Δέν γεννήθηκαν σέ χώματα ἑλληνικά. Γνώρισαν ὅμως καί θαύμασαν βαθιά τόν ἀρχαῖο ἑλληνικό πολιτισμό. Συγκινήθηκαν καί ἐνθουσιάστηκαν μέ τόν μεγάλο ξεσηκωμό. Τούς συνεπῆρε ἡ ἀγάπη στήν ἐλευθερία, ὁ γενναῖος καί ἀκάματος ἀγώνας μέ σύνθημα «Ἐλευθερία ἤ θάνατος!». Ἀκούμπησαν ἴσως ἐκεῖ καί τή δική τους διαμαρτυρία ἐνάντια στίς ἀπολυταρχικές κυβερνήσεις τους· βρῆκαν τήν εὐκαιρία νά ἐκφράσουν τούς πόνους καί τούς πόθους τῆς δικῆς τους ψυχῆς.
Ἔτσι ρίχτηκαν στόν Ἀγώνα οἱ φιλέλληνες. Ἄλλοι στά πεδία τῆς μάχης κι ἄλλοι στά φιλελληνικά κομιτάτα, πού ὀργάνωναν ἀποστολές μέ πολεμοφόδια, χρήματα, τρόφιμα... Ἄλλοι πάλι προσπαθοῦσαν νά εὐαισθητοποιήσουν τήν κοινή γνώμη μέ διάφορες ἐκδηλώσεις, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, ἐκθέσεις μέ ζωγραφικούς πίνακες, ἐκτυπώσεις λιθογραφιῶν... Ἀκόμη καί πάνω σέ ἀντικείμενα καθημερινῆς χρήσης (π.χ. πιάτα, σαπούνια, ἀρώματα) ἀπεικόνιζαν πρόσωπα καί γεγονότα ἀπό τή μαχόμενη Ἑλλάδα!
Τόν Μάιο τοῦ 1822 συστήθηκε ἐπίσημα τό Τάγμα τῶν Φιλελλήνων, κυρίως ἀπό Γάλλους, Ἰταλούς, Γερμανούς καί Πολωνούς. Στίς 4 Ἰουλίου ὅμως τῆς ἴδιας χρονιᾶς, στή μάχη τοῦ Πέτα, τό τάγμα αὐτό ὑπέστη ὁλοσχερῆ καταστροφή. «Τά χάσαμε ὅλα, πλήν τῆς τιμῆς», εἶπε στήν ἀναφορά του πρός τόν ἀρχηγό τῆς ἐκστρατείας Μαυροκορδάτο ὁ διασωθείς στρατηγός Νόρμαν.
Ὅσοι ἐπέζησαν ὁδηγήθηκαν στό Μεσολόγγι. Ἐκεῖ τούς περιέθαλψε ὁ ἐλβετός γιατρός Ἰωάννης Ἰάκωβος Μάγερ, ἕνας διακεκριμένος φιλέλληνας.
Εἶχε μάθει τήν ἑλληνική γλώσσα καί εἶχε ἤδη μελετήσει τήν ἀρχαία ἑλληνική φιλολογία, ὅταν ἦρθε στό Μεσολόγγι, ὅπου βαπτίστηκε ὀρθόδοξος καί πῆρε γιά σύζυγό του τή μεσολογγίτισσα ἀρχοντοπούλα Ἀλτάνη Ἰγγλέζου. Στό μεγάλο τους ἀρχοντικό -στόν πάνω ὄροφο- ἐγκατέστησε τό νοσοκομεῖο του, ὅπου ὁ ἴδιος πρόσφερε τίς ὑπηρεσίες του, ὅπως καί στό φαρμακεῖο του. Τό ἰσόγειο τοῦ σπιτιοῦ του μετέβαλε σέ τυπογραφεῖο. Δραστήριος καί ἀεικίνητος, μέ ξέχειλη τήν καρδιά του ἀπό τήν ἀγάπη του γιά τήν Ἑλλάδα ἐπιδόθηκε καί σέ τοῦτο τό μεγάλο ἔργο. Μέ πρωτόγονα μέσα, μέ ἐλάχιστα τυπογραφικά στοιχεῖα, μέ προσωπικό σχεδόν ἀνύπαρκτο, μέσα σέ ἀντίξοες συνθῆκες, ἀλλά μέ ὅλες τίς δυνάμεις καί τά ταλέντα του, δούλεψε γιά τήν ἔκδοση ἐφημερίδας· μέσα ἀπό τίς σελίδες της μετέφερε τόν παλμό τοῦ πολιορκημένου Μεσολογγίου. Στό τυπογραφεῖο του ἐκδόθηκε καί ὁ «Ὕμνος εἰς τήν Ἐλευθερίαν» τοῦ Διονύσιου Σολωμοῦ.
Ἡ ἔκδοση τῆς ἐφημερίδας του -μέ τίτλο «Ἑλληνικά Χρονικά»- ἄρχισε τήν Πρωτοχρονιά τοῦ 1824 καί σταμάτησε στίς 20 Φεβρουαρίου 1826, ὅταν τό τυπογραφεῖο του καταστράφηκε ἀπό τουρκική βόμβα. Στό προτελευταῖο φύλλο, μέ ἡμερομηνία 3 Φεβρουαρίου 1826, διαβάζουμε: «Ἔφοδοι συνεχεῖς καί μάχαι ἀπό ξηρᾶς καί θαλάσσης ἀλλεπάλληλοι δέν μᾶς ἄφηναν νά λάβωμεν καθόλου τήν ἀναπνοήν μας, ἐνῶ ἀφ᾿ ἑτέρου 1.500 ἀδελφοί μας κατέβησαν εἰς τούς τάφους. Καθ᾿ ὅλον δέ τό μέγα καί τρομερόν τοῦτο στάδιον, ἡ Εὐρώπη ἐστάθη ἀτάραχος καί ἴσως ἐχύθη ὑπέρ ἡμῶν κάποιο κρυφόν δάκρυον, ἀλλ᾿ αἱ ἄκαμπται καρδίαι τινῶν διπλωματικῶν τῆς Εὐρώπης δέν ἐθεώρησαν παρ᾿ ὡς ἀπελπισμένους ὅλους αὐτούς τούς μεγάλους ἀγῶνας μας. Ἀλλοίμονον ὅμως! Κατέστησαν σιδηρούς τούς βραχίονάς μας καί ἔδωσαν νέαν καρτερίαν εἰς τάς ψυχάς μας, ὄχι ἡ ἀπελπισία, ἀλλ᾿ ἡ ὑπέρ Πατρίδος μας ἀγάπη, ὁ ὑπέρ Χριστοῦ ἔρως καί ἡ σταθερά μας τελευταία ἀπόφασις, τοῦ νά ζήσωμεν Χριστιανοί ἐλεύθεροι εἰδεμή νά χαθῶμεν».
Ὁ Μάγερ ἀκολούθησε τήν ἡρωική Ἔξοδο. Λίγο πρίν, ἔστειλε μιά ἐπιστολή στήν ὁποία γράφει: «Ζῶμεν τάς τελευταίας μας στιγμάς... Ἐμέ καθιστᾶ ὑπερήφανον ἡ σκέψις ὅτι τό αἷμα ἑνός Ἑλβετοῦ, ἑνός ἀπογόνου τοῦ Γουλιέλμου Τέλλου, μέλλει νά συμμιχθῇ μέ τό αἷμα τῶν ἡρώων τῆς Ἑλλάδος». Στίς 10 Ἀπριλίου 1826 σφράγισε τήν ἀγάπη του γιά τήν Ἑλλάδα μέ τό αἷμα τῆς θυσίας του.
Γνήσιος φιλέλληνας! Ἀγάπησε ἄδολα τήν Ἑλλάδα μας. Πίστεψε στή δύναμη τοῦ πνεύματός της, στό δίκαιο τοῦ Ἀγώνα της, καί τήν ὑπηρέτησε ξεχνώντας τόν ἑαυτό του.
Ζητοῦνται καί σήμερα -ὄχι μακριά στά ξένα, ἀλλά στήν ἴδια τήν πατρίδα μας- φιλέλληνες! Ζητοῦνται Ἕλληνες φιλέλληνες! Νά ἀγαποῦν δίχως ὑστεροβουλία τήν Ἑλλάδα! Νά κρατοῦν ψηλά τά μεγάλα ἰδανικά της, νά φυλάγουν τίς Θερμοπύλες της: τήν πίστη καί τή λεβεντιά της!
Β. Ἀντωνίου
ΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΜΑΣ
