Λέξεις:
32. καί ἦν προάγων αὐτούς ὁ Ἰησοῦς = καί ὁ Ἰησοῦς βάδιζε μπροστά ἀπό αὐτούς
ἐθαμβοῦντο = θάμπωναν, ἦταν κατάπληκτοι
παραλαβών πάλιν = πῆρε πάλι παράμερα
33. κατακρινοῦσιν αὐτόν θανάτῳ = θά τόν καταδικάσουν σέ θάνατο
τοῖς ἔθνεσι = στούς εἰδωλολάτρες
34. ἐμπαίξουσιν αὐτῷ = θά τόν κοροϊδέψουν
35. προσπορεύονται αὐτῷ = πηγαίνουν κοντά του
38. οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε = δέν ξέρετε τί ζητᾶτε
δύνασθε πιεῖν = μπορεῖτε νά πιεῖτε
βαπτισθῆναι = νά βαπτισθεῖτε
40. οὐκ ἔστιν ἐμόν δοῦναι ἀλλ’ οἷς ἡτοίμασται = δέν ἐξαρτᾶται ἀπό μένα νά σᾶς τό δώσω, ἀλλά ἀπό αὐτούς γιά τούς ὁποίους ἔχει ἑτοιμασθεῖ
42. οἱ δοκοῦντες ἄρχειν τῶν ἐθνῶν = ἐκεῖνοι πού θεωροῦνται ὅτι εἶναι ἄρχοντες τῶν ἐθνῶν
κατακυριεύουσιν αὐτῶν = τά καταπιέζουν
κατεξουσιάζουν αὐτῶν = τά ἐκμεταλλεύονται
43. οὐχ οὕτω δέ ἔσται ἐν ὑμῖν = δέν θά γίνει τό ἴδιο καί μέ σᾶς
διάκονος = ὑπηρέτης
45. διακονηθῆναι = νά ὑπηρετηθεῖ
διακονῆσαι = νά ὑπηρετήσει
δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ = νά δώσει τή ζωή του
λύτρον = ἀντίτιμο, ποσό γιά τήν ἐξαγορά κάποιου
ἀντί πολλῶν = γιά τήν ἐξαγορά πολλῶν
Ὅσα μᾶς διηγεῖται ἡ εὐαγγελική μας περικοπή συνέβησαν κατά τό τελευταῖο ἔτος τῆς δημοσίας δράσεως τοῦ Κυρίου, λίγο καιρό πρίν ἀπό τό πάθος του. Ὁ Ἰησοῦς μαζί μέ τούς δώδεκα μαθητές του καί μέ ἄλλους ἀνθρώπους πήγαινε στά Ἰεροσόλυμα, γιά τήν ἑορτή τοῦ Πάσχα, πού πλησίαζε. Στό δρόμο συμβαίνουν τά περιστατικά τῆς περικοπῆς:
α) Ὁ Κύριος προλέγει τό πάθος του, μέ πολλές λεπτομέρειες (στ. 32-34)
β) Ὁ Ἰάκωβος καί ὁ Ἰωάννης τοῦ ζητοῦν μία χάρη (στ. 35-40)
γ) Ὁ Κύριος μιλᾶ στούς μαθητές του περί ταπεινοφροσύνης (στ. 41-45)
Τά ἴδια περιστατικά διηγεῖται ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος (20,17-28), ἐνῶ ὁ εὐαγγελιστής Λουκᾶς ἀναφέρει μόνο τήν πρόρρηση τοῦ πάθους (Λκ 18,31-34).
10,32. Ἦσαν δέ ἐν τῇ ὁδῷ ἀναβαίνοντες εἰς Ἰεροσόλυμα· καί ἦν προάγων αὐτούς ὁ ᾿Ιησοῦς, καί ἐθαμβοῦντο, καί ἀκολουθοῦντες ἐφοβοῦντο. καί παραλαβών πάλιν τούς δώδεκα ἤρξατο αὐτοῖς λέγειν τά μέλλοντα αὐτῷ συμβαίνειν.
ἀναβαίνοντες: Τά Ἰεροσόλυμα βρίσκονταν στό νότιο μέρος τῆς Παλαιστίνης, πού εἶναι ὀρεινό καί ψηλότερο ἀπό τή Β. Παλαιστίνη, τή Γαλιλαία. Γι’ αὐτό ἐκεῖνοι πού πήγαιναν ἀπό τή Γαλιλαία στά Ἰεροσόλυμα ἔλεγαν ὅτι ἀνεβαίνουν.
καί ἦν προάγων αὐτούς ὁ Ἰησοῦς: Ὁ Ἰησοῦς ξέρει ὅτι ἀνεβαίνει στά Ἰεροσόλυμα γιά νά θανατωθεῖ κι ὅμως στήν πορεία αὐτή πηγαίνει μπροστά. Ὅπως ἑρμηνεύουν οἱ πατέρες, αὐτό δείχνει ὅτι δέν ἀποφεύγει τό πάθος, ἀλλά τό ἐπιζητεῖ.
Ἡ εἰκόνα μᾶς θυμίζει τήν εἰκόνα τοῦ ποιμένα. Στήν Παλαιστίνη προπορεύεται ὁ βοσκός καί ἀκολουθοῦν τά πρόβατα (ἐνῶ στήν πατρίδα μας συνήθως γίνεται τό ἀντίστροφο). Καί ὁ Ἰησοῦς, ὁ Καλός Ποιμένας, πού θά ὑπογράψει σέ λίγο τήν ἀγάπη του γιά τό ποίμνιο μέ τή θυσία του, πάει μπροστά ὁδηγώντας τό κοπάδι του.
καί παραλαβών πάλιν τούς δώδεκα: Ὁ Κύριος εἶχε μιλήσει κι ἄλλες φορές στούς μαθητές του γιά τό πάθος του (Μθ 16,21· 27,22· Μρ 8,31· Λκ 9,22). Ἐπειδή ὅμως ἦταν φυσικό νά τό λησμονοῦν γιατί δέν ἤθελαν νά συμβεῖ, συνεχῶς τούς τό ὑπενθυμίζει γυμνάζοντάς τους ἔτσι καί προετοιμάζοντάς τους ὥστε νά μή λυπηθοῦν ὅταν θά ἔρθει ὁ καιρός.
Ὁ εὐαγγελιστής Ματθαῖος προσθέτει ὅτι ὁ Κύριος πῆρε τούς μαθητές του κατ’ ἰδίαν γιά νά τούς μιλήσει γιά τό πάθος του. Καί ὁ ἱ. Χρυσόστομος ἑρμηνεύει ὅτι: «Ἦταν ἀνάγκη νά μιλήσει ἰδιαίτερα στούς μαθητές του γι’ αὐτό τό θέμα, χωρίς νά πάρει εἴδηση ὁ κόσμος, γιατί θά ταράσσονταν πολύ. Ἐξάλλου, καί στόν πολύ κόσμο προεῖπε ὁ Κύριος τό πάθος του, ἀλλά καλυμμένα· "Λύσατε τόν ναόν τοῦτον καί ἐν τρισίν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν" (Ἰω 2,19), "σημεῖον οὐ δοθήσεται εἰ μή τό σημεῖον Ἰωνᾶ τοῦ προφήτου" (Μθ 16,4· Λκ 11,29), "μικρόν χρόνον μεθ’ ὑμῶν εἰμι καί ζητήσετέ με καί οὐχ εὑρήσετε" (Ἰω 7,34).
Καί στούς μαθητές στήν ἀρχή μίλησε πιό καλυμμένα. Τώρα ὅμως πού ἔχουν γυμνασθεῖ μέ τήν προσδοκία τοῦ πάθους, ἀποκαλύπτει καί λεπτομέρειες, γιά νά μή σκανδαλισθοῦν, ἀλλά νά εἶναι ἕτοιμοι νά τό δεχθοῦν.
10,33. Ὅτι ἰδού ἀναβαίνομεν εἰς Ἰεροσόλυμα καί ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου παραδοθήσεται τοῖς ἀρχιερεῦσι καί γραμματεῦσι, καί κατακρινοῦσιν αὐτόν θανάτῳ καί παραδώσουσιν αὐτόν τοῖς ἔθνεσι.
παραδοθήσεται τοῖς ἀρχιερεῦσι καί τοῖς γραμματεῦσι: Γιά τήν ἐκπλήρωση τῆς προφητείας αὐτῆς βλέπε· Μρ 14,53.65· πρβλ. Μθ 26,14-16· Λκ 22,66-71· Ἰω 18,12-27.
κατακρινοῦσιν αὐτόν θανάτῳ: Γιά τήν καταδίκη τοῦ Ἰησοῦ εἰς θάνατον βλέπε· Μρ 14,64· πρβλ. Μθ 26,59-66· Λκ 22,71· Ἰω 18.
καί παραδώσουσιν αὐτόν τοῖς ἔθνεσιν: Ὅλους ἐκείνους πού δέν ἦταν Ἰουδαῖοι, οἱ Ἰουδαῖοι τούς ἔλεγαν ἐθνικούς ἤ ἔθνη. Ἐδῶ ὁ Κύριος ἐννοεῖ τούς Ρωμαίους κατακτητές, πού ἦταν εἰδωλολάτρες. Ὅταν λέει ὅτι θά τόν παραδώσουν στά ἔθνη, εἶναι ὅπως θά λέγαμε ἐμεῖς στήν Κατοχή ὅτι τόν παρέδωσαν στούς Γερμανούς. Τό Συνέδριο τῶν Ἰουδαίων ἔπαιρνε ἀποφάσεις, ἀλλά γιά νά ἔχουν ἰσχύ οἱ ἀποφάσεις αὐτές ἔπρεπε νά τίς ἐπικυρώσει ὁ Ρωμαῖος ἡγεμόνας. Δέν μποροῦσε νά ἐκτελεσθεῖ καμία θανατική ποινή, ἄν προηγουμένως δέν τήν ἐνέκριναν οἱ κατακτητές Ρωμαῖοι. Γι’ αὐτό ὁ Κύριος θά παραδοθεῖ ἀπό τούς Ἰουδαίους στούς εἰδωλολάτρες. Βλ. Μρ 15,1 ὅπου ὁδηγεῖται στόν ἐθνικό ἡγεμόνα Πιλᾶτο (πρβλ. Μθ 27,2• Λκ 23,1• Ἰω 18,28).
10,34. καί ἐμπαίξουσιν αὐτῷ καί μαστιγώσουσιν αὐτόν καί ἐμπτύσουσιν αὐτῷ καί ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καί τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται.
καί ἐμπαίξουσιν, αὐτῷ καί μαστιγώσουσιν αὐτόν καί ἐμπτύσουσιν αὐτῷ: Μέ θαυμαστή ἀκρίβεια προλέγει ὁ Κύριος τούς ἐμπαιγμούς (βλ. Μθ 27,28-29· Μρ 15,16-19· Λκ 22,63-65· 23,11· Ἰω 19,2-3), τή μαστίγωση (βλ. Μθ 27,26·Μρ 15,15· Ἰω 19,1) κι αὐτούς ἀκόμη τούς ἐμπτυσμούς (βλ. Μθ 26,67· 27,30· Μρ 15,19).
καί τῇ τρίτῃ ἡμέρα ἀναστήσεται: Καί ἡ τριήμερος ἀνάσταση βεβαιώνεται ἀπό τά εὐαγγέλια (βλ. Μθ 28,1ἑ.· Μρ 16,1ἑ.· Λκ 24,1ἑ.· Ἰω 20,1ἑ.)
10,35. Καί προσπορεύονται αὐτῷ ᾿Ιάκωβος καί ᾿Ιωάννης υἱοί Ζεβεδαίου λέγοντες· διδάσκαλε, θέλομεν ἵνα ὃ ἐάν αἰτήσωμεν ποιήσῃς ἡμῖν.
καί προσπορεύονται Ἰάκωβος καί Ἰωάννης: Κατά τόν εὐαγγελιστή Ματθαῖο (20,20) ἡ μητέρα τῶν δύο ἀδελφῶν πλησίασε τόν Κύριο καί τοῦ ζήτησε τή χάρη γιά τούς δύο γιούς της. Ἡ λεπτομέρεια αὐτή δέν σημαίνει ὅτι διαφωνοῦν μεταξύ τους οἱ δύο εὐαγγελιστές. Ἦταν πράγματι πολύ φυσικό οἱ μαθητές νά ὑπέβαλαν τό αἴτημά τους στόν Κύριο διά μέσου τῆς μητέρας τους, ἡ ὁποία ἀνῆκε στόν κύκλο τῶν μαθητριῶν τοῦ Κυρίου, πού τόν συνόδευαν στίς περιοδεῖες του, γιά νά περιποιοῦνται αὐτόν καί τούς μαθητές του. Δέν ἀποκλείεται νά ζήτησε πρῶτα τή χάρη ἡ μητέρα καί νά πλησίασαν ἔπειτα καί οἱ μαθητές κοντά στόν Ἰησοῦ γιά νά τοῦ ποῦν κι αὐτοί τήν ἐπιθυμία τους. Ὁ εὐαγγελιστής Μᾶρκος, πού διηγεῖται τά περιστατικά μέ περισσότερη συντομία, δέν ἀναφέρει τή μητέρα τῶν μαθητῶν.
10,37. Οἱ δέ εἶπον αὐτῷ· δός ἡμῖν ἵνα εἷς ἐκ δεξιῶν σου καί εἷς ἐξ εὐωνύμων σου καθίσωμεν ἐν τῇ δόξῃ σου.
Στήν Π. Διαθήκη ὑπάρχει ἡ ἔκφραση «υἱός τοῦ ἀνθρώπου» μέ τή σημασία τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ. Ὅταν ὁ Κύριος ἔλεγε ὅτι ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου θά πάθει καί θά σταυρωθεῖ κτλ., οἱ μαθητές τό ἐξηγοῦσαν ὅτι ὁ Ἰσραήλ θά ταλαιπωρηθεῖ, ὅπως καί ταλαιπωροῦνταν, καί στή συνέχεια ὁ Μεσσίας θά τόν ἀπαλλάξει ἀπό τά δεινά.
Ἔτσι, ἀφοῦ ὁ Κύριος μίλησε γιά ἀνάσταση, οἱ μαθητές κατάλαβαν ὅτι θά ἐπακολουθήσει ἡ δόξα του. Χωρίς νά ἐμποδισθοῦν καθόλου ἀπό τό πάθος, ἀφοῦ τό ἀπέδιδαν στά βάσανα πού ἤδη εἶχε τραβήξει ὁ ἰσραηλιτικός λαός, ἐνθουσιάζονταν ἀπό τή δόξα τῆς ἀναστάσεως.
Εἶχαν ἤδη ἀκούσει ἀπό τόν Κύριο ὅτι, ὅταν θά καθίσει στό θρόνο του, θά καθίσουν καί οἱ 12 μαθητές μαζί του σέ 12 θρόνους. Γι’ αὐτό βιάζονται νά πιάσουν τίς καλύτερες θέσεις κοντά του. Δεξιά καί ἀριστερά τοῦ βασιλιᾶ ἦταν οἱ πιό τιμητικές θέσεις, ὅπου κάθονταν οἱ σπουδαιότεροι ὑπουργοί.
10,38. Ὁ δέ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· οὐκ οἴδατε τί αἰτεῖσθε. δύνασθε πιεῖν τό ποτήριον ὃ ἐγώ πίνω, καί τό βάπτισμα ὃ ἐγώ βαπτίζομαι βαπτισθῆναι;
«Ποτήριον» ὀνομάζει ὁ Κύριος τό θάνατό του στήν προσευχή τῆς Γεθσημανῆ· «παρελθέτω τό ποτήριον τοῦτο ἀπ’ ἐμοῦ» (Μθ 26,39).
Τή λέξη «βάπτισμα» χρησιμοποιεῖ ὁ Κύριος ὅταν μιλᾶ γιά τό πάθος του («βάπτισμα ἔχω βαπτισθῆναι καί πῶς συνέχομαι ἕως οὗ τελεσθῇ!», Λκ 12,50).
10,41. καί ἀκούσαντες οἱ δέκα ἤρξαντο ἀγανακτεῖν περί ᾿Ιακώβου καί ᾿Ιωάννου.
Καί οἱ ὑπόλοιποι μαθητές καταλάβαιναν καί ἐξηγοῦσαν τά λόγια τοῦ Κυρίου ὅπως οἱ δύο γιοί τοῦ Ζεβεδαίου. Νόμιζαν ὅτι στά Ἰεροσόλυμα πού πᾶνε θά δοξασθεῖ ὁ δάσκαλός τους καί θά πάρουν κι αὐτοί ἀπό τή δόξα του. Γι’ αὐτό καί ἀγανακτοῦν ὅταν βλέπουν τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη νά ζητοῦν τίς πιό καλές θέσεις γιά τόν ἑαυτό τους.
10,43. οὐχ οὕτω δέ ἔσται ἐν ὑμῖν, ἀλλ᾿ ὃς ἐάν θέλῃ γενέσθαι μέγας ἐν ὑμῖν, ἔσται ὑμῶν διάκονος.
διάκονος: Λέγεται αὐτός πού εἶναι κατασκονισμένος (διά + κόνις=σκόνη). Θά εἶναι διάκονος σημαίνει θά τρέχει, θά ἱδρώνει καί θά κουράζεται γιά νά ἀπολαμβάνουν οἱ ἄλλοι. Θά εἶναι ἕνας ταπεινός ὑπηρέτης.
10,45. καί γάρ ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε διακονηθῆναι, ἀλλά διακονῆσαι, καί δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ λύτρον ἀντί πολλῶν.
λύτρον: Στά παλιά τά χρόνια οἱ ἐπιδρομεῖς αἰχμαλώτιζαν πολλούς ἀνθρώπους καί τούς πουλοῦσαν σκλάβους. Ἀλλά οἱ συγγενεῖς τῶν αἰχμαλώτων φρόντιζαν καί τούς εὕρισκαν ποῦ εἶναι, πλήρωναν χρήματα καί τούς ἐξαγόραζαν, γιά νά εἶναι πάλι ἐλεύθεροι νά γυρίσουν στό σπίτι τους. Τό χρηματικό ποσό πού ἔδιναν γιά νά τούς ἐλευθερώσουν λέγεται «λύτρον». Ἀπό ἐδῶ βγαίνει καί τό ρῆμα «λυτρώνω», πού σημαίνει ἐξαγοράζω καί ἀπελευθερώνω κάποιον.
δοῦναι τήν ψυχήν αὐτοῦ λύτρον ἀντί πολλῶν: Οἱ ἄνθρωποι ὅλοι μετά τό προπατορικό ἁμάρτημα ἤμασταν αἰχμάλωτοι τοῦ θανάτου, γιατί καρπός τῆς ἁμαρτίας εἶναι ὁ θάνατος. Ὁ Χριστός ἦρθε καί μᾶς ἐξαγόρασε ἀπό τή σκλαβιά τοῦ θανάτου, δίνοντας σάν λύτρο τή δική του ζωή. Γι’ αὐτό λέει «νά δώσει τή ζωή του λύτρο γιά πολλούς».
1. Πρόρρηση τοῦ πάθους: Ὁ Κύριος προλέγει στούς μαθητές του τό πάθος καί τό θάνατο πού μέλλει νά πάθει. Τούς εἶπε μέ δύο λόγια ὅλη τήν οὐσία. Ὅταν φθάσουν στά Ἰεροσόλυμα, θά παραδώσουν τόν Υἱό τοῦ ἀνθρώπου στούς ἀρχιερεῖς καί στούς θρησκευτικούς ἄρχοντες. Αὐτοί θά τόν καταδικάσουν εἰς θάνατον, καί στή συνέχεια θά τόν παραδώσουν στούς ρωμαίους ἄρχοντες, οἱ ὁποῖοι θά τοῦ κάνουν τρία πράγματα :
α) Θά τόν ἐμπαίξουν, δηλαδή θά σπάσουν πλάκα μ’ αὐτόν δίνοντάς του καρπαζιές, φτυσίματα, ντύνοντάς τον μ’ ἕνα παλιωμένο βασιλικό ροῦχο, βάζοντάς του στέμμα ἀπό ἀγκάθια, κτλ.
β) Θά τόν μαστιγώσουν μέ τόν βούρδουλα.
γ) Θά τόν σταυρώσουν. Μετά τό θάνατό του ὅμως θά ἀναστηθεῖ.
Κι ἐνῶ ὅλα αὐτά τά γνωρίζει ὁ Κύριος καί μάλιστα μέ τόσες λεπτομέρειες, ἄφοβος προχωρεῖ πρός τά Ἰεροσόλυμα, πρός τό πάθος. Ἔτσι δίνει ἕνα ἁπλό μάθημα στούς μαθητές του, οἱ ὁποῖοι σέ λίγο θά τόν δοῦν νά ἐξευτελίζεται καί νά πάσχει σάν ὁ τελευταῖος κατάδικος. Προλέγοντας τό πάθος τούς προετοιμάζει γιά νά μή σκανδαλισθοῦν. Ἀλλά καί σ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους ὅλων τῶν αἰώνων αὐτή ἡ στάση τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ἕνα μάθημα καί μία ἀπόδειξη ὅτι θεληματικά ὡς κύριος τοῦ ἑαυτοῦ του καί τῆς καταστάσεως ὅλης ἔδωσε τόν ἑαυτό του γιά τή σωτηρία τῶν ἀνθρώπων. Ἀποδεικνύει αὐτό πού καί ὁ ἴδιος λέει στούς μαθητές του, ὅτι σάν καλός ποιμένας δίνει τή ζωή του γιά χάρη τῶν προβάτων του· «οὐδείς αἴρει αὐτήν ἀπ᾿ ἐμοῦ, ἀλλ᾿ ἐγώ τίθημι αὐτήν ἀπ᾿ ἐμαυτοῦ» (Ἰω 10,18). Ἔτσι δείχνει ὁ Χριστός α) τήν παγγνωσία του καί β) τήν ἀγάπη του γιά τόν ἄνθρωπο.
2. Ἡ ἀνοησία τῶν μαθητῶν: Ἐνῶ ὁ Κύριος μιλᾶ τόσο καθαρά στούς μαθητές γιά τό πάθος του, αὐτοί φαντάζονται ἄλλα ἀντ’ ἄλλων. Φαντάζονται ὅτι τώρα πού θά μποῦν στά Ἰεροσόλυμα γιά νά κάνουν Πάσχα, ὁ Ἰησοῦς θά φανατίσει τό λαό καί θά κάνει ἐπανάσταση. Θά διώξει τούς Ρωμαίους, θά γίνει βασιλιάς κι αὐτούς θά τούς κάνει ὑπουργούς καί πρωθυπουργούς. Δύο μαθητές μάλιστα, ὁ Ἰάκωβος καί ὁ Ἰωάννης, ζητοῦν νά τούς βάλει δεξιά καί ἀριστερά στό θρόνο του, δηλαδή νά τούς δώσει τά δύο μεγαλύτερα ἀξιώματα τοῦ κράτους. Ὁ Κύριος τούς λέει· Μπορεῖτε νά πιεῖτε τό ποτήρι πού θά πιῶ ἐγώ; Καί βέβαια μποροῦμε, ἀπαντοῦν αὐτοί. Φαντάζονταν ὅτι τήν ὥρα πού ὁ Ἰησοῦς θά στέφεται βασιλιάς, θά τοῦ δώσουν νά πιεῖ ἀπό ἕνα ποτήρι κρασί, ὅπως δίνουν σ’ αὐτούς πού παντρεύονται, κι ὅποιος θά πιεῖ ἀπ’ αὐτό, ὅπως πίνει καί ὁ κουμπάρος, θά γίνει ὁ δεύτερος τοῦ κράτους. Ὁ Χριστός ὅμως ἐννοοῦσε τό πικρό ποτήρι τοῦ σταυροῦ καί τοῦ θανάτου.
Οἱ ἄλλοι μαθητές ἀγανακτοῦν μέ τούς δύο συμμαθητές τους πού ἔβαζαν τά μέσα γιά νά καταλάβουν τίς καλύτερες θέσεις, γιατί κι αὐτοί εἶχαν τά ἴδια πάθη. Ἔτσι βλέπουμε πώς αὐτοί οἱ ἐκλεκτοί, πού τούς διάλεξε ὁ Χριστός ἀπό τόν κόσμο, παρουσιάζονται τόσο φτωχοί καί τιποτένιοι, πού εἶναι πράγματι ν’ ἀπορεῖ κανείς μαζί τους. Πῶς δέν κατάλαβαν τίποτε, πῶς δέν ἐπηρεάστηκαν καθόλου τόσο καιρό κοντά σ’ ἕνα τέτοιο δάσκαλο; Ἀλλά ἐπίτηδες ὁ Χριστός διάλεξε τέτοιους ἀνθρώπους γιά μαθητές του κι ἀφήνει νά δοῦμε καθαρά καί τά πάθη καί τίς ἀδυναμίες τους, γιά νά καταλάβουμε στή συνέχεια τί τούς πρόσθεσε ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ καί πόσο τούς ἄλλαξε τό Πνεῦμα τό ἅγιο.
3. Ἡ δύναμη τῆς ταπεινοφροσύνης: Ὁ Κύριος λέει στούς μαθητές του: Νά ξέρετε ὅτι στή δική μου βασιλεία τά ἀξιώματα πᾶνε ἀνάποδα. Στά σημερινά κράτη οἱ ἀνώτεροι πατᾶνε πάνω στούς κατωτέρους. Μέ τή βασιλεία μου θά γίνει ἀλλιῶς. Οἱ ἀνώτεροι θά εἶναι δοῦλοι τῶν κατωτέρων. Αὐτοί θά τρέχουν, θά ἱδρώνουν, θά ἐξευτελίζονται, γιά ν’ ἀπολαύσουν οἱ κατώτεροι. Πρέπει οἱ ἀξιωματοῦχοι νά μοιάζετε μέ μένα τόν βασιλιά σας. Ἔτσι δέν κάνω ἐγώ; Ἦρθα νά ὑπηρετήσω κι ὄχι νά μέ ὑπηρετήσουν. Τί λέτε, σᾶς ἀρέσει τώρα; Καί στό τέλος θά χρειασθεῖ νά πεθάνετε κιόλας, γιατί κι ἐγώ, ἡ κυριώτερη δουλειά πού ἦρθα νά κάνω, αὐτή εἶναι. Νά δώσω τή ζωή μου γιά νά κερδίσουν ὅλοι οἱ ἄλλοι. Σᾶς ἀρέσει;
4. Τό πάθος τῆς φιλοδοξίας: Ἡ στάση τῶν μαθητῶν μᾶς δίνει τήν εὐκαιρία νά μελετήσουμε τό πάθος τῆς φιλοδοξίας, καί νά παρατηρήσουμε ὁρισμένα χαρακτηριστικά του. Ὁ φιλόδοξος εἶναι:
α) ἄπονος. Ἐνῶ ὁ Κύριος μιλᾶ γιά πάθος, γιά σταύρωση, οἱ μαθητές σκέπτονται πρωτοκαθεδρίες χωρίς νά συμπονοῦν τόν διδάσκαλο. Ὁ φιλόδοξος πάντοτε κάνει κέντρο τοῦ παντός τόν ἑαυτό του καί ζητᾶ νά ἱκανοποιήσει τό πάθος του ἀδιαφορώντας γιά τούς ἄλλους. Δέν διστάζει νά ἐκμεταλλευτεῖ τίς περιστάσεις μέ σκληρότητα, φθάνει νά ἐπιτύχει αὐτό πού θέλει.
Ἡ φιλοδοξία ἔκανε τόν Ἀβεσσαλώμ νά ἐπαναστατήσει κατά τοῦ πατέρα του. Καί μία αὐτοκράτειρα τοῦ Βυζαντίου, ἡ Εἰρήνη ἡ Ἀθηναία, ἐξ αἰτίας τῆς φιλοδοξίας, ἔφθασε νά τυφλώσει ἡ ἴδια τό παιδί της, γιά νά μπορεῖ ἔτσι νά κρατᾶ τό θρόνο.
β) πονηρός καί ἀδίστακτος. Εἶναι ἱκανός γιά τά πάντα. Χρησιμοποιεῖ μέσα νόμιμα ἀλλά καί παράνομα. Δέχεται ταπεινώσεις καί ἐξευτελισμούς καί ὑποτάσσεται πρόθυμα σ' ἐκεῖνον πού θά τοῦ ὑποσχεθεῖ νά τόν βοηθήσει. Σάν τόν χαμαιλέοντα ἀλλάζει διαρκῶς τρόπους συμπεριφορᾶς καί προ¬σαρμόζεται στό περιβάλλον του γιά νά ἐπιτύχει αὐτό πού ζητᾶ.
γ) ἀχόρταγος. Ὅσο περισσότερο δοξάζεται, τόσο πιό πολύ διψᾶ γιά τή δόξα. Τό πάθος εἶναι μιά φωτιά ἄσβηστη μέσα του. Δέν χορταίνει μέ τίποτε.
Ὁ τύπος τοῦ φιλόδοξου εἶναι πολύ συνηθισμένος στή ζωή μας. Δέν πάσχει ἀπό φιλοδοξία μόνο ὁ στρατηγός, ὁ ἄρχοντας, αὐτός πού κατέχει μιά ὑψηλή θέση. Καί στά πιό ταπεινά στρώματα τῆς κοινωνίας συναντοῦμε τόν φιλόδοξο. Κι ὅπως λέει καί τό ἀρχαῖο γνωμικό· ''πολλοί τά πλούτη ἐμίσησαν, τήν δόξαν οὐδείς''.
Καθημερινά συναντοῦμε φιλόδοξους ἀνθρώπους. Φιλόδοξα σκέπτονται καί ζοῦν οἱ οἰκογένειες ἐκεῖνες πού κάνουν ἔξοδα καί καταστρέφονται οἰκονομικά γιά νά φαντάξουν καί νά κάνουν ἐπίδειξη. Ἡ φιλοδοξία σπρώχνει πολλούς νέους στήν ἁμαρτία καί τή διαφθορά.
Ἀλλά ἡ περικοπή μας, πού μᾶς παρουσιάζει τό φοβερό πάθος τῆς φιλοδοξίας, μᾶς ὑποδεικνύει καί τά μέσα γιά τή θεραπεία του. Καί νά ποιά εἶναι αὐτά:
α) Ἡ ἐπίγνωση τῆς ἀγνοίας μας. Πολλές φορές ζητοῦμε κι ἀγωνιζόμαστε μ’ ὅλες μας τίς δυνάμεις γιά πράγματα πού φαντάζουν σπουδαῖα στά μάτια μας, ἐνῶ στήν πραγματικότητα δέν εἶναι τίποτε. Ὅταν ἀναγνωρίσουμε αὐτή τήν ἄγνοιά μας, θά ἀφήσουμε πάντοτε ἕνα περιθώριο στά σχέδια καί τίς ἐπιδιώξεις μας καί δέν θά ἐξαρτοῦμε τό πᾶν ἀπό αὐτά. Γιά νά εἴμαστε σίγουροι γιά τήν πραγματική ἀξία αὐτῶν πού ἐπιδιώκουμε πρέπει νά ζητοῦμε πάντα τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.
β) Ἡ σκέψη ὅτι ἡ ἀληθινή δόξα δέν βρίσκεται στή γῆ. Ἡ ζωή μας πάνω στή γῆ εἶναι ἕνας ἀγώνας, πού τό ἔπαθλό του θά μᾶς δοθεῖ στόν οὐρανό. Ἐκεῖ θά τό ἀπολαύσουμε. Γι’ αὐτό, νά μήν ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας νά ριζώνει καί νά ξεχνιέται στή γῆ, ἀλλά νά τόν βοηθοῦμε νά καλλιεργεῖ πόθους καί ὄνειρα γιά τήν αἰωνιότητα.
γ) Ὁ σταυρός τοῦ Κυρίου μας. Τό σημεῖο πάνω στό ὁποῖο ταπεινώθηκε ἡ ὑπέρτατη δόξα, εἶναι τό πιό δραστικό φάρμακο κατά τῆς φιλοδοξίας μας. Ὁ Θεός, πού ἔκλινε οὐρανούς καί κατέβη, ἦρθε στή γῆ ὄχι γιά νά διακονηθεῖ ἀλλά γιά νά διακονήσει, ἦρθε γιά νά πλουτίσει τούς φτωχούς μέ τήν ἑκούσια φτώχεια του καί νά δώσει τή ζωή του λύτρον ἀντί πολλῶν.
Μπροστά στό σταυρό του ἄς ταπεινωθοῦμε κι ἄς κάψουμε κάθε γήινη φιλοδοξία μας, σάν θυσία εὐπρόσδεκτη στόν μεγάλο βασιλιά καί κυβερνήτη τοῦ κόσμου.
Εὐαγγελικές περικοπές (Βοήθημα γιά κυκλάρχες)