- Παιδιά, θέλω νά φανταστεῖτε κάτι γιά λίγο, εἶπα μπαίνοντας στήν τάξη, χωρίς νά πῶ οὔτε μιά «Καλημέρα». Λοιπόν, μπαίνω στό θέμα: Εἶσαι εἴκοσι τεσσάρων χρονῶν καί πετᾶς μόνος σου μέσα στά σύννεφα σέ καιρό πολέμου. Ὁ οὐρανός γύρω σου εἶναι γεμάτος καπνό καί φωνές ἀκούγονται διαρκῶς στόν ἀσύρματο. Τά πυρομαχικά σου τελειώνουν, κι ὅμως μπροστά σου πετάει ἕνα ἐχθρικό ἀεροπλάνο. Τί κάνεις ἐκείνη τή στιγμή;
Ἀνασηκώνονται μέ ἐνδιαφέρον μερικοί ἀπό τά πίσω θρανία.
- Θά προσπαθοῦσα νά φύγω ὅσο πιό γρήγορα γίνεται, λέει ὁ Μᾶρκος.
- Ἤ ἴσως νά ἔπεφτα μαζί μέ τό ἀεροπλάνο μου, ψιθυρίζει ἡ Εὐτυχία.
Χαμογέλασα.
Κι ὅμως, ἕνας ἕλληνας πιλότος δέν ἔκανε τίποτα ἀπ’ αὐτά. Ἔκανε κάτι πού κανείς δέν θά τό φανταζόταν. Θέλετε νά μάθετε γι᾽ αὐτόν;
- Πεῖτε μας, κυρία! ἀκούγεται ἀπό τά πίσω θρανία.
- Λεγόταν Μαρῖνος Μητραλέξης. Καί τέτοια μέρα, στίς 2 Νοεμβρίου τοῦ 1940, μόλις 24 ἐτῶν, ἔγραψε μία ἀπό τίς πιό συγκλονιστικές σελίδες τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας. Ἕξι ἑλληνικά καταδιωκτικά PZL τῆς 22ης Μοίρας Διώξεως ἀπογειώνονται γιά νά ἀναχαιτίσουν εἴκοσι ἑπτά ἰταλικά βομβαρδιστικά, πού κατευθύνονταν ἀπό τή Βέροια πρός τή Θεσσαλονίκη, μέ τή συνοδεία πολλῶν καταδιωκτικῶν. Ὁ οὐρανός πάνω ἀπό τόν Λαγκαδᾶ γίνεται μιά ἀπέραντη φωτιά. Οἱ Ἰταλοί βομβαρδίζουν ἀνελέητα, ἀλλά οἱ ἕλληνες πιλότοι δέν ὑποχωροῦν. Μέσα σ’ αὐτό τό χάος, ὁ Μητραλέξης καταρρίπτει ἕνα ἰταλικό βομβαρδιστικό καί στρέφει τά πυρά του σέ ἕνα δεύτερο. Ξαφνικά, συνειδητοποιεῖ πώς τά πυρομαχικά του ἔχουν τελειώσει. Καί τότε, παιδιά, κάνει τό ἀδιανόητο! Πλησιάζει τό ἐχθρικό ἀεροπλάνο, τό ἐμβολίζει μέ τόν ἕλικά του καί ἀρχίζει νά καταστρέφει τό πηδάλιο τῆς οὐρᾶς του. Τό ἰταλικό βομβαρδιστικό ἀρχίζει νά στροβιλίζεται ἀνεξέλεγκτα, ὥσπου συντρίβεται στό ἔδαφος.
Ἡ τάξη μένει μέ τό στόμα ἀνοιχτό.
- Μά, κυρία... μετά; Δέν ἔπεσε κι ἐκεῖνος;
- Ὁ Μητραλέξης δέν πέφτει, κάνει ἀναγκαστική προσγείωση σέ ἕνα χωράφι, κοντά στό σημεῖο ὅπου εἶχε πέσει καί τό ἐχθρικό ἀεροπλάνο. Βλέπει τότε ὅτι τέσσερις ἀπό τούς πέντε Ἰταλούς ἔχουν σωθεῖ μέ τά ἀλεξίπτωτά τους. Τούς πλησιάζει, τούς χαιρετᾶ στρατιωτικά καί, κρατώντας τό περίστροφό του, τούς συλλαμβάνει! Στή συνέχεια, τούς ὁδηγεῖ αἰχμαλώτους στή Στρατιωτική Διοίκηση Θεσσαλονίκης.
Τό ἀπόγευμα τῆς ἴδιας μέρας, ἐνῶ ὅλοι τόν θεωροῦν νεκρό, ὁ Μητραλέξης ἐπιστρέφει στή Μοίρα του χαμογελαστός, μέ τό ἀεροπλάνο του σχεδόν διαλυμένο.
- Καλά, κυρία! λέει ὁ Ἀνδρέας ἐντυπωσιασμένος. Ὅταν οἱ Ἰάπωνες ἀνακάλυπταν χρόνια μετά τούς καμικάζι πιλότους, ὁ Μητραλέξης... εἶχε φύγει!
- Πράγματι. Ἡ εἴδηση κάνει τόν γύρο τοῦ κόσμου. Οἱ ἐφημερίδες, ἑλληνικές καί ξένες, μιλοῦν γιά τόν νεαρό Ἕλληνα πού «τόλμησε τό ἀδύνατο». Τό ἠθικό τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ ἀνεβαίνει στά ὕψη. Οἱ Ἄγγλοι γράφουν γιά «νέες ἑλληνικές ἐποποιίες». Ἡ πράξη του γίνεται σύμβολο θάρρους καί ἀγάπης γιά τήν πατρίδα.
- Αὐτός, κυρία, εἶναι ἥρωας! λέει ὁ Ἀνδρέας μέ φλόγα στά μάτια. Τόν τίμησαν;
- Εἶναι ὁ μοναδικός ἕλληνας πιλότος πού τιμήθηκε ἐν ζωῇ μέ τό Χρυσό Ἀριστεῖο Ἀνδρείας, τήν ἀνώτατη διάκριση πού ἀπονέμεται σέ καιρό πολέμου. Συνέχισε νά πετᾶ καί στή Μέση Ἀνατολή σέ ποικίλες ἀποστολές.
- Καί... πῶς πέθανε; ρωτᾶ ἡ Εὐτυχία διστακτικά.
- Συχνά ἔλεγε στή μητέρα του ὅτι ἤθελε νά πεθάνει μέσα στό ἀεροπλάνο του... Καί πράγματι, παιδιά, αὐτό συνέβη. Ἦταν πιά παντρεμένος, πατέρας δύο μικρῶν παιδιῶν. Στίς 19 Σεπτεμβρίου 1948, τό ἀεροσκάφος του παρουσίασε μηχανική βλάβη κοντά στήν Τῆνο καί κατέπεσε στά γαλανά νερά τοῦ Αἰγαίου. Μαζί του χάθηκαν καί δύο ἀξιωματικοί. Μετά τόν θάνατό του τιμήθηκε μέ τόν βαθμό τοῦ ἀντισμηνάρχου.
- Κυρία, εἶναι σάν νά γεννήθηκε γιά νά πετάει, ψιθυρίζει ὁ Νῖκος.
- Ναί, Νῖκο. Μερικοί ἄνθρωποι εἶναι φτιαγμένοι γιά νά ἀγγίζουν τά σύννεφα. Ἐλᾶτε νά τό δοῦμε, λέω καί τούς δείχνω ἕνα βίντεο: μιά τρισδιάστατη ἀναπαράσταση τοῦ κατορθώματος τοῦ Μητραλέξη, φτιαγμένη μέ σύγχρονη τεχνολογία.
Ἡ τάξη μένει σιωπηλή. Μόνον οἱ φλόγες τῶν κινητήρων καί ὁ ἦχος τοῦ ἀνέμου ἀκούγονται...
Ὅταν τελειώνει, ὁ Νῖκος μέ ρωτᾶ:
- Μά πῶς τό τόλμησε μόνος του; Δέν φοβήθηκε;
- Ὁ Μητραλέξης δέν κινήθηκε ἀπό ὀργή ἤ ἐπίδειξη. Τό ἔκανε μέ ἀληθινό θάρρος, μέ ψυχή. Ἡ ἐποποιία τοῦ ’40 δέν εἶναι μιά σειρά ἀπό μάχες, εἶναι ἱστορίες ἀνθρώπων πού ξεπέρασαν τά ὅρια τοῦ δυνατοῦ.
- Δηλαδή, κυρία, ἔκανε κάτι πού κανείς δέν εἶχε ξανακάνει;
- Ἀκριβῶς. Ἔγραψε ἱστορία! Καί νά θυμᾶστε, παιδιά, ὅτι ἡ ἱστορία δέν γράφεται μόνον ἀπό βασιλιάδες καί στρατηγούς. Τή γράφουν ἁπλοί ἄνθρωποι πού πιστεύουν καί τολμοῦν.
Τό κουδούνι χτυπᾶ. Κανείς δέν σηκώνεται...
- Κυρία, λέει ὁ Μᾶρκος χαμηλόφωνα, ἐσεῖς πιστεύετε πώς ὑπάρχουν σήμερα τέτοιοι ἄνθρωποι;
- Ναί, πιστεύω πώς ὑπάρχουν, Μᾶρκο. Καί... γιατί ὄχι; Μπορεῖ νά κάθονται τώρα μπροστά μου... Καί θέλω νά τούς εὐχηθῶ... νά τολμοῦν πάντοτε!
Τούς κοιτάζω ἕναν-ἕναν. Ἴσως, σκέφτομαι, νά μήν πετάξουν ποτέ μέσα σέ σύννεφα πολέμου, ἀλλά κάθε μέρα, στή δική τους ζωή, θά χρειαστεῖ πολλές φορές νά τολμήσουν τό ἀδύνατο!
Μ.Ε.Χ.
"Ἀπολύτρωσις",
Τεῡχος Νοεμβρίου, 2025