«Ἄχ ἡ ἐπιδημία! Ὤχ, ὤχ, ὤχ! Ἔρ­χεται, ἔρχεται, ἔρχεται, ἔρχεται! Ἔρ­χεται ἐπιδημία, ὄχι γρίπη σάν τήν γριπούλα αὐτή, πού πέφτεις στά κρεβάτια, ἀλλά, σύμφωνα μέ τήν Ἀποκάλυψη, ἔρχεται ἐπιδημία μέ ἕνα περίεργο ὄνομα ἀσθενείας πού θά ἐκμηδενίσει, θά ἐξευτελίσει τούς γιατρούς, θά ἐξευτελίσει τά φαρμακεῖα, τά πάν­τα! Σκούπα ἠλεκτρική!... Ἔρχεται ἐξ ἀνατολῶν...». Πρόκειται γιά ἀπό­σπασμα ἀπό ὁμιλία τοῦ ἀειμνήστου φλογεροῦ ἐπισκόπου π. Αὐγουστί­νου Καν­­τιώτη, στό ὁποῖο ἐκφράζεται προ­­φητικά γιά τήν πανδημία τῶν ἡ­μερῶν μας.
   Ἐπίσης στό βιβλίο του «Τά τέσσε­ρα χρώματα» ὁ φωτισμένος γέροντας π. Αὐγουστῖνος ἑρμηνεύει μεγαλειω­δῶς τό ἄνοιγμα τῆς τέταρτης σφραγίδας καί τήν ἐμφάνιση τοῦ χλωροῦ ἵππου ἀπό τήν Ἀποκάλυψη τοῦ Ἰω­άν­νη (6,7-8) μέ ἱστορικά γεγονότα, πού ἀποδεικνύουν τήν ἐκ­πλή­ρωση τῶν προφητειῶν.
   Πράγματι, δέν εἶναι ἡ πρώτη φο­ρά, πού βρίσκεται ἡ ἀνθρωπότητα μπροστά σέ τέτοιες δυσάρεστες καταστάσεις. Ἡ ἱστορία ἔχει ἀποτυπώσει στίς δέλτους της κι ἄλλες σα­ρωτικές πανδημίες, ἀπό ὅπου σταχυολο­γῶ μερικές:
   Παρόμοια κατάσταση διασώζει ὁ ἀρχαῖος ἱστορικός Θουκυδίδης: Μετά τούς Περσικούς πολέμους ἡ Ἀθήνα ἀνοικοδομήθηκε ἀπό τίς στάχτες τῆς φωτιᾶς καί ἔλαμψε μέ τόν χρυσό αἰ­ώνα. Οἱ Σπαρτιάτες, ὅμως, φθόνησαν τήν Ἀθήνα καί ξεκίνησε ὁ γνωστός Πελοποννησιακός πόλεμος. Κατά τό δεύτερο ἔτος τοῦ πολέμου, τό 430 π.Χ., λοιμός ἔπληξε τήν Ἀθήνα καί ἄλ­λες πόλεις τῆς Ἑλλάδος. Καί ἐνῶ ὁ πόλε­μος ἐξελισσόταν ἔξω ἀπό τά τεί­χη, μέσα στήν πόλη ἐκδηλώθηκε θανατηφόρα ἐπιδημία, πού ξεκίνησε ἀ­πό τήν Αἰθιοπία, πέρασε στήν Αἴγυπτο, στή Μ. Ἀσία καί ἔφθασε στήν Ἀ­θήνα.
   Οἱ κάτοικοι τῆς ὑπαίθρου τῆς Ἀττικῆς, λόγῳ τῶν ἐπιθέσεων τῶν Σπαρ­­τιατῶν κατέφυγαν στό ἰοστεφές ἄστυ. Ἐπειδή τόσο πλῆθος ἦταν σχεδόν ἀδύνατον νά ἐξυπηρετηθεῖ μέ ἀ­πόλυτη τήρηση τῶν κανόνων ὑγιει­νῆς, ὁ λοιμός πῆρε μεγάλες διαστάσεις, μέ ἀποτέλεσμα τά πτώματα νά ἐγκαταλείπονται στούς δρόμους. Τά ὄρνια καί οἱ σκύλοι πού τά ἔτρωγαν, πέθαιναν κι αὐτά· ὁ πληθυσμός μειώ­θηκε πολύ. Ἡ νόσος ἀποδεκάτισε τό­τε τό 1/4 τῆς Ἀθήνας. Ὁ λοιμός αὐ­τός ἀποτελεῖ ἀντικείμενο μελέτης ἀ­πό τούς εἰδικούς μέχρι καί σήμερα. Ὁ Θουκυδίδης, ὁ ὁποῖος προσβλήθηκε, ἀλλά γλύτωσε -ὄχι ὅμως καί ὁ ὀλύμπιος Περικλῆς-, περιγράφει τά συμπτώματα τῆς λοιμώδους νόσου ὡς ἑξῆς: πυρετός κεφαλῆς, ἰσχυρός βή­χας, λόξυγκας, συστροφή σπλάχνων, φλόγωση ὀ­φθαλμῶν, ἐμετός, ἕλκη καί φλύκταινες. Κάποια ἀπό αὐ­τά θυμίζουν τά συμ­πτώματα πού παρουσιάζει σήμερα ὁ κορωνοϊός.
   Ἀπό τήν Ἀθήνα μεταφερόμαστε στήν Ἀλεξάνδρεια, τήν ἐποχή τῶν δι­ωγμῶν κατά τῶν χριστιανῶν ἀπό τόν αὐτοκράτορα Δέκιο (249-251μ.Χ). Τό­τε στήν πόλη ἔπεσε λοιμική νόσος. Οἱ εἰδωλολάτρες ἔφθασαν σέ ἀπελπισία, ἐνῶ οἱ χριστιανοί προσέφεραν ὑπηρεσίες στούς διῶκτες τους! Ὅσοι ἦταν ἄρρωστοι καί ἐγκαταλελειμμένοι ἀπό τούς συγγενεῖς τους δέχονταν τίς ἰατρικές φροντίδες τους. Οἱ χριστιανοί ἔγιναν νοσοκόμοι καί ἰα­τροί τῶν ἐχθρῶν τους! Οἱ πρωτοφανεῖς ἐκδηλώσεις ἀγάπης τῶν χρι­στια­νῶν ἐπηρέασαν τίς καρδιές τῶν διω­κτῶν. Οἱ εἰδωλολάτρες εἶδαν ὅτι ἡ νέα πίστη εἶχε τή δύναμη νά ὠθήσει σέ μεγάλες ἡρωικές πράξεις αὐτοθυσίας καί αὐταπαρνήσεως.
   Ἐπίσης, πανώλη ἁπλώθηκε σέ ὅ­λη τήν ἀνατολική Μεσόγειο κι ἔ­φθα­σε στήν Κωνσταντινούπολη τό 542 μ.Χ., ὅταν αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Ἰουστινιανός. Στή βασιλίδα τῶν πόλεων πέθαιναν πάνω ἀπό 5.000 ἄτομα ἡ­μερησίως· δέν προλάβαιναν νά ἐνταφιάζουν τά πτώματα. Ἔτσι, γέμιζαν μ᾽ αὐτά ἐγκαταλελειμμένα φρούρια, λατομεῖα καί τέλος μέ πλοῖα τά ἔριχναν στή θάλασσα τῆς Προποντίδας. Συν­ολικά μόνο στήν Κωνσταντινούπολη πέθαναν 300.000 ἄνθρωποι, περίπου τά 2/5 τοῦ πληθυσμοῦ της.
  Τό 1330 μ.Χ. χτύπησε πάλι ἡ πανώλη τήν Κίνα καί τήν Εὐρώπη, ὁπότε πέθαναν 20.000.000 ἄνθρωποι, τό 1/3 τοῦ εὐρωπαϊκοῦ πληθυσμοῦ· πε­ρί τό 1350 μ.Χ. ἄρχισε νά ἐξασθενεῖ.
Τό 1918 τελείωσε ὁ Α´ Παγκόσμι­ος Πόλεμος, ἀφήνοντας πίσω του 13.000.000 νεκρούς. Ἀμέσως ἐνέ­σκη­ψε στήν ἀνθρωπότητα ἡ πανδημία τοῦ ἰοῦ τῆς γρίπης, πού μεταπήδησε ἀπό τά πτηνά στόν ἄν­θρω­πο καί εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τόν θάνατο μόνο στήν Εὐρώπη 21.640.000 ἀν­θρώπων καί κατά ὁρισμένους παγκοσμίως 50 ἑκατομμύρια. Ὁ θάνατος ἐπερχόταν ἀπό ὀξύ φλεγμονῶδες πνευμονικό οἴδημα ἤ πνευμονία μέ ὀξύ αἱμορραγικό οἴδημα.
   Ὡς χρήσιμο ἐπιμύθιο ἀξίζει νά θυμηθοῦμε τήν ἐπιδημία πού ἐνέσκηψε στήν Ἀθήνα κατά τή διάρκεια τοῦ Κριμαϊκοῦ πολέμου. Τή μετέφεραν τά ἀγγλογαλλικά στρατεύματα, γι᾽ αὐτό καί ὀνομάστηκε «ἡ Ξένη τοῦ 1854». Χολέρα καί λοιμός ἀποδεκάτισε τότε τούς Ἀθηναίους, καθώς σκότωσε 3.000 κατοίκους στήν Ἀθήνα, πού εἶ­χε πληθυσμό μόλις 30.000! Ἐμπνευσμένο ἀπ᾽ αὐτήν εἶναι τό περίφημο διήγημα τοῦ Παπαδιαμάντη μέ τίτλο «Ἡ χολεριασμένη», ὅπου ὁ συγγρα­φέ­ας καταγράφει ὅσα ἄκουσε ἀπό παθοῦσα σεβάσμια γερόντισσα Ἀθηναία. Διαβάζουμε ἐκεῖ: «Ἦρθε ἡ φοβερή χρονιά, πού ἔφερε τήν κατοχή τῶν Ἀγγλογάλλων καί τήν χολέρα, πού βάσταξε τρεῖς μῆνες, κι ἔπαψε τήν ἡμέρα τοῦ Ἁγίου Φιλίππου, ὕ­στε­ρα ἀπό μεγάλη λιτανεία καί δέηση πού ἔκαμε ὁ λαός μέ τούς παπάδες, μέ τά εἰκονίσματα, μέ Σταυρούς καί μέ ξεφτέρια».
   Ἡ ἐπιδημία ἀντιμετωπίστηκε μέ προσευχή καί μεγάλη Λιτανεία. Μικροί, μεγάλοι, ἄνδρες καί γυναῖκες κρατώντας λαμπάδες, οἱ τότε βασιλεῖς Ὄθων καί Ἀμαλία, κλαίγοντας ὅλοι συμμετεῖχαν. Ὅλοι γονυπετεῖς. Ἐνῶ τήν προηγουμένη τῆς Λιτανείας οἱ ἐφημερίδες ἀνέφεραν 277 θανάτους, τήν ἑπομένη ὑπῆρχαν μόνο 18, τήν μεθεπομένη μόνο 2 καί κατόπιν κανένας. Ἡ πανδημία σταμάτησε! Ἡ προσευχή ἐκείνη καί ἡ Λιτανεία τοῦ λαοῦ ἔσωσε τήν πρωτεύουσα καί ὅλη τήν πατρίδα.
   Ἀσφαλῶς σέ κάθε συμφορά καί θεομηνία ὑπάρχουν ὅπλα ἱκανά, ὅ­πως ἡ πίστη, ἡ προσευχή καί ἡ μετάνοια ὁλοκλήρου τοῦ λαοῦ! Ἀλλά δυστυχῶς ἡ πίστη ἐκείνη τῶν προγόνων μας ἔχει ἐκλείψει τελείως καί ἔχει ἀντικατασταθεῖ ἀπό τήν πίστη στήν ἐπιστήμη.
   Σήμερα, ὅμως, γεμίζει φόβο καί τρόμο ἡ ψυχή μας, καθώς ἀκοῦμε ὅτι ὁ κορωνοϊός θερίζει ἀνελέητα. Ἡ παγ­κόσμια κοινότητα βιώνει μία πρωτοφανῆ παγκόσμια πανδημία, ἡ ὁ­ποί­α διαλύει ἀκόμα καί τά καλύτερα ὑ­γειονομικά συστήματα τῶν πιό ἀνεπτυγμένων χωρῶν· ἀνατινάζει στόν ἀέρα τήν παγκόσμια οἰκονομία· ἐπιβάλλει τόν πανικό σέ κράτη καί πολίτες κι ἐρημώνει τά πάντα· μεγάλα καί ἰσχυρά κράτη ὑποβάλλονται σέ ἐγ­κλεισμό. Ἡ ἰατρική κοινότητα «ἔχει σηκώσει τά χέρια ψηλά», ἐνῶ τά ὑγειονομικά συστήματα ἀδυνατοῦν νά ἀν­ταποκριθοῦν μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται.
   Βεβαίως, «δικαίως, ἄξια ὧν ἐπράξαμεν ἀπολαμβάνομεν». Ἀποθεώσα­με τήν ἐπιστήμη καί ἐξορίσαμε τόν Θεό. Διαπράξαμε ὕβρη κατά τοῦ Δημιουργοῦ καί τώρα εἰσπράττουμε τά ἀποτελέσματα. Ἕνας οὐτιδανός ἐ­χθρός ἀόρατος, ὁ ἰός “coronavirus” (κορωνοϊός) ἔχει καταντροπιάσει τά κάστρα τῆς ἔρευνας καί μᾶς καλεῖ νά ταπεινωθοῦμε, νά συναισθανοῦμε τή μηδαμινότητά μας καί «πρὸς Κύριον ἐν τῷ θλίβεσθαι» νά ὑψώσουμε ἱκετευτικά τά χέρια μας, ἄν θέλουμε νά ἀνακοπεῖ ἡ κούρσα τοῦ κίτρινου ἵπ­που τῆς Ἀποκαλύψεως.

Εὐδοξία Αὐγουστίνου

Φιλόλογος - Θεολόγος

"Ἀπολύτρωσις", Μάιος 2020