Ὅταν πρωτοῆρθε στά μέρη μας ἐκεῖνος ὁ ξένος ὁδοιπόρος, ὅλα ἦταν κάτω ἀπ᾽ τήν κοσμοκράτειρα Ρώμη. Τό ἀρχαῖο κλέος εἶχε σβήσει. Ὁ ἑλληνικός κόσμος πήγαινε νά τελειώσει -εἶχε ἄλλωστε διανύσει 2.000 περίπου χρόνια πολυκύμαντης ἱστορικῆς πορείας. Ὁ Παῦλος βρῆκε τότε τούς Ἕλληνες κατείδωλους, κατάκοπους καί κατάδικους στή Ρωμαιοκρατία. Ἕνα ἔθνος σέ ἐπιθανάτιο ρόγχο. Ὅλα ὅμως ἄλλαξαν στήν ἀκροποταμιά τῶν Φιλίππων. Ἐκεῖνο τό ποτάμι ἔγινε ἡ κολυμβήθρα τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Βαπτίστηκε στά νερά τῆς πίστεως καί ἠγέρθη ἐκ τῶν νεκρῶν. Ἦταν ἡ πρώτη νεκρανάσταση στήν πορεία τοῦ Γένους.
Ἡ πρώην ρωμαϊκή ἐπαρχία εἶναι τώρα τό κέντρο τῆς οἰκουμένης καί ντύνεται βασιλική πορφύρα γιά τά ἑπόμενα χίλια χρόνια. Ἡ ἄλλοτε κραταιά Ρώμη πέφτει στά χέρια τῶν Γερμανῶν βαρβάρων, ἡ δούλη Ἑλλάς λαμπρή αὐτοκρατορία: ἡ αὐτοκρατορία τῆς Βασιλεύουσας, τῆς ἁγια-Σοφιᾶς, τῶν ἁγίων Πατριαρχῶν καί τῶν εὐσεβῶν βασιλέων. Τά λάθη τῆς αὐτοκρατορίας; Καταστροφικά. Οἱ σκιές της; Ἀνεπίτρεπτες. Οὔτε ὅμως τό ἕνα οὔτε τό ἄλλο μποροῦν νά ἀκυρώσουν τό τόσο φῶς πού σκόρπισε. Τό φῶς τῶν μεγάλων ἑλλήνων πατέρων. Τό φῶς τῶν ἱεραποστολῶν. Γότθοι, Καυκάσιοι, Κουμάνοι, Πετσενέγοι, Ἀφρικανοί, Μοραβοί, Σλάβοι, Βούλγαροι, Ρῶσοι, Κοῦρδοι, Πέρσες, Μογγόλοι -μέχρι τή μακρινή Κίνα ἔφτασε αὐτό τό φῶς.
29 Μαΐου 1453. Ἡ Πόλη ἔπεσε. Εἶχε πέσει ὅμως πολύ πιό πρίν στούς Φράγκους. Μετρᾶμε λάθος τίς σκλαβιές -ἴσως γιατί τίς συνηθίσαμε. Μιλᾶμε μόνο γιά Τουρκοκρατία, ξεχνώντας ὅτι τό Γένος κόντεψε νά χαθεῖ ἐξίσου μέσα στή Λατινοκρατία, πού ἦταν ἐπίσης σκληρή, ἐκδικητική καί ἐπικίνδυνη. Λατινοκρατία πρῶτα καί Τουρκοκρατία μετά ἤ καί μαζί. Ὁ Ἑλληνισμός ξανά ἕνα κερί πού τρεμοσβήνει. Μπορεῖ νά κρατηθεῖ μιά τόση δά φλογίτσα 500 χρόνια; Μπορεῖ. Τήν κράτησαν οἱ δάσκαλοι τοῦ Γένους μέ τήν ἀγρύπνια τους κι οἱ νεομάρτυρες μέ τήν ὁμολογία τους. Ἦταν ἕνα καινούργιο βάπτισμα. Αὐτή τή φορά μέσα στήν κολυμβήθρα τῶν δακρύων καί τοῦ αἵματος. Ἡ δεύτερη νεκρανάσταση στήν πορεία τοῦ Γένους πού μετρᾶ πλέον στήν ἱστορία του 2.000 χρόνια μέσα στήν Ἐκκλησία.
Ὑπάρχουν λαοί πού δέν εἶδαν, ἀλλά ἄκουσαν ἀπό ἄλλους γιά τήν Ἀνάσταση καί πίστεψαν. Μακάριοι! Ὑπάρχουν ὅμως καί λαοί πού εἶδαν μέ τά μάτια τους, ἄκουσαν μέ τ᾽ αὐτιά τους τόν Λόγο τῆς ζωῆς καί ψηλάφησαν μέ τά χέρια τους τόν τύπον τῶν ἥλων Του πάνω στό σῶμα τῆς ἱστορίας τους. Λαοί ἐκλεκτοί ἤ τραγικοί, ἀναλόγως! Γι᾽ αὐτούς τούς λαούς ὁ Ἀναστάς δέν εἶναι μόνον νεκρεγέρτης γιά τήν προσωπική ζωή τῶν ἀνθρώπων τους. Εἶναι καί ἐθνεγέρτης.
Μπροστά μας μιά νέα καμπή. Ὅλα τά σημάδια δείχνουν μιά ὥρα παραπικρασμοῦ καί μεγάλης ἀποστασίας ἀπό μᾶς. Καί ἴσως μιά ὥρα μεγάλης ἀποδοκιμασίας γιά μᾶς.
Γι᾽ αὐτό, ἄς γίνει ξανά ἱκετευτική ἡ φωνή μας: «Παῦλε ἀπόστολε, βοήθησον ἡμῖν». Γιά μιά ἀκόμα φορά. Μᾶς ξέρεις. Μᾶς θυμᾶσαι; Εἴμαστε οἱ Ἕλληνες. Τό ὀρθόδοξο ἔθνος τῶν Ἑλλήνων. Ναί, ἐκεῖνοι οἱ ἴδιοι πού βρῆκες τότε ἡμιθανεῖς δίπλα στό ποτάμι...
Ζ.Γ.
"Ἀπολύτρωσις", Μάιος 2021