Βαθύ πόνο καί ὀργή προκαλεῖ ἡ πρόσφατη ἀπόφαση τοῦ Κυβερνητικοῦ Συμβουλίου Οἰκονομικῆς Πολιτικῆς νά μεταβιβαστοῦν στήν «Ἑλληνι- κή Ἑταιρεία Συμμετοχῶν καί Περιουσίας» (Ὑπερταμεῖο) μουσεῖα, μνημεῖα καί ἀρχαιολογικοί χῶροι τῆς πατρίδας μας, σύμφωνα μέ τόν νόμο 4389/2016. Εἶχε ψηφιστεῖ στή Βουλή καί προβλεπόταν ἀπό τό τρίτο Μνημόνιο τοῦ Ἰουλίου τοῦ 2015. Τότε ἡ ἑλληνική κυβέρνηση εἶχε συμφωνήσει νά μεταφέρει ὅλα τά κρατικά ἀκίνητα στήν Ἑταιρεία Κρατικῶν Ἀκινήτων (ΕΤΑΔ), πού ἐλέγχεται ἀπό τό Ὑπερταμεῖο.
Πρόκειται γιά ὄργανο ἀπόλυτα ἀνεξάρτητο ἀπό τό ἑλληνικό κράτος. Τόν ἔλεγχο στό Ὑπερταμεῖο ἀσκεῖ ἕνα ἐποπτικό συμβούλιο, τά μέλη τοῦ ὁποίου ὁρίζονται μέ τή σύμφωνη γνώμη τῶν πιστωτῶν. Νομιμοποιεῖται, δηλαδή, καί βρίσκεται ἐπί τῆς οὐσίας ἐκτός ἑλληνικῆς πολιτείας. Σκοπός του εἶναι προφανῶς ἡ ἰδιωτικοποίηση τῆς περιουσίας καί τῶν ἀκινήτων τοῦ Δημοσίου. Νά δοθοῦν, γιά παράδειγμα, ἀκίνητα καί χῶροι σέ ἰδιῶτες, γιά νά τά διαχειριστοῦν, νά τά ἀξιοποιήσουν ἐπιχειρηματικά καί νά τά ἐκμεταλλευτοῦν οἰκονομικά. Δηλαδή ὁ δημόσιος καί λαϊκός πλοῦτος εἶναι τό ἐνέχυρο γιά τούς δανειστές τά ἑπόμενα 99 χρόνια.
Στή χώρα μας, λοιπόν, στήν ὁποία ἐξαγγέλλεται ὅτι τά μνημόνια τελειώνουν ἀλλά μένουν 99 χρόνια, οἱ συνταξιοῦχοι παίρνουν φιλοδωρήματα ἀλλά οἱ συντάξεις «δέν κόβονται», ὁ δημόσιος πλοῦτος «δέν ἐκχωρεῖται» ἀλλά τελικά χαρίζεται μέ συνοπτικές διαδικασίες, ἐκχωρήθηκαν στήν ΕΤΑΔ 10.119 ἀκίνητα τοῦ Ἑλληνικοῦ Δημοσίου, συνολικοῦ ἐμβαδοῦ γῆς 511.357.451 τ.μ. καί δομημένης ἐπιφάνειας 22.601 τ.μ.
Ἔτσι δρόμοι, πλατεῖες, λιμάνια, ἀεροδρόμια, δημόσια κτήρια, κτήματα καί ἐπιχειρήσεις, τράπεζες μέ τίς θυγατρικές τους στήν Ἑλλάδα καί στό ἐξωτερικό, μεταξύ τῶν ὁποίων καί κτήρια πρεσβειῶν, γήπεδα, νοσοκομεῖα, σχολεῖα, στρατόπεδα, ἀστυνομικά τμήματα, λατομεῖα, γεωτεμάχια, ὁτιδήποτε μπορεῖ νά πουληθεῖ ἤ νά ἐνοικιαστεῖ πρός ὄφελος τῶν ξένων δανειστῶν, ἐκχωρεῖται στό Ὑπερταμεῖο γιά πώληση ἤ ἐνοικίαση. Ἔγινε, ἐπίσης, γνωστό πώς στόν ἴδιο κατάλογο περιλαμβάνεται πλῆθος μουσείων (ὅπως τό Ἀρχαιολογικό Μουσεῖο Ἡρακλείου, τό Νομισματικό Μουσεῖο στήν Ἀθήνα, ὁ Λευκός Πύργος, ἡ Ροτόντα στή Θεσσαλονίκη κ.ἄ.). Ὅλα πουλιοῦνται καί ὅλα παραδίδονται.
Στόν νόμο μάλιστα τοῦ 2016 ἀναφέρεται πώς ἡ ΕΤΑΔ μπορεῖ νά μήν ἔχει τήν κυριότητα ἑνός ἀκινήτου (π.χ. ἑνός ἀρχαιολογικοῦ χώρου ἤ μνημείου), μπορεῖ ὅμως νά τό διαχειρίζεται, ὥστε τά ἔσοδα νά ὁδεύουν πρός τό Ὑπερταμεῖο καί στή συνέχεια πρός τούς δανειστές. Σήμερα ἡ ΕΤΑΔ ἤδη διαχειρίζεται καί ἔχει τήν κυριότητα σέ 538 ἀρχαιολογικούς χώρους, συνολικῆς ἐπιφάνειας 6.200.000 τετραγωνικῶν μέτρων. Καί θά συνεχίσει νά τούς διαχειρίζεται μαζί μέ πρόσθετους ἀρχαιολογικούς χώρους ἤ μνημεῖα πού θά ἀναλάβει μέ βάση τή συμφωνία μέ τούς δανειστές.
Παρόμοια κλοπή δημόσιου πλούτου χώρας δέν ἔχει παγκόσμιο προηγούμενο, ἀφοῦ οὔτε στήν περίοδο τῆς ναζιστικῆς κατοχῆς 1941-44 δέν συνέβαιναν αὐτά οὔτε, ἐπίσης, σέ χῶρες τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς.
Ἀκόμη καί αὐτή ἡ ἀνεκτίμητη πολιτιστική μας κληρονομιά δέν ξέφυγε ἀπό τήν ἐκχώρηση. Δικαιολογημένα ὁ Σύλλογος Ἑλλήνων Ἀρχαιολόγων «καταγγέλλει τήν ἐπιχειρούμενη ἐκχώρηση τῆς διαχείρισης ὅλων τῶν μνημείων, ἀρχαίων καί νεώτερων... Ἡ κίνηση αὐτή εἶναι πρωτοφανής γιά τά ἕως σήμερα δεδομένα τῆς διαχείρισης τῆς πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς καί πρόκειται δικαιολογημένα νά ξεσηκώσει θύελλες ἀντιδράσεων σέ τοπικό ἀλλά καί σέ διεθνές ἐπίπεδο...
Ἡ νομή, χρήση καί διαχείριση τῶν σημαντικότερων μνημείων... δέν θά ἀνήκει στό Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ καί στίς Περιφερειακές Ὑπηρεσίες του, κατά παράβαση τοῦ πνεύματος τοῦ ἄρθρου 24 τοῦ Συντάγματος... Τά μνημεῖα καί οἱ ἀρχαιότητες εἶναι ἀντικείμενα ἐκτός συναλλαγῆς, ἀμεταβίβαστα, ἀκατάσχετα, ἀναπαλλοτρίωτα. Κάθε ἀπόπειρα μεταβίβασης αὐτῶν πρός διαχείριση ἀπό τρίτους μᾶς βρίσκει ἀντίθετους...
Ἡ ἀπαράδεκτη αὐτή ἐνέργεια, ἄν καί συντελεῖται σέ καιρό εἰρήνης, μπορεῖ νά παραλληλιστεῖ μόνο μέ τούς βανδαλισμούς μνημείων καί τή λεηλασία ἀρχαιοτήτων στά πέτρινα χρόνια τῆς κατοχῆς ἤ τίς ἁρπαγές ἀρχαιοτήτων κατά τόν 19ο αἰώνα. Ἀποτελεῖ ὕστατο σημεῖο συνταγματικῆς ἐκτροπῆς, πού μάλιστα λαμβάνει χώρα τήν ἴδια στιγμή πού θά περιμέναμε συντονισμένες ἐνέργειες γιά τήν ἐπιστροφή τῶν κλεμμένων ἀρχαιοτήτων καί τίς νόμιμες ἀποζημιώσεις γιά τήν καταστροφή τους σέ καιρό πολέμου».
Πράγματι, τά γλυπτά καί ὄχι τά μάρμαρα δέν εἶναι μόνο ἐκθέματα, εἶναι κομμάτια τοῦ ἑλληνισμοῦ πού ἀνήκουν στήν ἀνθρωπότητα. Εἶναι ἱερά κειμήλια πού μέ κάθε τρόπο πρέπει νά σωθοῦν. Καί τοῦτο εἶναι βαθιά ριζωμένο στήν ψυχή τοῦ λαοῦ μας. Τό μαρτυρεῖ μέ τόν πιό συναρπαστικό τρόπο στά Ἀπομνημονεύματά του ὁ ἀγράμματος μά μέ ἐξαίσια παιδεία στρατηγός Μακρυγιάννης: «Εἶχα δύο ἀγάλματα περίφημα, μία γυναίκα κι ἕνα βασιλόπουλο ἀτόφια -φαίνονταν οἱ φλέβες· τόση ἐντέλειαν εἶχαν. Ὅταν χάλασαν τόν Πόρον, τά ’χαν πάρη κάτι στρατιῶτες καί εἰς τ’ Ἄργος θά τά πουλοῦσαν κάτι Εὐρωπαίων· χίλια τάλλαρα γύρευαν. Ἀντεσε κ’ ἐγώ ἐκεῖ, πέρναγα· πῆρα τούς στρατιῶτες, τούς μίλησα: “Αὐτά καί δέκα χιλιάδες τάλλαρα νά σᾶς δώσουνε, νά μήν τό καταδεχτῆτε νά βγοῦν ἀπό τήν πατρίδα μας. Δι’ αὐτά πολεμήσαμεν”. Βγάζω καί τούς δίνω τρακόσια πενήντα τάλλαρα.· “Κι ὅταν φιλιωθοῦμεν μέ τόν Κυβερνήτη, (ὅτι τρωγό- μαστε), τά δίνω καί σᾶς δίνει ὅ,τι τοῦ ζητήσετε διά νά μείνουν εἰς τήν πατρίδα ἀπάνου”. Καί τά ’χα κρυμμένα. Τότε μέ τήν ἀναφορά μου τά πρόσφερα τοῦ Βασιλέως νά χρησιμέψουν διά τήν πατρίδα».
Εἶναι, ἐπίσης, γνωστό ὅτι: «Οἱ Τοῦρκοι, πολιορκημένοι μέσα στήν Ἀκρόπολη, μή ἔχοντας ἄλλο μολύβι γιά βόλια, χαλοῦσαν τίς κολόνες πού ᾽χαν μέσα τους, γιά στερεότητα, αὐτό τό μέταλλο. Οἱ Ἕλληνες, μόλις πῆραν εἴδηση τήν καταστροφή, τούς ἔστειλαν μήνυμα νά σταματήσουν αὐτό τόν χαλασμό καί θά τούς στείλουν οἱ ἴδιοι βόλια! Ἔτσι κι ἔγινε. Οἱ ἕλληνες ραγιάδες ἔστειλαν βόλια στούς Τούρκους, γιά νά τούς σκοτώσουν, παρά νά βλέπουν νά καταστρέφουν ὅ,τι σεβάστηκαν οἱ αἰῶνες».
Τά μνημεῖα, λοιπόν, ἀποτελοῦν τῆς ἱστορίας μας τό ἀποτύπωμα. Ἄν χαθεῖ ἡ ἱστορία μας, χάνεται καί ἡ προοπτική μας. Εἶναι ἡ μνήμη μας. Καί τή μνήμη δέν τήν πετᾶμε, γιατί ἡ μνήμη εἶναι ὅ,τι ἔχουμε, εἶναι αὐτό πού μᾶς πλουτίζει, γιά νά συνεχίσουμε. Εἶναι τό ἑλληνικό πνεῦμα. Καί τό πνεῦμα δέν ἐκχωρεῖται. Καί μόνο ἡ σκέψη μιᾶς τέτοιας ἐκχώρησης συνιστᾶ ἱεροσυλία. Συγκεφαλαιώνουν τήν ἐθνική μας μνήμη. Καί ἡ ἐθνική μας μνήμη δέν ἐκχωρεῖται.
Εὐδοξία Αὐγουστίνου