀκαδημαϊκούς» προστάτες μιᾶς «δῆθεν» καί ἀνι­στόρητης ἑλληνικότητας. Ἀλλ᾽, ὦ φίλοι! Ἄν ἐσεῖς ὅλοι, οἱ τιμητές τῆς χριστιανικῆς Πί­στης, οἱ ὁποῖοι ἀπολαμβάνετε μέ τό ἀζημίωτο τήν κοινωνία τῆς ἐλευθερίας καί τῆς ἀνοχῆς πού ἐκείνη καθιέρωσε, ζούσατε στήν ἐποχή τῆς κλασικῆς Ἀθήνας, πού τόσο πολύ θαυμάζετε, θά κινδυνεύατε ὡς ἀντιφρονοῦντες μέ θάνατο. Ἄς σιγήσουν, λοιπόν, τά πολεμικά σας τύμπανα! Εἰς ἀέρα δέρετε…
  Ναί, Ἑλλάς θα πεῖ Ὀρθοδοξία! Ἄς τό καταλάβουμε τέλος πάντων ὅλοι, καί ὅσο εἶναι καιρός. Εἶναι ἡ ἔσχατη μωρία νά πριονίζουμε τό κλαδί πάνω στό ὁποῖο καθόμαστε.

Εὐ. Ἀλ. Δάκας

"Ἀπολύτρωσις", Ὀκτ. 2022