Ἀρχές Ὀκτωβρίου στό ἀνήσυχο Γ΄3 καί ἔχουμε προκηρύξει διαγωνισμό: Ποιά «ὁ­μά­δα Ἱστορικῶν» θά καταφέρει νά κερ­δίσει τό ἐνδιαφέρον μας μέ κεντρικό θέμα τούς Βαλ­κανικούς Πολέμους.
Ἡ τάξη εἶναι ἠλεκτρισμένη! Κάθε ὁ­μά­δα ἑτοιμάζεται καί ὀργανώνει τό ὑλικό της. Τά παιδιά ἀνέλαβαν μέ ἐνθουσιασμό τήν ἐρ­γασία τους, ἀλλά κι ἐγώ περιμένω ἀνυ­πό­μο­να τά ἀποτελέσματα τῆς συνερ­γα­σίας τους. Χαμογελῶ ἀπό τήν ἕδρα μέ νόη­μα καί περι­μένω νά ἡσυχάσει τό πολύ­βουο μελίσσι!
- Κυρία, ποιά ὁμάδα θά ξεκινήσει; ρω­τάει ὁ Κώστας.
- Ἡ ὁμάδα πού θά κληρωθεῖ πρώτη! Ἔ­λα, Κώ­στα, νά διαλέξεις χαρτάκι!
Ὅλοι ἔχουν ἀγωνία... Ὁ Κώστας ἀ­νοί­γει τό χαρτάκι καί ἀνακοινώνει: ἡ «Ὁμάδα Ἰωάννης Βελισσαρίου». Ἀκολουθεῖ χειρο­­κρό­­τημα καί ἡ ὁμάδα παίρνει θέση στήν ἕδρα.
- Σήμερα θά θέλαμε νά σᾶς παρου­σιά­σουμε μία ἄγνωστη σελίδα τῶν Βαλκα­νι­κῶν Πολέμων, πού γράφτηκε στήν μακρινή Ἀ­με­ρική!
- Μήπως τά μπερδέψατε; Τί σχέση ἔχει ἡ Ἀμερική; πετάγεται κάποιος.
- Μή βιάζεσαι, δέν τά μπερδέψαμε κα­θόλου. Θά καταλάβεις σέ λίγο.
Ἀκολουθεῖ τό σχετικό βιντεάκι. Ἀπό­λυ­τη ἡσυχία στήν τάξη. Ἡ εἰκόνα καί ὁ ἦ­χος μαγνητί­ζουν τά παιδιά τοῦ 21ου αἰώνα, πού ἀγαποῦν κάθε εἴδους ὀθόνη!
«5 Ὀκτωβρίου 1912. Ὁ Ἑλληνικός Στρα­­τός δίνει τίς πρῶτες μάχες τῶν Βαλ­κανικῶν Ἀγώνων, προελαύνοντας στήν Ἐ­λασσόνα καί στό Σαραντάπορο. Τά νέα τοῦ πολέμου φτάνουν πολύ γρήγορα στίς Ἡνω­μένες Πολιτεῖες Ἀμερικῆς. Στό ἄκου­σμά τους χιλιάδες ἕλληνες μετανάστες ξεχύνον­ται μέ σημαῖες καί πλακάτ σέ ὅλες τίς πο­λιτεῖες, διαδηλώνοντας ὑπέρ τῆς Ἑλλάδας.
Δέν περιορίζονται ὅμως μόνο στίς δια­δηλώσεις. Λίγο νωρίτερα, τό 1907 εἶχε ἱδρυ­θεῖ στήν Οὐάσιγκτον ἀπό τόν Λάμπρο Κο- ρομηλᾶ “Πανελλήνιος Ἕνωσις”, μέ στόχο τήν οἰκονομική βοήθεια πρός τήν Ἑλλάδα. Τό καλοκαίρι τοῦ 1912 ὁ ποιη­τής Σπύ­ρος Ματσούκας ταξιδεύει στήν Ἀμερική μέ σκοπό νά συγκεντρώσει χρή­ματα γιά τόν πόλεμο. Εἶναι συγκλονιστικό ὅτι οἱ φτωχοί, μεροκαματιάρηδες μετανά­στες δια­θέτουν τίς οἰκονομίες τους ὑπέρ τοῦ ἀγώνα. Μέ τή συνεισφορά καί τῶν πλουσιότερων συμ­πλη­ρώνεται τό ἀντίτι­μο πού ἀπαιτεῖται γιά τήν ἀγορά τοῦ ἀν­τι­τορπιλικοῦ “Νέα Γε­­νεά”. Τό πλοῖο ἐν­τάσ­σεται στόν ἑλληνικό στόλο στίς 8 Νο­εμβρίου τοῦ 1912 καί ἡ πρώ­τη του βά­ση εἶ­ναι στή Μυτιλήνη.
Ἐπιπλέον, ἡ Ἑλληνική Πρεσβεία τῆς Οὐάσιγκτον στέλνει τηλεγράφημα στίς κα­τά τόπους παροικίες καί στίς ἐφημερίδες τῶν ὁμογενῶν. Καλεῖ ὅσους εἶχαν ὑπη­ρε­τήσει στόν ἑλληνικό στρατό ἀπό τό 1896 μέχρι τό 1911 νά ἐπιστρατευτοῦν. Οἱ ἕλ­ληνες μετανάστες, ἄν καί δέν ἦταν ὑπο­χρε­ωμένοι νά τό κάνουν, ἀμέσως ἀντα­­ποκρί- θηκαν στό κάλεσμα. Δημιουρ­γοῦνται στρα- ­­τολογικά γραφεῖα καί κέντρα ἐκπαί­δευ­σης. Περνοῦν ἀπό μία μικρή ἐκ­παίδευ­ση στά ὅ­πλα καί στίς βασικές πο­λε­μικές τα­κτικές. Μέ δικά τους χρήματα ἀγο­ρά­ζουν τίς στο­λές, τά ὅπλα ἀλλά καί τό πανά­κρι­βο εἰσι­τή­ριο τοῦ πλοίου γιά τήν Ἑλλά­δα!...»
Ἐδῶ τό βιντεάκι σταματᾶ καί οἱ μι­κροί ἱστορικοί σχολιάζουν μέ τόν δικό τους τρό­πο τά γεγονότα.
- Διαλέξαμε νά σᾶς παρουσιάσουμε αὐτή τήν πτυχή τῆς ἱστορίας τῶν Βαλκα­νικῶν Πο­λέμων, γιατί παραμένει ἄγνωστη γιά τούς περισσότερους. Συγκλο­νιστή­κα­με, γιατί αὐ­τοί οἱ ἄνθρωποι πού ἀναγκά­στηκαν νά που­λήσουν ἤ νά ὑπο­θηκεύσουν τίς πε­ριουσίες τους στήν Ἑλλάδα γιά νά φτά­σουν στήν Ἀ­μερική, ἐγκατέλειψαν τή ζωή πού ἔχτισαν ἐκεῖ, γιά νά βρεθοῦν στήν πρώ­τη γραμμή τοῦ πολέμου. Ἐπι­πλέ­ον, τό ποσό τοῦ εἰ­σιτηρίου ἦταν τόσο μεγά­λο πού θά μποροῦσε νά κα­λύψει τά ἔξοδα μιᾶς τε­τραμελοῦς οἰκο­γέ­­νειας γιά τρεῖς μῆ­νες. Κι ἄς μήν ξεχνᾶμε ὅτι τά χρήματα στήν ξενιτειά ἔ­βγαιναν μέ πολύ κό­πο γιά τούς Ἕλ­ληνες, πού ἔκαναν τίς πιό δύσκο­λες δου­λειές σέ ὀρυχεῖα, λατομεῖα, στά τρένα καί ἀλλοῦ.
- Νά προσθέσουμε ὅτι ὁ «Ἱε­ρός Λό­χος» τῶν μεταναστῶν ἀριθμοῦσε περίπου 25 χι­λιάδες ἔνοπλους. Πρίν ἀπό τό ταξίδι τους τό κλίμα ἦταν πανηγυρικό. Πρῶτα πήγαιναν στίς ὀρθόδοξες ἐκκλη­σίες γιά νά εὐλογήσουν τά ὅπλα τους καί στή συνέ­χει­α φίλοι καί συγγενεῖς τούς συνόδευαν μέ­χρι τόν σιδη­ρο­δρομικό σταθμό ἤ τό λι­μάνι. Ἦταν τόσο με­γά­λο τό κύμα τοῦ ἐ­πανα­πα­τρισμοῦ τῶν ἐ­- θε­λοντῶν, πού σέ πολλές πο­λιτεῖες προέ­κυ­ψε ἔλλειψη ἐργα­τικῶν χε­ριῶν.
- Μία ἀκόμη ἐνδιαφέρουσα μαρτυρία εἶναι ὅτι ὁ γιατρός Γεώργιος Παπανικο­λάου γνώρισε στό βαλκανικό μέτω­πο για­τρούς καί νοσοκόμους πού εἶχαν ἐπιστρέψει ἀπό τήν Ἀμερική. Ἦταν αὐτοί πού τόν προέ­τρε­ψαν νά μεταναστεύσει στίς ΗΠΑ καί νά ἀσχοληθεῖ μέ τήν ἔρευνα, κάτι πού στήν Ἑλλάδα πολλοί θεω­ροῦσαν ἀνώφελο.
- Πολλές χιλιάδες ἔχασαν τή ζωή τους. Ἀπό αὐτούς πού ἐπέζησαν, δέν ἐπέ­στρε­ψαν ὅ­λοι στήν Ἀμερική, καθώς κά­ποιοι τραυματίστηκαν καί ὁ­ρι- ­­σμένοι ἔμειναν στήν Ἑλλά­δα, ἐπειδή δέν εἶχαν πιά χρήματα γιά τήν ἐπιστροφή.
- Μετά τούς νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους τό ἑλ­ληνικό κράτος διπλασίασε σχε­δόν τήν ἔκτασή του. Γιά ἄλλη μιά φο­ρά οἱ Ἕλληνες ἐκ περά­των γῆς δέν ἔ­χα­σαν τήν εὐκαι­ρία νά λάβουν μέ­ρος στή δια­- μόρφωση τῆς ἐπο­χῆς καί τῆς ἱστορίας τους.
Τά παιδιά ἐνθουσια­σμέ­να χειρο­κρο­τοῦν.
- Συγχαρητήρια σέ ὅλη τήν ὁμάδα, λέω μέ συγκίνηση. Νο­μί­ζω, παιδιά ὅτι δέν χρει­άζεται νά πῶ κάτι, γιατί ἡ σημερινή πα­­ρουσίαση ἐπιβε­βαι­ώνει ὅτι ἡ ἱστορία μπο­ρεῖ νά γίνει δάσκα­λος καί ὁδηγός μας. Ἀρ­κεῖ νά τήν ἀγαποῦμε καί νά τή μελε­τοῦ­με. Γιά νά μποροῦμε νά τρέχουμε στήν πρώτη γραμμή, σέ κάθε ἀγώνα, ὅπου ἡ πατρίδα καλεῖ.

M.E.X.