«Οἱ βάρβαροι δέν θά ξανάρθουν ἀπ᾽ τά σύνορα. Τούς ἐκπαιδεύουν οἱ σοφοί μέ τηλεόραση. Κι οἱ ὀρδές τους ἀπ᾽ τά παιδικά δωμάτια θά ὁρμήσουν».
                                                                                                                                                                                                            Π. Α. Σινόπουλος.

 Τώρα πλέον ἔχουν εἰσβάλει ἀπό παντοῦ. Τά σύνορα ἔπεσαν. Internet, Computers, Tablets, Smartphones εἶναι οἱ νέοι παγκόσμιοι κατακτητές!
 Σύμφωνα μέ μελέτη-ἔκθεση τοῦ Ἱ­δρύματος Kaiser Family τά παιδιά ἡλικίας 8 ἕως 10 ἐτῶν στίς Ἡνωμένες Πολιτεῖες δαπανοῦν ὀχτώ ὧρες τήν ἡμέρα μπροστά στήν ὀθόνη, ἐνῶ τά μεγαλύτερα, οἱ ἔφηβοι, ξοδεύουν κατά μέσον ὅρο δώδεκα ὧρες. Ἡ τηλεόραση κρατᾶ τά σκῆ­πτρα, ἀλλά καί οἱ ὑπολογιστές, τά tablets καί τά smartphones κερδίζουν συνεχῶς ἔδαφος.
 Μία νέα ἐπιδημία ἀπειλεῖ τή νεότητα μέ ἀνυπολόγιστες συνέπειες: ὁ ἐθισμός τοῦ διαδικτύου, «ἠλεκτρονική ἡρωίνη» τόν ὀνομάζουν ἄλλοι. Ἐξελίσσεται δυστυχῶς σέ μία παγκόσμια μάστιγα γιά τά παιδιά καί τούς νέους. Παρά τό γεγονός ὅτι ὁ ἐθισμός στό διαδίκτυο, μέχρι στιγμῆς στίς Η.Π.Α. δέν ἀναγνωρίζεται ὡς ψυχική ἀ­σθένεια, ὡστόσο μεταξύ τῶν γιατρῶν καί τῶν ἀξιωματούχων ὑγείας ὑπάρχει μία αὐξανόμενη ἀνησυχία, γι᾽ αὐτό κι ἐκφράζουν τήν ἀνάγκη θεραπείας σέ κέντρα ἀπεξάρτησης. Ἀντιμετωπίζουν τό φαινόμενο ὡς κάτι πιό περίπλοκο ἀπ᾽ ὅ,τι ἕνα ἁπλό κοινωνικό πρόβλημα. Στίς χῶρες ὅμως τῆς Ἄπω Ἀνατολῆς -Κίνα, Νότια Κο­ρέα, Ἰαπωνία- ἀντιμετωπίζεται ἤδη ὡς ἀ­σθένεια.
 Ἡ Νότια Κορέα ἔχει τό ὑψηλότερο ποσοστό ἐθισμοῦ στό διαδίκτυο σέ ὅλο τόν κόσμο• τό ἕνα στά δέκα παιδιά εἶναι ἐθισμένο στό διαδίκτυο. Δύο ἑκατομμύρια τοξικομανεῖς τοῦ διαδικτύου προσ­φεύγουν σέ κέντρα μέ 12ήμερα προ- γράμματα ἀποτοξίνωσης.
 Στήν Ἰαπωνία 518.000 ἔφηβοι ἡλικίας 12 ἕως 18 ἐτῶν εἶναι ἐξαρτημένοι ἀπό τό διαδίκτυο, μέ συνεχῶς αὐξανόμενο τόν ἀριθμό. Στά κέντρα ἀποτοξίνωσης γίνεται μεγάλη προσπάθεια ἀπεξάρτησης. Ἀξιωματοῦχος τοῦ Ὑπουργείου δηλώνει: «Θέλουμε τά παιδιά αὐτά νά τά βγάλουμε ἀπ’ τόν εἰκονικό κόσμο καί νά τά ἐνθαρρύ­νου­με νά ἔχουν πραγματική κοινωνία μέ ἄλλα παιδιά καί ἐνήλικες».
 Στήν Κίνα τό 2013 ὑπολογίζονταν 24.000.000 οἱ νέοι οἱ ὁποῖοι ἦταν ἐξαρ­τημένοι ἀπό τό διαδίκτυο καί ὑπῆρχαν 300 κέντρα ἀπεξάρτησης στά ὁποῖα ἐφαρ­μόζονταν πολύ σκληρές μέθοδοι.
 Ἀλλά καί στήν Ἑλλάδα τά πράγματα δέν εἶναι αἰσιόδοξα. Ἀπό ἔρευνα τοῦ Ἐ­ρευνητικοῦ Πανεπιστημιακοῦ Ἰνστιτούτου, Ψυχικῆς Ὑγείας, πού διεξήχθη τό 2014  ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ Παγκόσμιου Ὀργανισμοῦ Ὑγείας, σέ πανελλήνιο ἀντιπροσωπευτικό δεῖγμα 4.141 ἐφήβων προκύπτει ὅτι οἱ μισοί ἔφηβοι στήν Ἑλλάδα, ἡλικίας ἀπό 11 ἕως 15 ἐτῶν (τό 54,5%) περνοῦν κατά μέσον ὅρο τουλάχιστον πέντε ὧρες τήν ἡμέρα μπροστά σέ κάποια ἠλεκτρονική συσκευή μέ ὀθόνη (τηλεόραση, ὑ­πολογιστή, κινητό τηλέφωνο).
 Συμπτώματα ἐξάρτησης ἀπό τό διαδίκτυο ἐμφανίζει ἕνας στούς ἑπτά μαθητές ἡλικίας 15 ἐτῶν (14,1%), σχεδόν τό ἴδιο ποσοστό στά ἀγόρια (13,9%) ὅσο καί στά κορίτσια(14,4%). Ἕνα στά ὀχτώ ἀγόρια  βρίσκεται σέ κίνδυνο προβληματικῆς σχέσης καί μέ τόν ἠλεκτρονικό τζόγο, ἐνῶ τό 4,2% ἔχει ἤδη προβληματική ἐνασχόληση (ἐφημ. «Η Καθημερινή», 3/4/2015).
 Δυστυχῶς ἡ πλειονότητα τῶν γονιῶν δέν συνειδητοποιεῖ τούς κινδύνους πού διατρέχουν τά παιδιά τους, ὅταν ἐκτίθενται ἄκριτα στήν ὀθόνη ἀλλά καί στή σύγχρονη τεχνολογία ἐν γένει.
 Ἡ Ἀμερικανική Παιδιατρική Ἀκαδημία τονίζει ὅτι τά παιδιά πρίν ἀπό τήν ἡλικία τῶν δύο ἐτῶν δέν θά πρέπει νά ἐκτίθενται σέ ὁποιοδήποτε μέσο ἠλεκτρονικῆς ἐνημέρωσης: «Ὁ ἐγκέφαλος ἑ­νός παιδιοῦ ἀναπτύσσεται μέ ταχεῖς ρυθμούς κα­τά τή διάρκεια τῶν πρώτων ἐτῶν καί τά μικρά παιδιά μαθαίνουν καλύτερα μέσα ἀπό τήν ἀλληλεπίδραση μεταξύ τῶν ἀν­θρώπων καί ὄχι ἀπό τίς ὀθόνες». Τά μεγαλύτερα παιδιά καί οἱ ἔφηβοι θά πρέπει νά περιορίσουν στό ἐλάχιστο τόν χρόνο ψυχαγωγίας μπροστά στήν ὀθόνη -μία, τό πολύ δύο, ὧρες τήν ἡμέρα- ἐπιλέγοντας ὑψηλῆς ποιότητας πρόγραμμα. Τόν ἐλεύθερο χρόνο πού διαθέτουν εἶναι καλό νά παίζουν σέ ἐξωτερικούς χώρους καί νά «χρησιμοποιοῦν τή φαντασία τους στό ἐλεύθερο παιχνίδι», συστήνει ἡ Ἀκαδημία.
 Σέ πολλά δημοφιλῆ βιντεοπαιχνίδια ὑπάρχει βία. Αὐτή δημιουργεῖ «ἀνοσία» στό παιδί μέ ἀποτέλεσμα νά ἐνεργεῖ βίαια καί εἶναι πιθανό νά δείχνει μειωμένη κατανόηση καί ἐνσυναίσθηση, δηλώνει ὁ παιδίατρος Δημήτρης Χριστάκης, καθηγητής τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου Ἐρευ­νῶν τοῦ Σιάτλ.
 Χαρακτηριστική εἶναι ἡ ἀπάντηση παιδιοῦ γιά τά ἀγαπημένα του βιντεοπαιχνίδια: «Τά ἀγαπῶ, γιατί ὑπάρχουν ζόμπι σ᾽ αὐτά καί τά σκοτώνεις μέ ὅπλα καί ἐπειδή ὑπάρχει βία… μοῦ ἀρέσει τό αἷμα καί ἡ βία».
 Οἱ ἔφηβοι πού περνοῦν πολύ χρόνο παίζοντας βίαια βιντεοπαιχνίδια ἤ παρακολουθοῦν ταινίες στόν ὑπολογιστή ἤ στήν τηλεόραση μέ βιαιότητες εἶναι πιό ἐπιθετικοί στή συμπεριφορά τους ἀπέναντι στούς γονεῖς καί στούς δασκάλους τους, ἀλλά καί ἐριστικοί μέ τίς παρέες καί τούς φίλους τους.
 Στά δύσκολα πέτρινα χρόνια τῆς ἐφηβείας ἔχουν ὡς μόνο συμβουλάτορα τό διαδίκτυο, μέ ὅλες τίς ἀρνητικές ἐπιπτώσεις πού αὐτό συνεπάγεται. Ἡ διεθνῶς ἀναγνωρισμένη κλινική ψυχολόγος Δρ. Catherine Steiner-Adair διαπιστώνει ὅτι  τό μέσο Ἀμερικανάκι βλέπει πορνό ἀπό τήν ἡλικία τῶν 11 ἐτῶν. Φο­βοῦμαι πώς δέν ἀπέχει πολύ ἀπό τήν ἡλικία αὐτή καί τό μέσο Ἑλληνόπουλο!
 «Ἡ εἰκονική πραγματικότητα», τονίζει ἡ ἐπιστημονική συγγραφέας Jane Bro­dy, «δέν εἶναι πραγματικότητα. Τά παιδιά πού δέν κατανοοῦν τήν πραγμα­­τική ζωή τῶν κοινωνικῶν ἀλ­ληλεπιδράσεων ἔχουν πρό­βλημα ἀνάπτυξης τῆς κοινωνικῆς καί συναισθηματικῆς νοημοσύνης».
 Δέν μποροῦν ὅμως νά ἀγνοηθοῦν καί οἱ φυσικές συνέπειες στή σωματική ὑγεία καί εὐεξία τῶν παιδιῶν. Τά παιδιά μπ­ορεῖ νά παρουσιάσουν πόνους στά δάχτυλα καί στούς καρ­πούς, στένωση τῶν αἱ­μοφόρων ἀγγείων τῶν ὀ­φθαλμῶν τους -οἱ μακρο­- χρόνιες συνέπειές τους μᾶς εἶναι ἄγνωστες- πό­-νο στόν αὐχένα καί στήν πλά­τη ὡς ἀποτέλεσμα τῆς   πολύωρης ἐνασχόλησής τους μέ τήν τηλεόρα­ση, τόν ὑπολογιστή, τό tablet  ἤ τό smartphone.
 Εἶναι τόσες πολλές οἱ ἀρνητικές ἐπιπτώσεις ἀ­- πό τήν ὑπερβολική χρήση κά­θε εἴδους ὀθόνης γιά τά παιδιά καί τούς ἐ­φή­βους, πού οἱ γονεῖς, οἱ δάσκαλοι, ἡ Ἐκ­κλησία καί ἡ Πολιτεία δέν πρέπει νά ἐφησυχάζουν.

Ἀθανάσιος Ἀστ. Γκάτζιος

Ἀπολύτρωσις 71 (2016) 50-52